۲۳ آذر - ۱۴ دسامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز 23 آذر برابر با 14 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

105 - ساخت كاغذ در چين

چینی‌ها نخستین مردمانی بودند که بیش از ۲ هزار سال پیش، کاغذهایی مانند کاغذهای امروزی ساختند. ایرانیان مسلمان شیوهٔ ساختن کاغذ را در سدهٔ نخست پس از اسلام از چینی‌ها آموختند و آن را بهبود بخشیدند. شهر سمرقند برای سال‌ها بزرگ‌ترین مرکز ساختن و خرید و فروش کاغذ بود. سپس، در شهرهای دیگر، از جمله بغداد، دمشق، قاهره، مراکش، جزیرهٔ سیسیل و شهرهای مسلمان نشین اسپانیا، کارخانه‌های کاغذسازی به راه افتاد.یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که از قرن اول میلادی، در چین کاغذ وجود داشته‌است.در سال 105 میلادی، یکی از درباریان، ماده جدیدی را برای امپراطور توصیف کرد که از پارچه‌های کهنه، پوست درختان، کنف و علف تهیه می‌شد وروی ان می‌نوشتند.به مرور زمان، شیوهٔ تهیه کاغذ بهتر شد و ان را با الیاف گیاهانی مانند خیزران می‌ساختند. عرب‌ها این محصول را به اروپا بردند ودر سال 1150 میلادی، غربیان نخستین کاغذ سازی را در اسپانیا بنا کردند.ماشین تولید انبوه کاغذ را چینی‌ها اختراع کردند. نخستین اسکناس نیز در سال 1024 میلادی در چین تهیه و مبادله شد.


۷۷۰ - تصميم خليفه بغداد به برگزاري نوروز و مهرگان در دربار عباسيان

«منصور» دومين خليفه عباسيان (متولد ۷۱۲ و متوفی در ۷۷۵ میلادی) با اين كه ابومسلم خراساني و بسياري از ايرانيان وطندوست از جمله استاذسيس سيستاني را كشته و لشكر به سركوبي المقنّع (هاشم بن حکیم) به خراسان فرستاده بود ۱۴ دسامبر سال ۷۷۰ ميلادي اعلام داشت كه از آن پس در دربار او در بغداد (كه خود او اين آبادی قبلا ايراني را به صورت شهر درآورده بود) نوروز و مهرگان به همان گونه كه شاهان ساساني برپا مي داشتند برگزار خواهد شد.

عباسيان از همان اوايل کار، به بهره گيري از ايرانيان در مديريّت و مشاوره دست زده بودند که اين اقدام در زمان هارون الرشيد و پسرش مأمون به اوج خود رسيد و درحقيقت، اين ايرانيان بودند که امپراتوري وسيع عباسيان را اداره مي کردند.

منصور که باکمک ابومسلم بر امویان پیروز شده و خلافت آنان را در بخش شرقي اش (شرق مديترانه) برانداخته بود از سال ۷۴۵ به خلافت دست یافته بود. برغم آن همه کمک، منصور در سال ۷۷۵ میلادی ابومسلم را با طرح توطئه مقتول ساخت که با این عمل خشم ایرانیان را برانگیخت و المقنّع Almughanna که زمانی از افسران سپاه ابومسلم بود با پیروان خود مبارزه با دستگاه خلافت را شدت و وسعت داد ولی در جنگ با لشکریان اعزامی خلیفه به خراسان شکست خورد و خودکشی کرد.

عباسیان در اوایل کار خود با قیامهای ایرانیانی چون سنباذ (سندباد) نیشابوری، به آفرید، استاذسیس و ... و هرکدام صاحب فرضیه رو به رو بودند و در خراسان، سیستان و ری آرامش نداشتند و چون این قیامگران ایرانی خواه بودند، خلفای وقت راه و رسم ایرانیان را برگزیدند تا از شدت خصومت بکاهند و توده های ایرانی را موافق خود گردانند. پیش از عباسیان، هاشم ابن عبدالملک - حکمران اموی دمشق نیز به رسوم ایرانی گردن نهاده بود.

۱۹۲۱ - تصويب قرارداد سال ۱۹۲۱ تهران و مسکو

۱۴دسامبر سال ۱۹۲۱ (۲۳ آذر ۱۳۰۰ خورشيدي) پارلمان ايران (مجلس) قرارداد ايران و روسيه شوروي معروف به قرارداد سال ۱۹۲۱ را به تصويب رسانيد كه به موجب آن درصورت ورود نيروی نظامی بيگانه به خاک ايران و در معرض تهديد قرارگرفتن قلمرو دولت مسكو از اين رهگذر، آن دولت خواهد توانست نيروي نظامي به ايران بفرستد.

طبق اين قرارداد، روسيه بار ديگر ابطال دعاوي دولت و اتباع آن كشور و مطالبات از ايران و امتيازات مكتسبه را مورد تاكيد قرار داده است. اين قرارداد به صورت يكجانبه، از سوي دولت موقّت مهدي بازرگان (گویا به اصرار لندن، پاريس و واشنگتن (ناتو) که از طریق برخی دوستان و همکاران مهدي بازرگان اعمال می شد) لغو شد، ولي دولت مسکو ظاهرا هنوز بر آن تصميم صحه نگذارده است. همان همکاران دولت موقّت مهدي بازرگان اشاره کرده بودند که ایران نیاز به ارتشی به آن بزرگی هم ندارد! و این مطلب همان زمان (۱۸ ماه پیش از تعرض نظامی عراق) در مطبوعات نیز منعکس شده بود.


در بهار 1980، اصحاب نظر ابراز نظر کرده بودند که لغو يكجانبه همين قرارداد از سوي ايران، باعث اعزام كماندو از جانب آمريكا به صحراي طبس (در اپريل 1980) شده بود. اين صاحبنظران گفته بودند که وجود همين قرارداد و ترس از مداخله نظامي مسکو بود که دولت انگلستان پس از ملي شدن نفت ايران در سال 1951 نتوانست نيروي نظامي به خوزستان بفرستد و پالايشگاه آبادان را تصرف کند. اين دولت از اردن و نقاط ديگر نيروي نظامي به عراق و مجاور مرزهاي ايران فرستاد ولي جرات نکرد آنهارا وارد ايران کند.

1976 - جمعيت ايران در سال 1976 (1355 هجري)

به گزارش روزنامه هاي تهران در 23 آذر 1355 (14 دسامير 1976 و دو سال پيش از انقلاب)، جمعيت ايران 34 ميليون شده بود و نفوس تهران و حومه اش به سه ميليون و هفتصد هزار تن رسيده بود. 1355 سال سرشماري هر ده سال يك بار ايران بود. جمعيت ايران 30 سال پس از آن زمان دو برابر و نفوس تهران بيش از سه برابر شده بود. جمعیت این شهر که روي کمربند زلزله قرارگرفته به صورتی خارج از قاعده، روزافزون بوده است.

1805 - كشف انرژي حرارتي زغال سنگ در انگلستان

در چهاردهم دسامبر 1805م انرژي حرارتي زغال سنگ توسط ژُرژ برانْكْلون، آهنگر انگليسي كشف شد. تا پيش از اين تاريخ، از زغال سنگ، تنها به عنوان يكي از مصالح ساختماني استفاده مي‏شد. اما برانْكْلون، كشف كرد كه اين ماده هنگام سوختن، حرارت زيادي توليد مي‏كند و به اين ترتيب منبع عظيمي از انرژي در اختيار بشر قرار گرفت. اولين معدن زغال سنگ كه پس از اين كشف، آغاز به كار كرد، در بندر پيلموت انگليس قرار داشت.

۱۹۰۳ - اولین اقدام برادران رایت برای پرواز.


۱۹۰۳ - کشور‌های آلبانی، اتریش، بلغارستان، کامبوج، سریلانکا، فنلاند، مجارستان، ایرلند، ایتالیا، اردن، لائوس، لیبی، نپال، پرتغال، رومانی و اسپانیا به عضویت سازمان ملل متحد درآمدند.

۱۹۱۱ - كشف قطب جنوب توسط دريانورد نروژي

از زماني كه انسان‏ها قطب شمال و جنوب را شناسايى كردند، درصدد فتح آن بودند ولي كسي موفق به اين كار نمي‏شد. تا اين كه در سال ۱۹۱۱م دو هيأت اكتشافي براي هدفي يكسان يعني رسيدن به قطب جنوب عازم اين منطقه يخ‏بندان شدند. يكي روآلْدْ آموندسن، مكتشف نروژي و ديگر رابرت اسكات، ناخداي نيروي دريايى انگليس بود كه در اين رقابت شركت داشتند. اما در نهايت، كاپيتان آموندسن در اين رقابت، پيروز شد و با ورود به سرزمين قطب جنوب در چهاردهم دسامبر ۱۹۱۱م پرچم نروژ را در قطب به اهتزاز در آورد و اسكات، يك ماه بعد در ۱۷ ژانويه به قطب رسيد. اما سفرِ برگشت آن‏ها مصيبت‏بار بود، چرا كه بوران وحشتناك، حركتشان را به تأخير مي‏انداخت. سرانجام گروه اسكات به دليل سرماي طاقت‏فرسا، در مارس ۱۹۱۲م در ميانه راه جان سپردند و اجساد آن‏ها همراه با دفترچه خاطرات روزانه‏شان، هشت ماه بعد به وسيله يك گروه گشتي، به دست آمد.


1642 - نيوزيلند کشف شد

چهاردهم (و طبق برخي اسناد سيزدهم) دسامبر سال 1642 ميلادي «آبل تانسمان» دريانورد هلندي كه در كمپاني هند هلند (اندونزي) كار مي كرد و ماموريت يافته بود راه دريايي به اروپا از جنوب اقيانوس آرام و از طريق اقيانوس اطلس را بيابد، در 1500 کيلومتري شرق استراليا به جزايري رسيد که مسکون بودند. دو جزيره از اين جزاير بزرگتر و مابقي کوچک بودند و دو جزيره بزرگ به صورت شمالي ـ جنوبي قرار گرفته بودند. بوميان اين جزاير مائوري Maori و از نژاد Polynesian بودند و جزاير خودرا Aotearoa مي گفتند که هلندي ها هنگام ترسيم نقشه اين جزاير، نام Nova Zeelandia بر آنها گذاردند،(زيرا که از لحاظ منظر طبيعي شبيه منطقه زيلند هلند بودند. بعدا انگليسي ها اين نام را تغيير تلفظ و املاء دادند و نيوزيلند New Zealand نوشتند).


1962 - برقراري اولين تماس بين كره زمين و سياره زهره

اولین کاوش فضایی روبوتیک درباره ی سیاره زهره، و در واقع اولین کاوش فضایی سیارات در ۱۲ فوریه ۱۹۶۱ با پرواز ونرا-۱ آغاز شد. ولی زمانی که به فاصله ۲ میلیون کیلومتری زمین رسید ارتباطش با زمین قطع گردید و بعدها از فاصله ی صدهزارکیلومتری زهره در نیمه ی ماه می عبور کرد. کاوش های ایالات متحده درباره ی سیاره زهره با کاوشگر مارینر - ۱ دوباره با شکست روبرو شد. تا اینکه مارینر-۲ توانست به موفقیت برسد و بعد از یک سفر ۱۰۹ روزه در ۱۴ دسامبر ۱۹۶۲ اولین موفقیت بین سیاره ای بشر به وقوع پیوست، و مارینر-۲ از فاصله ۳۴۹۳۳ کیلومتری سطح زهره عبور کرد. وی راداری را بسوی ناهید نشانه‌روی کرد که سیگنالهای آن از ابرهای این سیاره عبور کرده و پس از برخورد با سطح جامد سیاره، منعکس گردید. برای اولین بار دانشمندان اطلاع جالبی را درباره سطح ناهید به‌دست مارینر 2آوردند، که نشان میداد ناهید دارای حرکت چرخشی در جهت معکوس است. چرخش آن از شرق به غرب است و آفتاب از مغرب طلوع و در مشرق غروب میکند. از طرف دیگر دمای سطجی زهره حداقل ۴۲۵ درجه سانتیگراد می باشد. این باعث شد که هر گونه امید برای وجود حیات بر سطح این سیاره به یأس تبدیل شود.

1988 - پايان عمر اتحاد جماهير شوروي


در پي توافقهاي رونالد ريگن و گورباچف (رهبران وقت آمريكا و شوروي) در مذاکرات پنج گانه از سال 1985 در ژنو تا دسامبر 1988 در نيويويورک، تاچر و ريگن سران وقت دولتهاي انگلستان و آمريكا 14 دسامبر سال 1988 گفتند که جنگ سرد قرن 20 را بايد پايان يافته تلقي کرد كه اندک زمانی پس از پایان جنگ جهاني دوم میان دو بلوک غرب و شرق آغاز شده بود و در توافق هاي دو ساله اخير در مسير پايان يافتن قرار گرفته بود.

2008 - حمله با لنگه کفش به جورج دبليو بوش که براي خداحافظي به بغداد رفته بود

جورج دبليو بوش رئیس جمهور وقت آمریکا که سرزده و براي خداحافظي وارد عراق شده بود 14 دسامبر 2008 در یک مصاحبه مطبوعاتی مشترک با نوری المالکی نخست وزير اين کشور اعلام کرد که جنگ عراق پایان نیافته است و هنوز خیلی ازکارها باقی مانده است که باید انجام شوند!


در جریان همين جلسه مطبوعاتی "منتظرالزیدی" خبرنگار ۲۸ ساله تلویزیون غیردولتی "البغدادیه" کفش هایش را از پایش درآورد و درحالیکه خطاب به بوش می گفت: سگ؛ این لنگه کفش بوسه خداحافظی ات باشد و این لنگه کفش (لنگه کفش ديگر) هم هدیه بیوه زنان و یتیمان عراقی که شوهران و پدران آنان را تو کشته ای، و سپس لنگه کفشهارا به سوی بوش پرتاب کرد که وی خودرا به کنار کشيد، المالکی دستش را حایل قرارداد و تصاویر این منظره از شبکه های تلویزیونی سراسر جهان پخش شد و در اینترنت هم قرار گرفت.

۵۵۷ - یک زمین لرزه شدید قسطنطنیه Constantinople (استانبول) را ویران و تلفات سنگین وارد ساخت.

۱۲۸۷ - براثر یک توفان دریایی، Sea Wall ـ دیواره جلوگیری از نفوذ آب دریای شمال در ناحیه زوید زی Zuide Zee سرزمین هلند فروریخت و بیش از ۵۰ هزار تن جان سپردند.

۱۹۲۷ - دولت لندن به عراق استقلال داد.

۱۹۳۹ - جامعه ملل روسيه را به دليل حمله نظامي به فنلاند از عضويت خود بركنار كرد.

۱۹۹۵ - با توافق صربها، کرواتها و بوسنیایی ها، جنگ داخلی ۳ ساله بوسنی ـ هرزگوین پایان یافت.


۱۳۵۴ ش - آتش سوزي پست ‏خانه تهران


۱۹۹۴ - کار ساخت بزرگترین سد جهان بر روی رودخانه یانگ تسه در چین آغاز شد.


زادروزها

۱۳۰۳ ش - راج کاپور، بازیگر، تهیه‌کننده و کارگردان هندی
۱۳۲۸ ش - ناصر حجازی، مربی و بازیکن فوتبال ایرانی


۱۵۰۳ - نوسترآداموس، پیشگوی فرانسوی.
۱۵۴۶ - زادروز تیکو براهه منجم دانمارکی
۱۸۹۶ - زادروز جرج ششم پادشاه پادشاهی متحده و کشورهای مشترک‌المنافع و امپراتور هند


۱۹۴۷ - زادروز دیلما روسف اقتصاددان و سیاستمدار برزیلی ، رئیس جمهور این کشور
۱۹۷۰ - زادروز آننا ماریا یاپک خواننده لهستانی
۱۹۸۸ - زادروز ونسا هاجنز بازیگر و خواننده آمریکایی


مرگ‌ها

۱۳۱۰ - حیدر رقابی شاعر ایرانی، متخلص به «هاله».
۱۷۸۸ - درگذشت کارلوس سوم اسپانیا پادشاه اسپانیا از ۱۷۵۹ تا ۱۷۸۸ میلادی
۱۷۹۹ - درگذشت جرج واشنگتن اولین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا


۱۷۸۸- کارل فیلیپ امانوئل باخ، آهنگساز آلمانی.
۱۹۸۴ - درگذشت ویسنته آله‌ایخاندره شاعر برجسته متولد کشور اسپانیا ، برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۷۷
۱۹۸۹ - درگذشت آندره ساخاروف فیزیکدان هسته‌ای اهل شوروی ، برنده جایزه صلح نوبل سال ۱۹۷۵
۲۰۱۳ - درگذشت پیتر اوتول بازیگر انگلیسی

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون