عطر و رايحه مورد علاقه‌تان را خودتان در خانه بسازيد
عطر مورد علاقه تان را خودتان در خانه بسازيد
دنياي اسرار آميز و خوشبوي عطر هركسي را شيفته خودش مي‌كند؛ از بوهاي قديمي و خوشي كه خاطره‌ها را به ياد مي‌آورند تا رايحه‌هاي جديدي كه دنياي پر جنب و جوش و صنعتي عطر با آنها طرفدارانش را شگفت زده مي‌كند.
مجله سیب سبز - یگانه خدامی: دنياي اسرار آميز و خوشبوي عطر هركسي را شيفته خودش مي‌كند؛ از بوهاي قديمي و خوشي كه خاطره‌ها را به ياد مي‌آورند تا رايحه‌هاي جديدي كه دنياي پر جنب و جوش و صنعتي عطر با آنها طرفدارانش را شگفت زده مي‌كند.
حتما شما هم عطر و برند خاصي را دوست داريد و بارها آنها را هديه داده يا براي خودتان خریداری کرده‌اید. اما تا به حال فكر كرده‌ايد كه خودتان هم مي‌توانيد عطر بسازيد؟ شايد كمي دور از ذهن به نظر برسد اما واقعيت اين است كه با وسايل ساده مي‌توانيد از گياهان و گل‌هاي خوشبو عطر دلخواهتان را تهيه كنيد.
با كمك دكتر محمدتقي عبادي، دكتراي گياهان دارويي، دو روش ساخت عطر خانگي را به شما آموزش مي‌دهيم. در واقع به گفته دكتر عبادي اين روش‌ها تنها راه‌هاي ساخت عطر در خانه هستند و روش‌هاي ديگر نياز به وسايل صنعتي و بيشتري دارند.
مواد لازمش هم در دسترس است. شاید سر دیوار خودتان یا همسایه شاید هم در باغچه حیاط. ياس‌امين‌الدوله و رز و شمعدانی در حیاط غوغایی به پاکرده اند با عطر بی‌نظیرشان. این رایحه‌های دلپذیر را به خانه بیاورید.
رایحه اسطوخودوس، مریم گلی و شمعداني
عملیات تقطیر
روش اول: اولين روش یعنی تقطیر با آب براي تهيه اسانس گياهان و گل‌هايي مانند اسطوخودوس، گل محمدي، رز، شمعداني عطري، آويشن، ميخك و مريم گلي به كار مي‌آيد؛ روشي كه اگر به كاشان سفر كرده باشيد مشابه آن را در گلاب‌گيري‌ها ديده‌ايد.
مواد لازم:
- ظرفی با گنجايش ۵۰۰ سي سي
- آب: يك عدد
- گل تازه موردنظرتان: ۷۵ تا ۸۰ گرم
- سيني: يك عدد
- اتانول: به مقدار لازم
طرز تهيه: ابتدا ظرف را از آب پر كنيد و روي اجاق گاز بگذاريد. بعد گل‌هاي تازه را در آن ريخته و اجازه دهيد آب جوش بيايد. بعد از اينكه آب جوش آمد، سيني سرد را با يك شيب ملايم بالاي ظرف بگيريد تا بخار ناشي از تبخير آب همراه با تركيبات معطر گل‌ها (اسانس) روي سطح آن بنشيند. اسانس همراه با آب دائما به‌صورت قطره قطره از سيني به داخل ظرف جمع آوري اسانس چكيده مي‌شود. حال شما يك لايه روغن زرد كمرنگ يا زرد مايل به سبز روي سطح آب می‌بینید كه همان اسانس گياه است. آن را از آب جدا كرده، در يك ظرف كوچك بريزيد.
يادتان باشد ظرف‌تان بايد كاملا خشك، تيره رنگ (با كشيدن يك لايه فويل آلومينيوم مي‌توانيد ظرف را در مقابل نور عايق کنید) و متناسب با ميزان اسانس‌تان باشد. برای اين ميزان از آب و گل، ظرف يك تا يك و نيم سي‌سي كافي است. در اين ظرف نبايد هوا باشد و چون شما دستگاه وكيوم و خارج كردن هوا از ظرف را در خانه نداريد، بهتر است شيشه‌هاي‌تان كوچك باشند كه با اسانس پر شوند و ديگر هوايي در آنها وجود نداشته باشد.
حالا بعد از پر کردن شیشه و ظرف موردنظر از اسانس، روي آن اتانول بريزيد. اتانول حداكثر بايد 80 درصد از عطر شما را تشكيل دهد؛ يعني میزان اسانس 20 درصد باشد و اتانول 80 درصد. البته اگر دوست داريد عطرتان غليظ‌تر باشد، مي‌توانيد اتانول كمتري اضافه كنيد. حالا عطر دست ساز و خانگي شما آماده است.
نكته:
1-بهتر است ظرفي كه براي جوشاندن گياه در آب استفاده مي‌كنيد پيركس باشد. چون اين ظروف واكنشي نسبت به تركيبات معطر گياه نشان نداده و آنها را تغيير نمي‌دهند. ظروف استيل و آلومينيوم هم در رتبه بعدي قرار دارند.
2-سيني شما بايد كاملا سرد باشد.
3-ميزان گلي كه شما براي ساخت عطرتان نياز داريد بستگي به نوع آن دارد. اگر مي‌خواهيد اسانس اسطوخودوس بگيرید 75 تا 80 گرم گل آن کافي است اما بسته به حجم گل ميزان آن مي‌تواند كمتر يا بيشتر شود. حداكثر ميزان متناسب با 500 سي‌سي آب، 100 گرم گل است.
4-ظروفي كه براي نگهداري اسانس استفاده مي‌كنيد بايد تيره باشند و در معرض نور آفتاب قرار نگيرند. چون وقتي اسانس‌ها در معرض نور قرار مي‌گيرند تند و بدبو مي‌شوند.
دنیای خوشبوی ياس امين الدوله
عملیات خیساندن
روش دوم: اين روش خيساندن در روغن‌هاي جاذب «Enfleurage» نام دارد و براي تهيه اسانس گل‌هايي چون ياس، ياس امين الدوله، اقاقياي بنفش (گليسين)، نرگس، ياسمن و مريم كاربرد دارد چون تركيبات معطر اين گل‌ها به دماي بالا حساس و اسانسی‌شان پايين است. در واقع اين روش، شيوه سنتي و البته گران قيمت تهيه عطر در دنياست چون نياز به زحمت و زمان زيادي دارد. اما در عين حال روشي است كه با استفاده از آن در خانه هم مي‌توانيد عطر خودتان را توليد كنيد.
مواد لازم:
طرز تهيه:
1. شما براي تهيه عطر به اين روش مي‌توانيد از ظروف پيركس مستطيلی شكلی كه براي تهيه لازانيا يا سوفله‌ها به كار مي‌روند استفاده كنيد. حالا در ظرف تان به عمق يك سانتي‌متر روغن بريزيد و گل‌ها را مرتب روي آن بچينيد. تا جايي كه روي روغن كاملا پوشانده شده و ظرف پر از گل شود. هر 12 تا 24 ساعت بايد گل‌ها و روغن را هم بزنيد. بعد از 48 ساعت هم گل‌ها را از داخل روغن برداريد و روغن روي آنها را به خوبي بگيريد و جدا كنيد. روغن را داخل ظرف برگردانيد.
2. بعد گل‌هاي تازه را به همان روغن داخل اضافه كنيد و همان مراحل را طي كنيد. 2 تا 3 نوبت بايد اين كار را انجام دهيد تا روغنِ داخل ظرف از تركيبات عطر اشباع شود. حالا نوبت عمليات استخراج تركيبات عطري است؛ يعني بايد روي روغن الكل بريزيد.
3. اندازه الكل باز هم به ميزان روغن بستگي دارد؛ مثلا براي 100 سي سي روغن اشباع شده، 20 تا 30 سي سي اتانول نياز داريد. بعد از ريختن الكل، آن را جمع کنید و اجازه دهيد الكل بپرد. ديگر عطرتان آماده شده و مي‌توانيد آن را در ظرف مناسب ريخته و استفاده كنيد.
عملیات خیساندن
روش دوم: اين روش خيساندن در روغن‌هاي جاذب «Enfleurage» نام دارد و براي تهيه اسانس گل‌هايي چون ياس، ياس امين الدوله، اقاقياي بنفش (گليسين)، نرگس، ياسمن و مريم كاربرد دارد چون تركيبات معطر اين گل‌ها به دماي بالا حساس و اسانسی‌شان پايين است. در واقع اين روش، شيوه سنتي و البته گران قيمت تهيه عطر در دنياست چون نياز به زحمت و زمان زيادي دارد. اما در عين حال روشي است كه با استفاده از آن در خانه هم مي‌توانيد عطر خودتان را توليد كنيد.
مواد لازم:
- گل تازه گياه: به ميزان لازم
- روغن جاذب و بي بو مانند پارافين مايع، روغن كنجد و روغن زيتون بي بو: به ميزان لازم
- ظرف پيركس مستطيل شكل: يك عدد
- الكل اتانول: به ميزان لازم
طرز تهيه:
1. شما براي تهيه عطر به اين روش مي‌توانيد از ظروف پيركس مستطيلی شكلی كه براي تهيه لازانيا يا سوفله‌ها به كار مي‌روند استفاده كنيد. حالا در ظرف تان به عمق يك سانتي‌متر روغن بريزيد و گل‌ها را مرتب روي آن بچينيد. تا جايي كه روي روغن كاملا پوشانده شده و ظرف پر از گل شود. هر 12 تا 24 ساعت بايد گل‌ها و روغن را هم بزنيد. بعد از 48 ساعت هم گل‌ها را از داخل روغن برداريد و روغن روي آنها را به خوبي بگيريد و جدا كنيد. روغن را داخل ظرف برگردانيد.
2. بعد گل‌هاي تازه را به همان روغن داخل اضافه كنيد و همان مراحل را طي كنيد. 2 تا 3 نوبت بايد اين كار را انجام دهيد تا روغنِ داخل ظرف از تركيبات عطر اشباع شود. حالا نوبت عمليات استخراج تركيبات عطري است؛ يعني بايد روي روغن الكل بريزيد.
3. اندازه الكل باز هم به ميزان روغن بستگي دارد؛ مثلا براي 100 سي سي روغن اشباع شده، 20 تا 30 سي سي اتانول نياز داريد. بعد از ريختن الكل، آن را جمع کنید و اجازه دهيد الكل بپرد. ديگر عطرتان آماده شده و مي‌توانيد آن را در ظرف مناسب ريخته و استفاده كنيد.
نكته‌هايي درباره عطر و عطرسازي
براي ساخت عطر در خانه اول بايد كمي از گياهان خوشبو شناخت داشته باشيد و بدانيد تركيبات معطر آنها سنگين است يا سبك؛ مثلا اگر تركيبات آن سبك باشد و عمليات اسانس‌گيري دو ساعت طول بكشد، اسانس تهيه شده در نيم ساعت اول مطلوب‌تر است.
نكته ديگر اين است كه هر عطر بايد سه نوت داشته باشد. نوت آغازين، نوت مياني و نوت پاياني. عطري مطلوب است كه در طول زمان يك كيفيت داشته باشد. منظور از نوت همان رايحه آن است. مثلا عطر مطلوب در نوت مياني‌اش يعني تقريبا يك روز بعد از استفاده، بايد همان رايحه نوت آغازين و بار اول را داشته باشد. ممكن است به مرور بوي آن كمتر شود اما نبايد تغيير كرده باشد. در عطرهاي صنعتي اين نوت‌ها طراحي مي‌شوند چون تركيبات عطرها يكنواخت نيستند. البته طراحي نوت كار سخت، پيچيده و بسيار ظريفي است كه آموزش داده مي‌شود و تعداد كمي از دانشجويان اين رشته در مدرسه معتبري مثل مدرسه عطرسازي ژيودان سوييس مي‌توانند هر سال در اين بخش به تخصص برسند.
شايد تهيه عطر در خانه كمي سخت باشد اما اين كار براي كساني كه به عطر علاقه دارند و نگاه خاص‌تري به آن دارند، يك آغاز است. با چند بار امتحان كردن اين كار در خانه مي‌توانيد آن را ادامه دهيد.
براي برداشتن اولين قدم‌ها مطالعه كتاب «اصول و شيوه‌هاي عطرسازي، جلد اول و دوم» كمك تان مي‌كند. اين كتاب دو جلدي توسط رابرت آر. كالكين از عطرسازان بزرگ دنيا نوشته و توسط آقاي شريف عطار در ايران ترجمه شده است. كتابي كه در مدرسه عطرسازي ژيودان سوييس تدريس مي‌شود و مي‌تواند به شما كمك كند.
براي ساخت عطر در خانه اول بايد كمي از گياهان خوشبو شناخت داشته باشيد و بدانيد تركيبات معطر آنها سنگين است يا سبك؛ مثلا اگر تركيبات آن سبك باشد و عمليات اسانس‌گيري دو ساعت طول بكشد، اسانس تهيه شده در نيم ساعت اول مطلوب‌تر است.
نكته ديگر اين است كه هر عطر بايد سه نوت داشته باشد. نوت آغازين، نوت مياني و نوت پاياني. عطري مطلوب است كه در طول زمان يك كيفيت داشته باشد. منظور از نوت همان رايحه آن است. مثلا عطر مطلوب در نوت مياني‌اش يعني تقريبا يك روز بعد از استفاده، بايد همان رايحه نوت آغازين و بار اول را داشته باشد. ممكن است به مرور بوي آن كمتر شود اما نبايد تغيير كرده باشد. در عطرهاي صنعتي اين نوت‌ها طراحي مي‌شوند چون تركيبات عطرها يكنواخت نيستند. البته طراحي نوت كار سخت، پيچيده و بسيار ظريفي است كه آموزش داده مي‌شود و تعداد كمي از دانشجويان اين رشته در مدرسه معتبري مثل مدرسه عطرسازي ژيودان سوييس مي‌توانند هر سال در اين بخش به تخصص برسند.
شايد تهيه عطر در خانه كمي سخت باشد اما اين كار براي كساني كه به عطر علاقه دارند و نگاه خاص‌تري به آن دارند، يك آغاز است. با چند بار امتحان كردن اين كار در خانه مي‌توانيد آن را ادامه دهيد.
براي برداشتن اولين قدم‌ها مطالعه كتاب «اصول و شيوه‌هاي عطرسازي، جلد اول و دوم» كمك تان مي‌كند. اين كتاب دو جلدي توسط رابرت آر. كالكين از عطرسازان بزرگ دنيا نوشته و توسط آقاي شريف عطار در ايران ترجمه شده است. كتابي كه در مدرسه عطرسازي ژيودان سوييس تدريس مي‌شود و مي‌تواند به شما كمك كند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
عالی است
عالی بود مرسی
مصرف اتانول را متوجه نشدم