كدام سردردها خطرناك‌اند؟
سردرد يكي از نشانه‌هاي شايع انواع بيماري‌ها به حساب مي‌آيد؛ از يك سرماخوردگي ساده گرفته تا تومورها و خونريزي‌هاي مغزي همگي مي‌توانند سردرد ايجاد كنند. بعضي سردردها آنقدر آزاردهنده هستند كه زندگي‌مان را مختل مي‌كنند اما در عين حال بي‌خطر هم محسوب مي‌شوند.
مجله سیب سبز - ستاره محمد: سردرد يكي از نشانه‌هاي شايع انواع بيماري‌ها به حساب مي‌آيد؛ از يك سرماخوردگي ساده گرفته تا تومورها و خونريزي‌هاي مغزي همگي مي‌توانند سردرد ايجاد كنند. بعضي سردردها آنقدر آزاردهنده هستند كه زندگي‌مان را مختل مي‌كنند اما در عين حال بي‌خطر هم محسوب مي‌شوند.
در مقابل، بعضي سردردها ممكن است خيلي آزاردهنده نباشند اما جان‌مان را به خطر بيندازند. اگر كنجكاو شده‌ايد كه بدانيد سردردهاي خطرناك و بي‌خطر چه علائمي دارند و چگونه برطرف مي‌شوند، حتما اين مقاله را بخوانيد. دكتر عليرضا ياراحمدي، متخصص بيماري‌هاي مغز و اعصاب معتقد است سردرد يك بيماري نيست بلكه يك نشانه محسوب مي‌شود. اين متخصص به شما مي‌گويد كه از ميان نشانه‌هايي كه با سردردتان همراه مي‌شود، كدام‌يك زندگي‌تان را تهديد مي‌كند. در پايان نیز، دكتر عليرضا عباسيان، متخصص طب سنتي از يافته‌هاي اين مکتب براي درمان سردرد مي‌گويد.
خوش‌خيم اما آزاردهنده!
سردردهاي خوش‌خيم و آزاردهنده ممكن است براي سال‌ها آسايش بيمار را تهديد كنند اما خطرناك نيستند؛ از جمله ميگرن كه شايع‌ترين نوع سردرد است و درصد بالايي از خانم‌ها در سن باروري آن را تجربه مي‌كنند. از ديگر سردردهاي غير خطرناك مي‌توان به سردرد تنشي، خوشه‌اي، نورالژي و جرقه زننده، سردردهاي مزمن روزانه، سردرد پيوسته در نيمه سر و. . . اشاره كرد كه همگي به دو نوع حاد و مزمن تقسيم مي‌شوند.
اين درد خبر مي‌كند!
يكي از شايع‌ترين دلايل سردرد، حملات ميگرن است. شيوع ميگرن در خانم‌ها تقريبا سه برابر آقايان است و مي‌توان گفت دو درصد از افراد جامعه به آن مبتلا هستند. به عبارتي از هر ۱۰۰ نفر دو نفر ميگرن دارند. اين سردرد معمولا در يك نيمه از سر ايجاد مي‌شود و ضربان‌دار است. البته ممكن است از يك نيمه سر آغاز شود و بعد تمام سر را درگير كند. همچنين ممكن است در ناحيه دور چشم يا خود چشم باعث درد شود طوري كه خيلي از بيماران به اشتباه نزد چشم‌پزشك مي‌روند. گاهي اوقات درد تا جلو يا پشت گردن و گوش هم پيش مي‌رود.
بعضي‌ها نيز با شروع آن دچار حالت تهوع و استفراغ مي‌شوند. گروهي هم با استفراغ كردن دردشان پايان مي‌يابد. افراد مبتلا به ميگرن معمولا از نور، بوهاي تند مثل بوي دود و وايتكس، صداهاي بلند و مكان‌هاي شلوغ دوري مي‌كنند. بعضي نيز دچار اسهال يا سبكي سر مي‌شوند. در صورتي كه ميگرن بيشتر از ۱۵ روز در ماه طي سه ماه متوالي ايجاد شود، مزمن ناميده مي‌شود اما اگر ميزان حملات آن كمتر از اين حد باشد و فقط در يك دوره خاصي از سال، براي مثال يك هفته در ماه يا يك ماه در سال ايجاد شود، ميگرن غيرمزمن ناميده مي‌شود. بسياري از مبتلايان پيش از شروع درد احساساتي را تجربه مي‌كنند؛ براي مثال بعضي‌ها ممكن است جرقه نور در يكي از چشم‌هاي‌شان ببينند و بينايي‌شان مختل شود.
بعضي‌ها نيز ممكن است دچار حالت‌هايي مثل دلشوره زدن و. . . شوند. چنين ميگرني كلاسيك نام دارد و خيلي شايع نيست درصورتي كه ميگرن شايع مستقيما بدون اين علائم شروع مي‌شود.
غذاهايي كه سردرد مي‌آورند!
ميگرن درمان قطعي دارد. در واقع درمان آن بر سه اصل استوار است. يكي از مسائل مهم در اين زمينه اجتناب از خوردن خوراكي‌هايي است كه سردرد ميگرني را تشديد مي‌كنند؛ از جمله مواد غذايي حاوي نيترات، سوسيس، كالباس، گوشت‌هاي دودي و نمك‌سود شده، كافئين، قهوه، نسكافه، شكلات تيره، نوشابه كوكا، غذاهاي كنسروي حاوي مواد نگهدارنده و گاهي هم مركبات، دوغ و مواد تخميري مثل پنيرهايي كه ماه‌ها در شرايط تخميري به دست مي‌آيند. البته بعضي بيماران با مصرف يك فنجان قهوه احساس مي‌كنند سردردشان در لحظه كم مي‌شود اما به هر حال مصرف آن توصيه نمي‌شود.
ميگرني‌ها بايد هميشه دارو بخورند؟
درمان دارويي ميگرن به دو بخش تقسيم مي‌شود؛ بخش اول درمان دارويي براي كنترل حمله ميگرن است كه معمولا در موارد شديد ميگرن به صورت خوراكي يا تزريقي تجويز مي‌شود. گاهي اوقات داروهاي ضداستفراغ هم در فاز حاد بيماري كاربرد دارد و بخش دوم درمان پيشگيرانه است. در واقع بعضي بيماران ميگرني بايد داروهايي را مثل تركيبات ضد افسردگي سه حلقه‌اي به صورت دائمي مصرف كنند تا از حملات بعدي ميگرن پيشگيري كرده باشند. اين درمان‌ها معمولا بايد شش تا ۹ ماه ادامه پيدا كند.
بعد از آن به تدريج دارو قطع مي‌شود. به‌طور كلي درمان پيشگيرانه در سه حالت تجويز مي‌شود؛ يكي اينكه اگر حملات ميگرن بيشتر از چهار حمله در ماه يا بيشتر از یک حمله در هفته باشد، دوم اينكه تعداد حملات ميگرن كم باشد اما در عين حال همان تعداد كم بسيار شديد و آزاردهنده باشد و سوم اينكه سردرد ديگر به داروهاي قبل جواب ندهد يا تغيير شكل و شدت دهد.
ورزش، سردرد را كاهش مي‌دهد!
سومين اصل در درمان ميگرن انجام ورزش روزانه (نيم‌ساعت در روز) است. ورزش كردن به اثربخشي داروها كمك مي‌كند. يكي ديگر از راه‌هاي درمان غيردارويي، استفاده از طب سوزني است. اين شيوه مي‌تواند تا ۹۶ درصد بهبود ايجاد كند. روش‌هاي ديگر مثل بايوفيدبك و نوروفيدبك نيز به رفع ميگرن كمك مي‌كند زيرا كساني كه ميگرن دارند ممكن است تا حدي دچار بيماري‌هاي اعصاب و روان مثل افسردگي يا بيماري اضطرابي هم باشند.
وقتي مغز جرقه مي‌زند. . . !
سردرد «نورالژي عصب سه‌قلو» معمولا به صورت جرقه زدن و شوك الكتريكي ايجاد مي‌شود يعني اين‌طور نيست كه بيمار براي مثال يك ساعت درد داشته باشد بلكه فقط يك جرقه خيلي شديد و دردناك مي‌زند و بعد خوب مي‌شود. تحريك كردن و دست زدن به صورت هم اين درد را تشديد مي‌كند؛ حتي برخورد تيغ و ريش‌تراش هم مي‌تواند در بعضي‌ها باعث اين جرقه دردناك شود. سردرد نورالژي بيشتر در نيمه پاييني صورت اتفاق مي‌افتد و يك‌طرفه است، معمولا هم در دهه پنجم و بالاي ۴۰ سالگي آغاز مي‌شود. همچنين در خانم‌ها شايع‌تر است و ممكن است ارثي باشد. اين سردرد جزء انواع خوش‌خيم است.
سرتان در حال منفجر شدن است؟!
سردرد تنشي يا هيجاني يكي ديگر از انواع سردردهای خوش‌خيم است كه معمولا در دهه سوم و چهارم زندگي و بر اثر انقباض عضلات ايجاد مي‌شود. اين سردرد معمولا دوطرفه است و پشت سر را درگير مي‌كند. گاهي اوقات نيز تا عضلات گردن پيش مي‌رود و باعث گرفتگي گردن مي‌شود كه اين حس معمولا با ماساژ دادن و حمام داغ كمتر مي‌شود. همچنين باعث مي‌شود فرد احساس فشار يا انفجار در سر داشته باشد، با اين حال گاهي ممكن است ضربان‌دار نيز باشد اما باعث تهوع و استفراغ نمي‌شود.
همچنين بيمار را از خواب بيدار نمي‌كند و باعث ترس از نور، بو و صدا نمي‌شود اما معمولا بي‌اشتهايي ايجاد مي‌كند. سردرد تنشي اغلب كمتر از ۱۲ روز در ماه اتفاق مي‌افتد اما طول مدت آن خيلي زياد است، براي مثال ممكن است از نيم‌ساعت تا يك هفته دائما سردرد وجود داشته باشد. اين سردرد به‌شدت ميگرن نيست و خود به انواع مزمن و غيرمزمن تقسيم مي‌شود. نوع مزمن آن بيشتر از ۱۵ روز در ماه طي سه ماه متوالي ايجاد مي‌شود. بهترين درمان براي آن نيز داروهاي مسكن است. درمان پيشگيرانه نيز اغلب با تركيبات ضدافسردگي سه حلقه‌اي صورت مي‌گيرد. بايوفيدبك و ريلكسيشن هم مي‌تواند به رفع آن كمك كند.
مردان چشم‌عسلي گوش به زنگ باشند!
سردرد خوشه‌اي نوعي ديگر از سردردهاي خوش‌خيم است كه معمولا در دهه سوم زندگي آغاز مي‌شود و شيوع آن در آقايان سه‌برابر خانم‌هاست. طول حملات اين سردرد معمولا كوتاه‌تر و در حد ۴۵ دقيقه تا دو ساعت است اما ممكن است طي يك روز یک تا سه بار اتفاق بيفتد. اين سردرد به صورت يك خوشه در موقعيت زماني خاصي از سال ايجاد مي‌شود و بعد خود به خود رفع مي‌شود. براي مثال ممكن است هر سال از اواسط دي‌ماه تا اواخر فروردين‌ماه ايجاد شود و بعد براي چند ماه خاموش بماند.
سردرد خوشه‌اي يك‌طرفه است و بيشتر اطراف چشم را مي‌گيرد. همچنين هميشه همراه با سنگيني پلك، ترشح اشك از يك چشم و ترشح مخاط بيني در طرف درد است. اين سردرد از ميگرن شديدتر است و باعث مي‌شود فرد بي‌قرار باشد، دائم راه برود و نتواند بخوابد. در نيمي از موارد نيز همراه با تهوع است اما باعث استفراغ نمي‌شود. همچنين با مصرف سيگار و الكل تشديد مي‌شود. اين سردرد در كساني كه زخم معده، روده و اثني‌عشر دارند و همچنين در مردان چشم‌عسلي بيشتر رخ مي‌دهد.
سردرد بعد از فعاليت جنسي نشانه چيست؟
گروه ديگري از سردردها فعالیتي هستند؛ براي مثال ممكن است با سرفه، ورزش يا رابطه زناشویی ايجاد شوند. اين سردرد دوطرفه است و معمولا در پشت سر حس مي‌شود. همچنين در آقايان شايع‌تر است و معمولا تا ۳۰، ۳۵ سالگي اتفاق مي‌افتد. سردرد فعاليتي بايد در اسرع وقت مورد بررسي قرار گيرد چراكه ممكن است نشانه تومور مغزي و بيماري‌هاي خطرناك باشد.
سردردي كه فقط موقع خواب مي‌آيد!
«سردرد خواب» نوعي ديگر از سردرد است كه افراد سالمند را درگير مي‌كند. سن درگيري آن معمولا ۶۳ سالگي به بالاست. اين درد معمولا در يك ساعت خاص از شبانه‌روز فرد را از خواب بيدار مي‌كند و بين ۱۵دقيقه تا سه ساعت طول مي‌كشد. سردرد خواب نيز بايد حتما توسط پزشك بررسي شود.
سردرد سالمندي را جدي بگيريد!
يكي ديگر از سردردهاي مهم و بدخيم در سالمندان و افراد بالاي ۵۵ سال اختلال «آرتريت تمپورال» است. اين سردرد بر اثر نوعي التهاب عروقي ايجاد مي‌شود و معمولا يك‌طرفه در پيشاني و شقيقه‌هاست. از آنجايي كه اين اختلال مي‌تواند باعث سكته مغزي و كوري شود، بايد حتما جدي گرفته شود. اين سردرد باعث مي‌شود عروق گيجگاه حالت التهابي، مارپيچي و برجسته پيدا كند و ضربان‌دار شود. همچنين درد با دست زدن روي عروق ناحيه شقيقه بيشتر مي‌شود. تشخيص دقيق آن نيز خيلي راحت با آزمايش ESR (آزمايش سرعت رسوب خون) صورت مي‌گيرد. درمان آن هم استفاده از كورتون است.
چه زماني به پزشك مراجعه كنيم؟!
شايد از خود بپرسيد علائم سردردهاي خطرناك چيست و در صورت وقوع چه علائمي لازم است در اسرع وقت به پزشك مراجعه كنيم؟
اگر از خواب بيدارتان مي‌كند
اگر سردرد آنقدر شديد باشد كه بيمار را از خواب بيدار كند يا اگر با انجام كارهايي كه فشار مغز را بالا مي‌برد مثل دولا شدن، سرفه كردن، عطسه كردن يا بار سنگين از روي زمين برداشتن، تشديد شود، حتما بايد مورد بررسي قرار گيرد. همچنين اگر سردرد به تدريج و روز به روز پيش رونده باشد بايد از لحاظ تومور مغزي بررسي شود. سردردهايي كه همراه با تهوع، استفراغ و تاري ديد دائم هستند نيز بايد جدي گرفته شوند.
اگر بالاي ۵۰ سال داريد
سردردهايي كه بالاي ۵۰ سالگي آغاز مي‌شوند، سردردهايي كه همراه با حملات تشنج هستند يا همزمان با آنها دست يا پا هم حس فلجي پيدا مي‌كند، سردردهايي كه همراه با كاهش سطح هوشياري هستند و باعث مي‌شوند فرد بيهوش شود، سردردهايي كه به‌طور ناگهاني آغاز مي‌شوند و لحظه شروع تا به اوج رسيدن‌شان خيلي كوتاه است (چند ثانيه تا چند دقيقه) و سردردهايي كه همراه با تب، كاهش وزن و سفتي گردن هستند، بايد حتما بررسي شوند.
اگر سرتان ضرب ديده است
بيماراني كه سابقه بدخيمي دارند، براي مثال كساني كه قبلا تومور مغزي داشته‌اند و عمل كرده‌اند اما حالا سردرد گرفته‌اند، حتما بايد به پزشك مراجعه كنند. افرادي كه سابقه نقص ايمني دارند مثل بيماران مبتلا به ايدز يا كساني كه پيوند كليه يا اعضا داشته‌اند نيز بايد در صورت وقوع سردرد تحت نظر قرار بگيرند. كساني كه سابقه ضربه به سر داشته‌اند به‌خصوص سالمندان هم بايد در صورت وقوع سردرد بررسي شوند.
سردردهاي ثانويه را بشناسيد
تمامي سردردهاي آزاردهنده غير تهديد‌كننده حيات از نوع سردردهاي اوليه هستند و دليل خاصي پشت سر آنها وجود ندارد اما بعضي سردردها به صورت ثانويه و بر اثر عوامل خاصي ايجاد مي‌شود؛ براي مثال سردردهاي ناشي از تومور مغزي يا پاره شدن كلافه عروقي، سينوزيت، مشكلات گوش، بالا رفتن فشار خون، اختلالات كليوي و. . . همگي از نوع ثانويه به شمار مي‌آيند. سردرد ناشي از سينوزيت معمولا در فصل بهار، پاييز يا زمستان و در كساني كه حساسيت فصلي دارند، ايجاد مي‌شود.
همچنين با سرماخوردگي تشديد مي‌شود و معمولا همراه با سنگيني سر، ترشحات پشت حلق، بيني، درد در گونه‌ها و ناحيه پيشاني است. اين نوع سردرد با درمان‌هاي تخليه‌اي و آندوسكوپي توسط متخصصان گوش و حلق و بيني و همچنين درمان‌هاي آنتي‌بيوتيك كاهش پيدا مي‌كند.
فشار خون هم سردرد مي‌آورد؟!
برخلاف تصور عموم، فشار خون معمولا باعث سردردهاي شديد نمي‌شود. بعضي سردردها هم در اصل سردرد نيستند؛ براي مثال فرد ممكن است درد حاصل از اختلالات مفصل فك پاييني و بالايي يا اختلالات دنداني و دهاني را با سردرد اشتباه بگيرد زيرا اعصاب اين نواحي معمولا با هم مشترك هستند.
شايد مقصر ادكلن‌تان باشد!
در طب سنتي ۲۷ نوع سردرد به عنوان بيماري شناخته مي‌شود. البته ساير بيماري‌ها نيز مي‌توانند به عنوان يك عارضه، سردرد ايجاد كنند. دكتر عليرضا عباسيان، متخصص طب سنتي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم‌پزشكي تهران در ادامه اشاره مي‌كند كه يكي از شايع‌ترين انواع سردردها آنهايي است كه بر اثر بویيدن ايجاد مي‌شود؛ براي مثال بعضي افراد بر اثر بوهاي گرم مثل بوي مشك، ادكلن‌هاي شيرين يا تند يا بوي شكلات دچار سردرد مي‌شوند. درمان اين نوع سردرد بویيدن بوهاي سرد است. بعضي‌ها نيز بر اثر بوهاي سرد، سردرد مي‌گيرند. اين افراد نيز بايد ادكلن خود را تغيير دهند و از بوهاي گرم استفاده كنند. يك گروه از افراد هم با بوهاي بد مثل بوي زباله دچار سردرد مي‌شوند، درمان آنها نيز بویيدن سركه است.
چه بخوريم سردردمان كم شود؟!
بعضي سردردها مشاركتي هستند؛ يعني به دنبال يك مشكل خاص در اعضاي بدن ايجاد مي‌شوند. مهم‌ترين آنها سردرد با مشاركت معده است؛ براي مثال كساني كه مشكلات نفخ، ترش كردن، درد معده، آروغ زدن و. . . دارند ممكن است دچار سردرد شوند. درمان آن نيز رفع مشكل اوليه معده است. يك نوع ديگر سردرد با رحم مشاركت دارد كه معمولا در خانم‌ها قبل يا طي قاعدگي رخ مي‌دهد زيرا در اين دوران مسير خون و خروج مواد به سمت پايين بدن مي‌رود و خونرساني به مغز ضعيف مي‌شود. جهت پيشگيري از اين سردرد بايد يك هفته مانده به قاعدگي شروع به تقويت بنيه و مغز كنيد؛ براي مثال مي‌توانيد از ميوه‌ها و غذاهاي مقوي مثل سيب زرد و انواع آجيل به‌خصوص بادام، پسته و فندق استفاده كنيد. البته اين آجيل‌ها بايد خام، بدون نمك و پوست گرفته باشند.
به عبارتي بايد قبل از مصرف، آنها را در آب جوش خيس كنيد و پوست‌شان را بگيريد. همچنين مي‌توانيد شير بادام تهيه كنيد و صبح‌ها ناشتا از آن ميل كنيد، براي اين منظور بايد ۱۰ عدد بادام پوست گرفته شده را با دو قاشق عسل و يك ليوان آب سرد داخل مخلوط‌كن بريزيد يا بادام‌ها را بكوبيد و با عسل و آب سرد مخلوط كنيد. بادكش ناحيه بين دو كتف بدون حجامت نيز سه تا چهار روز مانده به قاعدگي تا یکی، دو روز بعد از قاعدگي مي‌تواند به رفع سردرد كمك كند. البته نبايد خيلي زياد اين كار را انجام داد و فقط یک يا دو بار در روز كفايت مي‌كند. همچنين كساني كه عادت ماهانه خفيف و لكه‌بيني دارند نبايد از اين روش استفاده كنند.
شايد مزاج سر عوض شده باشد!
سردرد به انواع مزاجي نيز تقسيم‌بندي مي‌شود. گرم شدن، رطوبت و خشكي مزاج سر همگي مي‌تواند باعث سردرد شود. البته وقتي مزاج به سمت رطوبت زياد مي‌رود كمتر سردرد ايجاد مي‌كند و بيشتر باعث سنگيني سر مي‌شود. گرم شدن مزاج سر نيز معمولا باعث دردهاي تيركشنده و برافروخته شدن صورت مي‌شود. اين افراد معمولا ناحيه پيشاني و سرشان داغ است. از طرف ديگر، كساني كه مزاج سرشان خشك مي‌شود معمولا دچار سردرد، خشكي پوست صورت، مخاط، بيني، دهان و چشم مي‌شوند. بعضي‌ها هم ممكن است خشكي و ريزش مو و شوره سر پيدا كنند. البته همه اين علائم ممكن است با هم حضور نداشته باشند.
اين روغن‌ها با سردرد مبارزه مي‌كند!
اگر سردرد به دليل گرم شدن مزاج سر باشد فرد بايد از قرار گرفتن در معرض آفتاب براي بازه‌هاي زماني طولاني خودداري كند. استفاده از روغن‌هايي كه مزاج سر و صورت را سرد مي‌كنند مثل روغن بنفشه نيز مي‌تواند به اين افراد كمك كند. البته در طب سنتي درمان‌هاي دارويي تركيبي نيز براي رفع سردرد وجود دارد. علاوه بر اينها فرد بايد از مصرف غذاهايي كه مزاج را گرم مي‌كنند خودداري كند از جمله زنجبيل، دارچين و خرما.
در مقابل كساني كه دچار رطوبت مزاج سر شده‌اند بايد خواب روزشان را كم کرده و در غذاي خود از ادويه‌جات گرم مثل فلفل سياه و سفيد، زنجبيل و دارچين استفاده كنند. روغن‌هاي گرم مثل روغن دارچين يا بابونه نيز به اين افراد كمك مي‌كند. كساني كه در ناحيه سر مزاج خشك دارند بايد كل بدن و به‌خصوص ناحيه سرشان را يك ساعت قبل از حمام روغن‌مالي كنند. در حمام نيز بهتر است از شوينده‌هاي ملايم استفاده كنند و خيلي طولاني زير آب نمانند. شامپوها و شوينده‌هاي حاوي روغن بادام براي اين افراد مناسب است، در مقابل شامپوي سير و فلفل براي آنها توصيه نمي‌شود.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر