انتشار کتاب، انتشار پول

هفته نامه همشهری جوان - حورا نژادصداقت: در سال ۲۰۱۵، مثل هر سال دیگری، Forbes لیستی از ثروتمندترین نویسنده های دنیا را منتشر کرده که نکته های عجیبی در آن دیده می شود. بماند که چقدر اعداد و ارقام موجود در این لیست، برای ما حیرت انگیز است و برای نویسندگانمان شبیه رویا و خیال. عجیب ترین نکته لیست امسال نویسندگان، جوانانی هستند که درآمدهای نجومی از کتاب هایشان به دست آورده اند؛ مثلا ۲۷ میلیون دلار! چنین عددهایی برای نویسندگان جوان ایرانی حتی خیال و رویا هم نیست.

فکرش را بکنید، داستان نویس جوان ما اوج خوشحالی اش این است که یک ناشر معروف در اولین چاپ، کتابش را حدود ۱۲۰۰ نسخه منتشر کند! بعد آن طرف آب، جوان ها می آیند کسی مثل رولینگ را از جدول ثروتمندها کنار می گذارند و او را به جایگاه هفتم می رسانند. این بار با هم ثروتمندترین نویسندگان سال ۲۰۱۵ و البته چگونگی پول درآوردن قلم به دستان ایرانی را مرور می کنیم.

جیمز پترسون


۸۹ میلیون دلار درآمد از راه نوشتن (آن هم از ژانویه ۲۰۱۴ تا ژانویه ۲۰۱۵) موجب شده جیمز پترسون برای دومین سال متوالی به عنوان ثروتمندترین نویسنده دنیا در لیست فوربس معرفی شود. این ثروت زیاد موجب شده پترسون در لیست ۱۰۰ سلبریتی ثروتمند دنیا هم رتبه هفتم را به دست آورد.

پترسون خودش از نوشتن چهار تا از کتاب هایش خیلی خوشحال است: «الکس کراس را بکش»، «باشگاه قتل زنان»، «مایکل بنت» و مجموعه «خصوصی» ولی چون یک فیلم باز حرفه ای است، از فیلم هایی که به صورت اقتباسی از آثارش ساخته شده اند، چندان راضی نیست. البته پترسون برای جذب مخاطبانش کارهای مختلفی هم انجام می دهد؛ مثلا او چند وقت پیش کتابی نوشته بود که خوانندگانش فقط ۲۴ ساعت فرصت خواندن آن را داشتند و چون کتاب الکترونیک بود، بعد از ۲۴ ساعت، از صفحه تبلت کاربر پاک می شد. بماند که او برای تشویق مخاطبانش، فرصت یک شب شام خوردن را هم به خوانندگان این کتابش می داد.

حالا ما ایرانی ها چقدر از پترسون خوانده ایم؟ خب، جواب خوبی ندارد این سوال. در حالی که گاهی مترجمان ما از یک کتاب بیش از ۱۵ بار ترجمه می کنند، فقط چند نفر به سراغ آثار پترسون رفته اند و اتفاقا ترجمه چندان قوی و درخشانی هم در بازار نشر ما ارائه نشده است. می توان گفت ما ایرانی ها این قدر درباره پترسون نمی دانیم که حتی بخش ویکی پدیای فارسی هم مطلب خاصی درباره او ننوشته و در لیست خانه کتاب، فقط نام چند کتاب ترجمه شده از او هست. خلاصه، تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.


جان گرین


چندان جوان نیست، متولد سال ۱۹۷۷ (۱۳۵۶). ولی ۲۶ میلیون دلار درآمد، او را به جایگاه دوم این لیست رسانده است. کدام ویژگی موجب چنین اتفاقی شده؟ نوشتن از دنیای نوجوانان و ساخت فیلم از آثار او. انگار در لیست پرفروش های دنیا این دو عامل خیلی اهمیت دارد و یک قانون نانوشته به حساب می آید؛ چیزی که جایش در کشور ما خالی است چون ما هنوز داریم از ضعف کتب های نوجوانانه و فیلم های اقتباسی صحبت می کنیم.

در ایران «خطای ستارگان بخت ما» با ترجمه میلاد بابانژاد و الهام مرادی به دست خوانندگان رسیده و غیر از یکی دو کتاب دیگر، تقریبا چیز زیادی از آثار جان گرین نمی دانیم. ماجرای این کتاب، داستان پسر نوجوانی است که دچار یک بیماری شده و به او گفته اند، به زودی می میرد. پسر که اوضاع بدی دارد و بدجور افسرده شده و مدام به مرگ و آینده اش فکر می کند، یک دوست متفاوت پیدا می کند و کلا مسیر زندگی اش از این رو به آن رو می شود. دقیقا همین کتاب بوده که به یک فیلم پرفروش تبدیل شده و کتاب های دیگر گرین را هم در لیست انتظار اهالی سینما قرار داده تا زودتر آنها را فیلم کنند.


ورونیکا راث


چند سالش است؟ ۲۷ سال. چقدر ثروت دارد؟ ۲۵ میلیون دلار. سال ۲۰۱۴ چقدر ثروت داشته؟ حدود ۱۷ میلیون دلار. چگونه این پول ها را درآورده؟ فقط از راه نوشتن. تازه، وضعیت ظاهری زندگی اش، مثل جدایی پدر و مادرش از یکدیگر و... نشان می دهد که چندان هم اوضاع خوشی نداشته است. حالا، جا دارد که اول همه با هم در افق محو شویم و بعد برای مرور آثارش برگردیم.

راث غیر از داستان های کوتاهش، یک مجموعه سه جلدی (یا تریلوژی) نوشته است که اتفاقا اولین مجلد آن با عنوان «ناهمتا» در ایران هم ترجمه شده. ایده اولیه نوشتن این کتاب ها که از سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ منتشر شده اند، در زمان دانشجویی به ذهن راث می رسد. نوجوان ها شخصیت های اصلی کتاب او هستند که تصمیم می گیرند آینده خودشان را چه شکلی رقم بزنند و از کدام خصلت نیک آدمی (یعنی از خودگذشتگی، صلح، صداقت، شجاعت و دانش) حمایت کنند.

راستی، کتاب های او هم فیلم شده اند و این یکی از عوامل پرفروش شدن کتاب هایش بوده است.


دانیل استیل


به سلامتی، به نویسنده ای رسیدیم که ما ایرانی ها هم اسمش را زیاد شنیده ایم. دانیل استیل در سال ۲۰۱۵ چهارمین نویسنده ثروتمند دنیاست که ۲۵ میلیون دلار ثروت دارد.

رمان های او را عامه پسند می دانند و حتی آثار شخصی مثل فهیمه رحیمی را با نوشته های او مقایسه می کنند. دانیل استیل که کتاب هایش خیلی وقت ها در صدر پرفروش های دنیاست، مترجمان زیادی را در ایران وسوسه کرده تا آثارش را ترجمه کنند و هم مخاطبانشان را با کتاب های او آشنا کنند و هم حرکتی در صنعت نشر ایجاد کنند. لیلی کریمان، قدیر گلکاریان و حسین قاسمی از جمله مترجمان آثار دانل استیل هستند. نثر ساده و صحبت از اتفاقات جاری زندگی آدم های معمولی از مهم ترین دلایل فروش بالای آثار استیل است.


جف کینی


متولد ۱۹۷۱ میلادی است و ۲۳ میلیون دلار درآمد او را به جایگاه پنجم رسانده است. خوب است که جف کینی را ما در ایران با نام کتاب «دفترچه خاطرات یک بی عرضه» می شناسیم. او هم مثل بسیاری از افراد این لیست، به سراغ نوجوان ها رفته و البته بزرگسالانی که کمی دلشان می خواهد از خاطرات و شیطنت های دوران مدرسه بدانند. راستش، مطالب این کتاب گاهی بامزه است و گاهی هم کمی لوس اما در کل به خاطر تصویرگری های ساده و کارهای عجیب و غریب، دیدنش حتی برای بزرگسالان هم بد نیست.

نکته تکراری، این که از کتاب های کینی هم فیلم های اقتباسی ساخته شده است.