بی توجهی به فرصت های ناب برای احداث شهرهای بازی

ماهنامه دنیای سرمایه گذاری - عماد عزتی: سرمایه گذاری در بخش سرگرمی ها و تفریح در تمام دنیا یکی از جذاب ترین فرصت ها برای صاحبان سرمایه و علاقه مندان به حضور در این بازار چند صد میلیارد دلاری است.

شاید هنگام تجربه یکی از بازی های شهر بازی شهری که در آن اقامت دارید، هیچ تصوری از آنچه پشت این هیجان جاری است و عاملی در جذب سرمایه های کلان بوده، نداشته باشید و بیشتر به لحظات لذت بخش فعلی فکر کنید. در حالی که تجربه همین هیجان، در واقع اصلی ترین دلیل سرمایه گذاری افراد در این زمینه بوده است و همچنان عاملی در جذب سرمایه های مختلف سراسر جهان است تا درصد چشمگیری از سرمایه ها را به خود اختصاص دهد.

کارشناسان و مشاوران سرمایه گذاری بر این باورند که از ابتدای دهه ۵۰ میلادی با توجه به روند تغییر سبک زندگی جامعه بشری و صنعتی شدن بیشتر شهرها، سرمایه گذاری در زمینه تفریح و شادی مردم متناسب با فرهنگ و آداب و سنن آنها امکان دارد یکی از مهم ترین و جذاب ترین سرمایه گذاری ها باشد.

به صورتی که ساخت و احداث شهرک های بازی، پارک های آبی، سالن های بازی یا حتی دهکده های تفریحی در کنار باغ وحش ها در این زمینه بیشترین جذابیت را خواهند داشت. این در حالی است که در کشورمان ایران، اگر کمی به آمارهای موجود توجه داشته باشیم، می بینیم نه تنها در این زمینه سرمایه گذاری مناسبی صورت نگرفته، بلکه بعضا به دلیل نبود مشاوره های اصولی، تجمیع سرمایه در بخش هایی صورت گرفته که در نهایت ممکن است به حذف سرمایه گذاران در آینده این صنعت پر درآمد منجر شود.

از این رو، سری به بازار شادی و تفریح زده ایم تا علاوه بر بررسی مشکلات، به دنبال فرصت های ناب سرمایه گذاری در این زمینه باشم.

آمارهای بین المللی چه می گویند؟

شاید اغلب ما هنگامی که کلمه شهربازی را ببینیم، ناخودآگاه دیزنی لند معروف را به خاطر بیاوریم که بیانگر موفقیت این برند به عنوان یکی از بزرگ ترین شهربازی های زنجیره ای جهان باشد، اما این به قول معروف، تنها مشتی کوچک از دنیای بی پایان شهربازی های بین المللی در سراسر جهان است.

بر اساس آمار، ژاپن و به طور کلی آسیای جنوب شرقی طی یک دهه گذشته بیشترین رشد در زمینه افزایش سرمایه گذاری در این صنف را تجربه کرده اند. کارشناسان معتقدند به دلیل این که زندگی کاملا صنعتی، در این منطقه جریان گرفته، ساکنان منطقه باید برای تفریح و تغییر فضای زندگی خود دسترسی به این گونه فرصت های تفریحی داشته باشند که همین روند عاملی در جذب سرمایه های کلان بوده است.

اروپا در فکر صعود

بر اساس آمارهای موجود تا پایان سال ۲۰۱۵ میلادی قاره سبز با در اختیار داشتن ۱۹ شهربازی بزرگ توانسته سالانه تعداد زیادی از گردشگران را به خود جلب نماید به گونه ای که تقریبا ۷۰ میلیون نفر سالانه از این مراکز دیدن می کنند و درآمدی حدود ۱.۵ میلیارد دلار برای اقتصاد قاره سبز به ارمغان می آورند.

بر پایه همین آمارها کشورهایی همچون آلمان و فرانسه و انگلستان رشد چشمگیری را در سرمایه گذاری این گونه مراکز تفریحی طی دو سال گذشته به خود دیده اند. این در حالی است که کشورهای اسپانیا، ایتالیا، یونان و ترکیه نیز به ترتیب در رده های بعدی قرار گرفته اند.

آسیای جنوب شرقی؛ روی پله ترقی

آمارهای ارزیابی روند سرمایه گذاری در شهربازی های منطقه جنوب شرقی آسیا نشان می دهد کشورهایی همچون ژاپن و تایوان و چین به عنوان کشورهای موفق در افزایش جذب سرمایه های خارجی برای افتتاح این گونه مراکز تفریحی شناخته شده اند. در این میان، صنعت شهربازی ژاپن با داشتن حدود ۲۹ شهربازی بزرگ و حدود یک و نیم میلیون متر مکعب پارک، چیزی حدود ۷۵ میلیون بازدیدکننده داشته و درآمدی بالغ بر یک میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. روند سرمایه گذاری در چین و تایوان نیز به گونه ای است که از ابتدای سال ۲۰۱۰ میلادی رشدی سالانه ۱۵ درصدی را شاهد بوده است.

از مهد شهربازی های جهان چه خبر؟

همان گونه که پیش تر ذکر شد، آمریکا در صنعت پارک های تفریحی، پیشرو بوده و وفور شهربازی ها و تنوع سرگرمی های موجود در آنها، باعث شده است که پارک های تفریحی آمریکا، مانند دیزنی لند معروف، زبانزد خاص و عام باشند و طرفداران زیادی در سراسر جهان داشته باشند.

ایالات متحده آمریکا، بزرگ ترین صنعت پارک های تفریحی را در جهان داراست. این کشور با وجود ۴۰ شهربازی بزرگ، در سال های اخیر درآمد سالانه ای بالغ بر ۴.۵ میلیارد دلار در صنعت مذکور داشته و سالانه بیش از ۱۵۹ میلیون نفر بازدیدکننده دارد.

چیزی به نام صنعت تفریح نداریم

ارشام صفی پوریان، مشاور احداث شهربازی های مدرن در ایران، با اشاره به جایگاه صنعت تفریح در اقتصادهای بین المللی گفت: «اگر در معادلات اقتصادی به خصوص در بخش صنعت گردشگری توجه داشته باشیم، یکی از مهم ترین جذابیت های سفر برای مسافران در اقصی نقاط جهان، وجود اماکن تفریحی و شهربازی های مدرن و بزرگ است؛ در حالی که ایران، در این زمینه با استانداردهای فعلی جهان فاصله بسیار معناداری دارد و هنوز هم در این زمینه گام برنداشته است.»

صفی پوریان در ادامه افزود: «بر اساس اصول اقتصادی و همچنین تعاریف علمی از شهربازی، برای تهیه و تجهیز یک شهربازی لازم است به صورت کاملا تخصصی و اصولی اقدام کنیم؛ در حالی که این امر هنوز در ایران جاری نیست و سرمایه گذاران در کشورمان اغلب سعی می کنند با حداقل هزینه و دستگاه ها و تجهیزاتی کاملا ابتدایی وارد این صنعت شوند. هر چند به دلیل نبود مراکز تفریحی بزرگ باز هم سود مناسبی در این زمینه دارند؛ اما این سود کاملا زودگذر و غیرپایدار است. چون مخاطبان برای مدت طولانی به آنها جذب نخواهند شد.»

وی معتقد است اکنون صنعت تفریح به یک علم تبدیل شده است و برای احداث شهرک های بازی، باید کاملا بر اساس اصول اقتصادی و علمی گام برداریم، نه این که با قرار دادن چند دستگاه ابتدایی در یک سالن بگوییم شهربازی احداث کرده ایم و زمینه استفاده بهینه از اماکن ایجاد کرده ایم. تعریف شهربازی کاملا متفاوت است. باید برای آن نقاط عطفی دقیق تعریف کرده باشیم.»

این مشاور امور احداث شهربازی های مدرن تصریح کرد: «یکی از بزرگ ترین مشکلات موجود در ایران برای جذب سرمایه های خارجی در زمینه احداث شهربازی های مدرن، موازی کاری بین ارگان های مربوطه است؛ به صورتی که امروز لازم است سه مجوز احداث، تجهیز یا نصب و بهره برداری دریافت کنیم که هر کدام از این مجوزها می تواند نه تنها هزینه بسیار بالایی را برای سرمایه گذاران ایجاد کند، بلکه زمان صدور آنها واقعا طولانی است و بسیاری را از حضور در بازار پر استعداد و مناسب ۸۰ میلیونی ایران منصرف کرده است.»

صفی پوریان درباره بازگشت و نیز ارزش افزوده سرمایه گذاری در این صنعت گفت: «اگر بر اساس اصول اقتصادی و معادلات موجود در صنعت تفریح بین المللی گام برداریم، ارزش افزوده ای چشمگیر با دوره بازگشت حداکثر ۳ ساله در مجموعه های باز و حداکثر دو ساله در مجموعه های سرپوشیده را تجربه می کنیم، چون طرح توجیهی برای هر یک از این موارد سرمایه گذاری کاملا متفاوت است و میزان جذب مخاطبانش نیز متغیر است.»

وی در ادامه افزود: «با توجه به تعیین تعرفه ۴۰ درصدی گمرک برای ورود تجهیزات خارجی و وابستگی تقریبا ۸۰ درصدی به تولیدات خارجی برای سرمایه گذاری در این زمینه می توانیم به دو صورت سرپوشیده و یا محیط باز برنامه ریزی کنیم.

در فضای سرپوشیده به ازای هر هزار متر مربع فضای تفریحی تقریبا ۲ میلیارد و یکصد میلیون تومان برای تهیه ۲۰ دستگاه مناسب و جذاب برای مخاطبان سرمایه گذاری لازم است و برای همین متراژ در فضای آزاد این میزان به رقمی معادل ۴ میلیارد تومان سرمایه اولیه برای تهیه ۵ دستگاه فوق العاده می رسد. در حالی که در شهربازی سرپوشیده تقریبا رقمی حدود ۱۵۰ میلیون تومان برای هزینه دکوراسیون و در فضای باز نزدیک به ۵۰۰ میلیون تومان لازم است.»

این مشاور احداث شهربازی مدرن معتقد است اگر دولت تصمیم به جذب سرمایه های خراجی در بخش های مختلف صنعتی را پس از اجرایی شدن برجام گرفته است، این نوع سرمایه گذاری فرصتی بسیار مناسب است و می توان با استفاده از تخفیف های گمرکی و تسهیل روند ورود سرمایه های خارجی زمینه ای مناسب برای ورود میلیاردها تومان سرمایه با ارزش افزوده بالا و البته اشتغال زایی بسیار خوبی را برای اقتصاد کشورمان به ارمغان آورد.

هنوز سنتی فکر می کنیم

در همین حال رضا مردانی، دبیر انجمن صنفی شهربازی داران ایران، گفت: «بسیاری از فعالان اقتصادی به خصوص آنهایی که به دنبال ارزیابی سرمایه گذاری های نوین هستند، معتقدند سرمایه گذاری در صنعت تفریح ممکن است یکی از مطمئن ترین سرمایه گذاری ها برای علاقه مندان و صاحبان سرمایه باشد اما در کشورمان نگاه سنتی در این زمینه باعث شده تا صنعت تفریح رشد چندانی را متناسب با آنچه خارج از مرزهای کشورمان جاری است تجربه نکند.»

مردانی با اشاره به این که ایران از نظر تعداد شهربازی های موجود، رتبه ۹۰ را در جهان داراست گفت: «این مقام به دلیل بی توجهی به بحث سرمایه گذاری در صنعت تفریح و نادیده گرفتن ارزش افزوده این نوع سرمایه گذاری در کنار جایگاه فرهنگی آن به دست آمده در حالی که در دهه ۷۰ میلادی جایگاه دهم را به خودمان اختصاص داده بودیم.

این یعنی از دست رفتن تعداد بسیار زیادی از مشاغل در بخش های مختلف مرتبط با صنعت شهربازی! چون با احداث هر شهربازی تنها ۳۰ فرصت شغلی مستقیم ایجاد می شود و به دنبالش ۱۵۰ فرصت شغلی غیرمستقیم مدر اصناف مختلف شکل می گیرد.»

وی درباره تعداد شهربازی های موجود کشورمان این گونه توضیح داد که اکنون در سراسر ایران ۱۷۰۰ واحد شهربازی به ثبت رسیده که از این تعداد ۴۰۰ واحد سرپوشیده است و باقی در فضای باز شهری ایجاد شده اند. این در حالی است که با توجه به روند افزایش ساخت مراکز خرید مدرن، اکنون شاهد روند افزایش درخواست مجوز برای ایجاد فضای سرپوشیده بیشتری هستیم.