حساسيت‌هاي بهاره را بشناسيد و از آنها پيشگيري كنيد
آژير آلـرژي به صدا در مي‌‌آيد!
براي همه،بهار فصلي زيبا و دلپذير است اما اگر هربار كه اين فصل فرا مي‌رسد، دچار خارش و اشك‌ريزش شويد و ديگران از شما بپرسند«چرا چشم‌تان قرمز شده؟» احتمالا ديگر گرده‌افشاني‌گل‌ها براي شما چندان خوشايند نيست
از گرده گل دور شويد
درك اين‌كه چرا به آلرژي مبتلا مي‌شويم؛ كار ساده‌اي است؛ شما زماني دچار آلرژي مي‌شويد كه دستگاه ايمني‌تان نسبت به موادي كه به‌طور معمول بي‌ضررند مثل گرده‌هاي گل يا مايت‌هاي موجود در گرد‌و‌خاك يا مواد‌غذايي خاص كه وارد بدن‌تان مي‌شوند، حساسيت بيش از اندازه پيدا كند. دستگاه ايمني كه ناگهان نسبت به ماده مزبور حساس شده، پس از اين هر بار كه حتي با مقادير بسيار اندكي از ماده حساسيت‌زا مواجه شود، واكنش بسيار شديدي از خود نشان مي‌دهد.
نکته - بعضي از افراد مبتلا به آسم به‌دليل افزايش گرده گياهان در فصل بهار ممكن است علائم‌شان دوچندان شود
سرماخوردگي طولاني نداريم
افراد مبتلا به سرماخوردگي معمولا بر عكس آلرژي، در فصول پاييز و زمستان درگير اين بيماري مي‌شوند و علاوه‌بر علائمي كه در آلرژي به آن اشاره شد، نشانه‌هاي ديگري مثل تب خفيف يا احساس درد و كوفتگي در عضلات و بي‌اشتهايي را بيان مي‌كنند. مدت علائم هم در سرماخوردگي بسته به نوع ويروس بين ۳ تا ۱۰ روز است و بعد از آن علائم سپري مي‌شود، درحالي‌كه در مبتلايان به آلرژي در اغلب موارد اين علائم تا ۶ هفته يا حتي بيشتر ادامه دارد. علاوه‌بر تمام اينها نشانه‌هايي مانند عطسه، خارش چشم و خارش سقف دهان به نفع آلرژي و به ضرر تشخيص سرماخوردگي ويروسي است.
نكته مهم ديگر اين است كه بسياري از افراد مبتلا به آسم به‌دليل افزايش گرده گياهان در فصل بهار ممكن است علائم‌شان دوچندان شود، اما توجه به اين موضوع مهم است كه حدود نيمي از بيماران مبتلا به آسم همزمان از رينيت آلرژيك هم رنج مي‌برند. در اينجا پزشك است كه با اخذ تاريخچه دقيق بيماري و معاينه بيمار و انجام آزمون‌هاي تشخيصي مناسب تصميم خواهد گرفت كه آيا فقط بايد آسم درمان شود يا همزمان درمان رينيت آلرژيك هم بايد صورت پذيرد؟
نکته - ما سالانه حدود شش هزار كيلوگرم غذا مي‌خوريم. اين غذاها محتوي حدود پنج كيلو افزودني‌هاي غيرمجاز شيميايي از قبيل، مواد رنگي، طعم‌دهنده‌ها و تثبيت كننده‌ها هستند
آلرژي وراثتي است
همه آلرژي ندارند. برخي از مردم از لحاظ ژنتيك استعداد ابتلا به اين عارضه را دارند. در واقع ارث آلرژي از والدين يا هر دو آنها به فرزندان منتقل مي‌شود، البته برخي افراد نيز تنها در واكنش به محيط دچار انواع آلرژي مي‌شوند.
وسواس را فراموش كن!
يك نظريه موسوم به فرضيه نظافت اين‌طور عنوان مي‌كند، آلرژي‌ها بهايي است كه در ازاي حفظ خود و كودكان‌مان، در برابر ميكروب‌هاي بيماري‌زا با استفاده از مواد پاك‌كننده و آنتي‌بيوتيك مي‌پردازيم. نكته اين است، مواجهه نشدن با آلودگي‌ها، گرد‌و‌غبار و برخي عفونت‌هاي ساليان نخست كودكي، بعدها دستگاه ايمني را در برابر اين عوامل دچار حساسيت بيش‌از‌اندازه مي‌كند.
درمان بدون ويزيت دكتر، ممنوع!
درمان رينيت آلرژيك اغلب به‌صورت ريشه‌كن‌كردن كامل بيماري ميسر نيست. اين بيماري در سال‌هاي اوايل دبستان و در سنين بلوغ بيشترين شيوع را دارد و بين ۲۰ تا ۴۰سالگي با دوره‌هاي چندساله شدت و ضعف همراه خواهد بود و غالبا هم پس از ۴۰سالگي به‌طور جدي از شدت علائم كاسته خواهد شد. نكته مهم اين است به‌دليل اين‌كه در اطراف ما گرده‌هاي گياهان، اسپور قارچ‌ها و در محيط داخل منزل ريز‌حشرات خانگي به وفور وجود دارد، نمي‌توان از بيماران خواست كه به‌صورت كامل از تماس با اين تحريك‌كننده‌ها اجتناب كنند. در اين حالت براي كنترل آلرژي‌هاي خفيف كه معمولا بين ۶ تا ۸ هفته در فصل بهار فرد را آزار مي‌دهند، تجويز آنتي‌هيستامين‌هاي خوراكي توسط پزشك صورت مي‌گيرد. در مواردي كه شدت علائم بيشتر باشد، به‌ويژه در افرادي كه به‌مدت طولاني‌تري در طول فصل بهار يا حتي در تمام ماه‌هاي سال از اين بيماري رنج مي‌برند، تجويز اسپري‌هاي كورتندار داخل بيني صورت مي‌گيرد كه اگر زير نظر پزشك و با دوز مناسب تجويز شود، غالبا هيچ عارضه مهم و نگران‌كننده‌اي ندارد حتي در كودكان بالاي ۴سال نيز انواع مناسب آن در كشور موجود است. اين دارو به‌صورت پيوسته و براي مصرف روزانه يك يا ۲ بار براي بيماران تجويز مي‌شود. نكته بسيار مهم اين است كه به بيماران تذكر داده مي‌شود به‌هيچ عنوان در زماني كه علائم بيماري شديد است به‌صورت سرخود آمپول‌هاي كورتندار كوتاه‌اثر يا طولاني‌اثر تزريق نكنند چون اگرچه نشانه‌هاي بيماري هفته‌ها تسكين چشمگيري مي‌يابد اما عوارض درازمدت اجتناب‌ناپذيري به بيمار تحميل مي‌كند. در عين حال در مورد تجويز بي‌رويه و بدون بررسي تخصصي داروي مونته لوكاست و داروهاي مشابه آن‌كه در سال‌هاي اخير تجويز آن به بيماران شايع شده، توصيه مي‌شود كه تجويز اين دارو فقط توسط پزشك مجرب و درصورت دريافت‌نكردن مناسب باليني به درمان‌هاي اوليه باشد.
نظر كارشناس
بيماري آلرژي جلوه‌هاي مختلف دارد، از يك سو كهير و اگزماي پوست، خارش چشم و مشكلات تنفسي به‌عنوان نشانه‌هاي اين بيماري است و از سوي ديگر حساسيت‌هاي غذايي فصلي از انواع ديگر اين بيماري است. اما وقتي صحبت از آلرژي مي‌كنيم، بيشتر علائم مربوط به رينيت آلرژيك را در نظر داريم كه در فصول مختلف سال به‌خصوص بهار شيوع دارد.
بايد گفت كه تنوع علائم در بيماران و در سنين مختلف متنوع است و طيف وسيعي دارد. از سويي عده‌اي از بيماران عطسه‌هاي مكرر، احساس گرفتگي بيني، آبريزش بيني، خارش پشت حلق و ترشحات پشت حلق را به‌عنوان مهم‌ترين علائم مطرح مي‌كنند و از سوي ديگر عده‌اي نيز علائم ديگري مثل خارش و آبريزش چشم، سردرد در ناحيه پيشاني، گونه و پشت كره چشم، كاهش حس بويايي و گاهي بوي بد دهان را عنوان مي‌كنند.
اين بيماري زماني هم ممكن است با سرفه توام باشد و اگر علائم رينيت آلرژيك توام با آسم باشد همراه با خس‌خس سينه، احساس خستگي در زمان فعاليت، محدوديت در زمان ورزش و حساس شدن ريه به بوي مواد شيميايي و گرد و خاك و گرده گياهان خواهد بود.
نكته مهم در مورد اين بيماري 2 شكايتي است كه كمتر به آن پرداخته مي‌شود و خانواده بيماران بايد به آن توجه بيشتري كنند؛ يكي مشكل خرخر كردن است. اين عارضه در سنين مختلف در افراد مبتلا به آلرژي و در فصولي كه بيماري شديد مي‌شود، بروز مي‌كند يا اگر حتي فرد در طول سال مشكل خرخر دارد، در اين دوره بيشتر خواهد شد. نكته ديگر هم احساس ضعف، خستگي و خواب‌آلودگي است كه به‌عنوان يك باور غلط عمومي خيلي از مردم اين احساس را منسوب به خواص بهار مي‌كنند، درحالي‌كه اين عارضه به‌علت رينيت آلرژيك است كه با درمان و پيشگيري همه اين علائم مي‌توانند تا حد زيادي تخفيف يابند.
يك آلرژي شايع و همه‌گير
آلرژي‌هاي چشمي يكي از شايع‌ترين علت‌هاي مراجعه به چشم پزشك است. به‌طور متوسط از هر ۱۰ تا ۱۵ نفر يك نفر در طول عمر خود دچار علائم حساسيت‌هاي چشمي مي‌شود. علائم آلرژي چشمي در افراد مختلف متفاوت است و طيف وسيعي از علائم از سوزش و خارش خفيف تا علائم شديد و آزار‌دهنده و گاه خطرناك را در برمي گيرد. به علاوه، حساسيت‌هاي چشمي اغلب با ساير علائم آلرژي مثل تب يونجه (آبريزش از بيني) و حساسيت‌هاي پوستي همراه است. گرده گل‌ها و گياهان، مو و كرك و پر حيوانات، داروها و لوازم آرايشي نقش اساسي در ايجاد آلرژي چشمي دارند. البته گاهي اوقات تحريك چشم ناشي از مواد محرك مثل دود سيگار يا گرد و غبار علائمي ايجاد مي‌كند كه با آلرژي چشمي اشتباه گرفته مي‌شود.
جوانان در بهار چه مي‌كشند؟
اصولا واكنش‌هاي حساسيتي در افراد جوان سن زير ۳۰ سال شايع‌تر است. به علاوه احتمال بروز آلرژي در كساني كه سابقه حساسيت قبلي داشته‌اند يا در خانواده آنها بيماري‌هاي آلرژيك وجود دارد بيشتر است. به‌خصوص افرادي كه آلرژي‌هايي از نوع تب يونجه حساسيتي يا آلرژي پوستي دارند بسيار مستعد ابتلا به حساسيت‌هاي چشمي هستند. آلرژي چشمي معمولا هر دو چشم را درگير مي‌كند اما گاهي علائم حساسيت فقط در يك چشم بروز مي‌كند، به‌خصوص وقتي يك ذره حساسيت‌زا وارد چشم شود و فرد چشم مبتلا را بخاراند، ممكن است شدت علائم در اين چشم خيلي بيشتر از چشم مقابل باشد.
نکته - از آنجا كه اكثر علائم حاد بيماري ناشي از آزاد شدن هيستامين در بافت ملتحمه است، درمان انتخابي اين علائم استفاده از قطره‌هاي چشمي آنتي هيستامين است. همچنين در موارد حساسيت خيلي شديد مي‌توان با نظر چشم‌پزشك از قطره‌هاي استروئيدي براي مدت كوتاهي استفاده كرد.
همه داروهاي آلرژي را بشناسيد
- قطره اشك مصنوعي
- قطره‌هاي آنتي هيستامين و دكونژستانت
قطره دكونژستانت قرمزي چشم را كم مي‌كند در نتيجه ظاهر فرد بهبود پيدا مي‌كند اما اين قطره‌ها اثري بر درمان خارش ندارند. اين داروها باعث تنگ شدن رگ‌هاي ملتحمه مي‌شوند در نتيجه قرمزي چشم كم مي‌شود. البته درصورت مصرف طولاني مدت اين قطره‌ها مي‌توانند باعث تحريك و قرمزي چشم شوند. به‌علاوه پس از چند روز مصرف مداوم چشم اصطلاحا به اين قطره‌ها عادت مي‌كند و قطره بي‌اثر مي‌شود و حتي ممكن است در اثر مصرف‌نكردن قطره، چشم شديدا قرمز شود.
- قطره‌هاي ضد‌التهاب استروئيدي
نکته - مواد‌غذايي مانند بادام‌زميني، غذاهاي دريايي، شير و تخم مرغ از منابعي هستند كه در كودكان موجب حساسيت شديدي شده و گاهي باعث حمله‌هاي آنافيلاكتيك در آنها مي‌شود. در واقع آلرژن‌هاي غذايي، آنتي ژن‌ها، پروتئين‌ها يا مولكول‌هاي بزرگ موجود در غذا هستند كه سيستم ايمني نسبت به آنها واكنش نشان مي‌دهد
وقتي چشم مي‌خارد
در اينجا نكته مهم اين است كه ماليدن چشمي كه مي‌خارد يك واكنش طبيعي است اما ماليدن چشم‌ها باعث آزاد‌شدن مقادير بيشتر هيستامين و ساير واسطه‌هاي آلرژي مي‌شود، در نتيجه موجب بدتر شدن علائم حساسيت مي‌شود. پس سعي كنيد تا جايي كه امكان دارد چشم‌ها را نماليد.با اين اوصاف، ورم ملتحمه شايع‌ترين شكل حساسيت چشمي است. اين بيماري اغلب در اثر حساسيت به گرده گل‌ها و گياهان ايجاد مي‌شود، به همين علت در فصل بهار شايع‌تر است؛ اما در افرادي كه به گرد و خاك خانگي، كپك‌ها، مو و پر حيوانات يا مواد شيميايي يا داروهاي خاص حساسيت دارند ممكن است علائم حساسيت در هر فصلي از سال ايجاد شود. اين نوع آلرژي فصلي اغلب با آبريزش بيني همراه است. علائم مهم آن، خارش، سوزش و قرمزي چشم‌ها، اشك‌ريزش و ترشحات آبكي، تورم پلك و ملتحمه.
يك بيماري بهاره
حساسيت‌هاي پوستي در فصل بهار به‌دليل گرده‌افشاني گل‌ها افزايش پيدا مي‌كند.. در فصل بهار كه گرده‌هاي گل‌ها در هوا زياد است، بروز حساسيت در پوست صورت و دست‌ها بيشتر مي‌شود. اگر شما سابقه اگزما يا كهير يا حساسيت‌هاي پوستي را داريد، احتمالا در فصل بهار بيشتر دچار آلرژي‌هاي پوستي مي‌شويد.
وقتي فلز پوست شما را مي‌كند
درمان كهير نيز از طريق آنتي‌هيستامين‌ها كه ضد‌آلرژي هستند صورت مي‌گيرد. در مورد اگزما هم بايد گفت اين ضايعه به شكل ضايعات خارش‌دار پوست كه همراه با جوش و تاول‌هاي ريز خارش‌دار هست و گاهي به شكل پوسته ريزي و ضخيم شدن پوست بروز مي‌كند. يكي از علت‌هاي اگزما آلرژي پوستي است. در برخي افراد آلرژي پوست و اگزما در محل تماس با پوست ايجاد مي‌شود مثلا شايع‌ترين اگزماي پوستي به فلز نيكل است كه حساسيت به آن باعث مي‌شود برخي از افراد با استفاده از بدلي‌جات يا حتي ساعت فلزي و دكمه لباس، در همان محل دچار قرمزي و حساسيت شوند. اين اگزما در اثر لوازم آرايشي هم ممكن است بروز پيدا كند يا در برخي از مشاغل در اثر تماس با مواد يا در اثر استفاده از لوازم چرمي هم بروز پيدا مي‌كند. در اين ميان گرد و غبار هوا يا پودر سيمان هم مي‌تواند منبع ايجاد اگزماي پوست باشد. ويژگي اين حساسيت اين است كه ممكن است فرد سال‌ها از يك وسيله استفاده كند ولي حساسيت به آن نشان ندهد ولي از يك زمان به بعد حساسيت شروع شده و در هر بار استفاده از آن وسيله به شديدترين شكل نمود پيدا كند. اين اتفاق زماني مي‌افتد كه مقاومت بدن نسبت به آن ماده حساسيت‌زا از بين رفته است. درمان اگزما هم فقط از طريق پرهيز از اين مواد حساسيت‌زا و درمان‌هاي موضعي با پماد و داروهاي ديگر است.
نکته - علائم آلرژي غذايي به‌صورت عطسه، خارش، استفراغ، تهوع، سردرد، انقباض عضلات، آسم، اسهال، درد شكمي، بثورات پوستي، نفخ و باد شكم، كهير، تورم صورت به‌خصوص لب‌ها، سرفه بروز مي‌كند
- چه موقع بايد به پزشك مراجعه كرد؟
وقتي آلرژي در دهان، صورت و مناطق تنفسي و گوارشي باشد.
وقتي آلرژي با تنگي نفس، اسهال شديد يا علائمي مثل تب، تهوع و سرگيجه باشد.
وقتي نشانه‌هاي آلرژي بهبود نيابد.
- چند پيشنهاد ويژه
هنگام حمام آفتاب، هيچگونه موادآرايشي يا عطر استفاده نكنيد.
در زمان كار با مواد شيميايي مثل مواد شوينده، بهترين كار اين است كه زير دستكش‌هاي مخصوص كار، دستكش‌هاي صد در صد كتان بپوشيد.
از تماس زيورآلات تشكيل شده از نيكل يا كروم با پوست خودداري كنيد.
از مواد بهداشتي و آرايشي مطمئن استفاده كنيد.
از مناطق حساس پوست با كرم و پماد، مراقبت كنيد.
نکته - علائم آلرژي غذايي ممكن است در عرض چند دقيقه يا تا ۲ ساعت پس از خوردن يك غذاي به‌خصوص بروز كند. در بعضي موارد، امكان دارد علائم تا يكي‌دو روز بعد هم ظاهر نشوند
آلرژي غذايي، خوشمزه و خطرناك
آلرژي غذايي واكنش بيش از اندازه دستگاه ايمني به برخي غذاها يا موادي است كه معمولا بي‌خطرند. اين واكنش‌هاي نامطلوب ممكن است ارثي يا ناشي از يك نقص اكتسابي بيوشيميايي باشند. تشخيص آن از اهميت به سزايي برخوردار است چون با تشخيص صحيح و به موقع و يافتن راه‌هاي كمكي مي‌توان عوارض ناشي از آلرژي‌هاي غذايي را به حداقل رساند.
محرك ها را پيدا كن!
يكي از راه‌هاي پيدا كردن عوامل آلرژي‌زا حذف غذاهايي است كه عامل آلرژن غذايي شناخته مي‌شوند. اين رژيم غذايي براي يك تا ۲ هفته به طول مي‌انجامد. ابتدا با يك رژيم غذايي بسيار ساده و محدود شروع مي‌شود كه در آن آلرژن‌هاي غذايي حذف شده است و به‌ترتيب هر يك از غذاها، جداگانه براي 2 تا 3 روز به رژيم اضافه شده و حساسيت‌زايي آن بررسي مي‌شود و با بروز علائم نسبت به هر يك از غذاها، آلرژن يا ماده آلرژي‌زا شناخته مي‌شود. به گفته دكتر مسعود كيمياگر، متخصص تغذيه و عضو هيئت‌علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، آلرژي غذايي ممكن است نسبت به همه مواد‌غذايي بروز كند. حتي ممكن است فردي به ماده‌اي مثل نان هم حساسيت نشان دهد. ولي به‌طور كلي مواد آلرژن شناخته شده‌اي هم وجود دارند كه سردسته آنها مي‌تواند بادام‌زميني، شكلات، توت فرنگي، بادنجان يا گوجه فرنگي باشد. در اين ميان كيوي و ميوه‌هاي با هسته‌هاي ريز هم مي‌توانند جزو اين آلرژن‌ها تلقي شوند. ماهي نيز چون پروتئين كوتاه زنجيره‌اي دارد، مي‌تواند جزو مواد آلرژن باشد. حتي سفيده تخم مرغ هم جزو مواد حساسيت‌زاست به‌طوري كه از هر 100 كودك، 2 يا 3 نفر به اين ماده حساسند. براي همين است كه در برخي مهد‌كودك‌ها اصلا به كودكان تخم مرغ داده نمي‌شود. به‌طور كلي قاعده بر اين است كه ماده آلرژن بايد از سبد غذايي حذف شود.
آلرژي‌هاي پوستي را بشناسيد
آلرژي‌هاي پوستي به ۲ صورت تظاهر پيدا مي‌كنند: يكي حالت كهيرهاي پوستي و دوم اگزما. در مورد كهير هم بايد گفت كه اين ضايعه مهم‌ترين علت بروز آلرژي غذايي است ولي حساسيت‌هاي تنفسي و دارويي و گاهي واكنش به محرك‌هاي محيطي مثل سرما و گرماي هوا و نور خورشيد هم مي‌تواند باعث بروز كهير شود با اين حال مهم‌ترين علت بروز كهير مواد‌غذايي است مثل افزودني‌هاي غذايي. اينها موادي هستند كه به‌عنوان طعم‌دهنده و رنگ‌دهنده غذا مورد استفاده قرار مي‌گيرند مثل زعفران، فلفل و ادويه‌جات. خيلي از مواد ديگر هم مثل گوجه‌فرنگي، توت‌فرنگي، سويا، غلات، تخم مرغ و آجيل يا حتي شير گاو هم آلرژي‌زا هستند ولي هر كسي ممكن است حتي به مواد معمولي هم واكنش حساسيتي نشان دهد.
آلرژي پوستي چه شكلي است؟
شكل آلرژي‌هاي پوستي به‌صورت لكه‌هاي قرمز رنگ و خارش‌دار پوست است كه ضايعات آن موقت و چند ساعته است ولي كل بيماري و تكرار اين ضايعات هفته‌ها و ماه‌ها طول مي‌كشد ولي اگر متوجه شويم به چه چيزي حساسيت داريم و آن را كلا حذف كنيم ضايعه كاملا بهبود مي‌يابد ولي خيلي اوقات چون بدن اطلاع از احتمال بروز حساسيت مواد غذايي را استفاده مي‌كنيم، درمان اين ضايعات خيلي طولاني مي‌شود چون ما دليل بروز آن را نمي‌دانيم. گاهي اوقات بيماراني كه به پزشك براي تشخيص اينگونه حساسيت‌ها مراجعه مي‌كنند بايد از نظر بيماري‌هاي داخلي مثل بيماري‌هاي كبدي، عفونت‌هاي داخلي و حتي از نظر سينوس‌ها و دندان‌ها بررسي شوند كه اگر علتي غير از حساسيت‌هاي غذايي باعث بروز كهير بود، از اين طريق كشف شود.
منبع : مجله سیب سبز
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر