چرا جراحی بینی در ایران ۷ برابر آمریکا است؟!

مجله سیب سبز : اینکه آمار جراحی‌های زیبایی بینی در ایران بالاست را همه می‌دانیم و چندان نکته جدیدی نیست ؛اگر خودمان تا امروز بینی‌مان را عمل نکرده باشیم، یک دوجین از این دماغ‌های سربالا را در اطرافمان داریم و هر روز می‌بینیم ، اما آمار جدیدی که توسط یکی از معتبرترین متخصصان یعنی دکترمحسن نراقی منتشر شده‌است، دریچه‌ ای جدید را باز کرده‌است، آماری که می‌گوید ایرانی‌ها ۷ برابر آمریکایی‌ها به سراغ جراحی زیبایی بینی می‌روند.در این پرونده به سراغ دکتر نراقی رفتیم تا برایمان بیشتر از جزئیات این تحقیق بگوید، در کنار گفته‌های دکتر، نظر متخصصان مختلفی چون روانپزشکان، جامعه‌شناسان و ... را در مورد افزایش آمار جراحی‌های زیبایی آورده‌ایم و در نهایت از خوانندگان سیب‌سبز پرسیدیم از نظر آنها چرا آمار این نوع جراحی‌ها اینقدر افزایش یافته‌است.


جراحی‌های بینی در جهان کمتر شده ‌است

در ايالات‌متحده در سال ۱۹۹۰ جراحی پلاستیک بینی در بین تمام اقداماتی که برای زیبایی انجام می‌شد رتبه ششم را داشت ولی از سال ۲۰۰۰ به بعد از فهرست ۱۰ اقدام اول زیبایی هم خارج شده است، در صورتی که جراحی‌های راینوپلاستی یعنی همان جراحی زیبایی بینی پس از روش‌های بوتاکس و فیلر(پرکننده‌های صورت) شایع‌ترین عمل‌هاي زیبایی جراحی و غیرجراحی در کشور ماست.

جراحی بینی چهره را جوان نمی‌کند!

بعضی‌ها با کمی بالا رفتن سن پوستشان انعطاف‌پذیری خود را از دست داده‌ و چین و چروک‌هایی روی آن پدید می‌آید. این افراد وقتی چهره خود را متفاوت از قبل می‌بینند، گمان می‌کنند كه می‌توانند با جراحی بینی دوباره جوان شوند و چهره مطلوب خود را به‌دست آورند، در صورتی که باید به آنها توصیه کرد به جای جراحی بینی، با درمان‌های سرپایی چین و چروک‌های صورت را تا حدی محو کنند تا نه تنها فرد جوان‌تر به نظر بیاید، بلکه چهره مطلوب خود را نیز به‌دست آورد.

آیا بینی ایرانی‌ها پر ایراد‌تر است؟

گاهی شنیده می‌شود که می‌گویند ایرانی‌ها نسبت به دیگر جاهای دنیا بینی بزرگ‌تری دارند و به همین دلیل بیشتر سراغ جراحی‌های زیبایی می‌روند، ولی باید بدانید به هیچ وجه چنین گفته‌ای صحیح نیست و هیچ مبنای علمی‌اي ندارد زيرا تا به حال هیچ بررسی و تحقیق علمی‌اي در این زمینه وجود نداشته‌ و حتی می‌توان گفت که خیلی از کشورها هستند که مردم‌شان بینی‌هایی بدتر از ما دارند؛ مثل کشورهای عربی.

حجاب ربطی به جراحی بینی ندارد

بعضی‌ها هم داشتن حجاب و پوشش را عامل استقبال مردم از جراحی‌های بینی می‌دانند، اما به عقیده من این مورد هم اصلا صحیح نیست زيرا مثلا کشورهای حوزه خلیج فارس پوشش‌های بسیار سنگین‌تری دارند ولی آمار جراحی‌های زیبایی آنها کمتر است. به نظر من باید بیشتر به جنبه‌های اجتماعی- روانی این قضیه انديشيد.

جراحی بینی، مشکل‌ترین جراحی‌ پلاستیک

در تمامی کتاب‌های‌ مرجع جراحی پلاستیک آمده ‌است که جراحی بینی از مشکل‌ترین جراحی‌های پلاستیک است زيرا بینی در مرکز صورت است و هر اشتباهی حتی در حد میلی‌متری می‌تواند زیبایی صورت را دچار مشکل کند و تناسب را از بین ببرد. از طرف دیگر با توجه به عملکرد و نقش بینی در تنفس، هرگونه اشتباهی در جراحی بینی می‌تواند سلامت فرد را از او بگیرد و موجب ايجاد مشکلات متعددی ازجمله مشکلات تنفسی شدید از راه بینی ‌‌شود؛ تا جایی که روزها خواب‌آلود، بی‌حوصله و خسته هستند و حتی دچار مشکلاتی در روابط اجتماعی خود می‌شوند، صدایشان عوض می‌شود و راه تنفسی آنها از راه بینی به طور کامل بسته می‌شود.

چرا بالا بودن آمار نگران‌کننده است؟

این مطالعه نشان می‌دهد که جراحی‌های بینی در ایران بیش از اندازه است و این نگران‌کننده‌ است زيرا نشان‌دهنده این است که بسیاری از تقاضاها کاذب و غیرلازم هستند، از طرف دیگر وقتی تقاضاها اینقدر بالا می‌رود موجب می‌شود که بسیاری از پزشکان غیرمتخصص و گاهی هم بی‌تجربه اقدام به چنین جراحی‌هایی کنند؛ موضوعی کاملا طبیعی که وقتی تقاضا زیاد شود، عرضه هم زیاد می‌شود و همین عامل می‌تواند عوارض ناشی از این جراحی را به شدت افزایش دهد. وقتی تعداد عمل‌ها بیشتر شود درصد عوارض هم بالا می‌رود؛ به‌خصوص وقتی پزشکان غیرمتخصص زیادی اقدام به چنین عمل‌هایی می‌کنند.

چه کسانی نباید جراحی کنند؟

به طور کلی می‌توان افراد را به ۳ دسته تقسیم کرد: یک دسته کسانی که صورت آنها هیچ مشکلی ندارد و نارضایتی تنها ناشی از وسواس‌های درونی آنهاست و نیازی به عمل ندارند ، دسته دوم کسانی هستند كه اشکالاتی غیر قابل اصلاح در صورت آنها وجود دارد که جزئی از ساختار صورت‌شان است و کار چندانی نمی‌توان برای آنها کرد. در میان این دو دسته، دسته دیگری قرار دارند که کارهای مختلفی می‌توان برای آنها انجام داد تا به احساس رضایت درونی برسند،‌ پزشک باید سعی كند تا جایی که می‌تواند با کارهای ساده‌تر فرد را راضی کند یعنی اول کارهای غیر جراحی در نظر گرفته ‌شود و نباید از همان ابتدا تصمیم گرفت که بیمار را زیر تیغ جراحی برد، بلکه باید کارهای ساده‌تر را امتحان کرد.


آیا شیوع جراحی زیبایی ریشه روانی دارد؟

این یک اتفاق فرهنگی است که توجه به زیبایی و چهره زیبا در جامعه ما افزایش یافته‌است اما اگر بخواهیم علت‌‌ها را بررسی کنیم می‌توان چنین برشمرد:

۱. به طور حتم این افزایش می‌تواند تا حدودی متاثر از زمینه‌های اجتماعی باشد؛ زيرا افرادی که از بعضی از زمینه‌های زندگی خود راضی نیستندو آن طور که باید از آن لذت نمی‌برند، مثلا وسیله‌های تفریحی برایشان کافی نیست و سعی می‌کنند این لذت را کسب کنند، چنین افرادی توجه بیشتری به خودشان می‌کنند و می‌خواهند کاری کنند که زیباتر شوند.

۲. دلیل دیگر ارتباطات گسترده تصویری و رسانه‌ای با دنیای مد و غرب است که باعث می‌شود افراد به این سمت گرایش پیدا کنند.

۳. دلایل فرهنگی هم می‌تواند عامل دیگری باشد، یعنی افراد این روزها بیشتر به فرهنگ‌هایی توجه می‌کنند که چنین ارزش‌هایی در آن وجود دارد.

۴. درنهایت دلایل طبیعی که ناشی از بزرگ‌تر بودن بینی ایرانی‌ها و تمایل به زیبایی است.

اما نکته دیگری که نباید نادیده گرفت این است که شخصیت‌های خاص مثل شخصیت‌های نمایشی،‌افراد وسواسی و افرادی که اختلال بدشکلی بدن دارند بیشتر به چنین اعمالی روی می‌آورند، مثلادر افراد دارای اختلال بدشکلی بدن، بیشتر از همه اختلال بدشکلی بینی وجود دارد تا جایی که فرد کاملااشتغال ذهنی پیدا می‌کند و زندگی‌اش تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. حال اگر این فرد دچار وسواس هم باشد احساس منفی بیشتر می‌شود و اگر افسرده هم باشد، باز هم این احساس منفی شدت بیشتری پيدا مي‌كند. یا توجه به زیبایی در شخصیت‌های نمایشی گاهی بیش از اندازه می‌شود، زيرا فرد می‌خواهد خود را شبیه فلان بازيگر محبوبش کند یا .... اما نکته جالب این است که خیلی از اینها بعد از عمل احساس رضایت نمی‌کنند چرا که باید از نظر روانی تحت درمان قرار گیرند. به همین خاطر نوعی ارتباط بین رواج این عمل زیبایی و شیوع اختلالات شخصیتی در جامعه ما وجود دارد که به نظرم باید به صورت علمی بررسی شود.

آیا شیوع جراحی زیبایی ریشه اجتماعی دارد؟

افزايش جراحي هاي زيبايي نوعي آسيب اجتماعي است و مشكلات بسياري را به‌وجود مي‌آورد، آسيب‌هایی که هم متوجه خود افراد مي‌شود و هم خانواده و جامعه آنها را در بر مي‌گيرد. فرد با تحميل ميليون‌ها تومان پول به خانواده خود براي عمل زيبايي مشكلات بسياري را براي آنها به‌وجود مي‌آورد و با فراگيرشدن اين مسئله و شديد شدن چشم و هم چشمي‌ها براي جراحي‌هاي زيبايي پول‌هاي بسياري كه بايد در توليد و سازندگي هزينه شود در زمينه‌هاي نادرستي خرج مي‌شود كه نتيجه‌اي در بر ندارد.

می‌توان گفت، ميل به تنوع طلبي در جوانان از علل مهم گرايش آنان به جراحي‌هاي زيبايي است ، البته تنوع طلبي يكي از ويژگي‌هاي جوانان است و هر جواني در زندگي نياز به تنوع دارد كه اگر راه‌هاي ارضاي اين ميل بسته شود ممكن است جوانان به كارهاي ديگري همچون جراحي‌هاي زيبايي روي بياورند.

جوانان چشم و هم چشمي را از دوران كودكي از خانواده مي‌آموزند و به تدريج كه فرد پا به دوران جواني مي‌گذارد خودش آن را نسبت به دوستان و آشنايان به كار مي‌برد. در شرايطي كه زيبايي ظاهري بر همه چيز اولويت پيدا مي‌كند و ايمان، تقوا، پاكدامني، صداقت و صميميت و هرآنچه كه به عنوان فضايل اخلاقي شناخته مي‌شود به دليل رواج رفتارهاي ناپسند در جامعه، كمرنگ شده و پديده ديگري جايگزين اين فضايل مي‌شود و يك جوان براي جلب توجه ديگران به ظاهر طبيعي خود دست مي‌زند.

نبايد همه تقصيرها را به گردن جوانان انداخت. از جواني كه بيكار است و نمي‌تواند خانواده تشكيل دهد و نيز از آرامش لازم برخوردار نيست، نمي‌توان خيلي توقع داشت.

ویژگی‌های یک جراحی بینی مطلوب

از نظر زیباشناسی صورت، زیباترین بینی، بینی متناسب و طبیعی است که اصلا کسی متوجه عمل شدن آن نشود. در علم زیبايی‌شناسی وقتی یک چهره را زیبا می‌دانیم که اول از همه چشم‌ها جلب توجه ‌کنند نه سایر اجزا مثل بینی، با این حساب عملی موفق‌آمیز است که بعد از آن تمام توجه‌ها به چشم‌ها معطوف شود و بینی آنقدر طبیعی باشد که اصلا به چشم نیاید. وقتی عمل باعث شود اولین چیزی که در صورت فرد جلوه کند بینی‌اش باشد یعنی اصلا عمل خوبی نبوده جمله‌ای که من همیشه در کنفرانس‌های خارج از ایران می‌گویم:

Draw attention to the eyes rather than the nose

ایرانی‌ها، دوبرابر بیشتر طرفدار پروتز

اما بعد از جراحی بینی، بیشترین آمار جراحی‌های زیبایی مربوط به پروتزهای صورت، به‌خصوص چانه و گونه است؛ تا جایی كه در ايران نسبت به ايالات‌متحده حدود دوبرابر است. بوتاكس (فلج كردن عضلات صورت براي رفع خطوط ابرو و چروك‌ها) در صدر اقدامات زيبايي غيرجراحي و پس از آن فيلر (استفاده از پركننده‌ها در اندام صورت براي رفع چروك‌ها) در رتبه دوم در كشور ما قرار دارند.اما این اعمال به ظاهر ساده در مواردی بر اثر استفاده از مواد نامرغوب يا کاربرد نا‌به جا ، مشكلاتي را برای افراد پیش می‌آورد، انجام اينگونه اقدامات غيرجراحي زيبايي براي اندام صورت نيز بايد زير نظر متخصصان مجرب صورت گيرد زيرا انجام نادرست آن، مشكلات فراواني را براي افراد جراحي‌شده به دنبال خواهد داشت.

ایراد از اجزای دیگر صورت است نه بینی

متاسفانه فرهنگی در ایران به وجود آمده‌ که می‌خواهند همه مشکلات زیبایی را با جراحی بینی حل کنند؛ مثلا هستند کسانی که برای جراحی بینی اقدام می‌کنند در صورتی که بینی‌شان هیچ مشکلی ندارد و مشکل از دیگر اجزای صورت است که تناسب را به هم زده‌؛ براي مثال چانه آنها خیلی عقب است، این افراد را باید با توجه به آنالیز صورت توجیه کرد که اشکال اصلی در چانه است نه بینی و با جلو آوردن چانه صورت زیبایی خود را به‌دست می‌آورد و هیچ احتیاجی به جراحی بینی ندارند. زيرا عقب بودن چانه و جلوتر بودن بینی، باعث می‌شود فرد گمان کند که بینی بزرگی دارد.


ویژگی‌های یک چهره زیبا

در یک چهره زیبا نباید هیچ چیزی غیر طبیعی جلوه کند؛ زیبایی باید طبیعی باشد؛ تا جایی که هیچ‌کس متوجه عمل‌هايي که روی صورت انجام گرفته ‌است نشود. با این تعریف خیلی از افراد به هیچ عملی نیاز ندارند زيرا همه‌چیز در صورت آنها نرمال و طبیعی است.

بیشتر ایرانی‌ها نیاز به جراحی بینی ندارند

فرهنگ‌سازی برای کاهش تقاضا به منظور جراحی‌های غیرضروری بینی بسیار ضرورت دارد زيرا بیش از ۵۰ درصد مراجعان جراحی بینی را می‌توان با راهنمایی صحیح از جراحی بی‌مورد منصرف کرد. جالب است بدانید که در كشور ما بيشتر جراحي‌هاي ترميمي، پس از انجام جراحي‌هاي بيني صورت مي‌گيرند كه بر اثر ابتلاي افراد به مشكلات تنفسي يا ايجاد ظاهري نامناسب ايجاد شده است.