حواس تان به ناخن هایتان هست؟

مجله زیبایی سالم - دکتر بهروز باریک بین * : ظاهرا ناخن های افراد نشان دهنده عادات شخصی و بهداشتی شان است. به طور معمول، زنان خیلی بیشتر از مردان به ظاهر ناخن هایشان اهمیت می دهند و زمان و هزینه فوق العاده ای صرف سلامت و زیبایی ناخن هایشان می کنند.

صرف نظر از جنبه زیبایی شناختی، ناخن ها اعمال مهمی هم برای ما انجام می دهند، برای مثال، به ما کمک می کنند تا اشیا را در دست بگیریم و با ابزارها به دقت و با ظرافت کار کنیم. ناخن ها از بافت های نرم انگشتان حفاظت می کنند و مهم تر از همه این که ناخن ها نمایانگر سلامت عمومی بدن هستند و از ظاهرشان می توان به سلامت اعضای درونی بدن پی برد. ناخن ها با توجه به محل قرار گرفتن شان (راس انگشتان)، همیشه در معرض آسیب هستند. بیماری های ناخن حدود ده درصد از کل بیماری های پوستی را شامل می شوند. عده ای با تجربه ماندن دست شان بین در یا فرو رفتن ناخن شست در گوشت یا عفونت های کوچک ناخن رو به رو شده اند.

بیشتر جراحت های کوچک ناخن ها خود به خود با گذشت زمان بهبود می یابد، اگرچه به علت سرعت کند رشد ناخن ها ممکن است این بهبودی مدت زیادی طول بکشد. درمان جراحت ها و آسیب های شدیدتر و حادتر ممکن است نیاز به متخصص داشته باشد. علائم هشداردهنده بیماری ناخن ها عبارتند از تغییر در رنگ و شکل ناخن، تورم پوست اطراف ناخن و درد، باقی ماندن خطوط سفید روی ناخن و موج دار یا شکننده شدن آن ها. در صورت بروز هر یک از این علائم با یک متخصص پوست و مو مشورت کنید. اینکه برخی از رایج ترین مشکلات ناخن مطرح می شود:

۱- لکه های سفید

لکه های سفید روی ناخن ها خیلی شایع است. این لکه های کوچک و تا حدودی مدور، به علت آسیب دیدگی قاعده ناخن (یعنی محل تولید سلول های ناخن) به وجود می آید. این لکه ها اهمیت زیادی ندارد و به تدریج برطرف می شود. گاهی ناخن های پا بر اثر پوشیدن کفش های تنگ یا فعالیت های ورزشی آسیب می بیند.

۲- خونریزی خطی

پاره شدن عروق خونی در بستر ناخن موجب پیدایش خطوط باریک و عمودی زیر صفحه ناخن می شود. خونریزی های خطی ناخن یا به دلیل آسیب رسیدن به ناخن ها یا به علت استفاده از بعضی داروهای خاص و نیز بر اثر بعضی بیماری ها به وجود می آید. با این حال، شایع ترین دلیل، همان آسیب دیدگی بر اثر ضربه است.

۳- عفونت های قارچی

عفونت های قارچی ناخن حدود پنجاه درصد از کل بیماری های ناخن را تشکیل می دهد و درمان آن ها بسیار مشکل است. این عفونت ها که در ناخن های انگشتان پا شایع تر از دست است، اغلب موجب جدا شدن انتهای ناخن از بستر آن می شود. علاوه بر آن، مواد زائدی به رنگ سفید، سبز، زرد یا سیاه نیز ممکن است زیر بستر ناخن تجمع یابد و رنگ ناخن را تغییر دهد.

نوک ناخن یا پوست قاعده ناخن هم می تواند توسط قارچ مورد تهاجم قرار گیرد. ناخن های پا به علت قرار داشتن در فضای گرم و مرطوب کفش، بسیار بیشتر از ناخن های دست مستعد ابتلا به عفونت های قارچی هستند. درمان عفونت های قارچی ناخن بسیاری طولانی است. کشیدن ناخن بدون استفاده از داروهای ضدقارچ مفید نیست و با بازگشت بیماری همراه است.

۴- عفونت های میکروبی

بروز تورم، قرمزی و درد در چین های پوستی اطراف ناخن، علامت بروز عفونت میکروبی است. شایع ترین دلیل بروز عفونت های میکروبی اطراف ناخن، ضربه و آسیب دیدگی ناخن و پوست اطراف آن و تماس مداوم و مکرر با آب و مواد شیمیایی.

۵- عقربک

عقربک با تورم و قرمزی پوست اطراف ناخن دست شروع می شود که بروز آن در ناخن های پا کمتر است. گاه بیماری به صورت حاد است که در این موارد به سرعت پس از ضربه به اطراف ناخن یا کندن و جویدن کوتیکول ایجاد می شود. عقربک حاد اغلب در نتیجه عفونتی است که با باکتری های استافیلوکوک یا استرپتوکوک ایجاد می شود، اما احتمال آلودگی با سایر میکروب ها نیز وجود دارد.عود عقربک حاد سبب ایجاد عقربک مزمن می شود. عقربک حاد را که توسط باکتری ها ایجاد می شود با پمادها یا محلول های آنتی بیوتیکی، پانسمان های اسیداستیک و در صورت نیاز آنتی بیوتیک های خوراکی درمان کرد.

۶- تومورها و زگیل ها

تومورها و زگیل ها در همه جای ناخن یافت می شود. با این حال، بر اثر رشد تومور یا زگیل، صفحه ناخن دچار تغییر شکل می شود یا حتی بر اثر تخریب از بین می رود. تومورهای ناخن را به دو گروه سرطانی و غیرسرطانی (خوش خیم) تقسیم می کنند. شایع ترین تومورهای غیرسرطانی، زگیل ها است. زگیل ها عفونت های ویروسی است که پوست اطراف یا زیر ناخن را مورد تهاجم قرار می دهند. اغلب این ها دردناک اند و گاهی موجب محدودیت در استفاده از انگشتان می شود. در مان آن ها ساده، اما طولانی است و اغلب شامل منجمد کردن یا سوزاندن محل با مواد شیمیایی و برداشتن زگیل است. اگر زگیل یا تومور به زیر چین های ناخن گسترش یابد یا در زیر صفحه ناخن قرار گیرد، برای برداشتن آن به عمل جراحی نیاز است.

۷- پسوریازیس ناخن

پسوریازیس بیماری مزمنی است که سبب التهاب پوست می شود و در نتیجه آن روی پوست سر، آرنج ها، زانوها و پشت، پوسته های سفید نقره ای و ضخیم تشکیل می شود. شیوع آن حدود یک درصد از جامعه را در بر می گیرد. در ایران حدود هفتصد هزار نفر در دوره ای از عمر خود مبتلا به پسوریازیس می شوند. پسوریازیس در پنجاه درصد از بیماران شامل کودکان، جوانان و بزرگسالان علاوه بر پوست، ناخن ها را نیز گرفتار می کند.

این بیماری به شدت و وسعت آن در بدن ارتباطی ندارد. در بیمارانی که پسوریازیس سبب التهاب مفاصل می شود، ناخن ها بیشتر درگیر می شوند. پسوریازیس ناخن ممکن است فقط علامت بیماری باشد. ناخن های دست بیشتر از ناخن های پا مبتلا می شوند.

* متخصص پوست و مو