اوج نوستالژی با کارتون تام و جری

برترین ها: در سلسه گفتارهای کارتون‌های خاطره انگیز دهه شصت مروری داریم به خاطرات شیرین کودکان دهه شصت و نگاهی بر یکی از جذاب‌ترین لحظاتی که بسیاری از ایرانیان زیر موشک باران عراق و روزهای پس از جنگ، تجربه کردند. کارتون‌های نوستالژیک دهه شصت، به زعم بسیاری، از شیرین‌ترین خاطرات آن روزگاران نه چندان دور بوده و خواهد بود. خیلی‌ها کودکی خود را با واتوواتو، گوریل انگوری، ای کی یو سان، میتی کومان و آنشرلی سپری کردند و همچنان، دیالوگ‌ها و سناریوهای مختلف این کارتون‌ها را به خاطر دارند و هر از گاهی هم، این کارتون‌های نوستالژیک را نگاه می‌کنند.

مهم نیست که شما چند ساله هستید، مهم آن هست که کودک درون شما، همیشه سر زنده و پویا باشد تا شما را فردی انرژی مثبت در جامعه جلوه دهد. کارتون‌های بسیاری در این مدت مورد بحث و بررسی قرار گرفت که نوبت را، امروز به بررسی کارتون تام و جری دادیم. یک موش و یک گربه، اگر چه یادآور موش و گربه عبید زاکانی نیست، اما لحظات خوشی را برای صدها میلیون کودک در سراسر جهان ایجاد کرده که کودکان دهه شصت و هفتاد ایران نیز، از این قاعده مستثنی نبودند.

کارتون تام و جری، نه دیالوگ خاصی داشت و نه همانند کارتون مهاجران، از سناریوی خاصی در هر بخش پیروی می‌کرد. به جز دو شخصت موش و گربه، و بعضاً یک سگ خشمگین، دیگر شاهد حضور شخصیت‌های کارتونی در این انیمیشن جذاب و نوستالژیک نبودیم. موش و گربه، همواره با هم در حال دعوا هستند و هیچ گاه، گربه در این رقابت پیروز میدان نیست. به نظر می‌رسد، با وجود دعوا و جدال‌های سخت و خشنی که بین این دو شخصیت کارتون بزرگ و فسقلی! ایجاد می‌شود، اما در نهایت، صلح و دوستی، پیام اخلاقی این کارتون هست.

رعایت حقوق دیگران و توجه به آن و دعوت به مهربانی و همراهی، یکی از پیام های اخلاقی است که در این کارتون می‌شود دریافت کرد. عدم حضور شخصیت‌های کارتونی حیوانی یا انسانی در این انیمیشن شیرین و جالب، خود عاملی هست برای افزایش توجه کودکان به سناریوی عادی هر قسمت تا ذهن کودک، به خاطر دیالوگ یا شخصیت‌های دیگر، منحرف نشود. معمولاً چنین روشی را در ساخت دیگر کارتون‌ها به جز آقای سکسکه یا پت و مت و حتی رکسیو و چند مورد دیگر، شاهد نیستیم. البته واتو واتو هم چنین روشی را داشت که بدون دیالوگ خاصی، و تنها توسط راوی، روایت گر داستان جالبی در هر قسمت بود.


تام و جِری (Tom and Jerry) کارتون تلویزیونی برندهٔ ۷ جایزه اسکار آمریکایی است. اولین قسمت‌های این پویانمایی بین سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۷ توسط مترو گلدوین مایر Metro-Goldwyn-Mayer در هالیوود تولید شد و خالقِ آن‌ها، دو شخصیت مشهور عالم پویا نمایی آمریکا یعنی ویلیام هانا و جوزف باربرا William Hanna and Joseph Barbera بودند که آن را نویسندگی و کارگردانی می‌کردند. این کارتون تلویزیونی در مورد موشی به نام جری (Jerry) و گربه‌ای به نام تام (Tom) بود که از قسمت‌های کوتاه ساخته می‌شد. تام و جری‌های جدیدی نیز به بازار عرضه می‌شود. این مجموعه از اهمیت و محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است و همچنان پس از گذشت شصت سال، از یادها پاک نشده است.


مجموعه‌های کارتونی محصول هانا-باربرا از اوایل دهه ۶۰ از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون در سراسر آمریکا بود. مجموعه مشهور «هاکلبری هوند» که بعدها به نمایش یوگی خرسه تغییر نام داد و در ایران به نام یوگی و دوستان شناخته می‌شود، یا نمایش کوییک درامک گرا (اسب هفت تیر کش یوگی و دوستان) و مجموعه تاپ کت، فلینستن‌ها و جانی کوئست، همه در ساعت‌های اصلی پخش تلویزیونی نمایش داده می‌شدند و طرفداران پر و پا قرصی داشتند. نزدیک به ۲۰ سری تلویزیونی از روی فلینستن‌ها و شخصیت‌هایش ساخته شد و یکی از قسمت‌های این مجموعه، پربیننده‌ترین برنامه تاریخ نمایش تلویزیونی آمریکا شناخته شد. هانا و باربرا در طی سال‌های فعالیت خود موفق به دریافت ۸ جایزه امی شدند.


از این کارتون، اقتباس‌های زیادی گرفته شده است که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که در قالب شوهای تلویزیونی یا فیلم سینمایی در سال‌های مختلف تهیه و تولید شد.

The Tom and Jerry Show - ۱۹۷۵-۷۷

The Tom and Jerry Comedy Show - ۱۹۸۰-۸۲

Tom & Jerry Kids - ۱۹۹۰-۹۴

Tom and Jerry Tales - ۲۰۰۶-۰۸

and The Tom and Jerry Show - ۲۰۱۴-present

در این کارتون، شخصیتی به نام اسپایک Spike، و فرزندش تیک Tyke هم مشاهده می‌شود که در بخش‌هایی از این کارتون، به ایفای نقش می‌پردازند. یک گربه بزرگ خاکستری و شیطان که برق حیله‌گری در چشمان زرد رنگش می‌درخشد و یک موش کوچک قهوه‌ای با صورت فرشته‌مانند و کمی پُررو در آشپزخانه همدیگر را دنبال می‌کنند و جایخی، میز اتو، جاظرفی، یک ظرفشویی پر از ظرف را از بین می‌برند و زمین را پر از پوست تخم‌مرغ می‌کنند، زرده‌های تخم‌مرغ از همه جا می‌چکد و سفیده‌ها نیز جاری می‌شود.


جدال ادامه دارد، اما همه کسانی که روبه‌روی تلویزیون نشسته‌اند، شکی ندارند که پیروز میدان، همان موش کوچک خواهد بود. بله این موش و گربه تام و جری هستند. این زوج هنری همیشه در حال جنگ ـ طی ۵۰ سال ـ همدیگر را از استودیویی در هالیوود تا مجارستان دنبال کرده و دوباره به هالیوود برگشته‌اند و هنوز با قدرت در عرصه سینما و تلویزیون و فیلم‌های ویدئویی می‌تازند. این دو ستاره توجه بسیاری از بینندگان را در ادوار مختلف جذب کرده و آن‌قدر جایزه اسکار دریافت کردند که باعث غبطه هر ستاره سینمایی شدند.

تام و جری شخصیت‌های بسیار مشخص و تعریف شده‌ای دارند؛ تام یک فرصت‌طلب موذی است که همیشه از افراد صاحب قدرت مثل مستخدم، سگ و حتی موش حساب می‌برد و از این که پیش آن‌ها چاپلوسی کند، نگران می‌شود.

تام ابتدا جاسپر نام داشت و جری نیز قرار بود با نام جینکس معرفی شود؛ اما طی یک رأی‌گیری از انیماتورها، نام‌های انتخابی را در کلاهی انداختند و تام و جری نام پیشنهادی انیماتوری به نام جان کار انتخاب شد.


کارتون تام و جری در دو دهه که در فرآیند ساخت قرار داشت، شاهد تحولات زیادی در عرصه کارگردانی و تولید خود بود. فرد کوئیمبی، سازنده تام و جری و مدیر بخش کارتون‌سازی متروگلدوین مایر بود. او از سال ۱۹۳۷ مدیر گروهی از کارتونیست‌ها بود. متأسفانه وی فاقد حس طنز و شوخ‌طبعی بود و در واقع نقش مدیری را ایفا می‌کرد که با روحیه انیماتورها در تضاد بود؛ اما هانا و باربارا بدون این که تحت مدیریت سرسختانه او باشند، آزادانه خلاقیت خود را در ساخت تام و جری به کار می‌بردند.

اولین کارتون کوتاه تام و جری به نام «غذای نیمه‌شب» نوزدهم جولای ۱۹۴۱ یک سال و پنج ماه بعد از «گربه چکمه‌پوش» پخش شد. کوئیمبی بعد از ۱۸ سال سرپرستی دپارتمان کارتونی بازنشسته شد و در این موقع بود که توفان‌ها وزیدن گرفت. دنیا در حال تغییر بود. تلویزیون، این جعبه بزرگ و جذاب، تعداد زیادی از تماشاچیان سینما را به خود جذب کرده بود و به آن‌ها این امکان را می‌داد تا در بعدازظهرهای تاریک، بدون ترک منزل سرگرم شوند.

در این هنگام تکنولوژی جدید سینما اسکوپ به کار گرفته شد. پرده سینماها عریض‌تر شد و به تماشاچیان دید بسیار گسترده‌تری از دنیا ارائه داد. اولین کارتون تام و جری که به این سبک ساخته شد، «Pet Peeve» (۱۹۵۴) بود. تام و جری در دو فیلم زنده نیز بازی کردند؛ «Anchors Away» به همراه جین کلی و «Dangerous When Wet» با استر ویلیامز.

در دهه ۱۹۶۰ شیوه جدیدی آغاز شد. متروگلدوین مایر تصمیم گرفت این زوج طلایی را دوباره احیا کند و با جن دیتچ قراردادی برای تولید ۱۳ کارتون کوتاه امضا کرد. او استودیوی خود را به پراگ منتقل کرده بود و انیماتورهای چک او تنها شش کارتون تام و جری را ساختند تا با استفاده از آن‌ها با این شخصیت‌های جدید آشنا شوند. برخلاف هانا و باربارا، تیم اروپای شرقی هرگز شانس ادامه این جادوی قدیمی را پیدا نکرد. آن‌ها تلاش زیادی برای حفظ ظاهر اولیه این شخصیت‌ها کردند؛


اما نگاه‌های قشنگ جری ـ که بخش عمده‌ای از جذابیت‌اش را تشکیل می‌داد ـ از بین رفت! و تام، شخصیت موذی و غیرقابل کنترل خود را ـ که به وی شخصیت می‌داد ـ از دست داد. با این که این کارتون‌ها در چکسلواکی ساخته شده بود، در عناوین کارتون ادعا می‌شد ساخت هالیوود است! مسئولان متروگلدوین مایر از واکنش مردم می‌ترسیدند از این که بدانند این کارهای کوتاه ساخت یک کشور کمونیستی است. کیفیت این کارهای کوتاه خیلی پایین‌تر از کارهای هانا و باربارا بود. صداگذاری بد، طراحی ضعیف شخصیت‌ها و انیمیشن با استاندارد پایین از معایب کار بود. با وجود تمام این نقاط ضعف، این دو شخصیت همچنان دوست‌داشتنی ماندند.

تام و جری با دو کار سینمایی به نام «فیلم تام و جری» و «تام و جری و حلقه جادویی» دوباره به پرده سینما بازگشتند. جو باربارا مشاور ساخت فیلم سینمایی تام و جری بود که از سوی کمپانی ترنر اینترتینمنت ساخته شده بود. کارهای کوتاه تام و جری همیشه بخش بزرگی از تاریخ انیمیشن خواهد بود و هنوز هم بعد از سال‌ها بچه‌ها و بزرگسالان با لذت به تماشای آن می‌نشینند.

تام و جری، خاطرات دوران کودکی خیلی‌ها هستند. این خاطرات به ما یک پیام مهم دارد که صلح و مهربانی، بهترین برگ برنده هست و نباید آن را از یاد برد.

قسمت‌هایی از کارتون تام و جری


وقتی جری، گیتار می زند!