چگونه سرطان نگيريم؟
مرتضي پاشايي، خواننده، در ۳۰ سالگي و مجيد بهرامي، بازيگر تئاتر در ۳۷ سالگي هر دو زندگي را به فاصله يك روز ترك كردند. علت مرگ هر دو سرطان بود. سرطاني كه اين روزها نامش زياد شنيده مي‌شود و هر كسي از برخورد با آن روايتي دارد.
سلامت ایران - سارا جما‌ل آبادي: مرتضي پاشايي، خواننده، در ۳۰ سالگي و مجيد بهرامي، بازيگر تئاتر در ۳۷ سالگي هر دو زندگي را به فاصله يك روز ترك كردند. علت مرگ هر دو سرطان بود. سرطاني كه اين روزها نامش زياد شنيده مي‌شود و هر كسي از برخورد با آن روايتي دارد.
روايتي كه يا خودش شاهد آن بوده يا درباره آن شنيده است. اضافه شدن كلمه «سونامي» هم به «سرطان» بار نگراني‌ها را در اين زمينه بسيار بيشتر كرده؛ كلمه‌اي كه از هجوم بزرگ بيماري‌اي خبر مي‌دهد كه مقاومتي سخت را مي‌طلبد.
آيا واقعا در معرض سونامي سرطان قرار داريم؟ آيا مرگ دو جوان شناخته‌شده، آن هم در سن جواني بر اثر سرطان مشتي نمونه خروار است كه بسياري، حتي جوانان کشورمان را تهديد مي‌كند؟ آيا راه مقابله‌اي هم با سرطان وجود دارد، آن هم در شرايطي كه در ريه بسياري از ما هواي آلوده در رفت و آمد است، وضعيت بهداشتي آب در بسياري از شهرها نامطلوب است، اثرگذاري پارازيت بر سلامت يك روز تاييد و روز ديگر انكار مي‌شود، آمار مصرف دخانيات هر لحظه بالا مي‌رود، شيوه تغذيه بسياري از ما ناسالم شده و فعاليت بدني‌مان كاهش‌يافته است؟ در «موضوع ويژه» اين هفته، به اين پرسش‌ها پرداخته‌ايم.
۵ سال پيش دقيقا آبان ماه بود كه دكتر منوچهر دوايي، فوق‌تخصص اطفال و عضو فرهنگستان علوم‌پزشكي ايران، از افزايش تعداد مبتلايان به سرطان خبر داد و گفت: «در دهه‌هاي آينده شاهد گسترش و افزايش سرطان در ايران به صورت انفجاري و مانند يك سونامي هستيم.» او پيشگيري از سرطان را منوط به دفع عوامل خطر‌زاي سرطان و توجه به سياست‌هاي كلان تغذيه‌اي و رفتاري دانسته بود. دي‌ماه همان سال بود كه سازمان جهاني بهداشت طي تحقيقاتي اعلام كرد تا ۱۵ سال آينده در خاورميانه و ايران مرگ و مير ناشي از انواع سرطان‌ها ۱۸۰ درصد افزايش خواهديافت.
دكتر عبدا... فضلعليزاده، رئيس انجمن سرطان هم اين آمار را تاييدكرد و گفت ايران در آينده با افزايش قابل‌توجه بيماران سرطاني مواجه مي‌شود. او همان زمان هم از شيوع رو به افزايش سرطان خبر داد و چاره را در شناسايي و بالا بردن آگاهي مردم نسبت به سرطان و اقدام سريع براي درمان آن دانست. او همچنين به نبود پايگاهي براي ثبت آمار سرطان و بررسي آماري اشاره و نداشتن چنين پايگاهي را يكي از عوامل كنترل نشدن اين بيماري برخلاف كشورهاي پيشرفته معرفي كرد.
آن زمان، وزير بهداشت وقت، دكتر مرضيه وحيد دستجردي هم اين موضوع را كتمان نكرد و از بروز سالانه حدود ۷۰ هزار مورد سرطان جديد در كشور خبر داد. او عوامل ژنتيكي را از مهم‌ترين عوامل بروز سرطان دانست و از كساني كه سابقه خانوادگي سرطان دارند، خواسته بود بررسي‌هاي لازم را به‌منظور پيشگيري از ابتلا به سرطان در برنامه‌هاي خود داشته باشند. وحيددستجردي تغذيه نادرست، چاقي و تغيير الگوي زندگي ايراني‌ها به الگوي زندگي كشورهاي صنعتي را هم از عوامل دخيل در اين امر دانسته بود.
ارديبهشت سال ۱۳۹۱ هم در يازدهمين كنگره سراسري مديكال آنكولوژي و هماتولوژي، معاون آموزشي وزير بهداشت وقت، دكتر محمدعلي محققي، در مورد سونامي بيماري‌هاي هماتولوژي و انكولوژي (سرطان) هشدار داده و گفت يكي از تهديدهاي سلامت در كشور به بيماري‌هاي صعب‌العلاج مربوط است كه با تشخيص زودرس مي‌توانند درمان بهتري داشته باشند. او از عوامل محيطي صحبتي نكرده و بيشتر مسن شدن جمعيت ايراني را از عوامل اين بيماري‌ها دانسته بود.
در اين ميان كه خبر از افزايش آمار سرطان بود و بيشتر دلايل معطوف تغيير الگوي زندگي ايران مي‌شد، دكتر قوام نصيري، رئيس سابق مركز تحقيقات سرطان دانشگاه مشهد، آلودگي هوا در شهرهاي بزرگ را يكي از عوامل اصلي افزايش ناگهاني و رشد جهشي سرطان دانسته و به خبرآنلاين گفته بود: «در سال‌‌هاي اخير آمار مبتلايان به سرطان‌هاي مغز استخوان در اطفال و سرطان ريه در بزرگسالان افزايش شديدي داشته و يكي از علل آن را آلودگي هوا و بيشتر از همه سوخت فسيلي مي‌دانيم.»
واژه «سونامي» سرطان كه از دوره محمود احمدي‌نژاد پا گرفت و به‌دليل تحريم‌هاي دارويي كه باعث مرگ و به تعويق افتادن روند درماني بسياري از بيماران شد كه توان پرداخت هزينه‌هاي دارو را نداشتند، مدام برجسته و برجسته‌تر شد و نگراني مردم را به حدي بالا برد كه مسئولان هم سعي مي‌كردند در مورد اين واژه محتاط باشند. معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت، دكتر ملك‌زاده، اين اخبار و گزارش‌ها را رد نكرد اما از نبود آمار براي تاييد صحت آنها خبر داد و حتي گفت براساس آمارهاي معتبر، ميزان بروز سرطان در ايران كمتر از كشورهاي ديگر است و از عزم وزارت بهداشت براي توسعه برنامه‌هاي پيشگيري و درمان سرطان خبر داد.
سرطان در افکار عمومي
مرگ مرتضي پاشايي و مجيد بهرامي كه هر دو بر اثر سرطان جان خود را از دست دادند باز هم باعث شروع بحث بر سر موضوع سونامي سرطان و علت‌هاي آن شد تا جايي كه هفته گذشته گزارش خبري شبكه ۲، به موضوع سرطان پرداخت و به طور مشخص از مرگ پاشايي و مجيد بهرامي هم گفت.
دکتر اکبري، رئيس انجمن سرطان کشور در اين برنامه با بيان اينکه روند رو به رشد سرطان در کشور ما تند است، گفت: «با وجود آنکه آمار مبتلايان به سرطان در كشور ما از کشورهاي غربي و حتي کشورهاي منطقه کمتر است، روند رو به رشد ما از آنها سريع‌تر است و اگر به اين موضوع حساسيت نشان ندهيم و خوب کار نکنيم، ممکن است در چند سال آينده آمار ابتلا به سرطان در کشور ما بيشتر هم شود.» او با بيان اينکه مراقبت‌هاي بيماري سرطان در کشور ما خيلي مناسب است و در خيلي از مواقع مانند کشورهاي غربي پيشرفته، آمار مرگ ناشي از سرطان را در کشور خيلي بالا ندانست و گفت: «حدود ۳۰ هزار مورد مرگ در سال بر اثر سرطان داريم که رقم بدي نيست.»
دکتر اکبري، وزارت بهداشت را مرجع علمي کشور دانست و گفت: «بايد به سخنان اين وزارتخانه توجه شود؛ مثلا ما دوست داريم آب سالم استفاده کنيم و مي‌توانيم سلامت آب را تعريف کنيم ولي تامين آب سالم يا غذاي سالم و هواي پاکيزه در اختيار ما نيست يا نمي‌توانيم فستفودها را حذف کنيم.» او افزود: «ما بايد در توانمندسازي مردم براي مقابله با بيماري سرطان تلاش کنيم.» رئيس انجمن سرطان کشور سرطان معده را شايع‌ترين سرطان در مردان ايراني و کشنده‌ترين در مردان و زنان کشور دانست و گفت: «۵۰ سال پيش سرطان معده جزو ۱۰سرطان اول در کشورهاي غربي به شمار مي‌رفت ولي با افزايش مراقبت‌هاي بهداشتي در آن کشورها، سرطان معده از فهرست سرطان‌هاي مطرح خارج شده است.»
او با تاکيد بر اينکه سرطان ارثي نيست، درباره مرگ مرتضي پاشايي گفت: «ابتلاي مرحوم مرتضي پاشايي به سرطان معده در ۲۸ سالگي يک استثناء بوده است.» دکتر اکبري همچنين از لزوم راه‌اندازي کمپين سرطان براي بيماران و خانواده‌ها گفته بود تا مردم بيشتر متوجه اهميت اين بيماري شوند.
در ادامه اين گفت‌وگو دکتر ملک‌زاده، معاون پژوهشي وزارت بهداشت هم شرکت داشت. او از نظام ثبت سرطان در کشور خبر داد و گفت: «اطلاعاتي که در کشور داريم، معمولا به‌وسيله سازمان بهداشت جهاني و موسسات تحقيقاتي مربوط به سرطان در سطح دنيا مرتب جمع‌آوري و هر سال دقيق‌ترين گزارش‌ها از شيوع سرطان در مقايسه با نقاط دنيا داده شود.»
معاون پژوهشي وزارت بهداشت براساس آخرين آماري که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده، درباره شيوع سرطان در ايران هم گفته: «از ۱۰۰ هزار نفر، ۱۳۴ نفر سرطان دارند اين در حالي است که اين آمار متوسط ابتلا به سرطان در همه کشورهاي دنيا، به ازاي هر ۱۰۰ هزار نفر به ۱۸۸ نفر مي‌رسد.» دکتر ملک‌زاده همچنين عنوان کرده: «در مقايسه با کشورهاي همسايه، در ايران شيوع سرطان کمتر است اما اگر با گذشته‌هاي خيلي دور مقايسه شود، روند رو به رشد مختصري در کشور ديده مي‌شود.»
او همچنين ۵۰ درصد سرطان‌ها را قابل‌پيشگيري و ۵۰ درصد سرطان‌ها را قابل‌درمان دانسته و با عنوان اينکه در کشور ما همه امکانات شامل دارو و جراحان ماهر را داريم، گفته: «با همه اينها پيشگيري به تغيير شيوه زندگي نياز دارد که اين موضوع نيز نيازمند تلاش وزارت بهداشت، رسانه‌ها و همکاري خود مردم است.» دکتر ملک‌زاده دخانيات و از آن مهم‌تر مصرف ترياک، غذاهاي خيلي شور، مصرف نکردن سبزي و ميوه، نخوردن آجيل، تنبلي و ورزش نکردن، چاقي و پرخوري و برخي عفونت‌هاي ويروسي و ميکروبي را از مهم‌ترين عوامل ابتلا به سرطان دانسته و اظهار داشته: «بايد به شيوه زندگي و فرهنگ آن توجه فراواني کنيم؛ مثلا استفاده از آب لوله‌کشي، شيوع سرطان را كم مي‌كند ولي مصرف نوشيدني‌هاي داغ و سوزاننده احتمال ابتلا به سرطان را افزايش مي‌دهد.»
او همچنين بر رعايت بهداشت دهان و دندان تاکيد کرد و مسواک زدن و شستشوي دهان و دندان را در پيشگيري از بروز سرطان مري و معده با اهميت دانست. معاون پژوهشي وزارت بهداشت در مورد اثر پارازيت در شيوع و بروز سرطان هم گفته: «مطالعات زيادي در دنيا روي انواع امواج انجام شده ولي در ايران در مورد پارازيت مطالعه‌اي نداشته‌ايم و تاکنون اثبات نشده که اين امواج باعث بروز سرطان مي‌شود. پارازيت عوارض ديگري هم دارد.»
در اين گفت‌وگو دکتر مطلق، رئيس اداره سرطان وزارت بهداشت نيز افزايش سن جمعيت را مهم‌ترين دليل ابتلا به سرطان دانسته و گفته: «شيوه زندگي ناسالم و عوامل محيطي در بروز اين بيماري موثر واقع مي‌شوند و مردم بايد خودمراقبتي را جدي بگيرند، غذاي سالم و سبزي و ميوه زياد مصرف كنند و از روغن‌پالم و آب آلوده استفاده نکنند و وزن خود را کنترل کنند.» دکتر مطلق تصريح کرد: «غربالگري مي‌تواند ۳ سرطان پستان، روده بزرگ و دهانه رحم را زودهنگام مشخص کند و هرچه سرطان زودتر شناسايي شود، هزينه‌هاي بيمار نيز کمتر خواهد شد.»
با جمع‌بندي اين مباحث مي‌توان اميدوار بود که با همت مسئولان در رفع مشکلات و همچنين گام برداشتن مردم در راه سلامت خودشان تا حد زيادي در مقابل سرطان مي‌توان ايستاد و مقاومت کرد و مهم‌تر از آن روشي را به کار برد که به پيشگيري از آن منجر شود.
دکتر دوايي
در دهه‌هاي آينده شاهد گسترش و افزايش سرطان در ايران به صورت انفجاري خواهيم بود.
دکتر فضلعليزاده
نبود پايگاهي براي ثبت آمار سرطان و بررسي آماري يكي از عوامل كنترل نشدن اين بيماري برخلاف كشورهاي پيشرفته است.
دکتر وحيددستجردي
سالانه حدود ۷۰ هزار مورد سرطان جديد در كشور رخ مي‌دهد که ژنتيك از مهم‌ترين عوامل بروز آن است.
دکتر اکبري
اگر به موضوع سرطان حساسيت نشان ندهيم و خوب کار نکنيم، ممکن است در چند سال آينده آمار ابتلا به سرطان در کشور ما بيشتر هم بشود.
دکتر ملک‌زاده
مصرف نوشيدني‌هاي داغ و سوزاننده احتمال ابتلا به سرطان را افزايش مي‌دهد.
دکتر مطلق
مردم بايد خودمراقبتي را جدي بگيرند، غذاي سالم و سبزي و ميوه زياد مصرف كنند و از آب آلوده استفاده نکنند و وزن خود را کنترل کنند تا سرطان نگيرند
رضا پاکزاد، اپيدميولوژيست
اپيدميولوژي سرطان در ايران
سرطان نامي کلي براي گروه بزرگي از بيماري‌هاست که نقطه اصلي اشتراک آنها رشد بي‌رويه و لجام‌گيسخته سلول‌‌هاست. واژه «سرطان» معمولا گوياي رشد بدخيم است که در مقابل رشد خوش‌خيم قرار مي‌گيرد. رشد خوش‌خيم را غده يا تومور هم مي‌نامند. سرطان در جهان علت دوم مرگ‌وميرها به شمار مي‌رود و در ايران رتبه سوم.
سالانه حدود ۹۰ هزار مورد ثبت سرطان جديد در کشور داريم و پيش‌بيني مي‌شود ۵۰ هزار بيمار مبتلا به سرطان در ايران زندگي کنند و تعداد مبتلايان به سرطان طي ۲۰-۱۵ سال آينده ۲ برابر شود. در ايران خطر ابتلا و مرگ در اثر سرطان در مردان قبل از ۷۵ سالگي به ترتيب ۱/۱۳ و ۱۰ درصد است، در حالي که خطر مرگ به‌علت سرطان و خطر ابتلا به آن بين زنان ايراني به ترتيب ۴/۶ و ۹/۸ درصد است. به عبارت ديگر، مي‌توان گفت نسبت ميزان مرگ و مير به ميزان بروز سرطان در ايران ۷۳/۰ درصد است در حالي که متوسط جهاني اين شاخص به ۵۸/۰ درصد مي‌رسد.
اين نشان مي‌دهد احتمال مرگ در افراد بعد از ابتلا به سرطان در ايران بيشتر از متوسط جهاني است. سرطان از نظر جغرافيايي توزيع يکنواختي ندارد و تقريبا نيمي از تمام موارد سرطان در مناطق توسعه‌يافته مشاهده مي‌شود. اگرچه اين مناطق فقط ۱۸ درصد از کل جمعيت جهان را در خود دارند. در ايران انتظار مي‌رود که بروز مرگ در اثر سرطان در چند سال آينده حدود ۱۷ درصد افزايش پيدا کند.
از سرطان‌هاي شايع در ايران مي‌توان به پوست، پستان، معده، کولورکتال و مثانه اشاره کرد. ۵ سرطان شايع در زنان عبارتند از: پستان، پوست، کولون، معده و مري. ۵ سرطان شايع در مردان ايراني پوست، معده، پروستات، مثانه و کولون هستند.
۱۰ فرمان ضدسرطان
۱. دور سيگار، الکل و مواد مخدر خط بکشيد.
۲. اگر اضافه‌وزن داريد، وزن خود را پايين بياوريد.
۳. مصرف فستفودها را به حداقل برسانيد.
۴. آب آشاميدني سالم مصرف کنيد.
۵. مصرف سبزي و ميوه را در رژيم غذايي‌تان افزايش دهيد.
۶. مسواک بزنيد، نخ دندان بکشيد و بهداشت دهان و دندان را جدي بگيريد.
۷. غذاي خيلي شور نخوريد.
۸. غذا و نوشيدني خيلي داغ نخوريد.
۹. هر روز وقت مشخصي را به ورزش و تحرک اختصاص دهيد.
۱۰. اگر برايتان مقدور است، مواجهه با هواي آلوده را به حداقل برسانيد.
روايتي كه يا خودش شاهد آن بوده يا درباره آن شنيده است. اضافه شدن كلمه «سونامي» هم به «سرطان» بار نگراني‌ها را در اين زمينه بسيار بيشتر كرده؛ كلمه‌اي كه از هجوم بزرگ بيماري‌اي خبر مي‌دهد كه مقاومتي سخت را مي‌طلبد.
آيا واقعا در معرض سونامي سرطان قرار داريم؟ آيا مرگ دو جوان شناخته‌شده، آن هم در سن جواني بر اثر سرطان مشتي نمونه خروار است كه بسياري، حتي جوانان کشورمان را تهديد مي‌كند؟ آيا راه مقابله‌اي هم با سرطان وجود دارد، آن هم در شرايطي كه در ريه بسياري از ما هواي آلوده در رفت و آمد است، وضعيت بهداشتي آب در بسياري از شهرها نامطلوب است، اثرگذاري پارازيت بر سلامت يك روز تاييد و روز ديگر انكار مي‌شود، آمار مصرف دخانيات هر لحظه بالا مي‌رود، شيوه تغذيه بسياري از ما ناسالم شده و فعاليت بدني‌مان كاهش‌يافته است؟ در «موضوع ويژه» اين هفته، به اين پرسش‌ها پرداخته‌ايم.
۵ سال پيش دقيقا آبان ماه بود كه دكتر منوچهر دوايي، فوق‌تخصص اطفال و عضو فرهنگستان علوم‌پزشكي ايران، از افزايش تعداد مبتلايان به سرطان خبر داد و گفت: «در دهه‌هاي آينده شاهد گسترش و افزايش سرطان در ايران به صورت انفجاري و مانند يك سونامي هستيم.» او پيشگيري از سرطان را منوط به دفع عوامل خطر‌زاي سرطان و توجه به سياست‌هاي كلان تغذيه‌اي و رفتاري دانسته بود. دي‌ماه همان سال بود كه سازمان جهاني بهداشت طي تحقيقاتي اعلام كرد تا ۱۵ سال آينده در خاورميانه و ايران مرگ و مير ناشي از انواع سرطان‌ها ۱۸۰ درصد افزايش خواهديافت.
دكتر عبدا... فضلعليزاده، رئيس انجمن سرطان هم اين آمار را تاييدكرد و گفت ايران در آينده با افزايش قابل‌توجه بيماران سرطاني مواجه مي‌شود. او همان زمان هم از شيوع رو به افزايش سرطان خبر داد و چاره را در شناسايي و بالا بردن آگاهي مردم نسبت به سرطان و اقدام سريع براي درمان آن دانست. او همچنين به نبود پايگاهي براي ثبت آمار سرطان و بررسي آماري اشاره و نداشتن چنين پايگاهي را يكي از عوامل كنترل نشدن اين بيماري برخلاف كشورهاي پيشرفته معرفي كرد.
آن زمان، وزير بهداشت وقت، دكتر مرضيه وحيد دستجردي هم اين موضوع را كتمان نكرد و از بروز سالانه حدود ۷۰ هزار مورد سرطان جديد در كشور خبر داد. او عوامل ژنتيكي را از مهم‌ترين عوامل بروز سرطان دانست و از كساني كه سابقه خانوادگي سرطان دارند، خواسته بود بررسي‌هاي لازم را به‌منظور پيشگيري از ابتلا به سرطان در برنامه‌هاي خود داشته باشند. وحيددستجردي تغذيه نادرست، چاقي و تغيير الگوي زندگي ايراني‌ها به الگوي زندگي كشورهاي صنعتي را هم از عوامل دخيل در اين امر دانسته بود.
ارديبهشت سال ۱۳۹۱ هم در يازدهمين كنگره سراسري مديكال آنكولوژي و هماتولوژي، معاون آموزشي وزير بهداشت وقت، دكتر محمدعلي محققي، در مورد سونامي بيماري‌هاي هماتولوژي و انكولوژي (سرطان) هشدار داده و گفت يكي از تهديدهاي سلامت در كشور به بيماري‌هاي صعب‌العلاج مربوط است كه با تشخيص زودرس مي‌توانند درمان بهتري داشته باشند. او از عوامل محيطي صحبتي نكرده و بيشتر مسن شدن جمعيت ايراني را از عوامل اين بيماري‌ها دانسته بود.
در اين ميان كه خبر از افزايش آمار سرطان بود و بيشتر دلايل معطوف تغيير الگوي زندگي ايران مي‌شد، دكتر قوام نصيري، رئيس سابق مركز تحقيقات سرطان دانشگاه مشهد، آلودگي هوا در شهرهاي بزرگ را يكي از عوامل اصلي افزايش ناگهاني و رشد جهشي سرطان دانسته و به خبرآنلاين گفته بود: «در سال‌‌هاي اخير آمار مبتلايان به سرطان‌هاي مغز استخوان در اطفال و سرطان ريه در بزرگسالان افزايش شديدي داشته و يكي از علل آن را آلودگي هوا و بيشتر از همه سوخت فسيلي مي‌دانيم.»
واژه «سونامي» سرطان كه از دوره محمود احمدي‌نژاد پا گرفت و به‌دليل تحريم‌هاي دارويي كه باعث مرگ و به تعويق افتادن روند درماني بسياري از بيماران شد كه توان پرداخت هزينه‌هاي دارو را نداشتند، مدام برجسته و برجسته‌تر شد و نگراني مردم را به حدي بالا برد كه مسئولان هم سعي مي‌كردند در مورد اين واژه محتاط باشند. معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت، دكتر ملك‌زاده، اين اخبار و گزارش‌ها را رد نكرد اما از نبود آمار براي تاييد صحت آنها خبر داد و حتي گفت براساس آمارهاي معتبر، ميزان بروز سرطان در ايران كمتر از كشورهاي ديگر است و از عزم وزارت بهداشت براي توسعه برنامه‌هاي پيشگيري و درمان سرطان خبر داد.
سرطان در افکار عمومي
مرگ مرتضي پاشايي و مجيد بهرامي كه هر دو بر اثر سرطان جان خود را از دست دادند باز هم باعث شروع بحث بر سر موضوع سونامي سرطان و علت‌هاي آن شد تا جايي كه هفته گذشته گزارش خبري شبكه ۲، به موضوع سرطان پرداخت و به طور مشخص از مرگ پاشايي و مجيد بهرامي هم گفت.
دکتر اکبري، رئيس انجمن سرطان کشور در اين برنامه با بيان اينکه روند رو به رشد سرطان در کشور ما تند است، گفت: «با وجود آنکه آمار مبتلايان به سرطان در كشور ما از کشورهاي غربي و حتي کشورهاي منطقه کمتر است، روند رو به رشد ما از آنها سريع‌تر است و اگر به اين موضوع حساسيت نشان ندهيم و خوب کار نکنيم، ممکن است در چند سال آينده آمار ابتلا به سرطان در کشور ما بيشتر هم شود.» او با بيان اينکه مراقبت‌هاي بيماري سرطان در کشور ما خيلي مناسب است و در خيلي از مواقع مانند کشورهاي غربي پيشرفته، آمار مرگ ناشي از سرطان را در کشور خيلي بالا ندانست و گفت: «حدود ۳۰ هزار مورد مرگ در سال بر اثر سرطان داريم که رقم بدي نيست.»
دکتر اکبري، وزارت بهداشت را مرجع علمي کشور دانست و گفت: «بايد به سخنان اين وزارتخانه توجه شود؛ مثلا ما دوست داريم آب سالم استفاده کنيم و مي‌توانيم سلامت آب را تعريف کنيم ولي تامين آب سالم يا غذاي سالم و هواي پاکيزه در اختيار ما نيست يا نمي‌توانيم فستفودها را حذف کنيم.» او افزود: «ما بايد در توانمندسازي مردم براي مقابله با بيماري سرطان تلاش کنيم.» رئيس انجمن سرطان کشور سرطان معده را شايع‌ترين سرطان در مردان ايراني و کشنده‌ترين در مردان و زنان کشور دانست و گفت: «۵۰ سال پيش سرطان معده جزو ۱۰سرطان اول در کشورهاي غربي به شمار مي‌رفت ولي با افزايش مراقبت‌هاي بهداشتي در آن کشورها، سرطان معده از فهرست سرطان‌هاي مطرح خارج شده است.»
او با تاکيد بر اينکه سرطان ارثي نيست، درباره مرگ مرتضي پاشايي گفت: «ابتلاي مرحوم مرتضي پاشايي به سرطان معده در ۲۸ سالگي يک استثناء بوده است.» دکتر اکبري همچنين از لزوم راه‌اندازي کمپين سرطان براي بيماران و خانواده‌ها گفته بود تا مردم بيشتر متوجه اهميت اين بيماري شوند.
در ادامه اين گفت‌وگو دکتر ملک‌زاده، معاون پژوهشي وزارت بهداشت هم شرکت داشت. او از نظام ثبت سرطان در کشور خبر داد و گفت: «اطلاعاتي که در کشور داريم، معمولا به‌وسيله سازمان بهداشت جهاني و موسسات تحقيقاتي مربوط به سرطان در سطح دنيا مرتب جمع‌آوري و هر سال دقيق‌ترين گزارش‌ها از شيوع سرطان در مقايسه با نقاط دنيا داده شود.»
معاون پژوهشي وزارت بهداشت براساس آخرين آماري که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده، درباره شيوع سرطان در ايران هم گفته: «از ۱۰۰ هزار نفر، ۱۳۴ نفر سرطان دارند اين در حالي است که اين آمار متوسط ابتلا به سرطان در همه کشورهاي دنيا، به ازاي هر ۱۰۰ هزار نفر به ۱۸۸ نفر مي‌رسد.» دکتر ملک‌زاده همچنين عنوان کرده: «در مقايسه با کشورهاي همسايه، در ايران شيوع سرطان کمتر است اما اگر با گذشته‌هاي خيلي دور مقايسه شود، روند رو به رشد مختصري در کشور ديده مي‌شود.»
او همچنين ۵۰ درصد سرطان‌ها را قابل‌پيشگيري و ۵۰ درصد سرطان‌ها را قابل‌درمان دانسته و با عنوان اينکه در کشور ما همه امکانات شامل دارو و جراحان ماهر را داريم، گفته: «با همه اينها پيشگيري به تغيير شيوه زندگي نياز دارد که اين موضوع نيز نيازمند تلاش وزارت بهداشت، رسانه‌ها و همکاري خود مردم است.» دکتر ملک‌زاده دخانيات و از آن مهم‌تر مصرف ترياک، غذاهاي خيلي شور، مصرف نکردن سبزي و ميوه، نخوردن آجيل، تنبلي و ورزش نکردن، چاقي و پرخوري و برخي عفونت‌هاي ويروسي و ميکروبي را از مهم‌ترين عوامل ابتلا به سرطان دانسته و اظهار داشته: «بايد به شيوه زندگي و فرهنگ آن توجه فراواني کنيم؛ مثلا استفاده از آب لوله‌کشي، شيوع سرطان را كم مي‌كند ولي مصرف نوشيدني‌هاي داغ و سوزاننده احتمال ابتلا به سرطان را افزايش مي‌دهد.»
او همچنين بر رعايت بهداشت دهان و دندان تاکيد کرد و مسواک زدن و شستشوي دهان و دندان را در پيشگيري از بروز سرطان مري و معده با اهميت دانست. معاون پژوهشي وزارت بهداشت در مورد اثر پارازيت در شيوع و بروز سرطان هم گفته: «مطالعات زيادي در دنيا روي انواع امواج انجام شده ولي در ايران در مورد پارازيت مطالعه‌اي نداشته‌ايم و تاکنون اثبات نشده که اين امواج باعث بروز سرطان مي‌شود. پارازيت عوارض ديگري هم دارد.»
در اين گفت‌وگو دکتر مطلق، رئيس اداره سرطان وزارت بهداشت نيز افزايش سن جمعيت را مهم‌ترين دليل ابتلا به سرطان دانسته و گفته: «شيوه زندگي ناسالم و عوامل محيطي در بروز اين بيماري موثر واقع مي‌شوند و مردم بايد خودمراقبتي را جدي بگيرند، غذاي سالم و سبزي و ميوه زياد مصرف كنند و از روغن‌پالم و آب آلوده استفاده نکنند و وزن خود را کنترل کنند.» دکتر مطلق تصريح کرد: «غربالگري مي‌تواند ۳ سرطان پستان، روده بزرگ و دهانه رحم را زودهنگام مشخص کند و هرچه سرطان زودتر شناسايي شود، هزينه‌هاي بيمار نيز کمتر خواهد شد.»
با جمع‌بندي اين مباحث مي‌توان اميدوار بود که با همت مسئولان در رفع مشکلات و همچنين گام برداشتن مردم در راه سلامت خودشان تا حد زيادي در مقابل سرطان مي‌توان ايستاد و مقاومت کرد و مهم‌تر از آن روشي را به کار برد که به پيشگيري از آن منجر شود.
دکتر دوايي
در دهه‌هاي آينده شاهد گسترش و افزايش سرطان در ايران به صورت انفجاري خواهيم بود.
دکتر فضلعليزاده
نبود پايگاهي براي ثبت آمار سرطان و بررسي آماري يكي از عوامل كنترل نشدن اين بيماري برخلاف كشورهاي پيشرفته است.
دکتر وحيددستجردي
سالانه حدود ۷۰ هزار مورد سرطان جديد در كشور رخ مي‌دهد که ژنتيك از مهم‌ترين عوامل بروز آن است.
دکتر اکبري
اگر به موضوع سرطان حساسيت نشان ندهيم و خوب کار نکنيم، ممکن است در چند سال آينده آمار ابتلا به سرطان در کشور ما بيشتر هم بشود.
دکتر ملک‌زاده
مصرف نوشيدني‌هاي داغ و سوزاننده احتمال ابتلا به سرطان را افزايش مي‌دهد.
دکتر مطلق
مردم بايد خودمراقبتي را جدي بگيرند، غذاي سالم و سبزي و ميوه زياد مصرف كنند و از آب آلوده استفاده نکنند و وزن خود را کنترل کنند تا سرطان نگيرند
رضا پاکزاد، اپيدميولوژيست
اپيدميولوژي سرطان در ايران
سرطان نامي کلي براي گروه بزرگي از بيماري‌هاست که نقطه اصلي اشتراک آنها رشد بي‌رويه و لجام‌گيسخته سلول‌‌هاست. واژه «سرطان» معمولا گوياي رشد بدخيم است که در مقابل رشد خوش‌خيم قرار مي‌گيرد. رشد خوش‌خيم را غده يا تومور هم مي‌نامند. سرطان در جهان علت دوم مرگ‌وميرها به شمار مي‌رود و در ايران رتبه سوم.
سالانه حدود ۹۰ هزار مورد ثبت سرطان جديد در کشور داريم و پيش‌بيني مي‌شود ۵۰ هزار بيمار مبتلا به سرطان در ايران زندگي کنند و تعداد مبتلايان به سرطان طي ۲۰-۱۵ سال آينده ۲ برابر شود. در ايران خطر ابتلا و مرگ در اثر سرطان در مردان قبل از ۷۵ سالگي به ترتيب ۱/۱۳ و ۱۰ درصد است، در حالي که خطر مرگ به‌علت سرطان و خطر ابتلا به آن بين زنان ايراني به ترتيب ۴/۶ و ۹/۸ درصد است. به عبارت ديگر، مي‌توان گفت نسبت ميزان مرگ و مير به ميزان بروز سرطان در ايران ۷۳/۰ درصد است در حالي که متوسط جهاني اين شاخص به ۵۸/۰ درصد مي‌رسد.
اين نشان مي‌دهد احتمال مرگ در افراد بعد از ابتلا به سرطان در ايران بيشتر از متوسط جهاني است. سرطان از نظر جغرافيايي توزيع يکنواختي ندارد و تقريبا نيمي از تمام موارد سرطان در مناطق توسعه‌يافته مشاهده مي‌شود. اگرچه اين مناطق فقط ۱۸ درصد از کل جمعيت جهان را در خود دارند. در ايران انتظار مي‌رود که بروز مرگ در اثر سرطان در چند سال آينده حدود ۱۷ درصد افزايش پيدا کند.
از سرطان‌هاي شايع در ايران مي‌توان به پوست، پستان، معده، کولورکتال و مثانه اشاره کرد. ۵ سرطان شايع در زنان عبارتند از: پستان، پوست، کولون، معده و مري. ۵ سرطان شايع در مردان ايراني پوست، معده، پروستات، مثانه و کولون هستند.
۱۰ فرمان ضدسرطان
۱. دور سيگار، الکل و مواد مخدر خط بکشيد.
۲. اگر اضافه‌وزن داريد، وزن خود را پايين بياوريد.
۳. مصرف فستفودها را به حداقل برسانيد.
۴. آب آشاميدني سالم مصرف کنيد.
۵. مصرف سبزي و ميوه را در رژيم غذايي‌تان افزايش دهيد.
۶. مسواک بزنيد، نخ دندان بکشيد و بهداشت دهان و دندان را جدي بگيريد.
۷. غذاي خيلي شور نخوريد.
۸. غذا و نوشيدني خيلي داغ نخوريد.
۹. هر روز وقت مشخصي را به ورزش و تحرک اختصاص دهيد.
۱۰. اگر برايتان مقدور است، مواجهه با هواي آلوده را به حداقل برسانيد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر