کدام گل را به سر بگیریم؟!

مجله سیب سبز: اگرچه اين روزها با مراجعه به فروشگاه‌هاي محصولات بهداشتي به انواع و اقسام شامپوها و لوسيون‌هاي مو و پوست دسترسي داريم و به‌راحتي مي‌توانيم متناسب با نوع و جنس موهاي‌مان از شامپوي چرب، خشک و مناسب براي موهاي معمولي استفاده کنيم اما هنوز هم به ويژه در ميان قديمي‌ترها و مادربزرگ‌ها افرادي پيدا مي‌شوند که ترجيح مي‌دهند از مواد طبيعي و گياهي براي شست‌وشوي يا تقويت موهاي‌شان استفاده کنند. گل سرشوي يکي از اين مواد طبيعي است که در گروه مواد معدني در طب سنتي و ديگر روش‌هاي طبيعي درمان جاي مي‌گيرد. در متون طب سنتي فوايد و خواص مختلفي براي اين گل نام برده شده که برخي از آنها را با هم مرور مي‌کنيم.

گل سرشوي؛ ضد موخره و ضد جوش

شست‌وشوي سر با گل‌سرشوي علاوه بر آنکه مي‌تواند به تقويت مو و افزايش سرعت رشد تارهاي مو کمک کند، اثر ترميم‌کنندگي نيز دارد و مي‌تواند بسياري از آسيب‌هاي وارد شده به ساقه مو را نيز برطرف کند و نيز خاصيت ترميم‌کنندگي مو دارد. در کتاب‌ها و متون طب سنتي نسخه‌هاي طبيعي مختلفي در مورد خواص درماني گل‌سرشوي مطرح شده که از ميان آنها مي‌توان به خاصيت تقويت‌کنندگي مو، ترميم‌کنندگي موها و زخم‌ها، درمان جوش‌ها و برخي از کهيرها و خاصيت ضدموخره، ضد جوش و نرم‌کننده گل سرشوي اشاره کرد.

چند نسخه طبيعي براي گل سرشوي

در متون طب سنتي نسخه‌هاي طبيعي متنوعي درباره گل سرشوي و خواص درماني آن مطرح شده که برخي از کاربردي‌ترين آنها را با هم مرور مي‌کنيم:

تهيه خميري از گل سرشوي با ماست و آب و ماسک کردن آن بر پوست به افراد مبتلا به جوش سر، خارش پوست سر و افراد مبتلا به کهير پيشنهاد مي‌شده است. براي تهيه اين خمير گل سرشوي و ماست را ترکيب مي‌کردند و براي آماده شدن آن به تدريج آب را اضافه مي‌کردند تا خميري يک دست و مناسب به دست آيد.

درمانگران طب سنتي براي درمان موخره و افزايش نرمي پوست ترکيب گل سرشوي و آب خيسانده گل ختمي تجويز مي‌کردند. براي اين منظور آنها گل ختمي را به مدت يك روز در آب خيس مي‌کردند و بعد از صاف کردن، اين آب را با خاک سرشوي مخلوط و از آن براي شست‌وشوي سر استفاده مي‌کردند يا آن را روي پوست ماسک مي‌کردند.

چرا با گل سرشوي موها مي‌ريزد!

در صورتي که گل سرشوي بيش از اندازه لازم روي سر قرار گيرد با خيس شدن موها و جذب آب سنگين و سنگين‌تر مي‌شود و اين حالت موجب کشش تارهاي مو شده و با سستي ريشه مو احتمال ريزش موها زياد مي‌شود. اين عارضه در شرايطي که موها بلند باشد، زيادتر است به همين دليل درمانگران به افرادي که موهاي بلند دارند به هيچ وجه استفاده از گل‌سرشوي را توصيه نمي‌کنند. افراد بايد به ميزان کافي گل سرشوي را براي شست‌و‌شو انتخاب كنند و خيلي آرام و آهسته گل را با کمک آب از روي سر بشويند، زيرا شست و شوي سريع موها احتمال کشش و سستي ريشه مو را افزايش مي‌دهد و فرد با هر بار شستن سر با گل سرشوي بخشي از تارهاي موي خود را از دست مي‌دهد. يکي ديگر از عواملي که موجب ريزش مو بعد از شستن سر با گل سرشوي مي‌شود، افزودن مواد ديگر مانند سدر، کتيرا، حنا و ديگر گياهان دارويي براي تقويت سر است. به گفته درمانگران بهتر است گل سرشوي به تنهايي براي شست‌و‌شوي موها استفاده شود و استفاده از ترکيب‌هاي گياهي مثل کتيرا يا سدر براي تقويت موها بعد از شست‌وشوي يا در زمان ديگري انجام شود.

گل سرشوي طبيعي و کم‌عارضه

گل سرشور يکي از گل‌هايي است که در طب سنتي از آن براي درمان و بهبود برخي از بيماري‌ها استفاده مي‌شود و در متون طب سنتي از آن با عنوان طين ياد مي‌شود. طين همان خاک است که در گروه داروهاي با منشاء معدني قرار مي‌گيرد و خواص و جنبه‌هاي درماني متعددي دارد. يکي از انواع اين خاک‌ها، گل سرشوي است که يکي از معروف‌ترين کاربردهايش حفظ بهداشت مو و پوست سر است. به باور درمانگران و متخصصان طب سنتي استفاده از اين مواد طبيعي که منشاء طبيعي دارند، مثل خاک‌ها که منشاء معدني دارند يا حنا و صدر که منشاء گياهي دارند، مناسب‌ترين انتخاب براي حفظ سلامت و نشاط و شادابي موهاست زيرا اين مواد طبيعي هستند و با طبيعت انسان تناسب و سازگاري بيشتري دارند و در مقايسه با مواد شست‌وشودهنده شيميايي مفيدتر و کم‌عارضه‌ترند.

روش مصرف گل سرشوي را بشناسيد

يکي از بهترين روش‌هاي شست‌وشوي موي سر با گل سرشوي آن است که ۲ تا ۳ قاشق از اين خاک را درون ظرفي بريزيد و به تدريج به آن آب اضافه کرده و آن را به آرامي مخلوط کنيد تا قوام پيدا کند و به صورت گل در آيد. غلظت اين گل بايد به گونه‌اي باشد که وقتي آن را روي سر مي‌گذاريد جاري نشود و نريزد. مدت زمان مناسب براي استفاده از اين گل ۲۰ تا ۳۰ دقيقه است و سپس آن را به آرامي بشوييد. اگرچه شست‌وشوي سر با گل سرشوي آلودگي‌ها و چربي‌ها را از مو و پوست سر مي‌شويد و از بين مي‌برد اما مي‌توانيد بعد از شست‌وشو با گل سرشو، موهاي‌تان را با شامپو به‌خصوص شامپوهايي که منشا گياهي دارند، بشوييد.

نکاتي که نبايد فراموش کنيد

از آنجا که شست و شوي موها با گل سرشوي و قرار دادن آن روي سر عارضه‌اي به همراه ندارد و موجب جذب مواد معدني به واسطه پوست نمي‌شود، منع مصرف خاصي ندارد اما دانستن نکات زير به استفاده بهتر از اين گل کمک مي‌کند.

از آنجا که ماده موثره گل‌سرشوي در خون بالا نمي‌رود و اين خاک از طريق پوست جذب نمي‌شود بنابراين خطري براي مصرف‌کننده ندارد اما توصيه شده زنان در دوره بارداري از آن استفاده نکنند.

درمانگران طب سنتي توصيه مي‌کنند افرادي که دچار ريزش مو هستند بهتر است هر ۱۰ روز يا هر دو هفته يک بار از گل سرشوي استفاده کنند.

براي تهيه گل‌سرشوي حتما بايد از علايق افراد و مراکز معتمد و مطمئن اقدام کرد. گاهي ديده شده افراد سودجو هر نوع خاکي را به عنوان گل‌سرشوي به مردم ارائه مي‌کنند؛ خاک‌هايي که احتمال آلودگي آنها زياد است و ممکن است عوارض نامطلوبي را بر پوست، مو و سلامت مصرف‌کننده به همراه داشته باشد.

خاک سرخ يا گل ارمني از جمله خاک‌هايي است که در طب سنتي براي درمان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. يکي از پرکاربردترين خاصيت‌هاي اين خاک خاصيت ضدخونريزي آن است.

علاوه بر خاصيت درماني خاک‌ها براي شست‌وشوي مو و پوست برخي از درمانگران ازبرخي از گل‌ها مثل گل ارمني براي درمان واريس و کاهش دردهاي آن استفاده مي‌كنند.