۲۸ دی - ۱۸ ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۲۸ دی برابر با ۱۸ ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۲۲۶ - انقراض سلسله اشكانيان بعد از ۴۷۰ سال حكومت بر ايران

سلسله اشكانيان در سال ۲۵۰ قبل از ميلاد توسط اَرَشك يكي از رؤساي قبايل پارت در حدود خراسان و گرگان تأسيس شد و ۲۹ پادشاهِ اين سلسله، به مدت ۴۷۰ سال بر ايران حكم راندند. به دنبال گسترش قلمرو اشكانيان و مجاورت با روم، حكومت اشكانيان از يك حكومت محلي در نواحي شرقي فلات ايران به يك امپراتوري بزرگ جهاني مبدل شد و از اين پس با امپراتوري روم درگيري پيدا كرد. اشكانيان و روميان بارها بر سر تصرف سرزمين‏هاي بيشتر با يك‏ديگر جنگيدند اما روميان مهاجم هرگز توفيق چنداني نيافتند. آخرين پادشاه اشكاني به نام اردوان پنجم با اين‏كه قواي روم را درهم شكست و حتي آنها را مجبور به پرداخت غرامت كرد، اما در برابر رقيب داخلي خود، اردشير بابكان تاب مقاومت نياورد و در جنگي كه ميان اين دو روي داد، كشته شد و بدين ترتيب سلسله شاهنشاهي اشكاني نيز فرو پاشيد. قلمرو حكومت اشكانيان در دوره عظمت آن از مشرق تا هندوكش و حدود پنجاب، از شمال تا رود جيحون و درياي خزر، از جنوب تا درياي عمان و از غرب تا رود فرات بود. پس از انقراض اشكانيان، سلسله پادشاهي ساسانيان بر سر كار آمد و دور تازه‏اي از جور و ظلم آغاز گرديد.


311 - شاپور دوم پيش از تولدش، شاه شد!

هجدهم ژانويه سال 311 ميلادي بحراني كه بر سر مسئله رياست كشور، در ايران پديد آمده بود و كار تصميمگيري هاي دولتي را مختل كرده بود رفع شد. در اين روز بزرگان ايران پس از چند جلسه مذاكره سرانجام تصميم گرفتند كه فرزند به دنيا نيامده شاه متوفا را به شاهي برگزينند، زيرا كه يك موبد (روحاني زرتشتي) كه پزشكي هم مي دانست پس از مصاحبه با بانوی شاه متوفا نظر داده بود كه به احتمال زياد، «نوزاد» پسر خواهد بود. پس از اين تصميم که با حضور بانوی شاه متوفا گرفته شد؛ نايب السلطنه هم در همان جلسه تعيين گرديد. به اين ترتيب شاپور دوم (ذوالاكتاف) كه از هفده سالگي، خود زمام اموررا به دست گرفت تنها پادشاهي است كه دوران سلطنت او بيش از طول عمرش به حساب آمده است.


يکي از مسائل دوره «بحران ناشي از امروز و فردا کردن بزرگان بر سر تعيين شاه تازه» آهنگ مهاجرت يك قبيله عرب از صحرای جزیرة العرب به بحرين و تصرف آنجا از سوي افراد اين قبیله بود که لزوم تعيين هرچه زودتر رئيس كشور را ايجاب مي كرد. عربان در آن زمان مناطق واقع در ساحل غربی خلیج فارس و همچنین بحرین امروزرا تماما «بحرین» می خواندند. شاپور دوم كه از كودكي كينه اعراب مهاجر را به دل گرفته بود بعدا به سخترين وجهي آنان را سركوب كرد و با سوراخ كردن شانه هاي اسيران عرب، آنان را به ريسمان كشيد و عربان به همين لحاظ وي را «ذوالاکتاف» خوانده اند. مورخان رومي وقت نظر دیگری داده و نوشته اند که اين لقب به اين دليل بوده که شاپور دوم شانه هاي پهن داشته (اصطلاحا، چهار شانه) بود.

1778 - كشف جزاير "هاوايي" توسط كاپيتان "جِيمزكوك" انگليسي

1896 - دستگاه ایکس ری برای اولین بار به نمایش عمومی درآمد.

1940 - زنگ خطري كه دانسته و يا ندانسته به آن توجه نشد

تصميم دولت انگلستان مبني بر دادن آماده باش به سه واحد نظامي در هند براي عزيمت به خليج فارس به بهانه مراقبت از منابع نفتي كه 18 ژانويه 1940 به روزنامه هاي اروپا و آمريكا درز كرده بود و یک زنگ خطر برای ایران بود به اطلاع رضاشاه پهلوی رسانده نشد و یا اینکه اورا از تفسیر و تفهیم خبر آگاه نساختند تا متوجه خطر شود و ارتش و امکانات دفاعی کشوررا آماده مقابله با هر پيشامد احتمالي كند. اين نيروهای انگلیسی كه بعدا از هند به خليج فارس اعزام شدند، همانهايي هستند كه اواخر آگوست سال بعد (سوم شهریور 1320) از طريق خاك عراق وارد ايران شدند و با اينكه شمار آنان به سه در صد نظامیان ايران هم نمي رسيد به سبب مرخص شدن افراد پادگانهاي ايران [خیانت چند افسر ارشد و دولتمرد]، ميهن ما را اشغال نظامی كردند. اطلاعاتي كه در دهه هاي بعد در گوشه و كنار منتشر شد حكايت از آن مي كرد كه مقامات مربوط وقت، اخبار همه تحولات جهاني را به دلايلي! به اطلاع رضاشاه نمي رسانيدند و يا گزارش مبهم و خلاف واقع مي دادند ـ گزارشهایی که شاه را نگران نکند.[همین ضعف که در کتابهای درسی رشته «علم حکومت» و نیز آکادمی های نظامی مندرج است سبب شده است که از دهه 1950 در جوار دفتر هر رئیس دولت اطاق تفسیر رویدادهای روز و استعلام نظر آگاهان درباره هر رویداد تاسیس شود و ماحصل و راه استفاده ملّی از هر رویداد به اطلاع وی برسد.]


درست است كه در آغاز كار، سياست انگلستان به عنوان نيروي مسلط بر خاورميانه اقتضا مي كرد كه رضاشاه روي كار آيد ولي به باور مورخان، در ميهندوستي رضاشاه كه از ميان مردم عادي برخاسته بود ترديد مشاهده نشده است. عيب كار او اين بود كه ميهندوستي را آن طور كه بايد به ميان توده ها نبرد و به صورت يك جنبش همگاني در نياورد كه شكست ناپذير شود و باهمان مهره هاي قديمي به بازي كردن پرداخت كه در وفاداريشان ترديد بود و شايد هم او اين را مي دانست و بگير و ببندهاي خلق الساعه اش به همين سبب بود.

1943 - سقوط هواپيماي انگليسي حامل افسران ايران

دراين روز، 28 دي ماه در سال 1321 (18 ژانويه 1943) هواپيماي انگليسي حامل افسران ايراني از جمله يك سرتيپ و دو سرهنگ كه به دعوت دولت انگلستان براي بازديد از محل و قوع جنگهاي شمال آفريقا عازم مصر شده بودند در نزديكي قزوين، ظاهرا به دليل نقص فني سرنگون شد و همه سر نشينان آن كشته شدند.

اين هواپيما كه درباره سقوط آن شايعه هاي متعدد درافواه وجود داشت كمتر از يك ساعت پس از برخاستن از فرودگاه نظامي قلعه مرغي تهران سرنگون شده بود.

1344 ش - دستگيري اعضاي "حزب ملل اسلامي" توسط رژيم پهلوي

حزب ملل اسلامي متشكل از عده‏اي از جوانان مذهبي بود كه در سال 1343 ش با هدف زمينه سازي براي برانگيختن مردم بر ضد سلطنت محمدرضا پهلوي تشكيل شد. قرار بود كه خط مشي حزب در ابتدا تنها فكري و ايدئولوژيكي باشد و در مراحل بعد، عمليات نظامي صورت گيرد. اين حزب با آرمان بلند و طبقه بندي مراحل و زمانبندي در سه مرحله رشد و توسعه و پيروزي، در آغازِ كارِ سازماندهي بود كه كشف شد و از هم پاشيد. آن‏چه در اين ميان حايز اهميت است اين كه جو اختناق و سركوب در نيمه اول سال 1344 همچنان ادامه داشت كه ناگهان كشف، تعقيب و دستگيري اعضاي حزب پنجاه و پنج نفره مللِ اسلامي كه در تاريخ بيست و چهارم مهرماه انجام و خبر آن در 28 دي ماهِ آن سال رسماً در جرايد اعلام شد، پرده از پوشالي بودن ادعاهاي رژيم مبني بر تسلّط داشتن بر اوضاع، و اين كه ايران در ميان گرداب منطقه، جزيره ثبات است، برداشته شد و جنبش مسلّحانه در نهضت اسلامي ايران، يكبار ديگر خواب راحت را از چشمان سردمداران رژيم پهلوي ربود.


۱۹۶۷ - مجلس شوراي ملي قانون منع ازدواج كاركنان وزارت خارجه ايران با اتباع بيگانه را تصويب كرد.

۱۳۵۷ - پيشنهاد بختيار به امام خميني (ره) درباره تشكيل شوراي حكومت ملي

شاپور بختيار نخست وزير رژيم پهلوي در نامه‏اي به امام خميني پيشنهاد كرد تا براي تغيير حكومت به يك رژيم جمهوري، شوراي سلطنت وقت به شوراي حكومت ملي تغيير نام دهد و سپس اين شورا، اختيارات خود را به شوراي اسلامي منتخب امام، منتقل نمايد. اما به سبب اين كه پذيرش طرح بختيار موجب به رسميت شناختن شوراي سلطنت بود، امام خميني آن را نپذيرفت. همچنين حضرت امام در پيامي خطاب به ملت انقلابي ايران، درباره توطئه دشمنان براي ايجاد نفاق و تفرقه در بين مردم، هشدار دادند.


۱۹۰۲- تسخیر شهر ریاض از سوی ملک عبدالعزیز بنیادگذار کشور عربستان سعودی.


۱۹۱۹ - کنفرانس صلح پاریس در طی جنگ اول جهانی در ورسای آغاز به کار کرد.


۲۰۰۶ - اعدام يك ۷۶ سال كور و كر! ۲۵ سال پس از ارتکاب جرم

در نخستين ساعت بامداد ۱۶ ژانويه ۲۰۰۶ در زندان «سن كوانتين» كاليفرنيا واقع در منطقه خليج سانفرانسيسكو يك مرد ۷۶ ساله كر و كور كه از سالها پيش مبتلا به بيماري مزمن قند بود و چند ماه پيش هم دچار حمله قلبي شده بود اعدام شد!.

وي که کلارنس الن Clarence Allen نام داشت از سال ۱۹۸۰ (۲۵ سال پيش از آن) در زندان بسر مي برد. كلارنس در آن سال در شهر «فرزنو» به اتهام قتل دستگير شده بود كه چندي بعد متهم شد از داخل زندان دستور قتل سه شاهد پرونده را داده بود.


كلارنس در سال 1982 به اعدام محكوم شده بود و پرونده اش تا قطعيت يافتن حكم، مراحل قضايي را طي مي كرد. پس از اين كه ديوان عالي آمريكا حاضر نشد پرونده را بررسي كند، حكم قطعي شد و چون آرنولد شوراتزنگر فرماندار كاليفرنيا حاضر به دادن تخفيف و تبديل حكم نشد، اعدام گرديد. اين فرماندار متولد اتريش كاليفرنيا و بازيگر سابق فيلمهاي بزن ـ بزن، چند هفته پيش از اين نيز با تخفيف حكم يك اعدامي ديگر موافقت نكرده بود كه اين محكوم كه در زندان اندرزگوي جوانان شده و چند كتاب نوشته بود اعدام شد.

اعدام كلارنس آلن 76 ساله باعث انتقاد محافل مختلف شده و برخي از اين محافل اعدام او را در اين سن و با اين وضعيت مزاجي و گذشت 25 سال از جرم، عملي ظالمانه خوانده اند. كلارنس 23 سال در صف اعدامي ها قرار داشت كه خود نوعي مجازات سخت است.

زادروزها

۱۶۸۹ - زادروز مونتسکیو اندیشمند فرانسوی و نویسنده روح‌القوانین
۱۹۰۴ - زادروز کری گرانت بازیگر آمریکایی انگلیسی


۱۹۲۱ - زادروز یوایچیرو نامبو فیزیکدان ژاپنی-آمریکایی ، برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۰۸
۱۹۲۵ - زادروز ژیل دلوز فیلسوف فرانسوی
۱۳۳۶ - ارشد تهماسبی، نوازنده تار و محقق و مولف موسیقی ایرانی.


۱۳۳۸ - رسول نجفیان، بازیگر و خواننده‌ی ایرانی
۱۹۵۵ - زادروز کوین کاستنر بازیگر و کارگردان آمریکایی ، برنده جایزه اسکار
۱۹۷۱ - زادروز جوزپ گواردیولا مربی کنونی بایرن مونیخ ، مربی سابق بارسلونا و بازیکن اسبق این تیم


درگذشت‌ها

۳۵۰ - درگذشت کنستانس یکم امپراتور روم
۴۷۴ - درگذشت لئون یکم امپراتور بیزانس از سال ۴۵۷ تا ۴۷۴ میلادی
۱۸۶۲ - درگذشت جان تایلر دهمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا


۱۸۶۳ - درگذشت سعیدپاشا (فرزند محمدعلی پاشا) فرمانروای مصر
۱۹۳۶ - درگذشت رودیارد کیپلینگ نویسنده و رمان‌نویس اهل کشور انگلستان با اصلیت هندی ، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۰۷
۱۹۳۶ - درگذشت ماکسیم گورکی نویسنده روس


۱۹۸۲ - درگذشت هوانگ شیان فان مورخ برجسته و از پیشگامان علم مردم شناسی چینی
۱۹۹۵ - درگذشت آدولف بوتنانت شیمیدان آلمانی ، برنده جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۳۹


۱۳۹۰ - عبدالله بوتیمار، بازیگر سینما و دوبلور
۱۳۹۱ - همایون خرم، استاد و آهنگساز نامدار ایرانی


*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون