سفر به «شوش»؛ تماشای تاریخ و تمدن ایران

هفته نامه همشهری شش و هفت - علی خوشتراش: اگر می خواهید نشانه هایی از تاریخ و تمدن ایران باستان را به خوبی مطالعه کنید نه نیازی هست به کتابخانه ها سر بزنید و نه حتی به تخت جمشید و دیگر بازمانده های تاریخ گذشته مان سر بزنید. کافی است عزم خود را جزم کنید و به شهرستان شوش بروید. شهری که به کهن ترین شهر ایران ملقب است. شوش، یکی از شهرهای استان خوزستان و از قدیمی ترین سکونتگاه های شناخته شده بشر در جهان است. این شهر ۱۰۵ کیلومتری شمال اهواز قرار دارد. شاید خیلی از ما ندانیم که شوش از معروف ترین شهرهای دنیاست.

شماره تلفن های ضروری

پلیس: 110
اورژانس: ۱۱۵
آتش نشانی: 125
هواشناسی: ۱۳۴
هلال احمر: 112

چطور برویم؟

مسیر سفر زمینی از تهران به شوش از قم و اراک آغاز می شود. در لرستان از بروجرد و خرم آباد گذر می کنید و سپس راهی اندیمشک می شوید و در نهایت به شوش می رسید. به جز ماشین شخصی، با اتوبوس هم می توانید به شوش سفر کنید.

سفر هوایی

شما برای سفر هوایی به دزفول هم می توانید از پرواز تهران - اهواز استفاده کنید. این پرواز همه روزه برقرار است و قیمت بلیت آن هم ۱۵۰ هزار تومان است. البته دزفول هم دارای فرودگاه است ولی پروازهای آن دائمی نیست. مسافت اهواز تا دزفول هم ۱۵۱ کیلومتراست.

سفر از طریق جاده

شما چه با خودروی شخصی چه با اتوبوس باید ۷۰۳ کیلومتر را بپیمایید.

سفر با قطار

برای سفر با قطار باید بلیت قطار تهران - اهواز را تهیه کنید. گفتنی است شوش ایستگاه راه آهن ندارد و شما برای رفتن به این شهر باید در ایستگاه اندیمشک یا اهواز پیاده شوید و از آنجا به شوش بروید.

کجا بمانیم؟

هتل آپادانا شوش

نشانی: شوش، خیابان فتح المبین، روبروی فرمانداری

خانه معلم شوش

نشانی: شوش، کوی سلمان فارسی، خیابان ولایت، خیابان سعادت

هتل جهانگردی دزفول

نشانی: شهر شوشتر، انتهای بلوار شهید شرافت، روبروی عمارت کلاه فرنگی

هتل نصر شوش

نشانی: شوش، خیابان شریعتی، میدان هفت تیر؛ تلفن: ۵۲۲۸۳۸۵-۰۶۲۲

کجا برویم؟

* طبیعی

پارک ملی کرخه

پارک ملی و منطقه حفاظت شده کرخه از یک قسمت تپه ماهوری در شمال و یک بخش دشتی در جنوب تشکیل شده است و رودخانه کرخه از میان آن عبور می کند و با پیچ و خم های زیاد به طرف جنوب و غرب استان خوزستان راه می پیماید. در این منطقه جنگل های زیبایی نظیر جنگل «قلعه نصیر» وجود دارد که از چشم انداز بسیار زیبایی برخوردار است.

رودخانه کرخه

رودخانه کرخه، سومین رود بلند ایران پس از کارون و سفید رود است. این رود از کوه های زاگرس سرچشمه می گیرد و پس از گذر از شهرستان اندیمشک، از کنار آثار باستانی شوش به سوی باختر تغییر مسیر می دهد.

رودخانه شاوور

سرچشمه رودخانه شاوور

این رودخانه زیبا از وسط شهر شوش عبور می کند و اسناد تاریخی نمایانگر آن است که شاوور یکی از قدیمی ترین و باستانی ترین رودخانه های کشور است.

تالاب بامدژ

اگر با رود شاوور شوش همسفر شوید، بعد از طی کیلومترها، آخرین ایستگاه شما این تالاب دیدنی خواهد بود. در واقع رودخانه شاوور یکی از منابع تغذیه کننده این تالاب است که با طغیان های فصلی در نیمه دوم سال تاثیر مهمی بر حیات تالاب مذکور دارد.

* تاریخی

آپادانا

کاخ «آپادانا» یکی از باشکوه ترین کاخ های آن و از شهرت عالمگیر برخوردار است. کاخ آپادانا به دستور داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی در حدود سال های ۵۲۱ تا ۵۱۵ پیش از میلاد در شوش روی آثار و بقایای عیلامی بنا شد.

قلعه شوش (آکروپل)

در سال ۱۸۹۷ میلادی «ژان ماری ژاک دومورگان» فرانسوی جهت تحقیق و اکتشاف به شوش آمد و برای اسکان او و همراهانش و نگهداری آثار مکشوفه، عملیات ساخت قلعه شوش آغاز شد. برای این کار بلندترین نقطه تپه های شوش یعنی «آکروپل» انتخاب و قلعه ای به شکل قلعه های قرون وسطی و ذوزنقه ای شکل روی آن ساخته شد.

* شهری

موزه شوش

موزه شوش در سال ۱۳۴۵ در جوار قلعه و محوطه باستانی شوش گشایش یافت. این موزه یکی از مهم ترین موزه های اشیای ایران باستان است و آثار باارزشی از دوره های مختلف تاریخی دارد.

* مذهبی

حرم دانیال نبی (ع)

حضرت دانیال (ع) در حدود قرن هفت پیش از میلاد به همراه یهودیانی که توسط بابلی ها به اسارت گرفته شده بودند، به بین النهرین و از آنجا به شوش وارد شد. وی یکی از پیامبران بنی اسرائیل بود. دیدار وی با «نبوکد» (ع) در کنار رودخانه شاوور ساخته شده و همه ساله شاهد حضور زائرانی از سراسر جهان است.

مقبره دعبل خزاعی

دعبل خزاعی یکی از شاعران معروف شیعه و از مداحان اهل بیت است که در زمان حکومت عباسیان می زیسته است. گفته می شود که امام رضا (ع) پیراهن خویش را به عنوان صله به او هدیه داده بودند. آرامگاه این شاعر نامی عرب در مرکز شهر شوش کنار مجتمع فرهنگی دعبل خزاعی قرار گرفته است.

پیشنهاد

1. ایوان کرخه

شاپور دوم ساسانی (379-309) در 25 کیلومتری غرب شوش بر ساحل راست رودخانه کرخه یک شهر جدید شاهی بنا کرده بود که در متن پهلوی شهرستان های ایران از این شهر بنام «کردشاپور» نام برده است؛ یعنی شهری که شاپور ساخته است و امروزه آن را «ایوان کرخه» گویند.

۲. چغازنبیل

چغازنبیل در واقع زیگوراتی است که در زمان «اونتاش گال»، پادشاه عیلامی، ساخته شده است. این بنا و آثاری که از درون آن به دست آمده از شگفت انگیزترین آثار تاریخی جهان هستند.

3. هفت تپه

محوطه باستانی هفت تپه حدود 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر شوش واقع شده و همانطور که از نام آن پیداست، از تپه های متعددی تشکیل شده است. گستردگی این محوطه باستانی به مراتب باعث جلب توجه کاوشگران مختلف قرار گرفته است.

چی بخوریم؟

* غذاهای محلی

پوکورا

نخود یکی از پرطرفدارترین حبوبات مصرفی مردم این خطه از کشور محسوب می شود که غذاهای مشهور و لذیذی همچون فلافل را بوسیله آن طبخ و به تمام مردم کشور معرفی کردند. پوکورا (نوعی کوکوی خوزستانی)، غذای سنتی و بومی استان خوزستان است که با استفاده از این ماده غذایی ارزشمند تهیه و طبخ می شود.

نافله

نافله از لذیذترین غذاهای خوزستانی هاست. بانوان و مادران کدبانوی این منطقه از ایران با ترکیب موادی همچون آرد نخود، گوشت چرخ کرده، پیاز، سرکه، شکر، نمک، زردچوبه، فلفل، نعناع، روغن (در صورت تمایل می توان کره را جایگزین روغن کرد) و آب به تهیه این غذای لذیذ سنتی و محلی می پردازند. ترکیب طعم شیرین شکر و ترشی دوست داشتنی سرکه، منحصر به فرد و جالب به نظر می رسد.

آش ارده (ارده پلو)

قطعا بلافاصله پس از شنیدن نام آش، تصویر غذایی آبکی و مملو از سبزی و حبوبات در ذهن تداعی می شود اما جالب است بدانید که در استان خوزستان، غذایی با نام آش ارده تهیه و طبخ می شود که برخلاف تصور، هیچ شباهتی به آش های رایج در کشور نداشته و مردم این خطه از کشور، برای تهیه آن از برنج استفاده می کنند.

امگشت پلو

امگشت پلو غذایی است جنوبی و مختص استان خوزستان که با استفاده از برنج و کشمش تهیه و همراه ماهی قباد میل می شود. مردم این استان ماهی قباد را نمک اندود کرده و مورد مصرف قرار می دهند. بانوان کدبانوی خوزستانی با ترکیب برنج، کشمش پلویی، سبزی پلویی (شوید - گشنیز)، نمک، روغن، پیاز، زردچوبه و الویه مخصوص جنوبی به طبخ و تهیه امگشت پرداخته و با میل کردن این غذای بومی لحظات دلنشینی را در کنار اعضای خانواده خود سپری می کنند.

شله ارده

این غذا با استفاده از برنج ماش و چغندر (چُندر) و ارده تهیه می شود و به این صورت که مواد را با هم می پزیم، وقتی جا افتاد ارده را به آن اضافه می کنیم. همانطور که قبلا اشاره کرده بودیم آش (شله) و پلو (آش) می گفتند.

چی بخریم؟

* سوغات و صنایع دستی

معرق چوبی

این هنر با استفاده از ابزاری مثل کمان اره و قطعات یا تکه هایی مثل چوب تشکیل شده است که در کنار هم قرار گرفته و آن را به وجود آورده اند.

کپوبافی شوش

یکی از رشته های بومی و خاص شوش محصولی به نام «کپو» است که با پیچش ساقه های مرکزی و جوان نخل به دور ساقه های کرتک شکل می گیرد و با نقش اندازی کامواهای الوان، زیبایی آن چندین برابر می گردد.

سوغات کپوبافی

حصیربافی، طبق، بادبزن دستی، کپوبافی، خرما، نان منحلی، پونه تازه و کلوچه از جمله سوغات شوش هستند.