اشتیاق دختران و پسران ایرانی به عمل زیبایی

هفته نامه جامعه پویا - سعید زاهدی: افزایش رغبت دختران و پسران ایرانی به عمل های زیبایی در یک دهه اخیر تنور سودجویی ها را هم حسابی داغ کرده است.

اگر بر اساس قانون و مقررات جلو برویم، در قانون نظام پزشکی به صراحت آمده است که تبلیغ هر نوع خدمات درمانی و جراحی ممنوع است و پیگرد قانونی دارد اما این روزها از فضای واقعی و مجازی، تبلیغات پزشکی می بارد. بیشترین حجم این تبلیغات هم به حوزه زیبایی و جراحی پلاستیک بر می گردد.

شاید با خودتان فکر کنید کسی که میلی به جراحی های زیبایی نداشته باشد، تحت تاثیر این تبلیغات قرار نمی گیرد اما تحقیقات علمی در جهان نشان داده که تبلیغات پزشکی، طیف زیادی از جامعه به خصوص نوجوانان و جوانان را مقهور خود می کند و در کسانی هم که میل به جراحی زیبایی ندارند، نیاز غیر ضروری ایجاد می کند.

دامنه این تبلیغات هم از روش های قدیمی مثل چاپ پوستر و بنر و ارسال پیامک گذشته است، با یک جستجوی ساده در اینترنت و شبکه های اجتماعی مبتنی بر تلفن های هوشمند می توانید با انبوهی از صفحات رسمی مواجه شوید که هر کدام شان تلاش می کنند بیماران بیشتری را به مطب بکشانند.

علاوه بر تبلیغات غیرقانونی عمل های زیبایی که از سوی برخی پزشکان انجام می شود، در این بین مشکل حادتری وجود دارد که سلامت جامعه را به شکل جدی تری تهدید می کند. بسیاری از تبلیغات در حوزه زیبایی از سوی افرادی است که هیچ تخصص و سررشته ای در حوزه سلامت ندارند اما به اعتماد به نفس کامل خدمات زیبایی را تبلیغ می کنند. در واقع آنها دو جرم هم زمان را انجام می دهند. یعنی هم تبلیغ پزشکی می کنند و هم بدون تخصص و مهارت، دیگران را به دام جراحی های زیبایی می کشانند.

علیرضا رالی، رییس کل سازمان نظام پزشکی کشور چندی قبل با ارائه آماری قابل تامل اعلام کرد که ۹۰ درصد تبلیغات پزشکی از سوی گروه های غیرپزشکی ارائه می شود. این تبلیغات پزشکی، اغلب غیر علمی و فریبنده است و افرادی که آن را انجام می دهند، صلاحیت علمی ندارند و در نتیجه مشکلات زیادی ایجاد می کنند.آن ۱۰ درصد تبلیغات پزشکی هم که توسط جامعه پزشکی صورت می گیرد، ضرورتی ندارد زیرا پزشک حاذق نیازی به تبلیغات ندارد.

اتاق های عمل در آرایشگاه های زنانه؟

تعداد پزشکان قلابی در حوزه زیبایی کم نیست. کافی است فردی توان مالی برای اجاره یک مرکز زیبایی داشته باشد تا بتواند در آنجا بی هیچ دردسری، مشتری جذب کند. مثلا این روزها در بسیاری از آرایشگاه های زنانه، عمل های زیبایی انجام می شود که انجام آنها نیاز به دانش تخصصی دارد اما فقر نظارت ها باعث شده که برخی از این آرایشگاه ها رسما به اتاق عمل تبدیل شوند.

به طور مثال بر اساس قانون، عمل های لیزر پوست را باید فقط پزشکان متخصص پوست یا پزشکان عمومی دوره دیده انجام دهند اما در بسیاری از آرایشگاه ها، افراد غیرمتخصص با خواندن بروشورهای آموزشی دستگاه های لیزر به خود اجازه می دهند که بافت پوست بدن مشتری را دستکاری کنند.

تبلیغ رفع موهای زائد بدن با لیزر، جوانسازی پوست، ویتامینه و تقویت مو، رفع چین و چروک پوست، بوتاکس، تاتو، تزریق ژل، پاکسازی پوست و فروش محصولات آرایشی و بهداشتی قاچاق فقط گوشه ای از تخلفات آرایشگاه های غیرمجاز زنانه است. حتی عده ای از آرایشگاه ها از دستگاه سولاریوم برای برنزده کردن پوست مشتری استفاده می کنند.

تعداد این آرایشگاه های زنانه غیرمجاز هم سال به سال بیشتر می شود. چندی قبل، سازمان تعزیرات حکومتی اعلام کرد که در شهر تهران، تعداد آرایشگاه های زنانه دارای مجوز، هزار و ۴۷ آرایشگاه است ولی ۱۰ تا ۲۰ هزار آرایشگاه زنانه فاقد جواز کسب در تهران داریم که بدون مجوز به کسب و کارشان ادامه می دهند.

تعرفه پایین خدمات زیبایی که در این آرایشگاه ها انجام می شود، باعث شده که مشتری ها به سمت این آرایشگاه ها جذب شوند. البته در این بین، مردم هم این عمل های زیبایی را که در آرایشگاه ها انجام می شود، خیلی جدی نمی گیرند و گمان می کنند که نیاز به تخصص پیچیده ای ندارد. همین نگاه غلط هم باعث شده که بازار این آرایشگاه ها همیشه داغ باشد.

همه جراح زیبایی اند، مگر خلافش ثابت شود

اگرچه تخلف ها و سودجویی ها در حوزه عمل های زیبایی، بیشتر از سوی غیرپزشکان انجام می شود اما برخی پزشکان هم پیدا می شوند که با توجه به سود بالایی که در عمل های زیبایی وجود دارد، پا در کفش پزشکان فوق تخصص جراحی پلاستیک می کنند و عمل های زیبایی را انجام می دهند که در حیطه تخصص آنها نیست.

بر اساس آمارهایی که سازمان پزشکی قانونی اعلام کرده، در سال گذشته شکایت از جراحی زیبایی به عنوان بیشترین شکایت های قصور پزشکی در استان تهران ثبت شده است اما درباره آمار کلی متقاضیان جراحی زیبایی و کشته شده های قصور پزشکی در این حوزه آمار دقیقی در دست نیست. گفته می شود که آمار جراحی زیبایی در ایران، هفت برابر اروپاست که در این بین تخمین زده می شود که سالانه حدود ۱۲۰ نفر هم بر اثر عمل های زیبایی در ایران کشته می شوند.

دکتر بهروز باریک بین، قائم مقام مرکز تحقیقات کاربردی لیزر در علوم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تاکید دارد که از منظر قانونی، فقط متخصصان پوست و فوق تخصص های جراحی پلاستیک و زیبایی مجاز به انجام عمل جراحی زیبایی هستند و غیر از این دو گروه هر فرد پزشک و غیر پزشکی که عمل های زیبایی انجام دهد، تخلف کرده است.

این متخصص پوست و مو می گوید که حتی گاهی برخی دندانپزشکان و متخصصان زنان و زایمان هم در جراحی های زیبایی دخالت می کنند که این کارشان کاملا غیرحرفه ای است و در حقیقت با سلامت بیمار بازی می کنند.

به گفته او، استفاده از مواد و تجهیزات تقلبی در حوزه جراحی های زیبایی هم آمار شکایت ها را بالا برده است؛ مثلا استفاده از بوتاکس نامرغوب، ژل های تقلبی و واردات دستگاه های لیزر چینی هم باعث شده که نتیجه بسیاری از عمل های زیبایی چندان مطلوب و رضایت بخش نباشد.

حتی عنوان می شود که از هر ۱۰ نفری که برای عمل های زیبایی متقاضی می شوند، حدود نیمی از آنها افرادی هستند که قبلا عمل زیبایی انجام داده اند اما از نتیجه کار راضی نبوده اند، چون یا از اساس به عمل زیبایی نیاز نداشته اند یا صورت شان را به تیغ افرادی سپرده اند که تخصصی در حوزه جراحی پلاستیک و زیبایی نداشته اند.

عمل های زیبایی بی دلیل، عامل افزایش شکایت ها

بسیاری از عمل های جراحی زیبایی که در کشور ما انجام می شود، اعمالی است که به اعتقاد پزشکان، هیچ ضرورت پزشکی برای انجام دادنش وجود ندارد و خیلی از آنها منشأ روانی دارد. اصرار به انجام همین عمل های بی دلیل هم دلیل دیگری است که به اعتقاد دکتر باریک بین، متخصص پوست و مو موجب شده است که شکایت از جراحی های زیبایی در ایران بسیار بالا باشد زیرا وقتی حجم تقاضاها بالا می رود و عده ای سودجو و غیرمتخصص هم در این مهلکه جراحی زیبایی انجام می دهند، طبیعی است که در این وضعیت، آمار شکایت ها بالا برود.

آن طور که آمارها می گوید، کشور ما در زمینه عمل جراحی بینی، رتبه نخست را در دنیا دارد و از منظر آمار اعمال جراحی پلاستیک هم در گروه پنج کشور نخست دنیا قرار می گیرد. دکتر محمد مهدی طرزی، عضو انجمن جراحان پلاستیک ایران بیان می کند که تقریبا از هر پنج نفری که برای انجام عمل های جراحی زیبایی مراجعه می کنند حداقل یک نفر از آنها اصلا نیازی به جراحی زیبایی ندارند.

به گفته طرزی، خلأ عاطفی، نداشتن اعتماد به نفس و اختلالات روانی حل نشده، از جمله دلایلی است که می تواند این گروه از افراد سالم و زیبا را به سمت جراحی زیبایی بکشاند. البته به گفته او برخی از این افراد ضمن مشاوره با پزشک جراح، از تصمیم خود منصرف می شوند اما عده ای همچنان بر انجام عمل زیبایی بی جا اصرار دارند.

از عمل زیبایی «چشم گربه ای» تا «گوش الاغی»

تا همین یک دهه قبل، عمل های زیبایی را فقط با عمل جراحی بینی می شناختیم اما این روزها از نوک سر تا کف پا، اعمال زیبایی عجیب و غرایبی انجام می شود که بسیاری حتی نام آن را هم نشنیده اند.

عمل کاشت ته ریش در آقایان، از آن دست عمل های جراحی در کشور ماست که در طی یک سال اخیر، حسابی سروصدا کرده است. در این روش، پیازهای مو را از سر فرد متقاضی بر می دارند و روی صورتش می کارند. با همین روش، کاشت سبیل هم انجام می شود.

عمل های زیبایی دیگری که در چند ماه اخیر، در صدر اخبار رسانه ها قرار گرفت، عمل گوش الاغی و چشم گربه ای در بین گروهی از ایرانی های عمدتا متمکن بود. در عمل گوش الاغی، فرم طبیعی گوش ها را به هم می زنند تا نوک شان تیز شود. در عمل چشم گربه ای هم که هزینه ای حدود 12 میلیون تومان روی دست بیمار می گذارد، چشم ها و ابروها را به سمت بالا می کشند تا چشم های بیمار شبیه گربه بشود.البته این هزینه 12 میلیونی کاملا تقریبی است چون اصولا جراحی زیبایی در کشور ما تعرفه خاصی ندارد و جراح می تواند با توجه به شهرت و مهارتش، تعرفه های بیشتری را برای خودش تعیین کند.

نکته قابل توجه این است که در طی یک دهه اخیر، عمل های زیبایی به سمت مردانه شدن حرکت کرده است، طوری که حالا مردان هم پا به پای زنان متقاضی عمل های زیبایی هستند. تغییر فرهنگی دیگری که انجام شده این است که تا یک دهه قبل، خیلی از افراد تلاش می کردند که عمل های زیبایی شان مخفی بماند تا زیبایی صورت شان را طبیعی جلوه دهند اما امروز کاملا ورق برگشته، طوری که صحبت از انجام عمل های زیبایی متعدد در برخی محافل به نوعی فخرفروشی بدل شده است.

بازار داغ تقلب و سودجویی در حوزه زیبایی آنقدر پر سود است که عده ای هم با قاچاق تجهیزات و محصولات زیبایی به داخل کشور، تلاش می کنند که سرشان از این خوان پر نعمت بی کلاه نماند. به گفته رسول دیناروند، رییس سازمان غذا و دارو، ایران در جایگاه دوم خاورمیانه در زمینه مصرف لوازم آرایشی قرار دارد، طوری که گردش بازار لوازم آرایش در ایران به دو و نیم میلیارد دلار می رسد که البته نیمی از این بازار را کالاهای غیرمجاز تشکیل می دهد.

اینکه از یک طرف سالانه بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار لوازم آرایشی به کشور قاچاق می شود و از طرف دیگر، کلینیک های غیرمجاز و متخصصان قلابی هم در حوزه جراحی های زیبایی جولان می دهند، به خوبی از بازار آشفته خدمات زیبایی در کشور ما حکایت دارد؛ جایی که هر فردی می تواند بدون تخصص و با اندکی شهامت و سرمایه اندک، تورش را در این بازار «میلیارد دلاری» پهن کند و در انتظار طعمه ای دندانگیر بنشیند.