تای چی چوان، هدیه تهرانی و خانم‌های علاقمند رزم

همشهری تندرستی: «هدیه تهرانی، بازیکر سینما با حکمی از سوی علیرضا خسروی به عنوان نایب رئیس کمیته تای چی چوآن فدراسیون ووشو انتخاب شد.»

اعلام همین حکم انتصاب کافی بود تا به سرعت در رسانه های مختلف انعکاس پیدا کند. اما تای چی چوآن چیست؟ در مورد این ورزش چقدر اطلاعات دارید؟ حامد کاتوزی، دبیر کمیته تای چی چوآن فدراسیون ووشو و اولین دارنده نشان ببر نقره ای سبک ووشو تای چی چوآن در ایران در مورد این ورزش جالب به همشهری تندرستی توضیح می دهد.

تای چی چوآن با نهایت برتر، یکی از زیباترین و محبوب ترین هنرهای رزمی در کشور چین و جهان است. در واقع تای چی یکی از سیستم های نرم و درونی هنر رزمی ووشو یا کنگ فوی چینی است که با تمرکز و تعادل همراه است.

در این هنر رزمی، عضلات نقش زیادی ایفا نمی کنند و یک ورزشکار تای چی کار، سعی در رها کردن کل بدن دارد تا این انرژی بتواند در بدنش جاری شود تا در زمان مناسب بتواند از این ورزش برای دفاع یا حمله استفاده کند.

تای چی منطبق با اصول طبیعت

صدها سال پیش اساتید تائو با معرفی تای چی در حقیقت هنر رزمی را معرفی کردند که هماهنگ با ریتم های طبیعت و قوانین حاکم بر آن باشد تا ورزشکار این رشته قادر به درک طبیعت در سطوح بالاتر باشد. تای چی ابتدا بدن را روی فرم آورده و پس از آن انرژی درونی انسان، ذهن، تنفس، عواطف، طبیعت و روح را متعادل می کند.

بر اساس آنچه که کاتوزی توضیح می دهد هنر رزمی تای چی چوآن براساس ۱۳ الگوی اصلی شکل گرفته است که این ۱۳ الگو عناصر شکل دهنده طبیعت و عناصر اولیه جهان هستند که اساتید کهن این رشته با مطالعه عمیق روی خواص این عناصر کاربردی رزمی به این نکته پی بردند که با طبیعت هماهنگ باشد.

اولین دارنده نشان ببر نقره ای سبک ووشو تای چی چوآن در ایران می گوید: «از این ۱۳ الگو، ۸ الگو مربوط به ۸نوع جین، یا هشت نوع ضربه و دفاع مختلف با تخلیه انرژی درونی است که از تئوری ۸ سه خط ئی چینگ الهام گرفته شده است. ۵ الگوی دیگر آن مربوط به ۵ نوع حرکت استراتژیک در تای چی است که از تئوری ۵ عنصر الهام گرفته شده است. به همین دلیل می گویند تای چی باعث هماهنگی انسان با طبیعت می شود.

اما امروزه به دلیل خواص بسیار زیاد این رشته و تاثیراتی که در تنظیم میدان انرژی و به دنبال آن تقویت جسم و روح دارد، به عنوان هنر سلامت زیستن در سطح جهان مطرح است.

تای چی در ایران

تای چی به عنوان هنری زیبا با تاکید بر جنبه هنری آن در تمام سنین و شرایط، تمرین می شود و دقیقا به دلیل همین تاثیر، امروزه بخش رزمی آن کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. البته شاید دوست داشته باشید نام پنج بخش رزمی این ورزش زیبا را هم بدانید که شامل یانگ، چن، وو، سان، هاو می شود.

تای چی قدمت زیادی در ایران ندارد و در سال ۸۶ وارد کشورمان شد اما آنگونه که کاتوزی توضیح می دهد، آنچنان که باید رویاین ورزش مفید مانور داده نشده و به همین دلیل چندان در میان مردم شناخته شده نیست. البته ظاهرا در سال های اخیر روی بسط و گسترش تای چی اقداماتی انجام شده است.

آنگونه که دبیر کمیته تای چی چوآن فدراسیون ووشو می گوید: «بر آ« هستیم که این ورزش را در پارک ها راه اندازی کنیم و قرار است از تهران شروع کنیم. هر چند در شیراز و اصفهان مدتی است که راه اندازی شده است. این ورزش به دلیل حرکات نرمی که دارد، در میان خانم ها نسبت به آقایان از محبوبیت بیشتری برخوردار است.»

به گفته کاتوزی چون انجام حرکات تای چی نرم و آهسته وهمراه با تعادل و تمرکز روی سیستم تنفسی و هوازی است، برای سلامت بدن هم بسیار مفید است. به گفته او تاثیرات مفید این ورزش ثابت شده است، به طوری که سازمان بهداشت جهانی از این ورزش به عنوان یک روش سلامت و همچنین بهبود دهنده شیوه زندگی یاد می کند.

تای چی چه نفعی برای بدن دارد؟

تای چی تاثیر مثبتی روی سیستم قلب و عروق، متابولیسم، برخی سرطان ها، آرتریت، آرتروز در بخش های مختلف مفاصل بدن، دردهای مزمن، اصلاح ساختار بدن و ... دارد.

از سویدیگر چون بخش های مهم تای چی از طبیعت یعنی از حرکت آب، باد، درنا و ... گرفته شده است، به همین علت حرکات تای چی با آرامش و لبخند همراه است.

همین ها باعث شده است تا تای چی علاوه بر ایجاد تعادل و تمرکز، زیبایی های بصری هم داشته باشد، هر چندتای چی ورزش بسیار مفیدی محسوب می شود، با اینحال به توصیه کاتوزی افراد دارای کهولت سن، کسانی که از ویلچر استفاده می کنند یادرگیر مشکلات مفصلی هستند، بهتر است حتما زیر نظر مربی این ورزش را انجام بدهند.

۱۰ اصل اساسی در تای چی چوآن

اصولی که کاتوزی در مورد آن توضیح می دهد، ۱۰ اصل اساسی تای چی چوآن است و اگر تصمیم گرفتید تای چی کار کنید، حتما باید این اصولرا ابتدا زیر نظر مربی آموزش ببینید تا جسم و روحتان تقویت شود.

۱- کشیده به سمت بالا و پرانرژی باشید

این جمله به نگه داشتن سر در یک راستای عمودی، طوری که انقباض عضلانی نداشته باشید اشاره می کند. در این حالت نباید از زور استفاده کنید، چرا که استفاده از زور زیاد باعث ایجاد گرفتگی در گردنتان می شود.

۲- قفسه سینه را به داخل نگه داشته و ستون مهره ها را به سمت بالا بکشید

قفسه سینه را باید به سمت داخل نگه دارید تا چی (انرژی درونی بدن) بتواند به دان تین (مرکز ثقل بدن که گفته می شود پایین محوطه شکمی است) نفوذ کند. در این حالت نباید هیچگونه گرفتگی در قفسه سینه تان به وجود بیاید، چرا که باعث به وجود آمدن یکسری نقاط مسدود در حفره سینه می شود و در نتیجه قسمت بالایی بدنتان سنگین شده و قسمت پایینی آن سبک می شود. در این حالت پاها شناور شده و باعث از بین رفتن توازن می شود.

۳- کمر را رها کنید

کمر، فرمانده کل بدن است. اگر بتوانیدکمر را رها کنید، در اینصورت پاهایتان قدرت بیشتری خواهند داشت و قسمت پایینی بدن، باثبات خواهد بود. گفته می شود که منشأ تمامی حالت ها، در کمر پنهان است. ضمنا رهایی کمر باعث رها شدن تاندون ها و عضلات قسمت های دیگر بدن نیز می شود.

۴- خالی و پر بودن (بدن) را از هم مجزا کنید

اولین اصل تای چی چوآن، تمایز قائل شدن بین خالی و پر بودن است. اگر وزن کل بدنتان بر روی پای راست باشد، پای راست پر و پای چپ خالی است و برعکس. اگر بتوانید این تمایز را به خوبی نشان دهید، حرکت بدن سبک و چالاک خواهد بود و اتلاف انرژی نیز نخواهید داشت. در غیر اینصورت یک پا سنگین و بدون حرکت خواهد بود و پای دیگر در حال حرکت. در اینصورت تعادل فرد با یک حرکت حریف به هم می ریزد.

۵- شانه ها را رها و معلق کرده و آرنج ها را به پایین بیندازید

شانه هایتان باید کاملا رها و آزاد باشند، در غیر اینصورت گرفته خواهند بود و چی (انرژی درونی بدن) نیز به دنبال آن، نمی تواند بدن را پر از انرژی کند. پایین انداختن آرنج ها به معنی معلق نگه داشتن آنهاست، طوری که عضلات کتف زیاد منقبض نبشاند.اگر آرنج ها، به سمت بالا کشیده شوند شانه نمی تواند معلق و رها باشد و نمی توان به حریف نیروی صحیحی اعمال کرد.

۶- از نیت و ذهن به جای زور استفاده کنید

در کتاب رساله های تای چی چوآن گفته می شود که از ذهن Yi استفاده کنید نه زور و قدرت Li. در تمرین تای چی چوآن تمام بدن باید رها باشد، اجازه ندهید که حتی مقدار کمی زور و قدرت در مفاصل و رگ ها باقی بماند، در این صورت می توانید رها و آزاد حرکت کنید. بدن مانند زمین که شامل مجراها و جوی های بسیاری است، شامل مریدین های - کانال هایی در بدن که جریان الکترومغناطیسی در آن جریان دارد - متعددی است.اگر بدن و مریدین ها نقاط مسدود داشته باشند، انرژی به طور آزاد و رها گردش نخواهد داشت.

اگر هر روز این کار را تمرین کنید وهرگز متوقف نشوید، پس از مدت زمان طولانی به Nei Chi (قدرت درونی حقیقی) دست می یابید. در کتاب رساه های تای چی گفته شده که اگر بتوانید بسیار نرم باشید، بدن در عین حال بسیار قدرتمند خواهد بود. کسی که کنگ قوی تای چی چوآن را به خوبی می داند، دستانش مثل آهنی است که در پنبه پیچیده شده است و وزن آن بسیار سنگین است.

۷- بالا و پایین بدن را کاملا تنظیم کنید

در رساله های تای چی آمده است که حرکات باید در پاها ریشه داشته باشد، توسط کمر کنترل شده و در انگشتان نمود پیدا کند. وقتی که دست، کمر و پا با هم حرکت می کنند، چشم نیز آنها را تعقیب می کند.اگر یک قسمت از بدن، پیرو بقیه نباشدگ، کل بدن دچار اختلال خواهد شد. در کل به این اشاره دارد که هر دوقسمت بالا و پایین بدن باید با هم در تعامل باشند.

۸- بیرون و درون رات با هم هماهنگ کنید

در تمرین تای چی چوآن اصلی ترین چیز روح است. اگر بتوان روح را بالا برد، حرکات به صورت طبیعی چابک خواهند بود. وقتی از رهایی صحبت می شود، به این معنی است که نه تنها دست و پاها باید باز و راحت باشند، بلکه ذهن نیز باید باز ورها باشد. وقتی بتوان درون و بیرون را با هم یکی کرد، هماهنگی اتفاق می افتد.

۹- پیوسته و بدون وقفه حرکت کنید

در سبک های سخت بیرونی، از جین بیرونی و سخت (یعنی انقباض عضلانی) استفاده می کنند و به همین دلیل محدود هم هست و بین حرکاتی که انجام می شود وقفه وجود داردو همین مسئله باعث می شود تا حریف فرصت خوبی برای حمله پیدا کند اما در تای چی چوآن از ذهن Yi به جای زور Li استفاده می شودو به همین دلیل حرکات پیوسته هستند و محدودیتی نیز وجود ندارد. در مکتوبات کهن تای چی گفته شده، تای چی مانند ریسیدن ابریشم است و کاملا همه حرکات پیوسته اجرا می شوند.

۱۰- سکون را در حرکت جستجو کنید

در سبک های سخت بیرونی، تمام انرژی برای حرکت و جهش صرف می شود و به همین علت است که بعد از حرکات، تنفس ها تند می شوند؛ اما در تای چی از سکون برای کنترل استفاده می شود. در تای چی با وجود اینکه شخص سکون دارد حرکت هم می کند.

بنابراین در تمرین فرم تای چی هر چه آرام تر حرکت کنید بهتر است، چرا که دم و بازدم عمیق می شود. در تای چی تمریناتی که به بدن آسیب برساند وجود ندارد و با تمرینات نباید باعث گرفتگی و فشار در رگ ها شوید.