صف هایی برای چیزهایی غیر از نان و مرغ

مجله موفقیت - سید جواد حسینی نصر: برای ما که تجربه کودکی و نوجوانی مان در دهه 60 و بحبوحه جنگ با صف های چند صد متری نفت و گاز و نان و هر چیز دیگری که با روزمره زندگی مان گره خورده بود می گذشت، دیدن کسانی در چهار گوشه دنیا که در صف «ایکس باکس»، «آیفون» یا تازه ترین کتاب «هری پاتر» و «موراکامی» قرار می گیرند، کمی شگفت انگیز است؛ چنانکه می پرسیم: «مگر این چیزها هم صف دارند؟»

بله؛ جریان صف و تشکیل صف به طور کلی عوض شده است و گاه کسانی هستند که نه تنها روزها که هفته ها در صف تازه ترین ساخته «اپل» و «سونی» و «مایکروسافت» و حتی دست نوشته «جی.کی.رولینگ» و «موراکامی» می ایستند.

آفتاب از شرق طلوع می کند

این امری بدیهی است که طلوع آفتاب از شرق باعث شده است تا در پاره ای از اقوات، شرقی ها، مثلا نیوزیلندی ها و ژاپنی ها، خوشبخت ترین آدم های کره زمین باشند. وقتی در صبحی معمولی در سرزمین نیوزیلند «دن لیوینگ استون»، در حالی که جعبه ای در دست داشت، با خرسندی از فروشگاهی خارج شد، اولین شخص در دنیا بود که صاحب «ایکس باکس وان» شد. او انگار که جام جهانی فوتبال را بر سر دست بلند کند، با لبخندی حاکی از رضایت و خوشحالی مقابل دوربین های عکاسی قرار گرفت.


این اتفاق تنها منحصر به نیوزیلند و توکیو نبود و مشتریان زیادی برای شرکت در مراسم نیمه شب عرضه این محصول در شهرهایی مانند «نیویورک»، «لندن»، «اتاوا»، «سیاتل» و ... صف بسته بودند تا در زمره اولین ها باشند. در تصویری نیز «لری هریب» که مشهور به «سرگرد نلسون» و از اعضای مایکروسافت است، دیده می شد که به مشتریان صف بسته، پتوی ایکس باکس وان می دهد تا بتوانندس رمای شب را تا زمان عرضه محصول این کمپانی تحمل کنند.

موفقیت گاهی از پنجره قطار سر می کشد

در سال ۱۹۹۰ و در صبحی معمولی «جی.کی.رولینگ» در قطار منچستر به لندن نشسته بود که ایده یک رمان برای نوجوانان به ذهنش خطور کرد. رولینگ در سال ۱۹۹۵، نگارش نخستین رمان «هری پاتروسنگ جادو» را به اتمام رساند و نسخه نهایی را برای چند آژانس فرستاد و «کریستوفر لیتل»، یکی از کارمندان دومین آژانس، متن را پسندید و آن را برای چندین انتشاراتی ارسال کرد. ۸ ناشر این کتاب را رد کردند ولی در نهایت نهمین ناشر که انتشارات «بلومزبری» نام داشت، انتشار این کتاب را برعهده گرفت و پیشنهاد پرداخت ۲۵۰۰ پوند به عنوان پیش پرداخت را طرح کرد.

در حالی که هیچ کس فکر نمی کرد این کتاب به موفقیت بی نظیری برسد، نخستین جلد از مجموعه «هری پاتر» ۱۲۰ میلیون نسخه در سطح جهان فروخت و به ۶۷ زبان زنده جهان ترجمه شد.


تب هری پاتر خیلی زودتر و تندتر از آنچه تصور می شد، همه گیر شد. مجموعه هفت جلدی هری پاتر به ۶۷ زبان زنده جهان ترجمه شده است و اینک تقریبا به هر زبانی یافت می شود.

به این ترتیب رولینگ به یکی از پرخواننده ترین نویسندگان تاریخ ادبیات تبدیل شد. مدیران «بلومزبری» شاید هرگز باور نمی کردند در طول ۱۰ سال مجبور شوند ۴۶۸ میلیون نسخه از هری پاتر را چاپ کنند؛ موفقیت چه سریع و ناگهانی به سراغ نویسنده و ناشر رفت.

محبوبیت ناگهانی هری پاتر، فروش کتاب ها، حق ترجمه ها، فروش امتیاز کتب برای فیلم و بازی های کامپیوتری باعث شد که هم ناشران و هم خود خانم رولینگ به ثروتی عظیم دست پیدا کنند؛ چنانکه خانم رولینگ به تنها نویسنده میلیاردر در حال حاضر جهان تبدیل شده است.

تاکنون ۴۰۰ میلیون نسخه از کتاب های هری پاتر به فروش رسیده و چهار فیلم نخست این رمان در فهرست ۲۰ فیلم پرفروش تاریخ سینما قرار گرفته است. تمام اینها باعث شدکه در سال ۲۰۰۵ سرمایه خانم رولینگ ۴ میلیارد دلار برآورد شود.

شب ۲۱ ژوئیه ۲۰۰۷ در تهران تنها صف جهانی همزخمان با عرضه آخرین جلد از مجموعه هفتگانه هری پاتر شکل گرفت. مردم مقابل کتابفروشی کتابسرای تندیس صف کشیدند تا همزمان با دیگر نقاط جهان از اولین خریداران هفتمین جلد از رمان هری پاتر باشند و این فرصتی برای یک تجربه جهانی در صف ایستادن بود.

موراکامی، سلطان صف ژاپنی

اما گزارش شبکه های تلویزیونی بین المللی از صف های مستمر خریداران کتاب «سوکورو تازاکی بی رنگ و سال های زیارتی اش» که در سراسر ژاپن مقابل کتابفروشی ها برقرار شده بود، باعث شد یک هفته کتابفروشی ها تعطیل نکنند و به صورت شبانه روزی در حال فروش کتاب باشند تا بدین ترتیب «بونگیشونجو» یکی از بزرگترین ناشران ژاپنی اعلام کند که تیراژ این کتاب از مرز یک میلیون نسخه گذشته و جالب اینکه چنین تیراژی با تک نسخه فروشی به دست آمده است و حاصل اتفاقاتی نظیر خرید چند هزار نسخه ای کتاب توسط دستگاه های مختلف فروش غیرحضوری ژاپن نبوده است!


این اتفاق البته چندان تازگی نیز ندارد و «IQ۸۴» دیگر اثر موراکامی که در آوریل ۲۰۱۰ منتشر شد نیز با اتفاق مشابهی همراه بود و کتابفروشی ها برای فروش آن به صورت شبانه روزی باز بودند و البته این موضوع درباره نویسنده ای که فروش کتاب «جنگل نروژی»اش تنها در ژاپن بیش از ۱۰ میلیون نسخه بوده است، اتفاق عجیبی نیست؛ اما نکته جالب اینجاست که ژاپنی ها ثابت کرده اند برای کتاب به اندازه خوراک، پوشاک و مسکن شان ارزش قائلندگرچه سلاطین تکنولوژی می توانندبه سادگی و به صورت آنلاین کتاب هایشان را خریداری کنند.

آخرین صف

«استیو جابز» در گذشته اما همچنان برندش، همان سیب گاز زده مشهور، محبوب شیفتگان تکنولوژی است. شاید «اپل» از نظر فنی چیزی از رقبای کره ای و ژاپنی اش سرتر نداشته باشد ولی کافی است تا خبر عرضه رسمی «آیفون ۶» و «آیفون ۶ پلاس» منتشر شود تا غوغایی در گستره سیدنی و توکیو تا سانفرانسیسکو و ونکوور برپا شود.

در این میان رکوردهایی هم جابجا شد. دو جوان ۳۱ ساله آمریکایی، اولین صف خرید گوشی های تلفن همراه آیفون ۶ را در مقابل دفتر شرکت اپل در شهر نیویورک تشکیل دادند؛ آن هم دو هفته پیش از عرضه رسمی این محصول! این دو برادر تنها نبودند و یک زوج هم به آنها پیوستند.


«جوزف کروز» و «برایانس بالو» ۳۱ ساله از ۳۱ آگوست و چند روز مانده به مراسم رونمایی محصول جدید اپل که ۹ سپتامبر برگزار شد، در صف ایستادند و باید به مدت ۱۹ روز و تا ۱۹ سپتامبر و زمان عرضه رسمی آیفون در مقابل دفتر رسمی اپل چشم انتظار می ماندند.

این دو جوان آمریکایی را یک زوج دیگر همراهی کردند که آنها نیز در اول صف خرید گوشی های تلفن همراه جدید تولید شرکت اپل قرار دارند. «جیسون» و «مون رای»، زوج آمریکایی اذعان کردند حاضرند جای خود را در ازای دریافت ۲۵۰۰ دلار واگذار کنند.

بسیاری از افرادی که از روزها قبل در صف خرید محصولات اپل می ایستند، از این کار دو هدف دارند؛ هدف نخست آنها کسب درآمد و فروش جایشان به دیگران است و هدف دیگر کسب محبوبیت و شکستن رکورد است.

اما از دو هفته مانده به عرضه رسمی، تعدادی دیگر از علاقمندان به آیفون به این گروه چهار نفره پیوستند تا در نهایت و در شب پیش از عرضه این جمعیت به صدها نفر رسید. تلفن همراه هوشمند آیفون ۶ با تکیه بر همین موج و با پیش فروش چهار میلیون نسخه ای در یک روز رکورد جدیدی بر جای گذاشت؛ رکوردی که به ۱۰ میلیون دستگاه در تعطیلات آخر هفته نیز بالغ شد.

جمعه ۱۹ سپتامبر، فروشگاه های اپل، آیفون های جدید خریداری شده را به مشتریان در آمریکا، استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، هنگ کنگ، ژاپن، پورتوریکو، سنگاپور و انگلیس تحویل دادند. این در حالی بود که مشتاقان اپل همچنان پشت در برخی فروشگاه های خرده فروشی اپل در اتریش، بلژیک، دانمارک، فنلاند، ایرلند، ایتالیا، لیختن اشتاین، لوکزامبورگ، هلند، نیوزیلند و ... صف بسته بودند!

حالا برای مردم دنیا فرقی نمی کند چه صفی شکل گرفته است؛ صف محصول جدید برند تولید کننده گوشی تلفن همراه یا کتاب یا کنسول بازی و هر چیز دیگری که در دسته بندی فیلم و ادبیات و تکنولوژی قرار می گیرد. آنها فقط تشنه صف بستن برای رسیدن به یک نوبرانه بازار هستند و ما در خلأ نپیوستن به بازارهای جهانی نهایتا باید در صف کوچک و لاغر ۲۰-۱۰ نفره ای مثلا به دنبال امضای کتاب «قیدار»، تازه ترین اثر رضا امیرخانی، باشیم...