عکس: اولین اکتشاف نفت در عربستان
اکتشاف و استخراج نفت در عربستان سعودی در کمتر از یکصد سال قبل این کشور را که به لحاظ جمعیت و نيروى انسانى و منابع معدنى و ذخاير طبيعى کشوری فقیر به شمار میآمد به یکباره به کشوری ثروتمند و پرنفوذ تبدیل کرد.
پس از جنگ جهانی اول، ایالات متحده که تازه به غنای مناطق نفتی خاورمیانه پی برده بود به دنبال گرفتن امتیاز اکتشاف و استخراج نفت در عربستان و بحرین با عبدالعزیزبن عبدالرحمنبن فیصل معروف به ابنسعود وارد مذاکره شد.
در این زمان به دنبال بحران مالی بینالمللی در سال ۱۹۲۹ عربستان با کم شدن تعداد حاجیان و خشکسالیهای پیدر پی در شرایط وخیمی قرار داشت و به همین خاطر پیشنهاد امریکاییها را پذیرفت.
در این شرایط یک شرکت آمریکایی به نام" استاندارد اویل" کالیفرنیا با دولت سعودی برای اخذ امتیاز کشف نفت در منطقهي شرق این کشور وارد مذاکره شد. گفته میشود دولت سعودی آنقدر در شرایط اضطرار قرار داشت که شرط کرد همه پرداختی های قرارداد از سوی طرف امریکایی به طلا باشد.
شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا شروط اعراب را قبول کرد و در ازای ۱۳۰۰۰۰دلار در سال ۱۹۳۲ توانست امتیاز استخراج نفت در مساحت ۹۳۲۰۰۰ کیلومتر مربع را برای ۶۶سال از عربستان بگیرد. این شرکت امتیاز استخراج دیگر کانیهای قیمتی عربستان را در نیز مساحت ۱۵۳۰۰۰ کیلومتر مربع به دست آورد و خیلی زود کارشناسان خود را به منطقه اعزام کرد.
شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا کار خود را آغاز کرد اما تا سال ۱۹۳۶ توفیقی در اکتشاف به دست نیاورد و مجبور شد نیمی از امتیاز را به شرکت نفت تگزاس واگذار کند. با این حال دو سال پس از این تاریخ نخستین چاه در منطقه "دمام" به نفت رسید و در مدت کوتاهی همه چیز را عوض کرد.
به دنبال این اکتشافات بزرگترین و ثروتمندترین شرکت نفتی جهان که امروز با نام "سعودی آرامکو" شناخته می شود با تغییر نام شرکت استاندار اویل کالیفرنیا و عربستان تشکیل شد و ظرف چند دهه به کنترل کامل دولت عربستان درآمد.
مقارن با مبارزات ملی شدن نفت در ایران پادشاه سعود ملک عبدالعزیز بن آل سعود شرکت آرامکو را تحت فشار گذاشت تا سود حاصل از فروش نفت را به صورت مساوی میان شرکت و دولت عربستان تقسیم نماید و شرکت چاره ای جز پذیرش این درخواست نداشت. پذیرش درخواست پادشاه سعود باعث شد در سال۱۹۷۳ یک چهارم در سال ۱۹۷۵ بیش از ۶۰ درصد و تا سال ۱۹۸۰ تمامی سهام آرامکو به اختیار عربستان درآید و نام شرکت نیز به شرکت نفت عربستان سعودی یا سعودی آرامکو تغییر کند.
"جوزف مانتین" عکاس امریکایی که در سال ۱۹۳۲ همراه با اولین گروه اکتشافی شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا به عربستان سعودی آمد شاید نمی دانست که از چه لحظات مهمی از تاریخ عکاسی میکند. گرچه او و گروهش تا چند سال در کشف قطره ای نفت به موفقیت نرسیدند اما آنچه بعدها از دل خاک بیرون کشیدند بسیار بیش از آنچه پیش بینی می کردند ارزشمند بود. در دو مجموعه پیش از این زندگی اعراب عربستان از دریچه دوربین مانتین پیش از کشف نفت را دیدید. در این مجموعه اعزام نیروها و کارشناسان به عربستان، مراحل جستجو و مطاله زمین و منطقه و اکتشاف نفت توسط امریکایی ها را می بینید. گفتنی است عکس های این مجموعه که در موزه ملی هوافضای کالیفرنیا نگهداری می شود فاقد اطلاعات و زیرنویس هستند و تنها به ذکر تاریخ و موضوع آن اکتفا شده است.
ارسال نظر