پول هایی که از جیب مان می رود و نمی دانیم!

روزنامه هفت صبح - علی رستگار: خیلی از ما آنقدر اسیر تب و تاب زندگی روزمره هستیم که گاهی اوقات حواس مان نیست چه پول هایی از جیب مان می رود بی آن که خودمان متوجه باشیم. این پول ها هر چند به ظاهر اندک است اما در یک بازه زمانی طولانی هم سود هنگفتی عاید دیگران می کند و هم خسارت جدی به اوضاع مالی خودمان می زند.

در بعضی موارد آگاهی نداشتن ما و اطلاع رسانی ناقص، زمینه سوءاستفاده سودجویان را فراهم می کند و در بعضی موارد هم قوانین به درستی اجرا نمی شود. مثلا در مورد ممنوعیت دریافت حق سرویس و مالیات بر ارزش افزوده در بعضی واحدهای صنفی بارها صحبت شده اما هنوز هم شاهد تخطی از این قانون هستیم. خود شهروندان هم معمولا مقاومتی در برابر این تخلفات نشان نمی دهند.

سال ۸۶ یک شهروند با شکایت خود به دیوان عدالت اداری توانست باعث بازگشت بلیت تک سفره مترو شود و یک سال پیش هم شخصی با پیگیری های خود توانست قانون کنکور را در مورد تاثیر ۲۵ درصدی معدل سوم متوسطه در کنکور را تغییر دهد. شاید اگر همه ما به اندازه این دو نفر دنبال استیفای حقوق مان بودیم به همین راحتی سرمان کلاه نمی رفت.

۱. مالیات بر ارزش افزوده و حق سرویس در فست فودها و چلوکبابی ها

تاکنون چندین بار اعلام شده که فست فودها و چلوکبابی ها مجاز به دریافت مالیات بر ارزش افزوده و حق سرویس نیستند اما باز هم کسی اعتنایی به آن نمی کند. حتی یک بار رییس سازمان امور مالیاتی از تعبیر «جیب بُری» در این مورد استفاده کرد.

طبق قانون فقط رستوران ها و تالارهای پذیرایی مجاز به دریافت ارزش افزوده هستند. در مورد حق سرویس اصولا هیچ قانون مشخصی ندارد و هر کس دلش بخواهد بین ۱۰ تا ۲۰ درصد حق سرویس دریافت می کند. دی ماه پیش رییس اتحادیه رستوران داران اعلام کرد: «دریافت حق سرویس در رستوران ها غیرقانونی است.»

اخیرا بعضی رستوران ها یک آیتم جدید هم برای پول گرفتن از مشتریان پیدا کردند به نام حق رزرو! به این معنا که شما بابت رزرو میز هم باید مبلغ جداگانه ای پرداخت کنید.

۲. تایم سرویس کافی شاپ ها

بعضی کافی شاپ ها آیتمی را ابداع کردند به نام تایم سرویس! به این معنی که اگر شما از مدت زمان مشخصی مثلا یک ساعت بیشتر بخواهید از میز استفاده کنید، باید حق سرویس مضاعفی هم بپردازید. در منوی بعضی کافی شاپ ها هم گزینه ای به نام «هیچی» برای مشتریان در نظر گرفتند که اگر چیزی هم سفارش ندهید به پای شما نوشته می شود. حالا بحث حق سرویس عادی و مالیات بر ارزش افزوده ای که جداگانه محاسبه می شود هم از این موارد جداست.

۳. هزینه جعبه شیرینی

تا حالا به این توجه کردید که شما هنگام خرید شیرینی پول جعبه آن را هم معادل قیمت شیرینی پرداخت می کنید؟ مثلا یک جعبه دو کیلویی شیرینی تقریبا ۲۳۰ گرم وزن دارد. اگر قیمت هر کیلو شیرینی تر را ۱۵ هزار تومان در نظر بگیریم (هر چند در بعضی قنادی ها تا ۲۰ هزار تومان هم از دست مردم پول می گیرند)، بنابراین ۲۴۵۰ تومان از ۳۰ هزار تومانی که می پردازید بابت جعبه آن است. به همین راحتی جعبه که نهایت ۵۰۰ تومان پولش است را ۷ برابر با شما حساب می کنند. چندی پیش رییس انجمن حمایت از مصرف کنندگان تبریز با اعتراف به این موضوع، آن را تخلفی دانست که از دید بازرسان و ناظران نهادهای ذیربط مخفی مانده است.

۴. تماس با ۱۱۸

احتمالا خیلی از مردم هنوز مطلع نیستند که از یک سال پیش دیگر تماس با ۱۱۸ رایگان نیست. قبلا تماس با همه شماره تلفن های سه رقمی رایگان بود اما یک سال پیش کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مصوبه ای را ابلاغ کرد که بر اساس آن تماس فقط با شماره تلفن های ضروری مثل اورژانس یا آتش نشانی رایگان باشد. روزانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تماس با ۱۱۸ برقرار می شود و اگر هر تماس را یک دقیقه در نظر بگیریم، تماس با ۱۱۸ با تلفن همراه حداقل روزانه ۱۸ میلیون تومان برای اپراتورها و مخابرات درآمد دارد.

۵. سرویس ارزش افزوده مخابراتی

از زمانی که سرویس های ارزش افزوده مخابراتی راه اندازی شدند، عده ای با سوءاستفاده از آگاهی نداشتن مردم سودهای کلانی به جیب زدند. پیامک های تبلیغاتی که مشترکان تلفن همراه را به عضویت در سرویس های مختلف یا شرکت در مسابقات پیامکی می کند، از این جنس هستند. همینطور خیلی از نظرسنجی ها و مسابقات تلویزیونی هر پیامکی برای مشترکان ۱۲۰ تومان آب می خورد. خارج شدن از این سرویس ها هم دردسر خاصی است. چندی پیش سازمان تنظیم مقررات کد دستوری #۸۰۰* را معرفی کرد که با کمک آن می توانید از شر این پیامک های تبلیغاتی خلاص شوید.

۶. پارکبان ها

هنوز هیچ کس نمی داند چه زمانی و بر اساس کدام قانون پارک کردن در خیابان های عادی هم شامل پرداخت هزینه برای مردم شد و اماکنی مثل دانشگاه ها، بیمارستان ها، ادارات و سازمان های عمومی که مراجعان فراوانی دارند و پارکینگ اختصاصی هم ندارند، به راحتی یک نفر را مامور به دریافت مبالغ هنگفت از مراجعان کردند بدون اینکه مشخص باشد علت دریافت این مبلغ از سوی آنان چیست؟

طبق قانون صریح شهرداری تهران، اخذ پول از مردم برای پارک در خیابان اقدامی غیرقانونی و خلاف است و مردم می توانند در صورت مشاهده این اقدام، نسبت به شکایت از فرد مربوطه اقدام کنند.

این پارکبان ها در ازای پولی که از مردم می گیرند، هیچ گونه تعهدی هم به حفاظت از خودروی مربوطه ندارند. یعنی هرگونه آسیب بدنی، سرقت و یا هر مسئله ای که متوجه خودروی افراد باشد، ارتباطی با پارکبان ندارد و کسی نمی تواند آنها را به موجب این مسئله بازخواست کند؛ چیزی که حداقل در پارکینگ های عمومی در برابر مسئله آسیب بدنی به خودرو رعایت می شود.

۷. کارمزد پیامک بانک ها

از تقریبا یک سال پیش بانک ها به نوبت شروع به کسر کارمزد پیامک موجودی حساب از مشتریان خود کردند. مبلغ این کارمزد به ازای یک سال ۱۰ هزار تومان است و اکثر بانک ها در دو مرحله و هر بار ۵ هزار تومان از حساب ها کسر می کنند. این موضوع البته غیرقانونی نیست و شورای هماهنگی بانک ها مهر سال پیش دریافت این آبونمان را مصوب کرد. با این حال خیلی از مردم هنوز از آن بی خبرند و اطلاع رسانی مناسبی درباره آن صورت نگرفته است.

با توجه به اینکه ۴۲۹ میلیون فقره حساب بانکی در کشور وجود دارد، اگر تصور کنیم سرویس ارسال پیامک برای ۲۰۰ میلیون سحاب فعال باشد یعنی سیستم بانکی کشور از این راه سالانه دو هزار میلیارد تومان درآمد کسب می کند.

۸. کارت نزدن هنگام خروج از مترو

متروسواران حرفه ای قطعا می دانند که هنگام خروج از مترو هم باید کارت های اعتباری را مقابل دستگاه بگیرند. در غیر این صورت هزینه یک سفر کامل ناز حساب آنها کسر خواهد شد. با این حال هنوز خیلی از مردم از این موضوع بی خبرند. البته خود مترو از زاویه دیگری به این موضوع نگاه می کند و معتقد است در حالت طبیعی باید کل هزینه سفر از حساب مسافر کسر شود اما اگر او مسافت کوتاهی را سفر کرده باشد، می توان به شرط کارت زدن هنگام خروج به او مبلغی را تخفیف داد.

در وب سایت رسمی متروی تهران نوشته شده «در حال حاضر مسافران می توانند هنگام خروج از ایستگاه کارت های اعتباری را در مقابل کارت خوان گیت ها قرار داده تا همان مقدار تخفیفی که در گذشته به کارت آنها تعلق می گرفت، در قیمت تمام شده هزینه سفر بر اساس مسافت طی شده برای آنها لحاظ گردد.»