۱۳ فرمان برای سرپا نگه داشتن یک نشریه دانشجویی

مهم تر از گرفتن مجوز نشریه، چاپ و انتشار آن است. قبل از گرفتن مجوز نشریه ببینید چند مرده حلاجید و آیا می توانید نشریه را بچرخانید یا نه؟ بسیاری از کسانی که مراحل قانونی اخذ مجوز را طی می کنند، بعد از چند ماه نمی توانند حتی یک شماره هم چاپ کنند.

هفته نامه همشهری جوان: مهم تر از گرفتن مجوز نشریه، چاپ و انتشار آن است. قبل از گرفتن مجوز نشریه ببینید چند مرده حلاجید و آیا می توانید نشریه را بچرخانید یا نه؟ بسیاری از کسانی که مراحل قانونی اخذ مجوز را طی می کنند، بعد از چند ماه نمی توانند حتی یک شماره هم چاپ کنند. نبود تحریریه قوی، نداشتن جلسات منظم، برآورده نکردن هزینه های چاپ و... بخشی از مشکلاتی است که باعث می شود بسیاری از نشریه های دانشجویی عمری کوتاه داشته باشند. خلاها و نیازها را به درستی رصد کنید و برای رفع آنها برنامه داشته باشد. در این مطلب سعی کردیم بعضی از فوت و فن هایی را که می توانند شما و نشریه تان را سرپا نگه دارند، بیان کنیم.

13 فرمان برای سرپا نگه داشتن یک نشریه دانشجویی

۱- تحریریه داشته باشید: اول از همه باید به دنبال اعضای تحریریه تان باشید. علاوه بر نویسنده به صفحه آرا و ویراستار هم احتیاج دارید. اگر هزینه مجله کفاف نمی دهد و نمی توانید نیروهای حرفه ای بیاورید، می توانید از افرادی که دارید در این پست ها استفاده کنید. داشتن یک عکاس خوب از نان شب هم واجب تر است. کلی استعداد در دانشگاه وجود دارد که فقط شما باید «زمین بازی» را در اختیارشان قرار دهید.

برای مجلات تخصصی مترجم نقش مهمی ایفا می کند. سمت ها که معلوم شد، وقت برگزاری جلسه تحریریه است. در این جلسه ها تصمیم بگیرید که به چه موضوعاتی بپردازید و البته تقسیم وظیفه کنید، مثلا یک نفر حتما باید مسئولیت چاپ نشریه را بعد از آماده شدن به عهده بگیرد. مدیرمسئول و سردبیر وظیفه هماهنگی اعضای تحریریه را دارند. توزیع یادتان نرود؛ بخش مهمی است که خیلی وقت ها فراموش می شود. شما باید عده ای را مسئول توزیع بموقع و درست نشریه تان در دانشگاه بکنید.

۲- در جذب نیروهای جدید کوشا باشید: تحریریه های دانشجویی در هر مقطع نیاز به پوست انداختن دارند. هر نیرویی خوش بینانه چهار تا شش سال در دانشگاه به عنوان دانشجو فعالیت خواهد داشت و اگر بعد از فارغ التحصیلی نیروهایتان نقشه ای برای جایگزینی آنها نداشته باشید، حسابی دستتان می ماند توی پوست گردو. علاوه بر این، تجربه ثابت کرده برای بخش خبررسانی هر نشریه دانشجویی نیروهای جوان تر بیشتر کمک می کنند. سال بالایی ها در سال های آخر دیگری کارهای فارغ التحصیلی می شوند و به اصطلاح از «اخبار کف دانشگاه» اطلاع چندانی ندارند. چنگک هایتان را قوی کنید و دائما به فکر جذب نیروی خوب برای نشریه تان باشید.

۳- اسم خوب انتخاب کنید: فرض کنید یک رستوران اسمش «اژدر» است و دیگری کی اسم مثل «ژوزه» دارد. طبیعی است که در رستوران اژدر قرار نیست غذای لوکسی به شما بدهند و همین طور در رستوران ژوزه هم خبری از فلافل نیست! اسم مجله شما معرف هویت مطالب داخل آن است. به اسم خود ما دقت کنید: «همشهری جوان» اسم، خودش خودش را توضیح می دهد؛ نشریه ای که قرار است جوانانه باشد و تمام حوزه های فرهنگی، اجتماعی و ورزشی جوانان را پوشش دهد.

در انتخاب اسم خیلی دقت کنید چون تغییر دادن آن، تقریبا محال است اسم خاص و بدیع می تواند نقش بسیار مهمی در به یادماندنی شدن نشریه شما داشته باشد. دقت کنید که اسم باید حتما مرتبط باشد و به اصطلاح «بامسما» باشد. خلاقیت به خرج دهید و ذهنتان را از کلیشه ها دور نگه دارید. «همشاگردی»، «صدای دانشجو» و اسامی ای از این دست، خیلی وقت است دمده شده اند.

۴- پیش شماره داشته باشید: اگر عده ای صفر کیلومتر دور هم جمع شده اید و می خواهید روزنامه بزنید، داشتن پیش شماره از هر چیزی برایتان لازم تر است. روزنامه نگاری مثل خیلی از کارهای دیگر، دشوار است و تا بخواهید روی غلتک بیفتید زمان می برد. چندین شماره را به پیش شماره اختصاص دهید و محتوا را تولید کرده و صفحه بندی کنید اما پخش نکنید. به حدنصاب چند شماره که رسیدید، توزیع رسمی را شروع کنید. حالا می توانید با آرامش خاطر زودتر از موعد مقرر امور نشریه را رتق و فتق کنید.

۵- از تفاوت خط قرمزها استفاده کنید: خط قرمزها در نشریات دانشجویی به نسبت نشریاتی که در کیوسک ها به فروش می رسند، کمتر است. اینجا فرق شما با بقیه مشخص می شود و می توانید حسابی جولان بدهید. منتها دقت کنید که این رمز هم کاملا تعیین شده است. کاری نکنید که ظرف مدت کوتاهی انتشارتان را متوقف کنند. با ظرافت سراغ سوژه ها بروید و از سوژه هایی سخن بگویید که نمی شود پوست کنده در بیرون از دانشگاه از آنها صحبت کرد.

۶- تیمی کار کنید: یکی از مهم ترین جاهایی که یک جوان می تواند در آن کار تیمی را یاد بگیرد، همین نشریات دانشجویی هستند؛ جایی که اگر در آن، تحریریه پویایی داشته باشید، می تواند یکی از بهترین دوره های زندگی شما را رقم بزند. در همه مراحل نشریه همفکری کنید. برای اینکه نشریه بهتری داشته باشید، گروهی در شبکه های اجتماعی بسازید و به جای کپی کردن لطیفه های تکراری، درباره نشریه تان صحبت کنید. مطالب را در گروه به اشتراک بگذارید و همه تحریریه درباره آن نظر بدهند.

۷- موضوعات را جزئی کنید: درست است که در فرم درخواست مجوز نشریه موضوع را مشخص کرده اید اما این کافی نیست. عنوان کلی نشریه سیاسی نمی تواند کمکی به شما کند. تصمیم بگیرید که در چه حوزه ای می خواهید وارد شوید. اگر نشریه ای هنری دارید که قرار است فیلم های سینمایی را نقد کنید مشخص کنید آیا قرار است درباره همه فیلم های سینمایی در حال اکران یادداشت بنویسید یا فقط برخی از آنها؟ فیلم های خارجی هم بر حیطه کاریتان است یا نه؟

۸- ستون ها را مشخص کنید: مجله شما از لحاظ گرافیکی قرار است چه سر و شکلی داشته باشد؟ برای این کار حتما باید یک مدیر هنری کاربلد در کنارتان باشد. تعیین کنید که ستون ها از نظر فرمی به چه شکلی هستند. بعضی از ستون ها جزء بخش های ثابت هر نشریه هستند. مثلا معمولا ستونی تحت عنوان سرمقاله وجوددارد که سردبیر آن را می نویسد. بقیه ستون ها را براساس توانایی های تحریریه و موضوع کلی نشریه مشخص کنید. توجه داشته باشید که ستون های خیلی طولانی نداشته باشید، مثلا ستونی با هزار کلمه خسته کننده خواهد بود و خوانده نخواهد شد. بد نیست برای هر صفحه و ستوان اسم بگذارید. نوع و اندازه فونت ها را هم مشخص کنید. از فونت های عجیب و غریب و ناخوانا دوری کنید. بی زر و بی نازنین از فونت هایی هستند که به دلیل زیبایی و خوانایی زیاد استفاده می شوند.

۹- غلط گیری کنید: اول همه مطالب را با دقت بخوانید و اگر غلطی دارد، تصحیح کنید. بعد از صفحه بندی نیز دوباره مطالب را بخوانید. ممکن است در صفحه بندی مطلبی اشتباهی از دست صفحه آرا دررفته و آورده نشده باشد یا قسمتی از متن حذف شده باشد یا اینکه کلمات به هم چسبیده باشند. گاهی شاید عکس بهتری برای متن یپدا کرده اید که می تواند جایگزین عکس قبلی شود. پس حتما یکبار قبل از صفحه بندی و یکبار هم قبل از چاپ، نشریه را بخوانید. دقت کنید که کل نشریه باید نگارش واحدی داشته باشد. نمی توانید در برخی متن ها نیم فاصله را رعایت کنید و جای دیگر نه. صورت درستی ندارد جایی از مجله مثلا «آن چه» سر هم باشد و جای دیگر جدا.

۱۰- بهترین زمان و مکان انتشار نشریه را بیابید: برنامه ریزی کنید که قرار است این نشریه چه روزی توزیع شود؟ اگر ماهنامه است اول، نیمه یا آخر ماه؟ دقت کنید که در روزهای پایانی ماه های اسفند و خرداد احتمالا به تعطیلی دانشگاه می خورید و نشریه روی دستتان باد می کند. شلوغ ترین زمان دانشکده را برای توزیع نشریه تان انتخاب کنید. علاوه بر این، باید مکان مناسبی را برای توزیع درنظر بگیرید. پررفت و آمدترین جای دانشکده جایی احتمالا در لابی، رو بهر وی برد آموزش، کنار بوفه و... است. البته با مسئولان دانشکده هماهنگ کنید که مشکلی برایتان پیش نیاید. توزیع نشریه در بخش هایی از تولید مطالب هم مهم تر است. همان طور که ممکن است فیلم خوبی قربانی شرایط بد اکران شود، یک نشریه خوب هم ممکن است قربانی توزیع بدش در دانشگاه شود.

۱۱- هزینه ها را محاسبه کنید: معمولا دانشجویان پولی برای خرید نشریه نمی پردازند ولی آن را می خوانند. دو سوی این معادله اصلا با هم برابر نیست، چشمی به درآمد نشریه نداشته باشید. همین که مجبور نباشید پولی از جیب مبارک خرج کنید، کافی است اما راه هایی برای حل این مشکل وجود دارد. اول اینکه با مسئولان فرهنگی دانشگاه رایزنی کنید. آنها اجازه دارند بخشی از بودجه فرهنگی را در اختیار نشریه های دانشجویی قرار دهند. این مبلغ به تناسب سطح نشریه متفاوت است. هر قدر نشریه حرفه ای تری داشته باشید بیشتر می توانید به کمک مالی امیدوار باشید. گرفتن اسپانسرهایی مثل کلاس های کنکور و زبان هم می تواند کمکی مالی برای نشریه باشد. می توانید بخشی داشته باشید به عنوان «مفقودی کارت دانشجویی» و در آن اسم کسانی که کارت دانشجویی شان را گم کرده اند، چاپ کنید. یکی از راحت ترین راه های کسب هزینه در نشریه همین است.

۱۲- سر و صدا کنید: اینکه یک نشریه را بنویسید و چاپ کنید باعث نمی شود نشریه تان خوانده شود. باید به دیگران هم اطلاع بدهید که نشریه دارید. این تبلیغات هم می تواند در جمع ها و گفت و گوهای دانشجویی باشد، هم در فضای مجازی. می توانید در صفحه اینستاگرامتان جلد نشریه را بزنید و از دیگران بخواهید که بخوانند و نظر بدهند یا اینکه در گروه ها و کانال های تلگرامی نشریه تان را تبلیغ کنید و اسم نشریه تان را هشتگ کنید.

۱۳- نظرسنجی کنید: بعد از چاپ و توزیع نشریه کار شما تمام نشده است. حالا زمان آن رسیده که نظر مخاطبان را جویا شوید. می توانید ای میلی بسازید و آن را در نشریه چاپ کنید و از مخاطبان بخواهید که نظرهای خود را برایتان بفرستند. همیشه بخشی را برای مخاطب درنظر داشته باشید. این موضوع تاثیر زیادی در دیده شدن مجله تان در محیط دانشگاه خواهد داشت.

درباره چی بنویسیم؟

از چی بگم؟

مهم ترین تفاوت شما با یک نشریه سراسری همین است. اینجا دانشجوها نویسنده های مجله اند و آنها هستند که محتوای آن را تعیین می کنند. در نشریات سراسری احتمالا سازمان، نهاد و افرادی که نشریه وابسته به آنهاست، چهارچوب نشریه را معین می کنند اما در نشریه های دانشجویی نویسنده ها آزادانه تر می توانند بنویسند و جز در مواردی که قانون نوشتن آن را منع می کند، منع دیگری برای نویسندگان نشریات دانشجویی وجود ندارد اما سوال مهمی که مطرح می شود؛ محتوای نشریه دانشجویی است. آیا همین که نویسنده های نشریه ای دانشجو هستند، برای دانشجویی بودن آن کفایت می کند؟

برخی از فعالان دانشجویی عقیده دارند نشریه های دانشجویی باید بستر و عرصه ای برای بیان معضلات و مشکلات دانشگاه و دانشجویان باشند؛ مثلا اگر قرار است نشریه ای با محتوای سیاسی در دانشگاه چاپ شود، بهتر است بخشی از سیاست هایی که به دانشگاه مربوط هستند و تاثیری مستقیم بر دانشجویان دارند، گفته شود.

نقد عملکرد وزارت علوم احتمالا موضوعی است که باید در نشریات دانشجویی به آن پرداخته شود. اگر ستونی تحت عنوان اخبار دارید، خبرهای دانشگاه و اظهارنظر مسئولان درباره دانشگاه می تواند اولویت شما در پوشش دهی خبرها باشد. پرداختن به مشکلات دانشجویان تنها به نشریات سیاسی محدود نمی شود. شما می توانید در نشریه تان درباره مشکلات صنفی دانشکده مانند مجهز نبودن سالن ورزش، کمبود منابع کتابخانه، کیفیت پایین غذاهای سلف و... بنویسید. اینکه در جمع های دوستان مشکلات دانشکده تان را بگویید، شاید فایده ای نداشته باشد و هیچ مشکلی را حل نکند. اما زمانی که مشکلات مکتوب و در نشریه پوشش داده شوند، احتمال اینکه برای آنها چاره ای اندیشیده شود، بیشتر است.

علاوه بر این، در نشریه های علمی، فرهنگی، اجتماعی و... نیز می توانید قشر دانشجو را در نظر داشته باشید؛ مثلا یک نشریه فرهنگی می توانند محمل خوبی برای مصاحبه با دانشجویان درباره مسائل فرهنگی باشد یا اینکه اگر قرار است در نشریه تان فیلم های سینمایی را نقد و تحلیل کنید به سراغ فیلم هایی بروید که درباره دانشگاه و دانشجو است. یادتان باشد که مخاطبان نشریه شما دانشجویان و مسئولان دانشگاه هستند.

احتمال اینکه دانشجویان نشریه ای را که معضلات و مشکلات آنها را منعکس می کند، بخرند و بخوانند، بیشتر است. پس در جلسات تحریریه وقتی که قرار است موضوع نشریه را مشخص کنید، به این فکر کنید که موضوع انتخاب چگونه می تواند به دانشجو و دانشگاه مربوط باشد. سوژه هایی مثل امتحانات، روابط بین استاد و دانشجو، مهاجرت و... موضوعاتی هستند که هر دانشگاهی درگیر آنهاست و پرداختن به آنها جذاب است.