آیین و رسوم کاشانی‌ها در ماه رمضان؛ از مراسم هوم بابایی تا هدایای عروسان
مردم کاشان در دینداری و اجرای آیین و رسوم مذهبی شهرت بسیاری دارند. آن‌ها در ماه مبارک رمضان به نظافت خانه و مساجد می‌روند، حلوای نذری برای اهل قبور می‌پزند و نوعروسان هدایای بسیار می‌گیرند.
ایرنا زندگی: مردم کاشان در دینداری و اجرای آیین و رسوم مذهبی شهرت بسیاری دارند. آن‌ها در ماه مبارک رمضان به نظافت خانه و مساجد می‌روند، حلوای نذری برای اهل قبور می‌پزند و نوعروسان هدایای بسیار می‌گیرند.
خانه‌تکانی توسط دختران
خانه‌تکانی و نظافت مسجد از مهمترین برنامه‌های کاشانی‌ها برای استقبال از ماه رمضان است. این مراسم در کاشان از سوی دختران جوان انجام می‌گیرد چرا که آن‌ها اعتقاد دارند انجام خانه‌تکانی و نظافت توسط دختران، سرنوشت آن‌ها برای زندگی مشترک را می‌سازد. استقبال از ماه مبارک تنها به نظافت خانه و مسجد محدود نمی‌شود بلکه شهر، بازار، حمام‌های عمومی و کاروانسرا‌ها نیز غبارروبی می‌شوند.
انداختن کلوخ مشکلات در آب
کاشانی‌ها همانند یزدی‌ها در آخرین جمعه ماه شعبان مراسم کلوخ اندازون برپا می‌کنند. آن‌ها در این روز خوراک‌های رنگارنگ تهیه می‌کنند و همراه اقوام و نزدیکان به دشت و صحرا، زیارتگاه‌ها و باغ‌ها می‌روند و روز را در آنجا سپری می‌کنند. علت نام‌گذاری این روز با سنت اهالی یزد متفاوت است. کاشانی‌ها آب را روشنایی می‌دانند به همین جهت، در این روز کلوخی در آن می‌انداختند تا کلوخ در آن حل شود، آن‌ها کلوخ را تمثیلی از مشکلات می‌دانستند و اعتقاد داشتند، همانطور که کلوخ در آن حل می‌شود، مشکلات نیز حل شدنی است.
برپایی مراسم هوم بابایی
یکی از رسوم دیرینه مردم کاشان در ماه رمضان، آیین هوم بابایی است. این آیین اگرچه رو به فراموشی رفته، اما در برخی از مناطق کاشان هنوز هم کم و بیش انجام می‌شود. در این مراسم که تا نیمه ماه رمضان انجام می‌گیرد، گروهی از بچه‌ها و نوجوانان دور هم جمع می‌شوند و با انتخاب دو نفر به عنوان میدان دار و دیگری صندوق دار، بعد از افطار به در خانه‌ها می‌روند و با گفتن «هوم بابا هوم بابا»، اهل خانه را صدا می‌کنند تا به آن‌ها پول یا تنقلات هدیه دهند. میدان دار‌ها صدای خوشی دارند و اشعار را می‌خوانند و بچه‌ها از او پیروی می‌کنند.
روایت است که امام حسن (ع) و امام حسین (ع) شب پانزدهم ماه رمضان به در خانه جد بزرگوارشان می‌رفتند و سوره الضحی را با نوایی خوش قرائت می‌کردند، آنگاه پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) برای شادی و تشویق آن‌ها مقداری خوراک به آن عزیزان می‌دادند.
آیین روزه واکنی
از رسوم جالب در ماه مبارک رمضان در کاشان می‌توان به رسم روزه واکنی برای عروسان و داماد‌ها اشاره کرد. طبق این رسم، خانواده عروس در شب دوم ماه رمضان، خانواده داماد را برای افطاری به خانه دعوت می‌کند و خانواده‌ها پیش از افطار، به عروس و داماد هدایایی با عنوان روزه واکنی می‌دهند.
هدیه‌های نیمه ماه
مردم کاشان مراسم و هدایایی بسیاری در روز‌های مختلف ماه مبارک رمضان برای تازه عروسان و داماد‌ها در نظر دارد. یکی از رسوم مرتبط با تازه عروسان مراسم روز پانزدهم ماه رمضان مصادف با میلاد امام حسن مجتبی (ع) است. در این روز داماد یا خانواده او برای عروس طلا و شیرینی هدیه می‌آورند. این رسم هنوز در اکثر مناطق کاشان اجرا می‌شود.
از دیگر رسوم رایج در رمضان، هدیه روز بیست و هفتم است. در این روز داماد پارچه و شیرینی به عروس هدیه می‌دهد. در گذشته اعتقاد بر این بود که عروس باید پارچه را در مسجد میان نماز ظهر و عصر برش بزند و از آب لباسی بدوزد که لباس سفید بختی و سعادت او خواهد بود.
دیدار اهل قبور در بیست و سوم رمضان
مردم کاشان از میان سه شب قدر، احترام ویژه‌ای برای شب بیست و سوم قائلند. آن‌ها در این روز به دیدار اهل قبور می‌روند. مزار مردگان خود را آب و جارو می‌کنند، فاتحه می‌خوانند، طلب آمرزش برای اموات و حلالیت برای خود می‌کنند. در این شب خیرات و نذورات بسیاری برای اهل قبور درست و میان اهالی تقسیم می‌شود. حلوا و ترحلوا از مهمترین نذورات این روز است.
برپایی عزای حضرت علی (ع)
مردم کاشان در شب‌های قدر مراسم عزاداری پر شوری اجرا می‌کنند. آنان با راه‌اندازی هیات‌های عزاداری، سینه‌زنی و نخل‌برداری در تمام شهر به سوگ شهادت حضرت علی (ع) می‌نشینند و با نوحه‌خوانی و مراسم تعزیه به عزاداری می‌پردازند. بسیاری از کاشانی‌ها در روز بیست و یکم ماه رمضان برای افطار آش رشته می‌پزند و در بین همسایگان و آشنایان توزیع می‌کنند. اغلب خانواده‌ها در شب‌های ۲۳ و ۲۷ رمضان که به شب ختم و هفتم امام علی (ع) مشهور است حلوای نذری می‌پزند و هنگام افطار پخش می‌کنند. پخت این حلوا مهارت ویژه‌ای می‌خواهد که هنر بانوان کاشانی است.
نظر کاربران
زنده‌باد وطن عزیزم. زنده‌باد هم‌وطنان عزیزم. خداوندا سایه‌ی شوم مشکلات رو هر چه زودتر از سر سرزمینم رفع کن و شادی و لبخند رو بر لبان هم‌وطنانم بیار...