ورزش برای شما ممنوع است اگر ...

مجله سیب سبز - ميترا جليلي: پای‌تان را که به کلاس‌ های بدن‌ سازی بگذارید، آدم‌هایی را می‌بینید که هیچ کدام‌شان شبیه هم نیستند، اما همه‌شان یک هدف دارند: «سالم‌تر زندگی کردن!» یکی برای لاغر شدن آمده، دیگری رژیم چاقی دارد و نفر بعدی هم احتمالا نفس کم می‌آورد و آمده تا بدنش را تقویت کند.

اما متخصصان می‌گویند آدم‌هایی که ویژگی جسمانی و وضعیت سلامتی متفاوتی دارند، نباید در یک باشگاه ثبت‌نام کنند. دکتر وحید سبحانی، متخصص پزشکی ورزشی و عضو هیأت علمی دانشگاه معتقد است برای برخي افراد كه از بيماري‌هايي خاص رنج مي‌برند انجام برخی حرکات ورزشی و قرار گرفتن در بعضی محیط‌ها ممنوع است و بیشتر از آنکه به سلامتی‌شان نفع برساند، سلامتی‌شان را تهدید می‌کند.

نمي‌توانید پياده‌روي كنید اگر. . .

آرتروزی‌ها و بیماران قلبی نباید زیاد پیاده‌روی کنند.

قلب‌تان ریپ می‌زند؟

به طور كلي ورزش به سه دسته خفيف، متوسط و شديد تقسيم مي‌شود. ورزش‌هاي خفيف مانند پياده‌روي را به‌جز موارد خاص همه می‌توانند انجام دهند، اما همين ورزش خفيف براي كساني كه اخيرا سكته قلبي داشته‌اند، درد قفسه صدري ناپايدار دارند يا افرادی با مشکل تنگي شديد دريچه قلب (دريچه آئورت)، ممنوع و قدغن است.

آرتروز داريد؟

كساني كه مشكلات عضلاني-اسكلتي دارند به شرطي مي‌توانند ورزش كنند و پياده‌روي داشته باشند كه درد زيادي نداشته باشند. به‌عنوان مثال كسي كه استئوآرتريت زانو يا آرتروز مزمن دارد و ۳-۲ سال است با اين مشكل دست‌وپنجه نرم مي‌كند مي‌تواند پياده‌روي را در جلسات ۱۰دقيقه‌اي انجام دهد ولي اگر پس از اين پياده‌روي دچار درد زانو شود و درد بيش از دو ساعت طول بكشد، بايد دست نگه دارد و پياده‌روي را قطع كند چون اين درد، نشانه آسيب به مفصل است.


به كسي كه آرتروزش شعله‌ور شده و با درد و تورم حاد زانو همراه است، حتي ورزش خفيف را نيز توصيه نمي‌كنيم و تنها ورزش توصيه شده، همان انجام امور روزمره و كارهاي سبك خانه است. در اين افراد چون مفصل خشك است، بايد دامنه حركتي محدود شود. اين بدان معنا نيست كه پا را بي‌حركت نگه دارد بلكه منظور اين است كه هنگام خم كردن زانو،دامنه خاصي را حفظ كرده و از آن فراتر نروند.

بيماران مبتلا به آرتروز حاد نبايد ورزش را به‌طور كلي كنار بگذارند، به‌عنوان مثال كسي كه در پا مشكل دارد اندام فوقاني خود را مي‌تواند ورزش دهد چون حركت‌هاي دست ممنوع نيست و بايد آن را ورزش دهد و بالعكس. در آرتروز حاد كه ورم خيلي شديد دارند، حركات كششي مناسب،تمرين با دوچرخه دستي و حركت پا به شرط لحاظ كردن دامنه حركتي، مناسب است. اين افراد مي‌توانند فعاليت فيزيكي را حتي در حالت نشسته به صورت باز و بسته كردن پا روي صندلي انجام دهند.

نمی‌توانید توتال کور بخرید اگر. . .

دراز و نشست برای کسانی که پوکی استخوان و دیسک دارند ممنوع است.

پوكي استخوان داريد؟

كساني كه پوكي استخوان دارند، همچنين خانم‌هاي ۴۸-۴۷ سال به بالا كه يائسه مي‌شوند، بايد براي انجام ورزش‌هاي متوسط و شديد محتاط باشند. اين افراد ابتدا بايد مورد معاينه قرار بگيرند كه پوكي استخوان دارند يا نه و پس از آن سراغ ورزش مناسب وضعیت خود بروند.

افرادی که با مشكل پوكي استخوان مواجه هستند، بايد بدانند هرگونه ورزش خمشي مانند دراز و نشست و همچنين ورزش‌های چرخشي براي آنها ممنوع است. همچنين براي اين افراد استفاده از دستگاه ورزشي موجود در بازار مثل توتال‌كور هم كاملا مضر است چون ممكن است سبب شكستگي مهره‌هاي كمر آنها شود. اين دسته از بيماران در باشگاه‌هاي بدنسازي هم هرگز نبايد سراغ ورزش‌هايي بروند كه به طور ناگهاني تغييرجهت مي‌دهد كه نمونه واضح آن دستگاه مس‌گري است. اين گروه نبايد با گام‌هاي بلند بدوند پس بايد از انجام دادن ورزش‌هاي هوازي شديد هم پرهيز كنند چون فشار از پا به ستون مهره‌ها منتقل شده و سبب شكستگي مهره‌ها مي‌شود.

ديسك داريد؟

كساني كه ديسكوپاتي دارند يعني به هر دليلي با مشكل ديسك كمر يا گردن مواجه هستند اگر بيش از دوساعت پس از ورزش درد داشته باشند،نبايد آن حرکات را انجام دهند البته اين درد نبايد با درد عضلاني اشتباه گرفته شود. همه كساني كه تازه ورزش را شروع مي‌كنند ممكن است به دليل تجمع اسيدلاكتيك در عضلات خود درد احساس كنند اين موضوع مانعي براي ادامه ورزش نيست بلكه منظور ما درد در مفاصل، لگن و... است.

آنها نبايد ورزش‌هايي انجام دهند كه فشار روي مهره‌ها و ستون فقرات بالا برود مثلا بلافاصله بعد از بيدار شدن از خواب نبايد ورزش كنند بلكه اين كار را به نيم ساعت بعد از انجام كارهاي روزانه موكول كنند. اين افراد بايد از حركات ناگهاني و انفجاري جلوگيري كنند و از قبل بدانند كه چه ورزشي مي‌خواهند انجام دهند تا حركات‌شان ناگهاني نشود. برداشتن اجسام سنگين هم به دليل ضعف عضلات، به مهره‌ها فشار وارد مي‌كند پس بايد از آن خودداري شود. اين افراد هم بايد ورزش‌هاي خمشي مثل درازونشست و توتال كور را فراموش كنند چون فشار بر ستون فقرات بالا مي‌رود و درنتيجه فشارديسك هم بالا مي‌رود.

نمی‌توانید روی تردمیل بدوید اگر. . .

برای کسانی که دیسک دارند، دویدن روی تردمیل ممنوع است.

دیسک دارید؟

یکی دیگر از مواردی که این بیماران باید به آن توجه داشته باشند،احتیاط در استفاده از تردمیل است. نباید به هیچ‌عنوان روي تردميل غيراستاندارد كه ضربه‌گير خوبي ندارند و البته بيشتر دستگاه‌های موجود نیز اینگونه هستند، بدوند. به عنوان مثال کسی که چاق است، دیسك كمر هم دارد و مي‌خواهد لاغر شود تندتند روي تردميل غيراستاندارد مي‌دود كه نتيجه آن فشار به ستون فقرات و بيشتر شدن درد است.

كساني هم كه از ديسك گردن رنج مي‌برند به‌ويژه آنهایی كه در مرحله حاد بیماری قرار دارند، بايد از حركات ورزشي كه به هر صورتي سر به سمت راست،چپ يا بالا و پايين حركت مي‌كند خودداري كنند، حتي در رانندگي بهتر است هنگام گرفتن دنده عقب،به جاي چرخاندن سر در آينه نگاه كنند.

اين بيماران بايد ورزش‌هايي انجام دهند كه عضلات محوري را تقويت كند و به عضلات آن ثبات محوري بدهد تا فشار روي ديسك گردن كمتر شود. در اين افراد هرگونه حركت خمشي و چرخشي ممنوع است. بيشتر كساني كه دچار ديسك كمر و گردن مي‌شوند عضلات شكم و گردن آنها شل است و چاق هستند پس باید ورزش‌هايي انجام دهند كه عضلات جلو، خلفي و همچنين عضلات طرفین گردن را تقويت كنند.

نمی‌توانید کوهنوردی کنید اگر. . .

ام‌اسی‌ها، مبتلایان به صرع و آسم نباید قله‌ها را فتح کنند.

ام‌اس دارید؟

برای کسانی که مبتلا به بیماری ام‌اس هستند،محیطی که در آن ورزش می‌کنند خیلی مهم است چون این افراد مشکل نوروپاتی و اتونوم پیدا می‌کنند؛ اگر محیط خیلی سرد یا گرم باشد فشار خون آنها بالا می‌رود. لباس و کفش این افراد هم خیلی مهم است و باید با وسواس بیشتری انتخاب شود.

اگر بیماران مبتلا به ام‌اس در مرحله حاد بیماری نباشند و علائم بیماری آنها کنترل شده باشد هیچ ورزشی برای آنها ممنوع نیست ولی اگر به مرحله‌ای حاد رسیده و به‌عنوان مثال بینایی آنها کمتر شده است و... ،حتما باید پس از معاینه، متخصص به آنها توصیه‌های ورزشی را بکند. یک مشکل بزرگ این بیماران، عدم تعادل است پس توصیه می‌شود هرگز بدون همراه به ورزش نروند حتی برای پیاده‌روی چون ممکن است در اثر به هم خوردن تعادل، زمین بخورند و دچار شکستگی در بدن شوند. به همین دلیل ورزش‌هایی مثل کوه‌نوردی که به خاطر ارتفاع در دمای پایین هوا انجام می‌شود و نیاز به تعادل دارد برای این افراد مناسب نیست.

صرع دارید؟

کسانی هم که مبتلا به صرع و تشنج هستند تنها درصورتی ورزش برای آنها منعی ندارد که علائم بیماری،کنترل شده باشد به عنوان مثال بیمار مبتلا به صرع برای دو سال تشنج نداشته است، پس می‌تواند با همراه، در محیط‌های دسته‌جمعی ورزش کند. این افراد باید به این نکته توجه داشته باشند که گرما می‌تواند به تشنج آنها منجر شود پس تا حد امکان محیطی که به ورزش می‌پردازند گرم نباشد، همچنین زمانی را برای ورزش انتخاب کنند که خسته نیستند.

مثلا پس از ۸ ساعت کار روزانه نباید سراغ ورزش بروند بلکه بهتر است کمی استراحت کنند سپس در هوایی خوب و مناسب که نه گرم باشد و نه سرد،ورزش کنند. ولی اگر صرع آنها کنترل شده نیست و مثلا یک ماه پیش تشنج کرده، ورزش‌های خفیف ممنوع نيست ولي توصيه مي‌شود ورزش‌هاي شديد انجام نشود.


آسم دارید؟

اگر كسي آسم دارد و بیماری وی كنترل‌شده نيست، به عنوان مثال هرماه يكي، دوبار دچار نفس‌تنگي حاد مي‌شود بهتر است ابتدا آن را كنترل كند و بعد سراغ ورزش برود ولی در صورتي كه بيماري كنترل شده است و هر چند ماه يك بار مشكل پیدا مي‌كند مي‌تواند ورزش انجام دهد ولي حتما اسپري آبي رنگ سالبوتامول خود را همراه داشته باشد و تا حدامکان، تنها ورزش نکند. این بیماران نباید در یک مکان خلوت و بدون اسپري به عنوان مثال به مدت يك ساعت بدوند. مكان ورزش نیز خيلي مهم است مثلا اگر به گرده گل‌ها و گیاهان حساسيت دارند نباید در آن منطقه تردد داشه باشند یا پیاده‌روی کنند.

محيط ورزش نباید آلوده باشد مثلا در بعدازظهر شلوغ تهران نبايد در خيابان ورزش كرد، دويد يا به پياده‌روي رفت. بهتر است این افراد در محیط‌هاي بسته ورزش كنند كه آلودگي كم است و هوا نیز سرد یا گرم نباشد و ورزش را از خفيف شروع كنند. كساني كه به آسم مبتلا هستند مشكل ديگري هم دارند و آسم آنها در هواي سرد تشديد مي‌شود پس حتما باید شال‌گردن داشته باشند و از زير شال نفس بكشند تا هواي گرم وارد ريه‌هاي آنها شود و داروهای‌شان را مرتب مصرف كنند.

قندخون‌تان زیر ۱۰۰ است؟

بدن براي ورزش به گلوكز نياز دارد پس كساني كه قند خون‌شان زير ۱۰۰ است ممکن است طي ورزش دچار افت قندخون يا هيپوگليسمي ‌شوند پس برای آنها حتي ورزش خفيف نيز توصيه نمي‌شود ولي اين بدان معنا نيست كه ديواري دور خود بكشند و هيچ فعاليتي نداشته باشند.

اين افراد بايد كارهاي روزمره خود را انجام دهند مثلا پنج دقيقه به سر كوچه بروند،خريد خود را انجام دهند و در خانه به امور خود بپردازند چون همه اينها هم فعاليت فيزيكي محسوب مي‌شود. در كل پياده‌روي آنها بيش از ۱۰دقيقه طول نکشد ولي كوهنوردي، يك ساعت پياده‌روي و... ممنوع است.

افراد مبتلا به دیابت، قبل از ورزش حتما باید چيزي نوشيده يا خورده باشند و نيم ساعت پس از آن ورزش كنند. توصيه مي‌كنيم ديابتي‌ها حتما در طول پياده‌روي، یک همراه داشته باشند و به‌خصوص انسوليني‌ها، حتما پلاكي در گردن داشته باشند كه مشخص شود انسولين مصرف مي‌كنند تا اگر در جايي از هوش رفتند بقيه متوجه شوند انسولين مصرف مي‌كنند و بلافاصله با يك ليوان آب قند به كمك ‌آنها بيايند.

یکی دیگر از معضلات افراد دیابتی، مشکل زخم پاست. برای كساني كه در اثر ديابت دچار مشكل زخم پا شده‌اند به هيچ عنوان شنا توصيه نمي‌شود ولي اگر زخم در پاي آنان وجود ندارد و تنها مشكل گزگز و مورمور در پا دارند و به‌اصطلاح پاي آنها خواب مي‌رود؛ يعني ديابت مزمن دارند و دوچرخه‌سواري و شنا توصيه مي‌شود اما برای این افراد پياده‌روي طولاني و كوهنوردي ممنوع است چون حس در پاهاي‌شان كم مي‌شود و متوجه ضربه نمي‌شوند و ممكن است دچار زخم پا شوند.

نمی‌توانید دمبل بزنید اگر. . .

وزنه برداری برای بیماران کلیوی ممنوع است.

کلیه‌های‌تان بیمار است؟

كساني كه در اثر ديابت يا به هردليل ديگري مشكل كليه دارند و كراتين و اوره خون آنها بالاست دويدن سرعتي و تند،ورزش‌هاي هوازي شديد، بلندكردن وزنه‌هاي سنگين به بالاي سر در وزنه‌برداري و كار با وزنه‌هاي سنگين در بدنسازي ممنوع است. به طور كلي ورزش‌هايي كه براي لحظاتي بايد نفس‌شان را حبس كنند نیز براي اين دسته از افراد ممنوع است چون سبب افزايش فشارخون شده و به كليه فشار وارد مي‌آورد ولي ورزش‌هاي خفيف و متوسط را مي‌توانند انجام دهند. برای كساني كه فشار خون بالا دارند انجام ورزش‌هايي با وزنه سنگين بدنسازي، بالابردن وزنه بالاي سر، همچنین حبس كردن نفس در سينه ممنوع است.

نمی‌توانید یوگا کار کنید اگر. . .

دیابت دارید؟

در ديابت بسياري از بيماران دچار مشكل چشمي به‌ويژه خونريزي داخل چشم می‌شوند و ديد چشم آنها كم مي‌شود. براي اين افراد هرنوع ورزشي كه سر را به سمت پايين مي‌آورند مثل يوگا و ژيمناستيك، ممنوع است. همچنین ورزش‌های همراه با حبس نفس ممنوع است چون فشار خون و درنتیجه فشار چشم را بالا مي‌برد و سبب خونريزي چشم مي‌شود. اين افراد قبل از هر ورزشي ابتدا بايد با متخصص چشم مشاوره كنند.

البتـه كساني كه سال‌هاست ديابت دارند ولي هنوز گرفتار عوارض چشمي،كليوي و... آن نشده‌اند هيچ منعي در ورزش ندارند و اتفاقا به آنان توصيه مي‌شود تا با انجام حرکات ورزشی عرق كنند، تنفس آنها بالا برود و قند خون‌شان تنظيم شود پس ورزش شديد و متوسط نيز برای آنها ايرادي ندارد. ولي اگر قند خون كسي زير ۱۰۰ يا بالاي ۲۵۰ باشد كه مجبور به تزريق انسولين هستند، ورزش ممنوع است.

گاهي اين افراد فكر مي‌كنند قندخون‌شان با بالا و پايين پريدن يا دويدن پايين مي‌‌‌آيد ولي كاملا برعكس است به‌ويژه در نوع يك كه انسولين مصرف مي‌كنند چون اين افراد اگر ورزش كنند قند خون‌شان حتی بالاتر نیز مي‌رود.

وقت شناس باشید!

کسانی که مشکلات ساده گوارشی مثل نفخ و... دارند، نباید بلافاصله بعد از غذا ورزش کنند بلکه حداقل دو ساعت باید از صرف غذا بگذرد. برخلاف تصور عموم مبنی بر لزوم مصرف غذای پرکالری قبل از ورزش،وعده غذایی نباید شامل گوشت و چربی باشد. بهترین روش، خوردن غذایی شامل کربوهیدرات مثل نان و برنج است. این موضوع برای کسانی که مشکل گوارشی دارند اهمیت بیشتری دارد.