راهنماي تب بُری کودک
اگر فرزند شيرخوارتان از هميشه گرم‌تر است این راهنما به شما کمک می‌کند.
مجله سیب سبز - محبوبه عطايي: بي‌حال است و به هيچ‌كدام از جغجغه‌هاي دوست‌داشتني‌اش نگاه نمي‌كند. توي بغل‌تان بي‌صدا افتاده و گاهي ناله مي‌كند. بي‌رمق است و بدنش از هميشه گرم‌تر. هرچه منتظر مي‌مانيد اوضاع بهتر نمي‌شود و به تلاش‌هاي‌تان براي برگرداندن حوصله از دست رفته‌اش هم توجهي نمي‌كند. اگر شيرخوار شما، چنين نشانه‌هايي را بروز مي‌دهد يا اينكه گرماي بدنش با جيغ‌هاي آرام‌نشدني همراه مي‌شود در ادامه اين مطلب با ما باشيد.
در اين دانشنامه همه چيزهايي كه لازم است در مورد روزهاي تب‌دار بودن فرزندتان بدانيد را با شما در ميان خواهيم گذاشت؛ روزهايي كه گاهي زود مي‌گذرند و گاهي به‌خاطر يك سهل‌انگاري يا اشتباه كوچك، عوارضي تحمل‌ناپذير را بر سلامت كوچولوي شما باقي مي‌گذارند.
اگر كوچك‌تر از شش ماه است. . .
تب در كودكان زير شش ماه غيرعادي است و ممكن است نشانه يك بيماري خطرناك باشد. پس تا دير نشده او را به اورژانس يكي از بيمارستان‌هاي كودكان برسانيد و علت تب را با كمك متخصصان بررسي كنيد. البته تا رسيدن به بيمارستان مي‌توانيد از اقدام‌هاي رايج براي پايين آوردن تب كمك بگيريد اما به‌خاطر هر تلاشي براي كم كردن دماي بدن او نبايد رساندنش به بيمارستان يا مطب پزشك را به تاخير بيندازيد.
هيچ‌وقت خودسرانه به نوزادتان دارو ندهيد. در سه ماه اول تولد، تب مي‌تواند نشانه ابتلا به بيماري‌هاي خطرناكي باشد. پس در ماه اول هرگز تب فرزندتان را با دارو تسكين ندهيد چراكه ممكن است دچار نقص سيستم ايمني يا عفونت‌هاي مهلكي شده باشد كه جانش را تهديد كند. اگر فرزند يك تا سه ماهه شما تب كرد، هيچ وقتي را تلف نكنيد و به محض فهميدن اين موضوع راهي بيمارستان كودكان شويد.
اگر بزرگ‌تر از شش ماه است. . .
براي بررسي دليل تب كودكان، اولين چيزي كه بايد نسبت به وجودش حساس باشيد، ظهور جوش روي پوست كودك‌تان است. اگر تب شيرخوار شما با جوش‌هاي بدني همراه نيست به وجود اين ۹ نشانه حساس باشيد تا دليل گرم شدن بدنش را پيدا كنيد:
نشانه شماره ۱
واكسن زده؟
تب در برخي موارد يك واكنش دفاعي است كه بدن پس از تزريق واكسن نشان مي‌دهد. البته تب ناشي از واكسن بسيار شديد و طولاني‌مدت نيست و در صورتي كه فرزندتان به‌شدت و براي مدت طولاني تب كرد بايد وجود دلايل ديگر را بررسي كنيد.
نشانه شماره ۲
گوشش عفونت كرده؟
ممكن است او به التهاب گوش مياني دچار شده باشد. در چنين شرايطي فرزندتان گريه مي‌كند و دست‌هايش را به سمت گوشش مي‌برد و شب‌ها هم با گريه‌هاي شديد و بي‌قراري خواب را از شما مي‌گيرد. تب هميشه به‌خاطر ابتلا به يك ويروس ايجاد نمي‌شود؛ گاهي وجود باكتري يا عفونتي در بدن مي‌تواند دليل تب‌دار شدن فرزندتان باشد. در اين شرايط منتظر ماندن براي محو شدن نشانه‌هاي بيماري كمكي به شما نخواهد كرد چراكه باكتري‌ها با گذشت زمان مجال بيشتري براي قدرت گرفتن پيدا خواهند كرد.
نشانه شماره ۳
سرفه مي‌كند؟
در صورتي كه نشانه‌های گفته شده را ندارد و سرعت تنفس‌اش هم عادي است، ممكن است سرماخوردگي، آنفلوآنزا يا سرخك سراغش آمده باشد. در چنين شرايطي تب او با سرفه و آب‌ريزش بيني همراه خواهد بود. اگر دماي بدنش چندان بالا نرفت يا شاهد بهبود علائم بوديد، مي‌توانيد در خانه از فرزندتان مراقبت كنيد اما در صورتي كه بهبود در اين نشانه‌ها ظرف ۴۸ ساعت حاصل نشد يا اينكه تب فرزندتان با مشكلات تنفسي يا جوش همراه شد، بايد فورا سراغ متخصص برويد.
نشانه شماره ۴
استفراغ مي‌كند؟
اگر تنفس فرزندتان عادي بود و نشانه شماره يك را نداشت و سرفه و آب‌ريزش بيني هم نداشت، بايد احتمال سرخ‌جوش شيرخواران يا مننژيت را بررسي كنيد. چنين احتمالي با مشاهده استفراغ بدون اسهال، خواب‌آلودگي غيرعادي يا بدخلقي غيرعادي كه با تب در فرزند شما همراه شده، تقويت خواهد شد و بايد فورا توسط متخصص شرايط فرزندتان بررسي شود.
نشانه شماره ۵
اسهال شده؟
اگر نشانه‌هاي شماره ۲ و ۳ و ۴ را در كودك‌تان نديديد اما همچنان شاهد تب او بوديد، بررسي كنيد آيا دچار استفراغ همراه با اسهال شده يا نه. اگر استفراغ همراه با اسهال او بيشتر از چهار ساعت ادامه پيدا كرد حتما به متخصص مراجعه كنيد.
نشانه شماره ۶
غذا را قورت نمي‌دهد؟
اگر پنج نشانه گفته شده را نداشت اما در عين تب داشتن از خوردن غذاهاي جامد خودداري مي‌كرد، ابتلايش به يك بيماري عفوني گلو مثل مشكلات التهاب لوزه يا بيماري التهابي دهان مثل التهاب لثه را بررسي كنيد. اين مشكلات بلع غذا براي فرزندتان را سخت مي‌كنند و معمولا با تب همراه هستند.
نشانه شماره ۷
زياد لباس پوشيده؟
اگر شش نشانه گفته شده را در فرزندتان نديديد، وضعيت پوشش او را بررسي كنيد. شايد به‌خاطر وسواس يا ناآگاهي آنقدر لباس به او پوشانده‌ايد كه گرمش شده و درجه حرارت بدنش بالا رفته است. بايد به شما يادآوري كنيم كه خطر اين اتفاق براي فرزندتان از كم پوشاندن لباس و سرماخوردنش كمتر نيست. اگر با پايين آوردن دماي اتاق يا كم كردن لباس‌ها نتوانستيد در يك ساعت دماي بدن فرزندتان را پايين بياوريد، حتما به پزشك مراجعه كنيد.
نشانه شماره ۸
گرمازده شده؟
گفتيم كه قرار گرفتن كودك در معرض هواي گرم مي‌تواند او را تب‌دار جلوه دهد اما موضوع گرمازدگي هميشه به سادگي چند دقيقه نشستن در هواي خنك حل نمي‌شود. گاهي گذراندن مدت طولاني زير آفتاب يا در خانه‌اي كه با وسايل گرمايشي بيش از اندازه گرم شده مي‌تواند فرزند شما را گرمازده كند. اگر كم كردن يا درآوردن لباس‌ها و قرار گرفتن در هواي معتدل درجه حرارت بدن او را پايين نياورد حتي در صورتي كه هيچ دليلي جز گرمازدگي براي داغ بودن بدنش وجود نداشت، باز هم بايد با عجله او را به مراكز درماني برسانيد.
نشانه شماره ۹
پوستش جوش زده؟
هشت نشانه گفته شده براي زماني است كه تب فرزندتان با جوش همراه نيست اما اگر تب كودك شما با ظهور جوش‌هايي روي پوستش همراه شده كار شما براي تشخيص مشكل سخت‌تر خواهد بود. پيشنهاد ما اين است كه به محض ديدن اين جوش‌ها در شرايطي كه با تب همراه شده‌اند، سراغ متخصص برويد. تشخيص نوع جوش و علت آن براي شمايي كه تخصصي در اين مورد نداريد آسان نخواهد بود.
جاي نگراني نيست اگر. . .
در برخي موارد، تب‌دار شدن شيرخوار شما مي‌تواند به سلامتش صدمات جدي بزند يا اينكه نشانه آسيب ديدن سلامت او باشد اما مي‌توانيد دماي بالاي بدنش را جدي نگيريد اگر. . .
اگر فرزندتان فعاليت بدني زيادي داشته، بايد انتظار بالاتر رفتن دماي بدنش را هم داشته باشيد. اگر نسبت به سلامت او شك كرديد، مدتي او را در حالت سكون و آرامش نگه داريد. در صورتي كه بعد از چند ساعت دماي بدنش پايين نيامد مي‌توانيد حكم تب‌دار بودن را برايش صادر كنيد. پوشيدن لباس نامناسب و تحرك و حتي قرار داشتن فرزندتان در فضايي كه دماي بالايي دارد، مي‌تواند شما را در اين مورد به اشتباه بيندازد. در این شرایط دمای بدن کودک را کنترل کنید و دستپاچه نشوید.
دماي بدن همه افراد در ساعات اوليه صبح پايين‌تر و در بعدازظهرها بالاتر است. پس اين تغيير دماي روزانه را به پاي افت فشار يا تب‌دار شدن فرزندتان ننويسيد. براي سنجيدن تب شيرخوارتان، بهتر است درجه حرارت بدنش را در ساعات مختلف صبح و بعدازظهر اندازه‌گيري كنيد و ميانگين آنها را معيار قرار دهيد. مراقب بالاتر رفتن دماي بدن باشيد و اگر درجه حرارت بدنش از ۲/۳۸ گذشت، او را تب‌دار به حساب بياوريد. شما نمي‌توانيد به‌خاطر يك لحظه گرم شدن بدنش او را بيمار خطاب كنيد.
از شيوه‌هاي سنتي مثل قرار دادن دست روي پيشاني كودك كمك نگيريد و اگر به تب‌دار بودنش شك داريد، از تب‌سنج‌هاي خانگي استفاده كنيد. دست شما هرگز نمي‌تواند معيار خوبي براي سنجيدن درجه حرارت فرزندتان باشد. بهترين راه براي درك اين موضوع، قرار دادن دماسنج زير بغل كودك‌تان است حتي نبايد در اين موارد به نوارهاي تب‌سنجي كه روي پيشاني قرار مي‌دهند، اعتماد كنيد. تب‌سنج‌هاي ديجيتالي كه در بازار وجود دارند مي‌توانند تا اندازه‌اي برای تشخیص دمای بدن کودک به شما کمک کنند.
اگر به تب‌دار بودنش شك داريد ...
يك تب‌سنج باکیفیت در خانه داشته باشيد تا در صورت نياز تا رسيدن به مطب پزشك خودتان دماي بدن فرزندتان را اندازه‌گيري كنيد. اگر چنين تب‌سنجي دماي ۸/۳۷ را براي فرزند بالاتر از سه ماه شما نشان داد، يعني فرزندتان هنوز به دارو نياز ندارد و تنها بايد براي بالاتر رفتن دماي بدنش هوشيار باشيد اما اگر دماي بدن او از اين بيشتر شد و بي‌قراری هم داشت، چاره‌اي جز كمك گرفتن از متخصصان نخواهيد داشت. براي پايين آوردن دماي بدن فرزندتان از خودسرانه دارو دادن به او پرهيز كنيد.
گرچه در برخي موارد مي‌توانيد تا رسيدن به مطب پزشك از قطره استامينوفن كمك بگيريد تا مانع تشنج كردنش در اين فاصله شويد اما هرگز به محض ديدن بالا رفتن دماي بدن او به داروها متوسل نشويد چراكه دوز صحيح مصرف دارو بستگي به شرايط و وزن فرزندتان دارد و ممكن است با يك اشتباه محاسباتي به زيان كودك‌تان عمل كنيد.
اگر پاشويه مي‌كنيد...
گرچه در اصطلاح گفته مي‌شود كه بهترين راه براي پايين آوردن تب نوزادان پاشويه كردن آنهاست اما بهتر است بدانيد شستن پاهاي تب‌دار كمك چنداني به شما نخواهد كرد. اغلب شيرخواران در زمان تب كردن، بيشتر شكم، گردن و سرشان دچار افزايش حرارت مي‌شود، نه دست و پاي‌شان.
اگر لرزيد...
اگر هنگام كم كردن درجه حرارت بدن فرزندتان، احساس سرما و لرزش را در او مشاهده كرديد، فورا كارتان را متوقف كنيد. در شرايطي كه فرزندتان كمي تب‌دار به نظر مي‌رسد، به او به اندازه كافي مايعات بدهيد و كمي صبر كنيد. اگر درجه حرارت بدنش پايين نيامد به‌ويژه اگر دماي بدنش بالاتر رفت، خوددرماني را متوقف كنيد و سراغ متخصص برويد.
اگر تشنج كرد. . .
كم نيستند بچه‌هايي كه در روزهاي تب‌دار بودن، دچار تشنج مي‌شوند و والدين‌شان را نگران مي‌كنند. اگر فرزند شما هم به هر دليلي تشنج كرده است، اولين كاري كه براي محافظت از او مي‌توانيد انجام دهید، حفظ آرامش خودتان است. به خودتان مسلط باشيد و سرش را به پهلو بچرخانيد و او را در اين حالت بخوابانيد. هرگز در شرايط تشنج، دهان فرزندتان را به زور باز نكنيد و براي رساندن اكسيژن بيشتر به او از باز كردن دكمه‌هاي لباسش كمك بگيريد. او را در جايي امن قرار دهيد تا به‌دلیل برخورد با وسايل خطرناك دور و برش دچار سانحه ديگري نشود و در اين فاصله شرايط را براي رساندن او به مراكز درماني فراهم كنيد.
اگر مي‌خواهيد تبش را ببريد...
تب به‌ويژه در كودكان خردسال ممكن است به سرعت به تشنج تبديل شود، به همين دليل شما بايد در اولين فرصت تمام كارهايي كه مي‌توانيد را براي پايين آوردن دماي بدن او انجام دهيد:
- اگر رويش پتو انداخته‌ايد، ملحفه يا پتو را برداريد و كمي بعد لباس‌هايش را هم از تنش بيرون بياوريد.
- پارچه‌اي تميز و مرطوب را روي پيشاني‌اش قرار دهيد و هر ۳۰ ثانيه يك‌بار پارچه را دوباره در آب ولرم بگذاريد و روي پيشاني قرار دهيد.
- اسفنجي را با آب خنك - نه سرد- مرطوب كنيد و روي بدن شيرخوارتان بكشيد. مي‌توانيد او را حدود يك دقيقه در وان آب خنك قرار دهيد اما مراقب باشيد آب سرد نباشد و مدت حضور فرزندتان در آن هم طولاني نشود. اگر كودك‌تان به‌خاطر سرما بلرزد، دماي بدنش از اين هم بالاتر خواهد رفت.
- اگر فرزندتان بيشتر از سه ماه دارد، مي‌توانيد به او قطره استامينوفن مناسب شيرخواران را بخورانید.
- دماي اتاق را از ۲۰ درجه سانتي‌گراد بالاتر يا پايين‌تر نبريد.
- مي‌توانيد با كمك پنكه اتاق را خنك‌تر كنيد اما باز هم يادآوري مي‌كنيم كه فرزندتان در دماي اتاق نبايد بلرزد.
- هيچ‌وقت خودسرانه به شيرخواري كه تب كرده آسپرين ندهيد. واكنش‌هاي نادر بدن كودكان به آسپرين مي‌تواند شما را به دردسرهاي جدي بيندازد.
- اگر كودك‌تان بادستور پزشک از داروهاي تب‌بر استفاده مي‌كند، بايد منتظر ظهور دوباره تب در صورت قطع يا به تعويق افتادن داروها باشيد چراكه در روزهاي اول درمان دليل اصلي تب به‌طور كامل برطرف نشده و داروهاي تب‌بر تنها علائم بيماري را از چشم شما پنهان نگه مي‌دارند.
نترسيد!
- از تب فرزند بالاتر از شش ماه‌تان نترسيد. تب كردن هميشه براي سلامت فرزند شما خطري ندارد و گاهي با زود خبر كردن شما در مورد بيماري‌اي كه هنوز در بدنش ريشه ندوانده مي‌تواند به شما خدمت كند. گذشته از اين، انتظار نداشته باشيد كودك تب‌دار شما مثل روزهاي ديگر زندگي كند. اين نشانه مي‌تواند او را بي‌حال و بی‌حوصله‌تر از هميشه كند و با غرغرهايش، سرگرم كردن او را براي شما سخت‌تر كند. نگران نباشيد! اگر دليل اصلي تب‌دار شدنش را پيدا و مشكل اصلي را درمان كنيد، دوباره با شيطنت‌هايش خانه‌تان را شلوغ و شاد خواهد كرد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر