«سیلیکون ولِی» قاره آفریقا را بشناسید

برترین ها: مجله اینترنتی برترین ها قصد دارد در مجموعه گفتارهای " کار آفرینی دیجیتالی "، هر هفته و در روزهای فرد، موضوعات مرتبط با فضای مجازی و جامعه اطلاعاتی را در زمینه های مختلف مورد بحث و بررسی قرار داده و خوانندگان محترم این پرتال را با موضوعات و مطالب جالب و خواندنی درباره دنیای دیجیتال، کسب و کار اینترنتی و ایده های موفق در این حوزه آشنا کند. هم چنین در بخش " کار آفرینی دیجیتالی "، آخرین تحولات دنیای فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران در قالب گزارش جامعی در ۵ شنبه هر هفته تحت عنوان "گزارش هفتگی از وضعیت ICT ایران" مورد بررسی و اشاره قرار می گیرد. پس هر هفته با ما همراه باشید با مطالب خواندنی درباره تحولات ICT در ایران و سایر نقاط جهان.

کشور کنیا به عنوان یکی از کشورهای فعال در عرصه کسب و کار های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات در قاره آفریقا، توانسته است سهم خود را از کارآفرینی دیجیتالی این قاره افزایش دهد.

در سلسه مقالاتی که تا کنون درباره بسترها و فرصت های مربوط به کار آفرینی دیجیتالی مطالبی ارائه شد، مولفه های مربوط به کسب و کارهای آنلاین و آی تی محور در ده ها مبحث مختلف و با رویکردهای متنوع و گوناگون و بعضا کاربردی، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. یکی از اهداف این بخش، معرفی موفقیت های شرکت ها، سازمان ها و کشورهای مختلف در عرصه کارآفرینی دیجیتالی می باشد که هر از گاهی به آن پرداخته می شود. امروز، به بررسی موفقیت ها و دستاوردهای کشور کنیا در حوزه کسب و کار های فناورانه می پردازیم و شتابی که این رویکرد به ارتقای بهره وری و کسب و کار و توسعه رشد ناخالص ملی این کشور در یک دهه اخیر داشته، بررسی میشود. بررسی ها نشان می دهد که کشورهای آفریقایی که توانسته اند از قابلیت های کسب و کار آنلاین چه در عرصه وب و چه در حوزه موبایل، به خوبی استفاده کنند، اشتغال زایی گسترده و سودآوری قابل توجهی را کسب کرده اند که کنیا و آفریقای جنوبی، مثال هایی از این دست می باشند.


کشور کنیا را مدلی موفق در عرصه کارآفرینی مبتنی بر فناوری موبایلی در میان کشورهای در حال توسعه می دانند. سیستم پرداخت موبایلی قدرتمند این کشور که ظرفیتها و فرصت های کارآفرینی گسترده ای را برای فعالان کسب و کار در این کشور فراهم کرده است، یکی از مدل های موفق کسب و کار موبایلی در قاره سیاه را نمایان می کند. تنها، اپراتور M-PESA توانسته است ۷۹ هزار شغل تحت کارآفرینی موبایلی در این کشور در سال گذشته ایجاد کند.

نایروبی را سیلیکون ولی آفریا می دانند از ان به عنوان Nairobi, Africa's "Silicon Savannah یاد می کنند.این ویدئو درباره سیلیکون ساوانا در کنیا توضیحاتی ارائه کرده است.

http://goo.gl/oeugHQ

TICKETING-M / KOPA-M از جمله کسب و کار های موبایلی موفق در این کشور بوده اند که با استقبال گسترده رو به رو شده اند. کنیا را باید در واقع یک هاب آفریقا دانست که در آینده نزدیک آن را به کشور دیجیتالی تبدیل می کند و ارزش افزوده زیادی را برای این کشور در حال توسعه از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات به ثمر می آورد. گزارشات بسیاری توسط نهادهای تحقیقاتی در دنیا درباره پتانسیل بی نظیر کنیا در حوزه کسب و کار دیجیتالی در آفریقا منتشر شده است که نشان دهنده افق های این کشور برای یک برتری دیجیتالی در این قاره می باشد.


توجهات نوینی به ظهور اکو سیستم کارآفرینی دیجیتالی در کشور کنیا توسط مسئولان این کشور داده شده است و این موضوع در عرصه توسعه ظرفیت های خدمات موبایل محور mobile enabled services بیش تر بوده است. خدماتی که توسط سرویس های موبایل اعم از اپلیکیشن ها، سامانه های هوشمند و صفحات اینترنتی موبایل مدار توسط شرکت ها و اپراتورهای تلفن همراه ارائه می شود، فرصت مطلوب و مغتنمی برای تعامل ارائه دهندگان خدمات و مصرف کنندگان می باشد.

این تعامل هوشمندانه، در ایجاد فرصت های کسب و کار در عرصه گوناگون اعم از تبلیغات، اطلاع سانی، مشاوره و امثالهم نقش بسیاری دارد. ارتباطات موبایلی در واقع یک فضای فرصت آفرین است که در آن، بستر برای فعالیت های مختلف فراهم می شود و اکنون میلیاردها نفر در سراسر جهان از طریق موبایل و خدمات موبایل محور، با یکدیگر درتعامل هستند. در پایان سال ۲۰۱۳ میلادی ، ۳.۴ میلیارد نفر از ساکنان دهکده جهانی، از خدمات موبایل استفاده میکردند که پیش بینی می شود این رقم تا ۵ سال دیگر یعنی تا سال ۲۰۲۰ میلادی به بیش از ۴ میلیارد نفر برسد. یعنی از هر دو نفر، یک نفر دارای گوشی موبایل هست .

تا سال ۲۰۲۰ ، پیش بینی های به این صورت است که ۴.۱ میلیارد نفر در سراسر جهان، از خدمات پهنای باند یا اینترنت بر روی موبایل استفاده خواهند کرد و شاید تا پیش از ورود به نیمه دوم قرن بیست و یکم، کلیه گوشی های تلفن همراه در سراسر جهان، به اینترنت پر سرعت و پروتکل های جهانی برای تسهیل و تسریع در ارتباطات بهره مند شوند. توسعه ظرفیت های موبایلهای اینترنت دار، در واقع موجب توسعه کسب و کار شرکت های کارآفرینی مانند گوگل، یاهو ، فیس بوک شده است که نرم افزارهای خود را تحت این خدمات به روز رسانی کنند. حتی شرکت های کوچک نیز توانسته اند از طریق این انقلاب در موبایل ها، خدمات و فرصت های مختلف را به طور خلاقانه ایجاد و مدیریت کنند و به شرکت های بزرگ در این راستا، خدمات بفروشند.

برای کارآفرینان و کسب و کارهای نوآورانه در توسعه جهان، فناوری موبایلی یک فرصت بی نظیر را فراهم کره است تا چشم انداز ها و ماموریت های کسب و کار را تغییر دهند و مدل های تجاری و بازاریابی جدیدی را در دستور کار قرار دهند. امروزه واژه جدیدی به نام موبایل مانی یا mobile money وارد عرصه کسب و کار آنلاین شده است که در واقع واحد پولی در اقتصاد دیجیتالی امروز به شمار می رود. از طریق موبایل مانی یا پول موبایلی، می توان به صورت اعتباری پول جابجا کرد و صورتحساب های مختلف را پرداخت کرد. امری که امروزه از طریق سامانه های موبایل بانکی امکان پذیر شده است و میلیون ها نفر را در سراسر جهان به حضور فیزیکی در شعب بانک ها بی نیاز کرده است.

کارآفرینین دیجیتال، در عرصه موبایل مانی نیز فعال بوده اند و با طراحی متعدد و مداوم پتلفرم ها و ظرفیتهای نرم افزاری ،خدمات مختلف را به ارائه دهندگان خدمات، اعطا می کنند. بررسی رفتار مشتریان و تحلیل آن ها در فرایند های کسب و کار موبایلی، موضوعی است که همواره مورد نظر و توجه و علاقمندی فعالان کسب و کار قرار گرفته است. یکی از کسب و کارهای امروز در عرصه کارآفرینی دیجیتالی، همین بحث تحلیل رفتار مشتریان در فضاهای دیجیتال است که میتواند مورد استفاده شرکتها و سازمان های ارائه دهنده خدمات و محصولات قرار بگیرد. به هر حال، توسعه فناوری موبایل، در کشورهای در حال توسعه مانند کشورهای آفریقایی ، فرصت های غیر موازی برای کارآفرینان دیجیتال ایجاد کرده است که امتیاز رقابتی برای آن ها در مقابله رقبای سنتی می باشد.

در طی سال های اخیر، تعداد کارآفرینان، فعالان کسب و کار و ارائه دهندگان فرصت های تجاری در آفریقا، به شدت افزایش یافته است و از کیپ تاون پایتخت آفریقای جنوبی تا مصر و لاپوس و نایروبی، شاهد توسعه ظرفیت های کسب و کار های مبتنی بر فناوری روز هستیم. نرخ رشد فزاینده شمار کارآفرینان دیجیتال در کشور کنیا، خود نشان گر ظرفیتها و فرصت های نوظهور در فضای کسب و کار و صنعت این کشور در حال توسعه جنوب آفریقا می باشد. کشوری که همواره به خاطر طبیعت بکر آن در دنیا معروف است، اما تا یک دهه آینده باید کنیا را در زمره پیشروان کارآفرینی دیجیتالی آفریقا دانست. کارآفرینی دیجیتالی در این کشور در حال گسترش است و پرتال خاصی به انتشار اخبار و اطلاعات و رویدادهای مربوط به این حوزه در این کشور می پردازد .



کارآفرینی دیجیتالی با ابزارهای موبایل همواره دراین کشور مورد توجه استارت آپ و بنگاه های سرمایه گذاری برای تقویت کارآفرینی قرار گرفته است و به نظر می رسد در مقایسه با دیگر کشورهای آفریقایی روند رو به رشد تری را دنبال می کند.


نایروبی، در قلب کنیا، در خط مقدم انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات به ویژه در عرصه خدمات موبایلی می باشد . واناشی آنلاین Wanaschi online که یکی از ارائه دهندگان خدمات اینترنت پر سرعت در این کشور به شمار می آید، برترین شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنت پر سرعت در شرق قاره آفریقا می باشد و بیش از یک صد میلیون دلار ارزش بازاری دارد. تنها شرکت Craft Silicon آفریقا که ارائه دهنده خدمات نرم افزاری می باشد، به بیش از ۴۰ کشور خدمات می دهد و ارزش بازاری ۵۰ میلیون دلاری را به خود اختصاص داده است.


اپراتورهای موبایل، نقش مهم و حیاتی در توسعه اکو سیستم کارآفرینی دیجیتالی در این کشور بازی می کنند و این نقش برجسته می باشد. بررسی ها نشان می دهد که اکثر اپراتورهای موبایل در این کشور ، با کارآفرینان در تعامل هستند و خدمات مختلفی برای توسعه کسب و کار کارآفرینان ارائه می کنند. خدمات موبایلی هم بر روی زنجیره تامین شرکتها می تواند تاثیر گذار باشد، هم بر روی خدمات تعاملی و مشارکتی کارکنان و مصرف کنندگان خدمات بایکدیگر و حتی کودکان و دانش اموزان و دانشجویان نیز می دانند از آن ابزارها به نحو مختلفی استفاده کنند. ارتباط نزدیک تر بین ارائه دهندگان خدمات موبایلی و کارآفرینان ، میتواند در بروز انقلاب دیجیتال در کنیا کمک کند که شاهد بروز این مهم هستیم.

آمارهایی از کنیا

۴۴ میلیون نفر در کنیا زندگی می کنند که بر اساس اعلام بانک جهانی در سال ۲۰۱۳ میلادی ، حدود ۴۰ درصد مردم به اینترنت پر سرعت دسترسی دارند که این رقم طبق اعلام کنیا بیزینس رویو در آوریل ۲۰۱۵ میلادی به ۲۶ میلیون نفر افزایش یافته است. میزان پهنای باند از طریق کابل های زیر دریا حدود ۸ ترا بایت در ثانیه می باشد که رقم قابل توجهی می باشد و زیر ساخت مطلوبی برای توسعه کسب و کار های اینترنتی و کارآفرینی دیجتیالی در این کشور به شمار می رود. نفود شمار مشترکان موبایل در این کشور ۳۱ درصد رشد را به نسبت سال های قبل نشان می دهد. هزینه خرید یک گوشی تلفن هوشمند تقریبا ۱۰۰ دلار می باشد که حتی با ۱۵ دلار نیز مدل های پایین تر قابل خرید می باشد. ۸۰ درصد مشترکان موبایل در این کشور از خدمات G۲ و ۲۰ درصد از خدمات نسل سوم تلفن همراه G۳ بهره می برند


. ۶۰ درصد جمعیت کنیا که با درآمد کم تر از ۲.۵ دلار در روز زندگی می کنند، دسترسی به خدمات موبایل دارند. ۹۹ درصد مشترکان اینترنت در کنیا، دسترسی اینترنت موبایلی در اختیار دارند که حدود ۱۶ میلیون نفر را بالغ می شود.


زیر ساخت های فنی کنیا به طور قابل ملاحظه ای در یک دهه اخیر توسعه یافته است که این موضوع، ظرفیت سازی و توانمند سازی مطلوبی را در اختیار این کشور در حال توسعه آفریقایی قرار داده است. افزایش سریع در ظرفیت اطلاعات در داخل و خارج از کنیا، پیشرفت های خوبی را بستر ساز شده است. لینکهای ماهواره ای کنیا از سال ۱۹۷۰ میلادی برقرار شد ، اما در سال ۲۰۰۶ ، شرکت های تلکام خصوصی مانند سافاریکوم ، ایستگاه های ماهواره ای زمینی را ایجاد کردند که این امر باعث توسعه شهر دیجیتالی نایروبی شده است.

توسعه کابل های مخابراتی در مومباسا کنیا، یکی از عوامل توسعه دهنده ظرفیت ها ی موبایلی در این کشور از سال ۲۰۰۶ میلادی می باشد. توسعه زیر ساخت های فناورانه در حوزه ارتباطات در کشور کنیا، توسط دولت حمایت می شود و سندهای بالادستی مانند زیرساخت فیبرنوری ملی این کشور NATIONAL OPTIC FIBER BACKBONE INFRASTRUCTURE OR NOFBI که در قاره آفریقا سند قابل ملاحظه ای در توسعه کسب و کار های اینترنتی می باشد، تدوین شده است. این سند، زمینه توسعه مناطق روستایی به شهری را در عرصه ارتباطات ایجاد کرده است. همانطور که در شکل ملاحظه می کنید، مرکز این کشور که نایروبی می باشد، با مراکز اصلی کشور و مناطق مختلف از طریق کابل های فیبرنوری فعال و حتی در حال ساخت در ارتباط می باشد و بعضی از آن ها در قالب سند nofb ایجاد شده است.


اکثر شبکه ها و ارتباطات در کنیا که ۸۰ درصد کل مشترکان را شامل می شود، از اینترنت با پهنای باند ۲.۵ گیگاباتی استفاده می کنند. برنامه توسعه خدمات نسل جدیدی از خدمات موبایلی تحت قابل ۴G از جمله برنامه های کوتاه مدت دولت کنیا برای توسعه زیر ساخت های موبایلی و خدمات کارآفرینی دیجیتالی در این کشور می باشد. شکل زیر، روند نفوذ خدمات موبایل را در کنیا از سال ۲۰۰۷ به این سو نشان می دهد که روند افزایشی بوده است.


در شکل زیر، سازمان ها و فعالان در عرصه اکوسیستم کارآفرینی دیجیتالی کنیا نشان داده شده است. همانطور که ملاحظه می شود، ۴ اپراتور اصلی موبایل به همراه ده ها بنگاه تسهیل کننده و تسریع کننده خدمات کارآفرینی دیجیتالی در کشور کنیا فعال هست که روند مشاوره، تامین سرمایه و هدایت فرآیندهای کسب و کار دیجیتال در این کشور را بر عهده دارند. مراکز مالی بزرگی مانند BANK OF AFRICA - CHASE BANK - BANK ECO از جمله نهادهای اصلی در تقویت این اکو سیستم در کشور کنیا می باشند.

مایکروسافت، گوگل و سیسکو به عنوان شرکتهای تسریع کننده خدمات کسب و کار دیجیتالی در این کشور نقش مهمی بازی می کنند. ساختمان MAGUA BISHOP در پایتخت کنیا، مرکز اکوسیستم کار آفرینی دیجیتالی این کشور به شمار می رود که میزبان شرکتهایی چون iHub_, Nailab, m:lab East Africa, Savannah . Fund, GSMA می باشد و در کنار آن ها، شرکت های استارت آپ (کسب و کارهای جدید) رشد یافته است. در واقع این مرکز، یک مرکز رشد که است فرصت ساز برای کسب و کارهای چدید می باشد. این مراکز رشد، به دانشگاه ها نیز راه یافته است و دانشگاه sTRATHMORE در این کشور، میزبان مرکز نوآوری Climate می باشد که در تقویت ظرفیت های کسب و کار دیچیتالی فعال می باشد.

تنها از طریق پروژه ACADEMY IN A BOX در کشور کنیا، ۴۵ هزار کودک از طریق ظرفیتهای موبایلی، تحت آموزش از راه دور قرار گرفته اند که خدمات ارزان قیمت آموزشی و اطلاع رسانی را برای این شمار از کودکان فراهم می کند. شرکت کوپو کوپو یکی از فعالان کسب و کار دیجیتالی در کنیا می باشد که توانسته است زیر ساخت ها و نرم افزارهایی را برای تعامل بهتر و اثربخش فعالان کسب و کار با مشتریان تحت قابل فناوری موبایل ایجاد کند. مرکز lab:m در واقع در شرق نایروبی واقع است که مرکزی برای توسعه ظرفیتهای موبایلی برای کارآفرینان در این کشور می باشد که توسط گروه Devinfo مربوط به بانک جهانی راه اندازی شده است و فرصت های آموزرشی، تست نرم افزارها، طراحی خدمات موبایلی، توسعه نرم افزار و مشاوره مدیریتی را به علاقمندان به کسب و کار های موبایلی ارائه می دهد. اینتل و مایکروسافت این پروژه را در کنیا همراهی می کنند که با همکاری نوکیا و سامسونگ فنلاند و کره جنوبی نیز همراه شده است.


در آفریقا، جایزه ای به نام کسب و کار اجتماعی نارنجی یا Orange African Social Venture Prize وجود دارد که در واقع به برترین استارت آپ های کسب و کارهای جدید، اعطا می شود که مشوق شرکتهای استارت آپی است که خدمات نوآورانه تحت گوشی های تلفن همراه را ارائه می دهند. هم اکنون تنها ۱۱ درصد از استارت آپ ها در کنیا، با ارائه دهندگان خدمات موبایل در تعامل می باشند. نیمی از مشترکان موبایل در کنیا، از خدمات موبایل وب استفاده می کنند و تنها ۲۴ درصد تنها از خدمات پیامکی استفاده می کنند که نشان دهنده رشد خدمات موبایلی در این کشور می باشد. ۷۴ درصد جمعیت جوان این کشور که حدود ۲۳ میلیون نفر را بالغ می شوند، از خدمات موبایلی برای پرداخت هزینه های روز مره استفاده می کنند و در واقع کاربران موبایل مانی به شمار می آیند.

خدمات پرداخت موبایلی که از طریق سافاریکوم و لیپا نا ایجاد شده است، در واقع خدمات فرصت آفرین در فضای کارآفرینی دیجیتالی کنیا قلمداد می شود. در شکل زیر، میزان استفاده استارت آپ ها از خدمات موبایلی در مقایسه با استارت آپ هایی که از خدمات سنتی در کسب و کار استفاده می کنند نشان داده شده است که نشان دهنده رشد روز افزون خدمات موبایلی توسط کسب و کارهای نوظهور در این کشور می باشد.


در واقع در توسعه ظرفیتهای خدمات موبایلی در کنیا ، خدماتی از قبیل سیستم های تعاملی صوتی یا interactive voice response و خدمات مکمل غیر ساختار یافته Unstructured Supplementary Services Data از حمله مواردی است که در این کشور در راستای توسعه کارآفرینی دیجیتالی در دستور کار فعالان قرار دارد.
شکل زیر، توزیع استفاده از نرم افزارها و گوشی های مختلف تلفن همراه را در بین مشترکن موبایل در این کشور نشان می دهد. همانطور که ملاحظه می شود، 46 درصد کاربران از اندروید گوگل استفاده می کنند در حالی که فقط 8 درصد از سیمبین استفاده می کنند.


شکل زیر، ۸ چالش اصلی که استارت آپ های کنیا در عرصه کارآفرینی دیجیتالی با آن رو به رو هستند اشاره شده است. ۵۰ درصد چالش ها مربوط به هزینه های بالای اپراتورهای موبایل می باشند که پس از آن ، زبان های برنامه نویسی و میزبانی ، با ۳۹ و ۲۶ درصد ، عمده ترین پالش ها در راه تقویت زیر ساخت های استارت آپ ها در این عرصه قلمداد شده است.


حدود ۴۰ درصد استارت اپ هایی که در حوزه کسب و کار دیجیتالی عرصه موبایل فعال هستند، کم تر از ۱۲۰۰ دلار کمک هزینه دریافت کرده اند و ۹۲ درصد آن ها، کم تر از ۱۲۰ هزار دلار پشنیبانی مالی شده اند.


نتیجه

کارآفرینی دیجیتالی و توسعه استارت اپ هایی که بر اساس فناوری های روز به رشد موبایلی فعال هستند، در حال افزایش می باشد و این موضوع در کشور آفریقایی کنیا نیز بر اساس آمار و اطلاعات ارائه شده قابل لمس است. فعالان کارآفرینی دیجیتالی باید تلاش کنند تا از ظرفیت های مختلف موبایل و نسل های مختلف خدمات موبایلی برای توسعه و رونق بخشی به کسب و کار خود استفاده کرده و در این راه فرصت آفرینی کنند.