وقتی زندگی طعم خوابگاه می‌گیرد!

خبرگزاری ایسنا: اتاق کوچکی است، چهار تخت دارد اما ۸ نفر در آن جا شده‌اند، دور از شهر و خانواده، در این اتاق هم درس می‌خوانند و هم غذا می‌خورند، گاهی نیز کف اتاق برای آنها زمین بازی می‌شود، شب هم که می‌رسد در آن می‌خوابند، خلاصه اینکه در این اتاق کوچک زندگی می‌کنند.


این اتاق یکی از خوابگاه‌های دانشجویی، جایی که دانشجویان مختلفی از شهرهای دور و نزدیک در آن جمع شده‌اند، است. هفته خوابگاه‌ها، فرصتی است تا کمی به زندگی خوابگاهی توجه شود؛ زندگی کسانی که برای دستیابی به آرزوهای خود خانه و کاشانه را رها کرده‌اند و راه دانشگاه و خوابگاه را در پیش گرفتند.

در بررسی مشکلات خوابگاه‌های خوزستان می‌توان گفت کمبود فضا، مهمترین مشکل است. اتاق‌هایی با فضاهای بسیار کم و تعداد پذیرش بالا، شرایط را برای دانشجویان سخت کرده است.

زندگی خوابگاهی دورانی است که در ذهن بسیاری از دانشجویان خوابگاهی، خواهد ماند. مرحله‌ای نوین در زندگی دانشجویان که آنها را با تجربه‌های جدیدی آشنا می‌کند اما این تنها یک روی ماجرا است. در زندگی خوابگاهی مشکلاتی نیز وجود دارد که شرایط را برای این دانشجویان سخت کرده است، شرایط سختی که خواسته یا ناخواسته دانشجوی خوابگاهی باید با آنها دست و پنجه نرم کند.

مجتمع خوابگاهی شهید علم‌الهدی با ظرفیت ۲۵۰۰ نفر یکی از بزرگترین خوابگاه‌های پسرانه استان خوزستان است. با ورود به این مجتمع خوابگاهی اولین چیزی که جلب توجه می‌کند بنر بزرگ ضرب‌الاجل برای پرداخت شهریه خوابگاه است که اعلام می‌کند دانشجویی که شهریه خوابگاه خود را به موقع پرداخت نکند، اتاق خود را از دست خواهد داد.

دانشجویان مدام در حال تردد هستند، دانشجویی با کیف و به سرعت می‌گذرد، دیگری با لباس راحتی در حال قدم زدن است، آن یکی کتاب در دست نشسته، تور والبیال و سبد بسکتبال هم هست، آن طرف‌تر نیز دروازه‌های دوگل کوچک دیده می‌شود، می‌گویند بعد از ظهرها اینجا حسابی شلوغ می‌شود، این‌جا حیاط خوابگاه است.

"ما ۸ نفر هستیم که در یک اتاق زندگی می‌کنیم، شاید کسی دوست دارد آهنگ گوش دهد و همزمان با آن هم فرد دیگری بخواهد درس بخواند‏ یا کس دیگری غذا بخورد؛ ‎‏این برای ما کمی سخت است." این را یک دانشجوی کارشناسی رشته زبان که در خوابگاه شهید علم الهدی ساکن است، می‌گوید.


سجاد که از یزد برای ادامه تحصیل به اهواز آمده ادامه می‌دهد: "فضای اتاق برای این تعداد بسیار کم است. تنها چهار تخت در هر اتاق وجود دارد و نفر اضافه مجبور است روی زمین بخوابد، چون تخت نیست، و کمد هم ندارد که وسایل خود را در آن بگذارد."

او در مورد نحوه تقسیم اتاق‌ها بین دانشجویان می‌گوید: "اتاق‌های خوابگاه‌ها براساس دانشکده‌ها تقسیم می‌شوند؛ مثلا خوابگاه نخل در مجتمع خوابگاهی شهید علم الهدی برای دانشجویان دانشکده ادبیات و دانشکده علوم اجتماعی است و به همین خاطر ما به اینجا آمدیم."

دانشجویان خوابگاه به جز روزهای تعطیل غذای خود را از خوابگاه دریافت می‌کنند. دانشجویان باید هر هفته نوع غذای خود را از میان لیست پیشنهادی ارایه شده، به صورت اینترنتی انتخاب کنند اما صحبت مشترک دانشجویان حاکی از پایین بودن کیفیت غذایی است که در خوابگاه به آنها می‌دهند.

سجاد در این باره توضیح می‌دهد: "مزه غذایی که اینجا می‌خوریم با آن غذایی که همه ما آن را می‌شناسیم، متفاوت است. بعضی وقت‌ها که غذا مرغ است انگار که ۲۰ سال از آن گذشته! چون رنگ گوشت مرغ سیاه شده است؛ اما ما مجبوریم این غذا را بخوریم. چند هفته پیش ماهی دادند اما آنقدر بد مزه بود که کسی آن را نخورد و دانشجویان غذا را دور ریختند."

آشپزخانه بین اتاق‌های خوابگاه مشترک است و تمام دانشجویان می‌توانند از آن برای تهیه غذا استفاده کنند اما گویا وضعیت آشپزخانه‌های خوابگاه پسرانه شهید علم الهدی مطلوب نیست. این دانشجو با اشاره به این وضعیت اظهار می‌کند: "دیروز ساعت ۴ صبح برای درست کردن غذا به آشپزخانه رفتم که موشی که شاید به اندازه یک گربه باشد در آشپزخانه بود!"

سرویس‌های بهداشتی خوابگاه نیز وضعیت بهتری نسبت به آشپزخانه‌ها ندارند. یک نگاه به سرویس‌های بهداشتی کافی بود تا چکه کردن آب از سقف آن و شیرهای آب شکسته را دید. سجاد در این باره بیان می‌کند: "چند وقتی است که آب از سقف سرویس‌های بهداشتی و حمام‌ها می‌چکد و برخی از شیرهای آب نیز شکسته هستند."


اتاق کوچکی با وسیله‌های ورزشی در مجتمع خوابگاهی وجود دارد اما به نظر می‌رسد این اتاق برای این تعداد دانشجو بسیار کم باشد. یکی از دانشجویان که ورزشکار هم هست درباره این سالن می‌گوید: "این اتاق ۲۰ متری برای ۲۵۰۰ نفر بسیار کوچک است. وسایل آن هم غیر استاندارد و برخی خراب هستند. میزها شکسته است، با این همه فضا در مجتمع خوابگاهی می‌توان یک سالن بدن‌سازی بسیار بزرگ‌تر و استاندارد ایجاد کرد و حتی دانشجویان رشته تربیت بدنی نیز می‌توانند به عنوان مربی در آن کار کنند."

اسماعیل که دانشجوی ترم ۸ است در ادامه به نبود امکانات لازم در مجتمع خوابگاهی خود، اشاره و اظهار می‌کند:" در محوطه خوابگاه تنها یک زمین والیبال وجود دارد که بعد از ظهرها خیلی هم شلوغ می‌شود و به همین خاطر تمام بچه‌ها نمی‌توانند بازی کنند؛ زمین فوتبال هم نیست."

در اتاق‌ها تلویزیون وجود ندارد؛ تلویزیون تنها در یک اتاق بزرگ قرار دارد که نام آن را سالن تلویزیون گذاشتند. دانشجویان می‌توانند به‌طور مشترک از این سالن استفاده کنند. او می‌گوید:" بیشتر در هنگام پخش مسابقات فوتبال از این سالن استفاده می‌شود."

وی اضافه می‌کند: "هر ترم نزدیک به ۱۵۰ هزار تومان از هر دانشجو بابت اجاره اتاق خوابگاه دریافت می‌شود. نسبت به تمام دانشجویان این مبلغ زیادی است که می‌توانند کارهای بسیاری با این پول انجام دهند. باید از شهریه بابت افزایش امکانات و تجهیزات استفاده شود."

برخی دانشجویان معتقدند که با پول شهریه می‌توانند یک خانه با تمام تجهیزات اجاره کنند. دانشجویی در این باره توضیح می‌دهد: یک خانه در نزدیکی خوابگاه با قیمت اجاره بسیار مناسب پیدا کرده بودم که به راحتی پنج یا شش نفری با پول شهریه‌ای که پرداخت می‌کنیم می‌توانستیم آن را اجاره کنیم اما خوابگاه را ترجیح دادیم زیرا معتقد بودیم که امنیت و امکانات خوابگاه بیشتر است."

یکی از معضلاتی که به مشکلات خوزستان افزوده، پدیده گرد و خاک است که دانشجویان خوابگاهی نیز از آن در امان نبوده‌اند و ممکن است به دلیل نوع ساختار خوابگاه‌ها شرایط سخت‌تری داشته باشند.


محمد، دانشجوی کارشناسی حقوق این‌گونه وضعیت خود را در روزهای گردوخاک که دیگر کم هم نیستند، توصیف می‌کند: "زمانی که گرد و خاک شد، در و پنجره‌ها را بستیم و ماسک زدیم اما باز خاک تنفس می‌کردیم."

این دانشجوی مقطع کارشناسی ادامه می‌دهد: "واقعا روزهای گرد و خاک اذیت‌کننده است. سالن پر از خاک می‌شود. برخی از پنچره‌های سالن و آشپزخانه خراب و یا شکسته هستند."

"فضای سبزی در محیط خوابگاه نیست". این را می‌گوید و به زمین‌های خاکی در محیط مجتمع خوابگاهی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: "این زمین روبه روی خوابگاه دانشجویان مقطع دکتری است اما انگار که بیابانی است."

حمید دانشجوی دیگری است که در این خوابگاه زندگی می‌کند. او معتقد است که دانشجویان برای مسئولان دانشگاه مهم نیستند و این مهم‌ترین مشکل آن‌ها در خوابگاه است. او در این باره می‌گوید: "مهمترین مشکل خوابگاه این است که به دانشجو اهمیت داده نمی‌شود. نه اتاق درستی می‌دهند و نه غذای درستی؛ تجهیزات و امکانات هم نیست. اگر بخواهم از این قبیل موارد را بشمارم خیلی زیاد می‌شوند. انگار فقط می‌خواهند جایی باشد که دانشجو در آن بخوابد تحت هر شرایطی. این یعنی دانشجو برای آنها مهم نیست."

او که از استان بوشهر برای تحصیل به اهواز آمده، ادامه می‌دهد: "مثلا در تعطیلات نوروز به خاطر آن که اتاق‌ها را در اختیار مسافران نوروزی قرار می‌دهند، ما باید وسایل خود را با خود به منزل ببریم، وسایل هم کم نیستند که تمام این مسافت را با خود ببریم و بیاوریم. در این بین اصلا توجه‌ای به دانشجو نشده است."

در جستجوی وای‌فای!

در راه پله و نمازخانه خوابگاه مخصوص دانشجویان مقطع دکتری تعدادی دانشجو موبایل در دست نشسته‌اند. مهدی که آن‌جا نشسته می‌گوید که در خوابگاه‌های دیگر اینترنت وجود ندارد و به همین دلیل دانشجویان به خوابگاه دانشجویان مقطع دکتری می‌آ‌یند تا از اینترنت استفاده کنند. وی این گونه بیان می‌کند:" شب‌ها از ابتدای راهروی خوابگاه دانشجویان دکتری تا انتهای نمازخانه پر می‌شود از دانشجو؛ آن هم فقط به خاطر استفاده از وای‌فای!"

این دانشجوی رشته کشاورزی ادامه می‌دهد: "با این کار مزاحم دانشجویان دکتری می‌شوند. واقعا کار خوبی نیست ما هم دوست نداریم مزاحم کسی باشیم اما چرا اینترنت برای تمام دانشجویان نباشد."

راز حصارکشی خوابگاه

دور تا دور قسمتی از دیوار خوابگاه حصارکشی شده است؛ در همان ورودی سالن خوابگاه می‌توان راز این کار را در تابلوی اعلانات مشاهده کرد؛ همان جایی که اعلام شده "به دلیل ریزش سنگ‌نما و مصالح، خواهشا از نزدیک شدن به دیوار خوداری کنید!"

سعید که دانشجوی مقطع کارشناسی است با نارضایتی از شرایط خوابگاه خود به نمازخانه‌ای که در آن نشسته اشاره می‌کند و می‌گوید: "چند وقت پیش سقف نمازخانه در حین نماز ریزش کرد و نمازگزاران مجبور شدند به سرعت از نمازخانه خارج شوند."

وی ادامه می‌دهد: "چطور می‌شود در خوابگاهی که حتی امنیت جانی در آن نیست، راحت بود. چرا باید با نیمکت‌های آهنی و نوار خطر دور دیواری که برای رفتن به سلف سرویس غذا از آن عبور کرد حصار گذاشته شود تا سنگ‌نما و مصالح دیوار روی دانشجویان ریزش نکند. چرا باید دیوار یک خوابگاه این چنین باشد."

رضایت دانشجویان از فعالیت‌های دانشجویی

این دانشجوی کارشناسی رشته علوم سیاسی اعتقاد دارد که وضعیت فعالیت‌های دانشجویی در دانشگاه راضی‌کننده است و بیان می‌کند: "فعالیت تشکل‌های دانشجویی و انجمن‌ها آزاد است. نشریات و پوسترهای تبلیغی نیز در خوابگاه وجود دارد و برنامه‌های فرهنگی نیز در خوابگاه برگزار می‌شود."


مشکلات حاد نیستند

"۲۴ سال است که در خوابگاه‌ها کار می‌کنم. این کار را دوست دارم. رابطه ما با دانشجویان فراتر از رابطه یک مسئول و دانشجو است و ما شرایط دانشجویان را درک می‌کنیم". این‌ها را سرپرست مجتمع خوابگاهی شهید علم‌الهدی می‌گوید.

وی ادامه می‌دهد: به معاونت دانشجویی هم گفته‌ام اگر دانشجویان اعلام کرده‌اند که مشکلی است حتما وجود دارد زیرا آنها با ما غرضی ندارند. حتما چیزی دیده‌اند که می‌گویند اما همه این‌ها را باید سنجید؛ ما کمبود داریم، این تعداد دانشجو بسیار بیشتر از ظرفیت مجتمع است و در نیروی کار هم کمبود داریم.

وی با بیان این‌که مشکلات حاد نیستند، گفت: کمبود و کسری‌هایی وجود دارد اما حاد نیستند. با این همه شبانه روزی کار می‌کنیم تا تمام این مشکلات و کمبودها را جبران کنیم.

زندگی دانشجویی در محیط خوابگاه یکی از بهترین فرصت‌ها برای رشد فکری و اجتماعی هر دانشجویی است که این دوران را تجربه می‌کند. دانشجویان در این دوران است که استقلال و اتکا به خود را پیدا می‌کنند که یقینا در موفقیت بعد از فارغ‌التحصیل شدن آنها تاثیر بسیاری خواهد داشت. ممکن است شرایط خوابگاه‌ها به گونه‌ای باشد که فرصت‌ها از دست بروند.

آسیب‌های ناشی از عدم توجه و ایجاد احساس مهم نبودن برای یک دانشجو کافی است تا ضربه‌ای سنگین به آینده تحصیل او وارد شود و زندگی خود را بر باد رفته ببیند. قطعا برای هر فرد که برای نخستین بار وارد یک فضای جدید می‌شود، پذیرش آن فضا کمی دشوار خواهد بود و اگر آن فضا شرایط زندگی مطلوب را نداشته باشد، سخت و طاقت فرسا می‌شود.

معمولا موفق‌ترین دانشجوها، دانشجویان خوابگاهی هستند که برای ادامه تحصیل خود هر جا باشد شرایط را تحمل می‌کنند، هر چند مشکلات و شرایط بسیاری از خوابگاه‌های دانشجویی در کشور از لحاظ امکانات یکسان است اما لازم است توجه اساسی به زندگی خوابگاهی کرد تا شرایط به هر دلیلی موجب نشود که دانشجویی از ادامه تحصیل پشیمان شود. خوابگاه را نباید با مسافرخانه یا زندگی اجباری اشتباه گرفت، بلکه ایجاد یک شرایط مطلوب برای ادامه تحصیل حق اساسی هر فرد و دانشجو است که به باید به آن احترام گذاشت.