ستاد مبارزه با چرندیات (۶۱)

برترین ها: «ستاد مبارزه با چرندیات» عنوانِ یک جریان بود که با صفحه ای در فیسبوک شروع به کار کرد و بسیار قوی و حساب شده به جنگ دروغ های اینترنتی و شایعاتی که به عنوان واقعیت به خورد مردم داده می‌شد، رفت.

در این سری مطالب سعی داریم به کمک داده های این صفحه و سایت های مرتبط، به بررسی دروغ ها و شایعات مشهوری که در هر از چند گاهی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به راه می افتند بپردازیم و با مستندات آن ها را برای شما تحلیل کنیم تا شاید قدم کوچکی در مسیر آگاه سازی مخاطبان عزیز باشد و باعث شود مِن بعد هر چیزی را که در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی دیدیم، سریع باور نکنیم. جدا از این گونه موارد، سعی در معرفی تکنیک های مبارزه با شایعات و مغالطه ها را در این سری مطالب داریم. با ما همراه باشید.

******

سوژه اول؛ رمز گشایی از کلمه Woman!

در هیچکدام از فرهنگهای لغت زبان انگلیسی، پیشوندی بنام wo درج نگردیده و برای آن معنی و مفهمومی بیان نشده است.

متن شایعه

«رمز گشایی از کلمه ی woman: کلمه ی woman تشکیل شده است از دو کلمه ی wo به معنای وسیله و man به معنای مرد … بنابراین wo+man یعنی وسیله ی مرد. ببینید غربی ها به زن چه دیدگاهی دارند…»

پاسخ شایعه

در هیچکدام از فرهنگهای لغت زبان انگلیسی، پیشوندی بنام wo درج نگردیده و برای آن معنی و مفهمومی بیان نشده است. ادعای متن شایعه برای ذکر معنای ″وسیله″ برای کلمه wo ، ادعایی کذب و ساختگی می باشد.

واژه ی Man در زبان انگلیسی به معنای انسان است و در زبان و ادبیات انگلیسی به جای اینکه به مردان male-man (انسان مذکر) گفته شود، به طور خلاصه از Man استفاده می شود. پیشوند wo که پیش ازکلمه man می آید، خلاصه شده ی کلمه Wife است. ابتدا کلمه ی زن به صورت wife-man نوشته می شد و سپس به صورت wifman نوشته شد و به مرور زمان به wiman و یا wimman تبدیل شد و به تدریج تبدیل به Woman گردید .

در زبان انگلیسی جمع واژه یwoman ، کلمه women (زنان) با تلفظ / ˈwɪmɪn/ است. ملاحظه می کنید که در گفتار آوای "o" تبدیل به آوای "ɪ" می شود که این خود برگرفته از ریشه ذکر شده در توضیحات بند قبل است.

سوژه دوم؛ داستان خاکسپاری حافظ و لقب « لسان الغیب»

این روایت از خاکسپاری حافظ که متاسفانه به وفور در در فضاهای مجازی تکرار و منتشر شده است، یک دروغ تاریخی تحریف شده می باشد.

متن شایعه

« ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺧﺎﮐﺴﭙﺎﺭﯼ حافظ :بسیار جالبه - ﺭﻭﺯﯼ ﮐﻪ ﺣﺎﻓﻆ از دنیا می رود ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺮﺩﻡ ﮐﻮﭼﻪ ﻭ ﺑﺎﺯار ﺑﻪ ﻓﺘﻮﺍﯼ ﻣﻔﺘﯽ ﺷﻬﺮ ﺷﯿﺮﺍﺯ ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥ ﻣﯿﺮﯾﺰﻧﺪ ﻭ ﻣﺎﻧﻊ ﺩﻓﻦ ﺟﺴﺪ ﺷﺎﻋﺮ ﺩﺭ ﻣﺼﻼﯼ ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ … ﺑﺎﯾﻦ ﺩﻟﯿﻞ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺷﺮﺍﺏ ﺧﻮﺍﺭ ﻭ ﺑﯽ ﺩﯾﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺩﺭﺍﯾﻦ ﻣﺤﻞ ﺩﻓﻦ ﺷﻮﺩ .ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﮕﺎﻥ ﻭ ﺍﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﺷﻬﺮ ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺮﻣﯿﺨﯿﺰﻧﺪ . ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺑﮕﻮ ﻣﮕﻮﯼ ﻭ ﺟﺮ ﻭ ﺑﺤﺚ ﺯﯾﺎﺩ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﯿﺎﻥ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎﺩ ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﯿﺎﻭﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻓﺎﻝ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺁﻣﺪ ﺑﺪﺍﻥ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .ﮐﺘﺎﺏ ﺷﻌﺮ ﺭﺍ ﺩﺳﺖ ﮐﻮﺩﮐﯽ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ﻭ ﺍﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﻏﺰﻝ ﻧﻤﺎﯾﺎﻥ ﻣﯿﺸﻮﺩ :ﻋﯿﺐ ﺭﻧﺪﺍﻥ ﻣﮑﻦ ﺍﯼ ﺯﺍﻫﺪ ﭘﺎﮐﯿﺰﻩ ﺳﺮﺷﺖ - ﮐﻪ ﮔﻨﺎﻩ ﺩﮔﺮﺍﻥ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﻧﻮﺷﺖ - ﻣﻦ ﺍﮔﺮ ﻧﯿﮑﻢ ﻭ ﮔﺮ ﺑﺪ ﺗﻮ ﺑﺮﻭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺵ - ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﺁﻥ ﺩِﺭﻭَﺩ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎﺭ ﮐﻪ ﮐﺸﺖ - ﻫﻤﻪ ﮐﺲ ﻃﺎﻟﺐ ﯾﺎﺭﻧﺪ ﭼﻪ ﻫﺸﯿﺎﺭ ﻭ ﭼﻪ ﻣﺴﺖ - ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﻋﺸﻖ ﺍﺳﺖ ﭼﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﭼﻪ ﮐﻨﺸﺖ ……..ﻫﻤﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺷﻌﺮ ﺣﯿﺮﺕ ﺯﺩﻩ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﻭ ﺳﺮﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺰﯾﺮ ﻣﯽ ﺍﻓﮑﻨﻨﺪ . ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺩﻓﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻓﻆ " ﻟﺴﺎﻥ ﺍﻟﻐﯿﺐ " ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﺷﺪ. منبع : ((ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﺩﺑﯿﺎﺕ ﺍﯾﺮان)) »

پاسخ شایعه

این روایت از خاکسپاری حافظ که متاسفانه به وفور در در فضاهای مجازی تکرار و منتشر شده است، یک دروغ تاریخی تحریف شده می باشد. اصل «داستان خاکسپاری حافظ» که از قول ادوارد براون نقل شده است، در کتاب "تاریخ ادبیات ایران" قابل استناد است.

این روایت، محتوایی بسیار متفاوت با داستان ذکر شده در متن شایعه دارد که بعنوان مثال از میان آنها به ۳ اختلاف اشاره میکنیم:

* در داستان تحریف شده،‌ حافظ را به دروغ بی دین و شراب خوار معرفی کرده اند.

* همچنین در داستان تحریف شده، تقابل و جدال بین مردم عادی با اندیشمندان و فرهیخته گان، ساخته و پرداخته ذهن شایعه پرداز بوده است.

* از دیگر تحریفات صورت گرفته، حذف ابیات نقل شده در روایت براون و جایگزین کردن هدفمندِ سه بیت دیگر به منظور و قصد شبه افکنی در شخصیت خواجه شیراز می باشد.

لازم به ذکر است که حتی داستان نقل شده توسط ادوارد براون نیز به مقصود بیان حقیقتی تاریخی نبوده است و هیچ منبع و مرجع تاریخی برای اثبات آن وجود ندارد. نقل این روایت توسط براون به این دلیل بوده که وی قصد داشته تا به نوعی تمایل ایرانیان به فال حافظ را به نمایش گذارد.

منابع موجود بصورت دقیق نشان نمی دهند که اولین بار چه کسی حافظ را لسان الغیب لقب داده است. به نقل از دکتر محمد خالصی استاد گروه فلسفه دانشگاه شیراز، لسان الغیب اولین لقبی است که حافظ درسال ۸۴۰ هجری یعنی ۴۸ سال بعد از مرگش گرفته است که به معنای زبانی در غیب؛ در مقابل شهود در مقابل مادیات عالم معنویات مطرح است. دولتشاه سمرقندی نیز صد سال پس از وفات حافظ او را بدین سان معرفی می کند: «ذکر محرم راز حضرت بی نیاز، خواجه شیراز… سخن او از مشرب فقر چاشنی دارد و اکابر او را لسان الغیب نام کرده اند.

پس از وفات حافظ، اهل ذوق و عرفان وی را به القاب ذیل خوانده و ستوده اند: بلبل شیراز، لسان الغیب ، خواجهٔ عرفان ، خواجهٔ شیراز، ترجمان الحقیقه، کاشف الحقایق ، ترجمان الاسرار، مجذوب سالک ، ترجمان اللسان و غیره.

برخی حافظ را «لسان‌الغیب» می‌گویند یعنی کسی که از غیب سخن می‌گوید ولی بر اساس بیتی از شعر حافظ خود وی معتقد است که هیچ‌کس زبان غیب نیست:

ز سر غیب کس آگاه نیست قصه مخوان کدام محرم دل ره در این حرم دارد

سوژه سوم؛ آیا می دانستید حلقه ازدواج ریشه ایرانی دارد؟!

اطلاعات ارایه شده در متن شایعه، ساختگی و تحریف شده می باشد.

متن شایعه

« آیا می دانستید حلقه ازدواج ریشه ایرانی دارد . حلقه ی ازدواج ، یک رسم چند هزار ساله ی ایرانی. حلقه ای که امروزه در تمام دنیا هنگام ازدواج زن و شوهر به دست هم میکنند … برگرفته از حلقه ی مهر در آئین میترائیسمِ ایران می باشد ؟ در آئین میترائیسم بارزترین نشانه ی میترا که ایزد بزرگ این آئین است ، حلقه ی مهر بوده که در بیشتر نقشهای بجا مانده از میترا در دست وی دیده میشود . حلقه ای که به وضوح آن را در دست فروهر نیز می بینید .میترا ایزد مهر و محبت و پیمان بوده و بیشتر از سه هزار سال پیش کسانی که در ایران پیمان زناشویی می بستند آن را به نشانه ی پیروی از میترا به دست میکردند و با اینکار هم ارادت خود را به میترا نشان میدادند هم از او که ایزد مهر و پیمان است یاری میگرفتند تا همیشه بر سر پیمانی که می بندند استوار باشند چرا که میترا پیمان شکنان را دوست ندارد .امروز تمام دنیا بدون اینکه بدانند یکی از کهنترین رسمهای ایرانی متعلق به میترا را بجای می آورند و افسوس که حتی خود ایرانیها نیز از آن اطلاعی ندارند غیر از تعداد بسیار بسیار محدودی .به ایرانی بودن خود بیش از پیش افتخار کنید .منابع :رازها و رمزهای آئین میترائیسم ( هاشم رضی ) - اساطیر جهان ( رکس وارنر ) - شناخت اساطیر ایران ( جان راسل هینلز ) - تاریخ ادیان ( جان بی ناس ) - رمز پردازی آتش ( ژان پیر بایار )- آئین میترا ( مارتین ورمارزن ) - تاریخ تمدن ( قیصر و مسیح ، ویل دورانت »

پاسخ شایعه

اطلاعات ارایه شده در متن شایعه، ساختگی و تحریف شده می باشد. اولین نمونه های حلقه ازدواج توسط مصریان استفاده شد . آثاری که به ۶۰۰۰ سال قبل باز میگردد، شواهدی از حلقه های ازدواج ساخته‌ شده با کنف یا بوریا را نشان میدهد که بین زوج ها مبادله می شده است. مصریان حلقه را نشانه ای از ابدیت میدانستند و حلقه نمادی از عشق ابدی بین زوجین بود. همچنین مصریان اولین کسانی بودند که حلقه ازدواج را در انگشت حلقه کردند چرا که اعتقاد داشتند که در این انگشت رگی وجود دارد که مستقیما به قلب وصل میشود. رگی که بنام ونا اموریس یا رگ عشق نیز خوانده می شود.

ابتدا موادی که این حلقه ها با آن ساخته میشد دوام چندانی نداشت و بزودی با چرم یا استخوان و یا عاج جایگزین شد. رومی ها نیز در نهایت این سنت را با تغییرات خاص خودشان پذیرفتند. به جای اینکه حلقه نشانه ای از عشق باشد آن را تبدیل به نمادی از تملک کردند. مردان رومی با دادن حلقه به زنان خود آنان را از آن خود میکردند. حلقه های نامزدی رومی بعدها از آهن ساخته شده و " انولوس پرونوبوس " نامیده می شدند . این حلقه ها نمادی از قدرت و دوام پذیری بودند . گفته شده رومی ها اولین کسانی بودند که روی حلقه ها حکاکی کردند.

مسیحیان از دهه ۸۶۰ میلادی از حلقه در مراسم ازدواج استفاده کردند . حتی آن زمان نیز این حلقه، نوار ساده ای که ما میشناسیم نبود بلکه معمولا با طرح کبوتر، چنگ یا دو دست متصل بهم حکاکی و تزیین شده بود. کلیسا این حکاکی ها را "کفر آلود" خواند و در قرن ۱۳ حلقه های ازدواج تبدیل به حلقه های ساده شدند که بیشتر حس روحانی منتقل میکردند که یک اسقف کلیسا ماهرانه آن را "نمادی از همبستگی دل ها" خواند.

در آئین میترائیسم حلقه مهرو نیز حلقه ای که در دست چپ نماد فروهر مشاهده می شود، به جز پیمان با خدا (پیمان الست) چیز دیگری را نمی رساند و هیچ منبع موثق و نشانه تاریخی برای استفاده از حلقه جهت پیمان زناشویی در آن زمان موجود نمی باشد و این یک ادعای واهی و بی اساسی بیش نیست .

سوژه چهارم؛ دور کردن پشه ها از خود با خوردن ویتامین B

ادعای مطرح شده مبنی بر نیروی دافعه ویتامین B در برابر پشه ها، حقیقت ندارد. این مطلب یک باور غلط بین المللی است که سالهاست در اقصی نقاط جهان رواج دارد.

متن شایعه

« پشه ها نمیگذارند راحت بخوابید؟ یک قرص ویتامین ب بخورید. بدنتان در اثر خوردن ویتامین ب بویی میگیرد که پشه ها دوست ندارند. »


پاسخ شایعه

ادعای مطرح شده مبنی بر نیروی دافعه ویتامین B در برابر پشه ها، حقیقت ندارد. این مطلب یک باور غلط بین المللی است که سالهاست در اقصی نقاط جهان رواج دارد. در حالیکه تحقیقات و پژوهش های انجام شده، چنین مطلبی را تایید نمی کند.

ویتامین های گروه ب هیچ گونه اثری در دفع پشه ها ندارند . در بررسی های به عمل آمده و منتشر شده در "مجله متعلق به انجمن کنترل پشه ها در آمریکا" در سال ۲۰۰۵ و همچنین "مجله تروپیکا" در سال ۲۰۱۲ ، مشاهده شده که ویتامین های گروه B هیچ خاصیت حفاظتی در برابر نیش پشه ها ندارند.

تحقیقات بر روی دفع حشرات تا کنون یکی از گسترده ترین تحقیقات در دنیای علم بوده است. اما محصولات شیمیاییِ در معرض فروش برای دفع حشرات، به علت آسیب رسانی به محیط زیست و همچنین احتمال خطر برای انسان ها جز در موارد جدی توصیه نمی گردد. برای دفع حشرات به صورت طبیعی و بدون استفاده از حشره کش ها، استفاده از این شش روغن طبیعی توصیه می شود . روغن سنبل هندی، روغن سویا، روغن اوکالیپتوس لیمو، روغن اسطوخودوس، روغن رزماری و روغن پوست سدر.