با مهم ترین جام های دنیای فوتبال آشنا شوید
جام ها در دنیای فوتبال استعاره ای از شکوه این ورزش هستند؛ اشیایی که فراتر از ارزش مادی شان، اعتبارشان را از آدم هایی می گیرند که آنها را بالای سرشان برده اند.
هفته نامه همشهری جوان - محمد امیرپور: جام ها در دنیای فوتبال استعاره ای از شکوه این ورزش هستند؛ اشیایی که فراتر از ارزش مادی شان، اعتبارشان را از آدم هایی می گیرند که آنها را بالای سرشان برده اند. تکه هایی از دنیای فوتبال که برخلاف تغییرات محیط اطراف شان ثابت مانده اند؛ بازیکنان، مربی ها، ورزشگاه ها و لباس تیم ها مدام در حال تغییر و وفق دادن خودشان با شرایط و تکنولوژی زمانه هستند.
اما جام ها تنها عناصر ثابت دنیای فوتبال اند. جام جهانی قدمتی چهل و پنج ساله دارد و کاپ لیگ قهرمانان که بیشتر از ۵۰ سال است بین ستاره ها دست به دست شده است؛ از دی استفانو به بکن باوئر، از قیصر آلمان به میشل پلاتینی بزرگ و تا برسید به لیونل مسی و کریستیانو رونالدو.
جام جهانی
اما جام ها تنها عناصر ثابت دنیای فوتبال اند. جام جهانی قدمتی چهل و پنج ساله دارد و کاپ لیگ قهرمانان که بیشتر از ۵۰ سال است بین ستاره ها دست به دست شده است؛ از دی استفانو به بکن باوئر، از قیصر آلمان به میشل پلاتینی بزرگ و تا برسید به لیونل مسی و کریستیانو رونالدو.
جام جهانی
جام جهان نما
- جنس: طلای ۱۸ عیار
- وزن: شش کیلوگرم
- طراح: سیلویو گازانیگا
- سال ساخت: ۱۹۷۱
توتال فوتبال آلمان ها به رهبری هلموت شوئن در جام جهانی ۱۹۷۴ دنیا را شگفت زده کرده بود. فوتبالی شناور که مثل ویروسی ناشناخته افتاده بود به جان تیم های حاضر در جام جهانی ۱۹۷۴. آلمان ها هم میزبان تورنمنت بودند و هم ناقل ویروس توتال فوتبالی که چند سال بعد همه دنیا را درگیر خودش کرد. جام جهانی ۱۹۷۴ شگفتی های دیگری هم داشت؛ مانند جاودانه شدن نام زئیر در تاریخ جام جهانی. زئیری ها در تنها حضورشان در جام جهانی مانند آدم هایی بودند که انگار به کره ماه قدم گذاشته اند و هیچ اطلاعی از قوانین داوری و مسابقات نداشتند. وقتی داور دیدار زئیر - برزیل، خطایی برای برزیلی ها پشت محوطه جریمه گرفت، بعد از سوت داور این بازیکن زئیر بود که به قصد دور کردن توپ زودتر از برزیلی ها زد زیر توپ تا به خیال خودش خطر را دفع کند.
یک زئیری دیگر هم لگدی به داور مسابقه زد و سرمربی یوگسلاو آنها در توضیح شرایط عجیب تیمش فقط گفت: «بازیکن شماره دو بود که به داور لگد زد اما شماره ۸ اخراج شد!» اما گذشته از همه اینها، مهم ترین اتفاق جام جهانی ۱۹۷۴، بعد از قهرمانی آلمان صورت گرفت. آلمان برای اولین بار جامی را بالای سر برد که تا امروز به قهرمانان اهدا می شود. یک سال بعد از قهرمانی برزیلی ها در سال ۱۹۷۰، جام ژول ریمه برای همیشه بایگانی شد و فیفا سفارش ساخت کاپ جدیدی را داد.
۵۳ کشور طرح های اولیه شان را برای فیفا فرستادند اما در نهایت طرح مجسمه ساز ایتالیایی، سیلویو گازانیگا انتخاب شد. طرحی از شادی گل دو بازیکن فوتبال که دنیا را روی شانه های شان حمل می کردند. طراح اهل میلان ایتالیا سال ۲۰۰۲ در یکی از معدود مصاحبه هایش با آسوشیتدپرس ادعا کرد جامی که او طراحی کرده، یک جام معمولی نیست. «فیفا سال ۱۹۷۱ از همه کسانی که می خواستند در مسابقه طراحی کاپ جام جهانی شرکت کنند، خواسته بود طرح شان را روی کاغذ بکشند اما طرح من قابلیت اجرا روی کاغذ نداشت، پس در ۵ روز قالبی گچی از آن درست کردم و برای فیفا فرستادم.»
سیلویو گازانیگا فقط در ازای دریافت ۳۰ هزار دلار حاضر شد تمام حق کپی رایت روی تصاویر و مزایای احتمالی استفاده از کاپ را به فیفا بفروشد.
با اینکه سیلویو گازانیگا را به خاطر طراحی جام جهانی می شناسند، اما طلاساز ایتالیایی هدیه های دیگری هم برای فوتبال دنیا ساخته است: «جام یوفا»، «سوپرجام اروپا» و «جام جهانی زیر ۲۱ سال» هدیه های دیگر پیرمرد ایتالیایی به دنیای فوتبال بود.
توئیت کافو، ستاره فوتبال برزیل بهترین قدردانی از سیلویو گازانیگا بود که هفته پیش بعد از مدت ها تنهایی در خانه پدری اش در میلان ایتالیا فوت کرد: «حس عجیبی است که جامی را بسازی که هر چهار سال یک بار یک جنگ جهانی برای به دست آوردنش راه بیفتد.»
اگر فکر می کنید چند سال دیگر باید صبر کنید که این جام هم به «ژول ریمه» و بایگانی تاریخ بپیوندد، بگذارید خیال تان را راحت کنیم؛ فیفا اخیرا اعلام کرده تا پایان جام جهانی ۲۰۳۸ برنامه ای برای تغییر کاپ قهرمانی اش ندارد.
یک زئیری دیگر هم لگدی به داور مسابقه زد و سرمربی یوگسلاو آنها در توضیح شرایط عجیب تیمش فقط گفت: «بازیکن شماره دو بود که به داور لگد زد اما شماره ۸ اخراج شد!» اما گذشته از همه اینها، مهم ترین اتفاق جام جهانی ۱۹۷۴، بعد از قهرمانی آلمان صورت گرفت. آلمان برای اولین بار جامی را بالای سر برد که تا امروز به قهرمانان اهدا می شود. یک سال بعد از قهرمانی برزیلی ها در سال ۱۹۷۰، جام ژول ریمه برای همیشه بایگانی شد و فیفا سفارش ساخت کاپ جدیدی را داد.
۵۳ کشور طرح های اولیه شان را برای فیفا فرستادند اما در نهایت طرح مجسمه ساز ایتالیایی، سیلویو گازانیگا انتخاب شد. طرحی از شادی گل دو بازیکن فوتبال که دنیا را روی شانه های شان حمل می کردند. طراح اهل میلان ایتالیا سال ۲۰۰۲ در یکی از معدود مصاحبه هایش با آسوشیتدپرس ادعا کرد جامی که او طراحی کرده، یک جام معمولی نیست. «فیفا سال ۱۹۷۱ از همه کسانی که می خواستند در مسابقه طراحی کاپ جام جهانی شرکت کنند، خواسته بود طرح شان را روی کاغذ بکشند اما طرح من قابلیت اجرا روی کاغذ نداشت، پس در ۵ روز قالبی گچی از آن درست کردم و برای فیفا فرستادم.»
سیلویو گازانیگا فقط در ازای دریافت ۳۰ هزار دلار حاضر شد تمام حق کپی رایت روی تصاویر و مزایای احتمالی استفاده از کاپ را به فیفا بفروشد.
با اینکه سیلویو گازانیگا را به خاطر طراحی جام جهانی می شناسند، اما طلاساز ایتالیایی هدیه های دیگری هم برای فوتبال دنیا ساخته است: «جام یوفا»، «سوپرجام اروپا» و «جام جهانی زیر ۲۱ سال» هدیه های دیگر پیرمرد ایتالیایی به دنیای فوتبال بود.
توئیت کافو، ستاره فوتبال برزیل بهترین قدردانی از سیلویو گازانیگا بود که هفته پیش بعد از مدت ها تنهایی در خانه پدری اش در میلان ایتالیا فوت کرد: «حس عجیبی است که جامی را بسازی که هر چهار سال یک بار یک جنگ جهانی برای به دست آوردنش راه بیفتد.»
اگر فکر می کنید چند سال دیگر باید صبر کنید که این جام هم به «ژول ریمه» و بایگانی تاریخ بپیوندد، بگذارید خیال تان را راحت کنیم؛ فیفا اخیرا اعلام کرده تا پایان جام جهانی ۲۰۳۸ برنامه ای برای تغییر کاپ قهرمانی اش ندارد.
جام ملت های اروپا
Made in Europa
- جنس: نقره
- وزن: 8 کیلوگرم
- طراح: آرتوش برنارد
- سال ساخت: 2008
ایکر کاسیاس خوشبخت ترین کاپیتان اروپایی بود چون اولین نسخه به روز شده کاپ جام ملت های اروپا را بالای سر برد. جام ملت های اروپا را هنری دلونی فرانسوی بنا کرد. اروپایی های ترمیم پیدا کرده از جنگ جهانی دوم، چهار سال بعد از آسیایی ها برگزار کننده اولین دوره جام ملت های شان بودند. با اینکه هنری دلونی رییس وقت یوفا حتی کاپ بازی ها را پنج سال قبل از شروع مسابقات تهیه کرده بود اما فوت کرد تا پسر او پیر دلونای در سال 1960 تصمیم بگیرد اولین دوره مسابقات را با ارثیه ای که پدرش برای فوتبال گذاشته بود، برگزار کند.
کاپ جام ملت های اروپا تا امروز سه بار دچار تغییر شده است. ام اول هیچ وقت به تیم برنده داده نشد. کاپ دوم را آرتوش برنارد در سال 1960 ساخت، جامی کوچک و 18 سانتی متری که حدود دو کیلوگرم وزن داشت و از جنس نقره بود. جامی کلاسیک که سال ها مورد استفاده قرار گرفت اما سال 2008 یوفا تصمیم گرفت نسخه تازه ای از کاپ قهرمانی را طراحی کرده و بسازد. نسخه ای شبیه به کاپ طراحی شده در سال 1960 اما باشکوه تر. یوفا برای تجسم این شکوه هشت کیلوگرم نقره به کار برد تا از سال 2008 مسابقات یورو هم با جام تازه افتتاح شود.
کاپ جام ملت های اروپا تا امروز سه بار دچار تغییر شده است. ام اول هیچ وقت به تیم برنده داده نشد. کاپ دوم را آرتوش برنارد در سال 1960 ساخت، جامی کوچک و 18 سانتی متری که حدود دو کیلوگرم وزن داشت و از جنس نقره بود. جامی کلاسیک که سال ها مورد استفاده قرار گرفت اما سال 2008 یوفا تصمیم گرفت نسخه تازه ای از کاپ قهرمانی را طراحی کرده و بسازد. نسخه ای شبیه به کاپ طراحی شده در سال 1960 اما باشکوه تر. یوفا برای تجسم این شکوه هشت کیلوگرم نقره به کار برد تا از سال 2008 مسابقات یورو هم با جام تازه افتتاح شود.
لیگ قهرمانان اروپا
باشکوه
- جنس: نقره
- وزن: ۱۱ کیلوگرم
- طراح: یورگن اشتادلمن
- سال ساخت: ۱۹۶۷
لیگ قهرمانان اروپا به عنوان با کیفیت ترین تورنمنت فوتبال دنیا، یکی از کلاسیک ترین کاپ های دنیا را هم دارد، جامی که از سال 1967 به قهرمان مسابقات داده می شود و به خاطر دسته های بلندش به جام «گوش دراز» مشهور است. گوش دراز با یک قانون خاص برای همیشه به باشگاه ها اهدا می شود؛ یا 5 قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا، یا سه قهرمانی مستمر در اروپا. پس اگر دنبال گوش دراز در موزه باشگاه ها می گردید، تنها 6 باشگاه دنیا یکی از آنها را در موزه اختصاصی باشگاه خود دارند؛ رئال مادرید، آژاکس، بایرن مونیخ، لیورپول، میلان و بارسلونا.
از شروع لیگ قهرمانی اروپا در سال 1955، جام 5 بار تغییر شل داد تا بالاخره در سال 1967 یورگن اشتادلمن سوئیسی کاپ فعلی را طراحی کرد. خاطره اشتادلمن از طراحی این جام جالب است: «برای کارهای اولیه ساخت جام در زیرزمین منزل پدری ام مشغول کار بودم. یک روز پدرم وارد زیرزمین شد و گفت بلغارها همیشه پایین تر از این جام قرار می گیرند (هیچ وقت برنده آن نمی شوند)، اسپانیایی ها و ایتالیایی ها معمولا آن را بالای سر می برند و آلمان ها فقط به خاطر غرورشان آرزو می کنند آن را به دست آورند.
راستش را بخواهید بیشتر پیش بینی های پدرم توی آن زیرزمین تعبیر شد، مخصوصا حسرت بلغارها در به دست آوردن جامی که ما ساختیم. پدرم سرباز جنگ جهانی بود و به خاطر دستی که در بلغارستان جا گذاشته بود، از آنجا متنفر بود.»
از شروع لیگ قهرمانی اروپا در سال 1955، جام 5 بار تغییر شل داد تا بالاخره در سال 1967 یورگن اشتادلمن سوئیسی کاپ فعلی را طراحی کرد. خاطره اشتادلمن از طراحی این جام جالب است: «برای کارهای اولیه ساخت جام در زیرزمین منزل پدری ام مشغول کار بودم. یک روز پدرم وارد زیرزمین شد و گفت بلغارها همیشه پایین تر از این جام قرار می گیرند (هیچ وقت برنده آن نمی شوند)، اسپانیایی ها و ایتالیایی ها معمولا آن را بالای سر می برند و آلمان ها فقط به خاطر غرورشان آرزو می کنند آن را به دست آورند.
راستش را بخواهید بیشتر پیش بینی های پدرم توی آن زیرزمین تعبیر شد، مخصوصا حسرت بلغارها در به دست آوردن جامی که ما ساختیم. پدرم سرباز جنگ جهانی بود و به خاطر دستی که در بلغارستان جا گذاشته بود، از آنجا متنفر بود.»
لیگ اروپا
جام فقرا
- جنس: نقره
- وزن: ۱۵ کیلوگرم
- طراح: بر تونی
- سال ساخت: ۱۹۷۱
کمپانی بر تونی در شهر میلان ایتالیا در سال 1971 کار طراحی و ساخت جام یوفا را بر عهده گرفت. جامی 15 کیلوگرمی که اروپایی ها به شوخی درباره اش می گویند هر بازیکنی آن را بالای سر ببرد باید کفش هایش را آویزان کند، چون زانویی برایش باقی نخواهد ماند.
بالای سر بردن این کاپ - از اولین قهرمان این جام، تاتنهام در سال 1971 تا قهرمان چند سال اخیرش، سویا - تنها امید باشگاه های درجه دو برای شبیه سازی یک قهرمانی واقعی و برگزاری جشن است.
طراحی کاپ نقره ای لیگ اروپا خیلی به طرح سیلویو گازانیگا برای کاپ جام جهانی فوتبال نزدیک است؛ 8 بازیکن فوتبال دست های شان را در هم گره کرده اند و دورادور آن حلقه زده اند. در سال هایی که این جام اهدا شده، نسخه اصلی جام در مقر فیفا می ماند و ماکتی از آن با همان آلیاژ و شکل، به باشگاه قهرمان لیگ اروپا اهدا می شود. تنها باشگاهی که مالکیت همیشگی یکی از این جام ها را در اختیار دارد، سویای اسپانیاست که فصل گذشته در بردن این لیگ هت تریک کرد و جام را به موزه باشگاهش برد.
البته رسانه های اروپایی به خاطر درخشش عجیب و غریب سویا، این جام را «سویا کاپ» هم صدا می کنند.
بالای سر بردن این کاپ - از اولین قهرمان این جام، تاتنهام در سال 1971 تا قهرمان چند سال اخیرش، سویا - تنها امید باشگاه های درجه دو برای شبیه سازی یک قهرمانی واقعی و برگزاری جشن است.
طراحی کاپ نقره ای لیگ اروپا خیلی به طرح سیلویو گازانیگا برای کاپ جام جهانی فوتبال نزدیک است؛ 8 بازیکن فوتبال دست های شان را در هم گره کرده اند و دورادور آن حلقه زده اند. در سال هایی که این جام اهدا شده، نسخه اصلی جام در مقر فیفا می ماند و ماکتی از آن با همان آلیاژ و شکل، به باشگاه قهرمان لیگ اروپا اهدا می شود. تنها باشگاهی که مالکیت همیشگی یکی از این جام ها را در اختیار دارد، سویای اسپانیاست که فصل گذشته در بردن این لیگ هت تریک کرد و جام را به موزه باشگاهش برد.
البته رسانه های اروپایی به خاطر درخشش عجیب و غریب سویا، این جام را «سویا کاپ» هم صدا می کنند.
لیگ برتر
شیرنشان سلطنتی
- جنس: نقره و طلا
- وزن: ۲۵ کیلوگرم
- طراح: دیه گو فاتورینی
- سال ساخت: ۱۹۹۲
جام قهرمانی لیگ برتر انگلیس تنها کاپ قهرمانی دنیاست که از دو بخش جداگانه ساخته می شود. قسمت بدنه و تاج که کاپ اصلی را تشکیل می دهد و حدود 15 کیلوگرم وزن دارد و پایه زیر جام که حدود 10 کیلوگرم طلای خالص به آن اضافه می کند. جام لیگ برتر شاید معتبرترین کاپ فوتبال دنیا باشد اما قطعا از نظر ارزش فلزات و جواهرات به کار رفته در آن، گران قیمت ترین کاپ دنیای فوتبال است.
جنس جام شیرنشان از طلا، نقره و جواهر آفریقایی مالاکیت سبزرنگ - یادآور زمین فوتبال - است. جام استعاره ای از سه شیرها - نشان سلطنتی انگلیس - را هم دارد. دو شیر طلایی روی دسته جام قرار می گیرند و شیر سوم، کاپیتان باشگاه قهرمان است که آن را روی سر می برد.
تنها باری که تمام وزن 25 کیلوگرمی جام از طلا ساخته شد به سال 2004 بر می گردد؛ سالی که آرسنال بدون شکست قهرمان لیگ جزیره شد و به افتخار این رکوردشکنی، اتحادیه فوتبال انگلیس جامی از طلا و سفارشی برای شان ساخت. کاپ قهرمانی لیگ برتر، محصول شمش های طلا، نقره و سنگ مالاکیت جواهر فروشی سلطنتی «آسپری» لندن است؛ جواهر فروشی که از سال 1781 در لندن به ساخت و فروش جواهرات مشغول است.
نام تمام قهرمان های این جام هم از سال 1992 روی پایه آن حک شده است. طبق رسم اتحادیه فوتبال انگلیس نام تمام تیم هایی که قهرمان لیگ برتر شده اند، هر سال روی پایه جام قهرمانی حک می شود. خب تعجبی ندارد که پرتکرارترین نام در این فهرست، منچستریونایتد الکس فرگوسن است.
جنس جام شیرنشان از طلا، نقره و جواهر آفریقایی مالاکیت سبزرنگ - یادآور زمین فوتبال - است. جام استعاره ای از سه شیرها - نشان سلطنتی انگلیس - را هم دارد. دو شیر طلایی روی دسته جام قرار می گیرند و شیر سوم، کاپیتان باشگاه قهرمان است که آن را روی سر می برد.
تنها باری که تمام وزن 25 کیلوگرمی جام از طلا ساخته شد به سال 2004 بر می گردد؛ سالی که آرسنال بدون شکست قهرمان لیگ جزیره شد و به افتخار این رکوردشکنی، اتحادیه فوتبال انگلیس جامی از طلا و سفارشی برای شان ساخت. کاپ قهرمانی لیگ برتر، محصول شمش های طلا، نقره و سنگ مالاکیت جواهر فروشی سلطنتی «آسپری» لندن است؛ جواهر فروشی که از سال 1781 در لندن به ساخت و فروش جواهرات مشغول است.
نام تمام قهرمان های این جام هم از سال 1992 روی پایه آن حک شده است. طبق رسم اتحادیه فوتبال انگلیس نام تمام تیم هایی که قهرمان لیگ برتر شده اند، هر سال روی پایه جام قهرمانی حک می شود. خب تعجبی ندارد که پرتکرارترین نام در این فهرست، منچستریونایتد الکس فرگوسن است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر