کدام کشورها آماده آخرالزمان هستند؟
همه چیز از یک بیماری مسری شروع شده که طی آن افراد از دنیای مردگان بازمی‌گردند. گام بعدی این است که منتظر واکنش دولت‌ها باشیم.
وبسایت فرادید: همه چیز از یک بیماری مسری شروع شده که طی آن افراد از دنیای مردگان بازمی‌گردند. گام بعدی این است که منتظر واکنش دولت‌ها باشیم. وحشت، قرنطینه و محافظت از مردم گام‌های بعدی هستند، اما به نظر می‌رسد که زمانی باقی نمانده است. جهان دیگر جای زندگی نیست؛ آخرالزمان زامبی‌ها شروع شده است...
به گزارش فارن پالیسی، شاید با این تصویر آشنا باشید و یا حداقل آن را در سریال‌های علمی تخیلی و پرفروش روز دیده باشید. سریال‌هایی مانند مردگان متحرک که خبر از سقوط تمدن‌ها در نتیجه یک بیماری ناشناخته می‌دهد. مردم عادی به ویروسی ناشناخته و غیرقابل درمان مبتلا شده که طی آن به سلاحی قدرتمند برای کشتن آدم‌ها دیگر تبدیل می‌شوند. در سریال و فیلم‌هایی از این دست، بیشتر تمرکز نویسندگان به ایالات متحده منعکس بوده و از جاهای دیگر خبری نیست. اما به واقع اگر چنین اتفاقی بیفتد، کشورهای دیگر چه می‌کنند؟ از لیبی گرفته تا چین و یا حتی کشورهای اروپایی، تکلیف مشخص نیست!
کدام کشورها در برابر یک آخرالزمان فرضی مقاومت می‌کنند؟ آیا کاری از ولادیمیر پوتین برمی‌آید؟ آیا کیم جونگ اونِ جوان می‌تواند اقدامی موثر در این راستا انجام دهد تا جان شهروندان خود را نجات دهد؟ آیا جلگه وسیع اوراسیا مامنی امن برای مردم است تا از گزند مردگان متحرک در امان بمانند؟ دولت‌های کشورهای دیگر چه می‌کنند؟ آیا دولت‌ها حاضرند برای هدفی والاتر منابع خود را در اختیار دوستان و دشمنان خود بگذارند؟
برای اینکه پاسخ این سوالات مشخص شود، فارن پالیسی با محققانی صحبت کرده که از آخرالزمان زامبی‌ها به عنوان ابزاری هوشمندانه برای مدل‌سازی تاثیراتِ بحرانی این چنینی در سطح محلی و جهانی استفاده کرده‌اند. رابرت اسمیت؟ (بله، این علامت سوال بخشی از نام خانوادگی اوست) استاد دپارتمان ریاضی و آمارِ دانشگاه اوتاوا و مولف کتاب «مدل‌سازی زامبی‌ها بر مبنای ریاضیات» است. رابرت اسمیت؟ می‌گوید: «مهمترین نکته این است که ما تمام منابعمان را بر اساس مکانیسم‌هایی شیوع بیماری به دست آورده‌ایم. نوع ارتباطات به این شکل است که قبل از اینکه کسی در جهان بفهمد این ویروس چه چیزی هست و چه کاری انجام می‌دهد، آن بیماری در همه جای جهان پخش شده است. اقتصاد جهان هم برای توقف شیوع بیماری باید تعطیل شود.»
در تاریخ معاصر ما شاهد بیماری‌هایی بوده‌ایم که به سرعت در جهان شیوع پیدا کرده‌اند. در پایان جنگ جهانی اول و پیش از ظهور هوانوردی تبلیغاتی، سربازان رد «آنفلونزای اسپانیانی» را در سراسر اروپا زدند. حدود یک قرن جلوتر می‌وریم، جایی که ویروس سارس در عرض تنها چند ساعت از هنگ کنگ به تورنتو رسید. ابولا نیز به همین منوال در عرض چند هفته از روستاهای غرب آفریقا به تگزاس رسید و از نظر اقتصادی آسیب‌هایی را در طول مسیر به کشورهای مختلف وارد کرد. حتی همین حالا هم این بیماری‌ها وجود دارند. عربستان سعودی در آستانه ورود حجاج، هنوز هم با «سندروم تنفسی خاورمیانه» یا مرس دست و پنجه نرم می‌کند. اسمیت؟ می‌گوید: «اگر ویروس زامبی‌ها واقعی بود، تنها در عرض چند روز در کل جهان پراکنده می‌شد.»
در مدلی که اسمیت؟ ارائه می‌دهد، مقیاس شیوع بیماریِ زامبی‌ها بسیار زیاد است. در این مدل، زیرساخت‌ها و زنجیره تامین مواد غذایی از بین رفته و دولت‌ها هیچ راه‌حلی برای درمان بیماری و کنترل مردم عصبانی خود ندارند. آسان‌ترین و البته موثرترین راه «قرنطینه» است. دولت‌ها از این طریق تصمیم می‌گیرند که با جداسازی شهرها و کشورها، کنترل رسانهها و همچنین اعمال محدودیت بر شهروندان آن‌ها را کنترل کنند.
اسمیت می‌گوید: «منافع جمعی بر منافع شخصی غلبه خواهد کرد. مردم به احتمال فراوان تن به قرنطینه نمی‌دهند. بعدش چه؟ آیا دولت‌ها باید از اهرم قدرت بر مردم خود استفاده کنند؟ احتمالا این تنها راه برای جلوگیری از شیوع بیماری است.»
در اینجا به شیوه‌های کشورداری می‌رسیم: کشورهای دموکراتیک که در آن چندین دستگاه باید منافع کشوری را تعیین کنند، به مراتب کار سخت‌تری نسبت به حکومت‌های دیکتاتور دارند، زیرا در آن‌ها فقط یک یا چند شخص معدود تمام احکام را صادر می‌کنند. این مسئله نوعی امتیاز دیکتاتوری بر دموکراسی در چنین شرایطی است، زیرا دیکتاتورها به راحتی می‌توانند دستور استفاده از اهرم قدرت در مقابل زامبی‌ها را صادر کنند. اما اگر بازارهای جهانی تعطیل شود، باز هم با فاجعه‌ای دیگر روبه‌رو هستیم. هر چیزی از مواد خوراکی گرفته تا دارو محدود خواهد شد. در چنین شرایطی، زامبی‌ها تنها تهدید علیه انسان‌ها محسوب نمی‌شوند.
اسمیت؟ می‌گوید: «همیشه این‌گونه نخواهد بود که یک زامبی شما را بکشد: آبِ آلوده، تغذیه نامناسب و گاهی اوقات انسان‌ها دیگر هم تهدیدی برای جان شما محسوب می‌شوند. از همه مهمتر اینکه کمبود غذا باعث شورش خواهد شد.»
تقریبا تمام حکومت‌ها، از هر نوعی، در آستانه سقوط قرار می‌گیرند و بازماندگان تمایل دارند که برای افزایش احتمال زنده ماندن به جایی دیگر مهاجرت کنند. بازماندگان چنین فاجعه‌ای به طور قطع اراده‌ای پولادین داشته‌اند و آن‌ها به هیچ وجه کوتاه نمی‌آیند. اما سوال اینجا است که بازماندگان آخرالزمان زامبی‌ها به کدام کشور می‌خواهند مهاجرت کنند؟ شمال کانادا؟ مغولستان؟ یا روسیه؟
در کتاب معروف «جنگ جهانی زِد» نوشته مکس بروکس (فیلمی با همین نام و با اقتباس از آن ساخته شده است)، جزیره دورافتاده و مستقل کوبا به عنوان مامنی امن معرفی شده است. در حالی که در این کتاب، ایسلند که تبلیغات زیادی هم روی آن می‌شود و ورود به آن ساده است، محل تجمع زامبی‌ها معرفی شده است. مت بیرباوم، دانشجوی دکتری دپارتمان فیزیک در دانشگاه کُرنل، می‌گوید: «توان مقابله یک کشور با زامبی‌ها تا حدی فراوان به جمعیت و زیرساخت‌های آن بستگی دارد.»
بیرباوم و همکارش الکس المی در ماه مارس سال جاری میلادی، نقشه‌ای از ایالات متحده را ارائه کردند که شیوع زامبی‌ها بر روی آن شبیه‌سازی شده بود. این دو محقق دریافتند که تنها ۲۸ روز طول می‌کشد که مردگان متحرک تمام خاک ایالات متحده را کنترل کنند. آن‌ها همچنین می‌گویند که شهرهای پرجمعیت به سرعت تبدیل می‌شوند، اما مناطق روستایی مجاور شهرها بیشتر آسیب می‌بینند، چرا که زامبی‌ها از شهر به آن مناطق هجوم می‌آورند. بر اساس این مدل، پنسیلوانیای شمالی سخت‌ترین صدمات را خواهد دید و پس از آن نیز «سن هواکین ولی» در کالیفرنیا قرار دارد، چرا که زامبی‌ها از سن فرانسیسکو و لوس آنجلس در آنجا با یکدیگر برخورد می‌کنند.
بیرباوم می‌گوید: «مناطق خلوت هم لزوما بهترین جا برای زندگی در آخرالزمان زامبی‌ها نیست، زیرا آن مناطق از مراکز شهری انسان‌ها فاصله زیادی دارد.»
بر اساس این مدل، مناطق جنوب و جنوب شرقی آسیا که بسیار پرجمعیت هستند و ابرشهرها در فاصله‌ای نزدیک به یکدیگر قرار دارند، مشکل بسیار شدیدتر است. این مناطق به سرعت تسلیم می‌شوند. همچنین کشورهایی مانند مصر، ایران و نیجریه که مگالوپلیس‌ها [مهترشهر: زنجیره‌ای از شهرهای متصل به هم؛ در ایران می‌توان به "اصفهان، فولادشهر و دیگر شهرهای مجاور" اشاره کرد] در آن به سرعت در حال افزایش هستند، اوضاع بسیار بد خواهد بود.
مهترشهرها هم جای مناسبی نیستند
آمارهای جمعیتی روسیه روندی نزولی داشته و علاوه بر آن، روسیه بخش اعظمی از اروپا و آسیا را در اختیار دارد. همین دو دلیل کافی است که روسیه نسبت به کشورهای مجاور جای بهتری باشد. بیرباوم می‌گوید: «سیبری و مناطق شرقی روسیه چندان پرجمعیت هم نیستند. اما این عوامل در کوتاه مدت پاسخ می‌دهد و نمی‌توان در طولانی مدت به آن تکیه کرد، زیرا زامبی‌ها به همه جا هجوم می‌آورند.»
البته حق دارید. تمام این مباحث فرضی هستند و زامبی‌ها اصلا وجود خارجی ندارند. علاوه بر آن، زیرساخت‌های پزشکی سراسر دنیا تاکنون موفق شده که شیوع بیماری‌های جدید را در کنترل خود نگه دارد. اما ژانر زامبی‌ها به ژانری محبوب نزد مردم کشورهای مختلف بدل شده و به نظر می‌رسد که یکی از وحشت‌های مشترک جامعه بشری باشد. اما در همین سریال‌ها است که ما می‌توانیم نیابتا پایان جهان را رقم بزنیم.
به گزارش فارن پالیسی، شاید با این تصویر آشنا باشید و یا حداقل آن را در سریال‌های علمی تخیلی و پرفروش روز دیده باشید. سریال‌هایی مانند مردگان متحرک که خبر از سقوط تمدن‌ها در نتیجه یک بیماری ناشناخته می‌دهد. مردم عادی به ویروسی ناشناخته و غیرقابل درمان مبتلا شده که طی آن به سلاحی قدرتمند برای کشتن آدم‌ها دیگر تبدیل می‌شوند. در سریال و فیلم‌هایی از این دست، بیشتر تمرکز نویسندگان به ایالات متحده منعکس بوده و از جاهای دیگر خبری نیست. اما به واقع اگر چنین اتفاقی بیفتد، کشورهای دیگر چه می‌کنند؟ از لیبی گرفته تا چین و یا حتی کشورهای اروپایی، تکلیف مشخص نیست!
کدام کشورها در برابر یک آخرالزمان فرضی مقاومت می‌کنند؟ آیا کاری از ولادیمیر پوتین برمی‌آید؟ آیا کیم جونگ اونِ جوان می‌تواند اقدامی موثر در این راستا انجام دهد تا جان شهروندان خود را نجات دهد؟ آیا جلگه وسیع اوراسیا مامنی امن برای مردم است تا از گزند مردگان متحرک در امان بمانند؟ دولت‌های کشورهای دیگر چه می‌کنند؟ آیا دولت‌ها حاضرند برای هدفی والاتر منابع خود را در اختیار دوستان و دشمنان خود بگذارند؟
برای اینکه پاسخ این سوالات مشخص شود، فارن پالیسی با محققانی صحبت کرده که از آخرالزمان زامبی‌ها به عنوان ابزاری هوشمندانه برای مدل‌سازی تاثیراتِ بحرانی این چنینی در سطح محلی و جهانی استفاده کرده‌اند. رابرت اسمیت؟ (بله، این علامت سوال بخشی از نام خانوادگی اوست) استاد دپارتمان ریاضی و آمارِ دانشگاه اوتاوا و مولف کتاب «مدل‌سازی زامبی‌ها بر مبنای ریاضیات» است. رابرت اسمیت؟ می‌گوید: «مهمترین نکته این است که ما تمام منابعمان را بر اساس مکانیسم‌هایی شیوع بیماری به دست آورده‌ایم. نوع ارتباطات به این شکل است که قبل از اینکه کسی در جهان بفهمد این ویروس چه چیزی هست و چه کاری انجام می‌دهد، آن بیماری در همه جای جهان پخش شده است. اقتصاد جهان هم برای توقف شیوع بیماری باید تعطیل شود.»
در تاریخ معاصر ما شاهد بیماری‌هایی بوده‌ایم که به سرعت در جهان شیوع پیدا کرده‌اند. در پایان جنگ جهانی اول و پیش از ظهور هوانوردی تبلیغاتی، سربازان رد «آنفلونزای اسپانیانی» را در سراسر اروپا زدند. حدود یک قرن جلوتر می‌وریم، جایی که ویروس سارس در عرض تنها چند ساعت از هنگ کنگ به تورنتو رسید. ابولا نیز به همین منوال در عرض چند هفته از روستاهای غرب آفریقا به تگزاس رسید و از نظر اقتصادی آسیب‌هایی را در طول مسیر به کشورهای مختلف وارد کرد. حتی همین حالا هم این بیماری‌ها وجود دارند. عربستان سعودی در آستانه ورود حجاج، هنوز هم با «سندروم تنفسی خاورمیانه» یا مرس دست و پنجه نرم می‌کند. اسمیت؟ می‌گوید: «اگر ویروس زامبی‌ها واقعی بود، تنها در عرض چند روز در کل جهان پراکنده می‌شد.»
در مدلی که اسمیت؟ ارائه می‌دهد، مقیاس شیوع بیماریِ زامبی‌ها بسیار زیاد است. در این مدل، زیرساخت‌ها و زنجیره تامین مواد غذایی از بین رفته و دولت‌ها هیچ راه‌حلی برای درمان بیماری و کنترل مردم عصبانی خود ندارند. آسان‌ترین و البته موثرترین راه «قرنطینه» است. دولت‌ها از این طریق تصمیم می‌گیرند که با جداسازی شهرها و کشورها، کنترل رسانهها و همچنین اعمال محدودیت بر شهروندان آن‌ها را کنترل کنند.
اسمیت می‌گوید: «منافع جمعی بر منافع شخصی غلبه خواهد کرد. مردم به احتمال فراوان تن به قرنطینه نمی‌دهند. بعدش چه؟ آیا دولت‌ها باید از اهرم قدرت بر مردم خود استفاده کنند؟ احتمالا این تنها راه برای جلوگیری از شیوع بیماری است.»
در اینجا به شیوه‌های کشورداری می‌رسیم: کشورهای دموکراتیک که در آن چندین دستگاه باید منافع کشوری را تعیین کنند، به مراتب کار سخت‌تری نسبت به حکومت‌های دیکتاتور دارند، زیرا در آن‌ها فقط یک یا چند شخص معدود تمام احکام را صادر می‌کنند. این مسئله نوعی امتیاز دیکتاتوری بر دموکراسی در چنین شرایطی است، زیرا دیکتاتورها به راحتی می‌توانند دستور استفاده از اهرم قدرت در مقابل زامبی‌ها را صادر کنند. اما اگر بازارهای جهانی تعطیل شود، باز هم با فاجعه‌ای دیگر روبه‌رو هستیم. هر چیزی از مواد خوراکی گرفته تا دارو محدود خواهد شد. در چنین شرایطی، زامبی‌ها تنها تهدید علیه انسان‌ها محسوب نمی‌شوند.
اسمیت؟ می‌گوید: «همیشه این‌گونه نخواهد بود که یک زامبی شما را بکشد: آبِ آلوده، تغذیه نامناسب و گاهی اوقات انسان‌ها دیگر هم تهدیدی برای جان شما محسوب می‌شوند. از همه مهمتر اینکه کمبود غذا باعث شورش خواهد شد.»
تقریبا تمام حکومت‌ها، از هر نوعی، در آستانه سقوط قرار می‌گیرند و بازماندگان تمایل دارند که برای افزایش احتمال زنده ماندن به جایی دیگر مهاجرت کنند. بازماندگان چنین فاجعه‌ای به طور قطع اراده‌ای پولادین داشته‌اند و آن‌ها به هیچ وجه کوتاه نمی‌آیند. اما سوال اینجا است که بازماندگان آخرالزمان زامبی‌ها به کدام کشور می‌خواهند مهاجرت کنند؟ شمال کانادا؟ مغولستان؟ یا روسیه؟
در کتاب معروف «جنگ جهانی زِد» نوشته مکس بروکس (فیلمی با همین نام و با اقتباس از آن ساخته شده است)، جزیره دورافتاده و مستقل کوبا به عنوان مامنی امن معرفی شده است. در حالی که در این کتاب، ایسلند که تبلیغات زیادی هم روی آن می‌شود و ورود به آن ساده است، محل تجمع زامبی‌ها معرفی شده است. مت بیرباوم، دانشجوی دکتری دپارتمان فیزیک در دانشگاه کُرنل، می‌گوید: «توان مقابله یک کشور با زامبی‌ها تا حدی فراوان به جمعیت و زیرساخت‌های آن بستگی دارد.»
بیرباوم و همکارش الکس المی در ماه مارس سال جاری میلادی، نقشه‌ای از ایالات متحده را ارائه کردند که شیوع زامبی‌ها بر روی آن شبیه‌سازی شده بود. این دو محقق دریافتند که تنها ۲۸ روز طول می‌کشد که مردگان متحرک تمام خاک ایالات متحده را کنترل کنند. آن‌ها همچنین می‌گویند که شهرهای پرجمعیت به سرعت تبدیل می‌شوند، اما مناطق روستایی مجاور شهرها بیشتر آسیب می‌بینند، چرا که زامبی‌ها از شهر به آن مناطق هجوم می‌آورند. بر اساس این مدل، پنسیلوانیای شمالی سخت‌ترین صدمات را خواهد دید و پس از آن نیز «سن هواکین ولی» در کالیفرنیا قرار دارد، چرا که زامبی‌ها از سن فرانسیسکو و لوس آنجلس در آنجا با یکدیگر برخورد می‌کنند.
بیرباوم می‌گوید: «مناطق خلوت هم لزوما بهترین جا برای زندگی در آخرالزمان زامبی‌ها نیست، زیرا آن مناطق از مراکز شهری انسان‌ها فاصله زیادی دارد.»
بر اساس این مدل، مناطق جنوب و جنوب شرقی آسیا که بسیار پرجمعیت هستند و ابرشهرها در فاصله‌ای نزدیک به یکدیگر قرار دارند، مشکل بسیار شدیدتر است. این مناطق به سرعت تسلیم می‌شوند. همچنین کشورهایی مانند مصر، ایران و نیجریه که مگالوپلیس‌ها [مهترشهر: زنجیره‌ای از شهرهای متصل به هم؛ در ایران می‌توان به "اصفهان، فولادشهر و دیگر شهرهای مجاور" اشاره کرد] در آن به سرعت در حال افزایش هستند، اوضاع بسیار بد خواهد بود.
مهترشهرها هم جای مناسبی نیستند
آمارهای جمعیتی روسیه روندی نزولی داشته و علاوه بر آن، روسیه بخش اعظمی از اروپا و آسیا را در اختیار دارد. همین دو دلیل کافی است که روسیه نسبت به کشورهای مجاور جای بهتری باشد. بیرباوم می‌گوید: «سیبری و مناطق شرقی روسیه چندان پرجمعیت هم نیستند. اما این عوامل در کوتاه مدت پاسخ می‌دهد و نمی‌توان در طولانی مدت به آن تکیه کرد، زیرا زامبی‌ها به همه جا هجوم می‌آورند.»
البته حق دارید. تمام این مباحث فرضی هستند و زامبی‌ها اصلا وجود خارجی ندارند. علاوه بر آن، زیرساخت‌های پزشکی سراسر دنیا تاکنون موفق شده که شیوع بیماری‌های جدید را در کنترل خود نگه دارد. اما ژانر زامبی‌ها به ژانری محبوب نزد مردم کشورهای مختلف بدل شده و به نظر می‌رسد که یکی از وحشت‌های مشترک جامعه بشری باشد. اما در همین سریال‌ها است که ما می‌توانیم نیابتا پایان جهان را رقم بزنیم.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر