رواج طب چینی در کلینیک‌های زیبایی ایرانی

روزنامه ایران - زهرا کشوری: برخی از زنان با صورت «u» شکل به داخل کلینیک‌های زیبایی می‌آیند و بعد از چند جلسه با چهره‌ای به شکل «v» خارج می‌شوند. «هما اربابی» پژوهشگر طب چینی در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران می‌گوید: «همین تغییر شکل باعث می‌شود تا چهره حتی اگر چین و چروک داشته باشد، بین ۵ تا ۱۰ سال جوانتر نشان داده شود.» او طب چینی‌ها را امن‌ترین روش برای زیبایی می‌داند اما اعتقاد دارد طب چینی تنها برای زیبایی نیست بلکه بیش از هرچیزی قدرت تصمیم‌گیری در فرد را بالا می‌برد.

بسیاری از پزشکانی که در این گزارش از آنها نقل شده، اعتقاد دارند که طب چینی بویژه نخی که در آن استفاده می‌شود، تحول عظیمی در جوان‌سازی چهره‌ها ایجاد کرده و در آینده حرف‌های زیادی برای گفتن خواهد داشت. آنها این تحول را تا حدی می‌دانند که شاید گرد پیری هرگز آن طور که معمول است بر چهره کسانی که به این نخ‌ها وصل می‌شوند، ننشیند.

زیبای خفته

چپ و راست سوزن ریز و درشت فرو کرده‌اند به صورتش اما آرام‌ترین خواب جهان را تجربه می‌کند. اربابی در حالی که به یک مراجعه کننده می‌گوید سوزن‌ها ممکن است ایجاد کبودی کند، توضیح می‌دهد: «خیلی از مراجعه‌کنندگان به خاطر آرامشی که از طب سوزنی می‌گیرند در زمان کار به خواب عمیقی فرو می‌روند.» او نزدیک به ۲۰سال است که طب چینی کار می‌کند.

سوزن‌ها یکی یکی از صورت زنی بیرون کشیده می‌شود. خون از جای برخی از سوزن‌ها بیرون می‌زند. زن ناخودآگاه دست را به سمت صورتش می‌برد تا خون را پاک کند. اربابی می‌گوید: «اجازه بده خون را تخلیه کند.» به گفته او این خون کانال‌های بسته شده در صورت را باز می‌کند. اربابی از آن به یک نوع حجامت یاد می‌کند.

به گفته این پژوهشگر، روش‌های زیبایی در طب چینی سبد متنوعی است که سوزن پایه و اساس آن است.

البته همه چیز از طب چینی نیست. طب ایرانی و حتی ژاپنی هم دیده می‌شود. هرچند اربابی اعتقاد دارد که صفحات طب سنتی ایران در دوره‌ای از زمان گم شد.

همه پزشکانی که درحوزه طب چینی کار می‌کنند، عقیده دارند که انجام یک دوره طب چینی فرد را بین ۵ تا ۱۰ سال جوانتر می‌کند. مشتری‌های چند کلینیکی هم که در این گزارش با آنها صحبت می‌شود، همه تأثیر طب چینی روی جوان‌سازی پوست خود را تأیید می‌کنند. یکی از آنها می‌گوید: «البته به این معنا نیست که دیگر پوست نیاز به مراقبت‌های زیبایی ندارد. هر چند وقت یکبار لازم است تا وضعیت جدید پوست را با روش‌های مختلف احیا کرد و نگه داشت.»

فردی دمر خوابیده است و سوزن‌هایی در شانه او فرو رفته ست. اسپاسم عضلانی دارد و از طب چینی جواب گرفته است. یکی از مراجعه‌کنندگان می‌گوید: «از همان هفته‌های اول پوستم شروع به روشن‌تر شدن و جوانتر شدن کرد.» بیشتر مشتری‌ها قدیمی هستند.

اربابی می‌گوید: «زیبایی و جوان‌سازی پوست چیزی نیست که در یک مرحله جواب بدهد و بعد فراموش شود.» البته طب چینی آنطور که اربابی می‌گوید: «پایه فعالیت‌های زیبایی است.» آنها یک سبد پیشنهادی برای جوان‌سازی پوست مشتری دارند. پیشنهادهایی که بازار دستگاه‌های جوان‌سازی پوست را هم داغ کرده است. بیمار در وهله نخست با پزشک مشورت می‌کند. ممکن است پزشک پیش از شروع فعالیت‌های زیبایی، بیمار را برای گرفتن یک سری آزمایش به آزمایشگاه بفرستد اما در بسیاری از موارد نگاه کلی به رنگ صورت، تیرگی آن، رنگ چشم و زبان بیمار برای شروع کار کافی است. اربابی می‌گوید: «پیش از شروع فعالیت‌ها به بیمار پیشنهاد داده می‌شود که حتماً «کت گوت» بدن انجام دهد.» کت گوت روشی از طب چینی است که در آن نخ در نقاط مختلف بدن بیمار کاشته می‌شود.

البته یکی از پزشکان طب چینی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما می‌گوید که نخ را براساس سبک و زندگی ایرانی -اسلامی در بدن بیمار ایرانی به کار می‌برد. او می‌گوید بدن ایرانی‌ها به دلیل انجام فعالیت‌هایی چون نماز با چینی‌ها فرق دارد. بنابراین نخ‌گذاری براساس سبک زندگی ایرانی‌هاست.

به گفته اربابی این نخ براساس نقاط و کانال‌هایی که طب چینی در بدن مشخص می‌کند، گذاشته می‌شود: «نخی است که در عمل‌های جراحی به کار می‌رود و کاملاً قابل جذب بدن است.» پیشتر نخ به کار برده شده در طب چینی نخی قابل جذبی بود که جراحان در بدن بزرگسالان به کارمی بردند اما الان به گفته او نخ جراحی کودکان در طب چینی به کار برده می‌شود.

چین و چروک‌ها از درون می‌آیند

او درباره تأکید پزشکان به انجام کت گوت قبل از انجام فعالیت‌های زیبایی هم می‌گوید: «براساس طب چینی صورت آیینه درون آدمی است بنابراین مشکل صورت و ظاهر بیمار را از درون حل می‌کند.» او چین و چروک را نشانه‌ای ازعدم تعادل در درون بدن می‌داند.

اربابی روی فلسفه چینی تأکید می‌کند و می‌گوید: «طب چینی فلسفه‌ای دارد که به تو یک شناخت از مراجعه کننده می‌دهد.» وقتی فردی مراجعه می‌کند، اول می‌خواهند بدانند که مشکل او بیشتر جسمی است یا ذهنی.

او توضیح می‌دهد: «منظور از ذهن تعریف روانشناسی نیست. چون ما همیشه یک حدفاصلی بین روش‌های درمانی از نظر پزشکی و آن چیزی که زیر نظر وزارت بهداشت آموزش داده می‌شود، قائل هستیم. بدون شک بیماری که دچار افسردگی است در درجه اول باید پیش یک روانشناس برود؛ حتی اگر از یک حدی بیشتر شد روانپزشک. آنجا هم مرزی وجود دارد. چون خود روانشناس هم می‌داند که یک فرد ممکن است علاوه بر روش‌های گفتار درمانی به روانپزشک هم نیاز داشته باشد تا دارو بخورد. چون می‌بیند که بدنش بهم ریخته است.»

چند سوزن در پاها ودست‌های زن هم فرو برده شده است. کمی دقت لازم است تا متوجه شوید وسط موهای او و پشت گوش‌هایش هم سوزن فرو رفته است. اربابی می‌گوید: «هر نقطه‌ای چیزی را به ما می‌گوید. مثلاً با این سوزن‌ها انرژی مراجعه کننده بالا برده می‌شود.»

او می‌گوید: «ما با کسانی کار می‌کنیم که اختلالی در درمان آنها به وجود نمی‌آید. چون فردی که به ما مراجعه می‌کند در درجه اول به دنبال زیبایی است. ما دخالتی در امور ذهنی آنها نداریم مگر اینکه احساس کنیم که فرد گرفتگی در صورت دارد یا تیره رنگی در آن دیده شود.

براساس طب چینی متوجه می‌شویم انرژی کبد او دچار نقصان یا انسداد شده است. بیشترین انسداد را معمولاً ما در کبد داریم.» بیشتر پزشکانی که درحوزه طب چینی کار می‌کنند، پزشکان عمومی هستند که این دوره را در کشورهایی چون چین، کره و... می‌بینند.

به گفته او این فرد باید روش‌های موجود در طب چینی مثل ماساژ یا ریلکس را در نقاط مرتب مثل ماساژ جمجمه انجام دهد: «بیمار بعد از آن احساس رضایت می‌کند و ذهن از خستگی و درگیری همیشگی بیرون می‌آید. بیماران به کرات به ما گفته‌اند که احساس رضایت داشته‌اند.»

زنی برای لاغری و اندام زیبا به کلینیک آمده است. او بعد از هرجلسه کت گوت دو جلسه هم پیگیری دارد. سوزن‌هایی که با یک دستگاه به نقاط مختلف بدن وصل می‌شود. دستگاهی که نزدیک به ۳۰ دقیقه به همراه سوزن‌ها ضربات مداومی را به نقاط مختلف بدن وارد می‌کند. یکی از مراجعان می‌گوید: «من یکبار با طب سوزنی لاغر کردم ولی نمی‌دانستم که باید با ورزش و تغذیه آن را نگهدارم، متأسفانه برگشت.» او به تازگی دوباره برای لاغری کت گوت کرده و جلسات پیگیری را ادامه می‌دهد: «این بار خیلی زود جواب داد. من در دو هفته ۵ کیلو درناحیه شکم و پهلو کم کردم.

اما این بار اشتباه گذشته را نکردم چون هم ورزش را انجام می‌دهم و هم مواظب میزان و نوع غذایی که می‌خورم هستم.»

هما اربابی می‌گوید: «روش‌های دیگری در کنار کت گوت وجود دارد که کمک می‌کند تا فرد زودتر به اندامی که می‌خواهد برسد.» زن جوان می‌گوید: «من با طب سوزنی که انجام دادم تغییرات بیشتری در بدنم نسبت به دیگرانی که فقط ورزش انجام می‌دهند، دارم.»

اربابی بیش از 20سال است که با طب چینی آشناست. می‌گوید: «دهه 70 بود که با ماساژ شیاتسو آشنا شدم.»

شیاتسو (طب فشاری) نوع ژاپنی ماساژ چینی است. او این طب را بی‌شباهت به ماساژ «دلک» ایرانی نمی‌داند: «چون روی نقاط مشترک و روش‌های مشترک تمرکز می‌کند.»

او درباره دلک هم می‌گوید: «ماساژ باستانی ایران است. به کسانی که دلک می‌دانستند دلاک می‌گفتند. متأسفانه از آن روش فقط امروز کسی مانده که پشت افراد را کیسه می‌کشد.» ماساژ (دلک و غمز) یکی از قدیمی‌ترین راه‌های درمان بیماری‌ها به شمار می‌رود. به نظر بیشتر کارشناسان زیبایی اندام و متخصصان جوان‌سازی، تا‌کنون هیچ وسیله‌ای برای پیشگیری و جلوگیری از شل شدن عضلات مؤثرتر از مشت‌و‌مال، آن هم به سبک شرقی نبوده است.

این پژوهشگر طب چینی ۶۰ جلسه طب سوزنی را معادل یک لیفت کامل صورت می‌داند و می‌گوید: «ای کاش مثل ماموگرافی که از سن خاصی برای خانم‌ها اجباری است توجه به پوست و انجام فعالیت‌های بنیادی از سن ۳۵ هم برای زنان شروع شود تا با انجام کارهایی که باعث تحریک کلاژن می‌شود، سرعت پیری و افت در صورت کم شود.» به اعتقاد او این روش نه تنها از ایجاد چروک جلوگیری می‌کند که باعث احیای سلول‌های پوستی می‌شود.

لیفت بینی با یک نخ نازک

یکی از پزشکان طب چینی که با نخ اقدام به کوچک کردن بینی‌های استخوانی، گونه‌سازی و از بین بردن چین وچروک‌های زیر چشم می‌کند، می‌گوید: «نخ تحول عظیمی در زیبایی به وجود آورده است.» نخی که او به کار می‌برد «کاگ» نام دارد و محصول کره است.

مشتریان او از شهرهای مختلف کشورند! هر یک نخ کاگ ۱۲۰ هزارتومان می‌شود که بسته به سن مراجعه کننده تعداد آن افزایش می‌آید. با همین نخ است که صورت مشتریانی که علاقه‌مندند از شکل «u» به «v» تبدیل می‌شود. زن از سوزن‌ها که نخ کاگ را در صورت او فرو می‌کنند، حسابی ترسیده است.

می‌گوید احساس می‌کنم زیر پایم خالی شده است. پزشک چند سوزن در دست ومچ او فرو می‌کند. دو سوزن هم روی گوش‌هایش می‌زند. وسط موهایش هم چند سوزن! لبخند می‌زند ومی گوید: «الان آرام می‌شوی.» اربابی می‌گوید: «این سوزن‌ها علاوه بر آرامش یک نوع سرخوشی را هم به بیمار می‌دهند.» به گفته او این سوزن‌ها همان کار داروی آرام بخش را که پزشکان در بخش‌های اورژانسی به بیماران مضطرب تزریق می‌کنند، انجام می‌دهد. برای لیفت بینی هم از نخ استفاده می‌کند: «برای بینی‌های استخوانی کاربرد دارد. برای بینی‌های گوشتی در نهایت جلوی بینی را بالا بدهد.» کاگ‌ها در صورت زن گذاشته شده و او خوشحال دست‌هایش را سرخوش زیر سرش گذاشته است، می‌گوید: «واقعا ترسم ریخت.»

«پلاسما چت» هم روش دیگری است که چین و چروک‌های اطراف چشم را از بین می‌برد. اربابی می‌گوید: «نتیجه آن بستگی به نوع پوست دارد.» هزینه این کار در برخی مطب‌ها تا یک میلیون و ۸۰۰ هزارتومان هم می‌شود. البته ترمیم آن هم هزینه خاص خود را دارد.

یکی از مراجعه کنندگان که برای لاغری شکم طب سوزنی را انجام داده است به یکی از پزشکان می‌گوید که از وقتی این فعالیت را انجام داده احساس می‌کند پوستش تغییر شگرفی کرده است.
او می‌گوید بعضی از روزها که ازخواب بیدار می‌شوم احساس می‌کنم که پوست جدیدی پیدا کرده‌ام. اربابی می‌گوید: «به این خاطر است ۶ کانال مهم و حیاتی برای خانم‌ها در ناحیه شکم قرار دارد، بویژه طحال. وقتی این کانال‌ها به وسیله سوزن تحریک می‌شوند، پوست تغییر مثبت می‌کند.» او می‌گوید: «صاحب شکم آویزان، پوست صورت سفتی ندارد.» او اعتقاد دارد که در طب چینی تنها بحث زیبایی نیست بلکه بینایی، شنوایی و قدرت تصمیم‌گیری است.

ضربه‌درمانی

«تپ تراپی» که هما اربابی از آن ضربه درمانی یاد می‌کند روش دیگری است که روی یکی از زنان مراجعه کننده کلینیک پیاده می‌کند. ضربه‌هایی که به نقاط مشخصی زده می‌شود و همزمان جملاتی هم به فرد گفته می‌شود تا تکرار کند. اربابی از آن به مدیریت ذهن یاد می‌کند. او اعتقاد دارد این ماساژ انرژی فرد را بالا می‌برد. اسم‌های جالب دیگری هم وجود دارد. مثلاً «گوآشا» که برای شادابی صورت به کار برده می‌شود. اربابی گوآشا را یک نوع ماساژ می‌داند: «در زبان چینی به معنی خراش دادن پوست تا حد ایجاد سرخی است. نوعی ماساژ پوست چرب شده توسط ابزاری با لبه صیقلی که در طب سنتی چینی کاربرد ویژه‌ای دارد.

در این روش، ابتدا پوست منطقه مورد نظر با روغن‌هایی که اثر درمانی دارند آغشته می‌شود. معمولاً برای این کار از یک روغن پایه به عنوان حامل و مخلوطی از چند روغن با اثر درمانی خاص استفاده می‌شود.» نوع روغن‌های درمانی بر اساس مشکل اصلی بیمار و ویژگی‌های طبیعی بدن او انتخاب می‌شود.

روغن بادام، کنجد، آفتابگردان، زیره، زنجبیل، دارچین، اسطوخودوس، گل سرخ، گل مریم، زرده تخم مرغ و … هستند که در گوآشا استفاده دارند. او می‌گوید: «سپس پوست چرب شده در مسیرهای ویژه‌ای با کمک وسایل ویژه‌ای ماساژ داده می‌شود.» وسایل ویژه از شاخ بوفالو، گاو یا سایگا (پستانداری در حال انقراض از خانواده نشخوارکنندگان) تهیه می‌شد امروزه ابزار‌های سنگی، چوبی یا پلاستیکی برای این منظور به کار گرفته می‌شود. کلمه «موکسا» هم در کلینیک‌های زیبایی بر پایه علم چشم بادامی‌ها زیاد استفاده می‌شود.

اربابی درباره «موکسا» هم می‌گوید: «دراین روش گیاهان خاصی را روی نقاط مشخص بدن می‌گذارند که شخص در آن با تلقین سر و کار دارد.» گاهی اوقات گیاه را ‌آتش می‌زنند و مستقیم روی بدن می‌گذارند که اربابی از آن به «داغ گذاری» یاد می‌کند. برخی مواقع هم گیاه را در یک محفظه قلمی مانند می‌گذارند و روی کانال‌ها می‌کشند تا باز شوند. گیاهانی که البته بوی بدی دارند. همین مسأله باعث می‌شود تا همه کلینیک‌ها از آن استفاده نکنند مدام باید به همسایگان یادآوری کنند که این گیاه، گیاهی مجاز است. اربابی می‌گوید: «موکساهای ظریفی هم وجود دارد که روی صورت انجام می‌شود.»

به گفته اربابی طب چینی طب درباری بوده برای اینکه پادشاه باید همواره جوان دیده می‌شد: «این درمان در انحصار دربار بوده است.» او اعتقاد دارد برخلاف طب سنتی ایران که در طول زمان صفحاتش گم شد با سرمایه‌گذاری امریکایی‌ها و اروپایی‌ها طب چینی جلو افتاد.

طب سوزنی در همه دنیا کاربرد زیبایی دارد

محمد حسین آیتی

عضو هیأت علمی دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

طب سوزنی یک بخش از طب سنتی چینی است؛ یک مکتب طبی رایج در شرق آسیا و در کشورهای چین و کره جنوبی و ژاپن. کسانی که از طب سوزنی استفاده می‌کنند باید با اصول و مبانی طب چینی آشنا باشند. مکتب چینی اصولی برای تشخیص دارد که یادگیری آنها نیازمند سال‌ها تحصیل و مطالعه است.

لیسانس طب سنتی در چین 5 سال طول می‌کشد. اگر کسی بخواهد در طب سوزنی تخصص بگیرد باید سه سال درس بخواند تا فارغ‌التحصیل (فوق لیسانس) طب سنتی چینی شود. یعنی اگر کسی بخواهد به‌عنوان دکتر طب سوزنی شناخته شود باید 7 سال درس بخواند. طب سوزنی در تمام دنیا کاربرد زیبایی و درمانی دارد. علاوه بر کشورهای آسیایی در کشورهای اروپایی و آسیا هم استفاده می‌شود، اما کسی که طب سوزنی را روی مراجعه‌کنندگان انجام می‌دهد باید با آناتومی صورت و اعضای آن آشنا باشد؛باید به اعصاب صورت افراد مسلط باشد. امروزه بسیاری در کشور ما از طب سوزنی برای زیبایی و درمان استفاده می‌کنند بنابراین به آنها توصیه می‌شود، حتماً به فرد معتبر و متخصص آن مراجعه کنند. در طب سوزنی مهم‌ترین نکته این است که افراد پیش چه کسی می‌روند؟ الان مشاهده می‌شود حتی افردی که رشته دیگری خوانده‌اند، ولی دوره طب سوزنی را گذرانده‌اند دارند طب سوزنی انجام می‌دهند.

اما کسی که پزشک نیست و با یک سری اورژانس‌های پزشکی آشنا نیست ممکن است برای بیماری که مراجعه می‌کند و مشکلات حاد دارد به جای طب رایج با طب سوزنی آن را حل کند که این کار برای مریض عوارض ایجاد می‌کند. من عضو کمیسیونی در نظام پزشکی هستم؛ در جلسات این کمیسیون که برای رسیدگی به پرونده تخلفات پزشکی تشکیل می‌شود بیمارانی برای شکایت مراجعه می‌کنند که یا برای طب سوزنی به کسی مراجعه کرده‌اند که پزشک نیست یا اگر پزشک است دوره کامل را ندیده است. یک مسأله دیگر هم وجود دارد در کشور ما و براساس قانون تنها پزشک حق دخالت درمانی دارد. وزارت بهداشت کمیسیونی دارد به نام کمیسیون ارزیابی مدارک.

اگر پزشکان محترم عمومی دوره‌های طب سوزنی را بگذرانند، مدارک حاصل از آن دوره را باید به این کمیسیون ارائه بدهند تا ارزشگذاری اولیه شود. بعد در یک دوره آزمون که سه مرحله کتبی، شفاهی وعلمی دارد شرکت می‌کنند، اگر در این آزمون قبول بشوند، مدرک آنها مورد تأیید قرار می‌گیرد و می‌توانند به فعالیت بپردازند. بنابراین باید به پزشکی مراجعه شود که مدرک او توسط کمیسیون ارزیابی مدارک تأیید شده باشد. اگر کسی بخواهد بداند مدارک کدام پزشک توسط این کمیسیون تأیید شده می‌تواند به وب سایت انجمن علمی طب سوزنی ایران مراجعه کند، البته انجمن‌های متعددی در حوزه طب سوزنی ایجاد شده است اما تنها انجمنی که به ثبت وزارت بهداشت رسیده، همین انجمن است.

علاوه بر کشورهای آسیایی، پزشکان و علاقه‌مندانی از ایران هم در کشورهای کانادا و امریکا دوره دو ساله می‌بینند.

در این دو سال حدود ۱۹۰۰ ساعت طب سوزنی آموزش داده می‌شود که هزار ساعت آن تئوری و ۹۰۰ ساعت آن عملی است. در مجموع دوره خوبی است،البته غیر از پزشکان کسان دیگری که رشته‌های مرتبط دارند هم این دوره را می‌بینند که این افراد هم به آزمون وزارت بهداشت دعوت می‌شوند. در نهایت هم می‌توانند تحت نظر یک پزشک به فعالیت خود ادامه بدهند اما اجازه دخالت در درمان را ندارند اما تحت نظر یک پزشک فعالیت آنها بلامانع است.