چرا از بهشت زهرا راضی هستیم؟

روزنامه هفت صبح: این بار می خواهیم خوشبین باشیم و به نیمه پر لیوان نگاه کنیم. چند وقتی است که کلیشه مرسوم پروسه های طولانی و خسته کننده اداری و کاغذبازی های وحشتناک در برخی اداره ها و سازمان ها شکسته شده و از آن اعصاب خردی ها خبری نیست. البته موافقیم که با نقطه ایده آل مطلوب فاصله داریم و هنوز هم حوصله و لبخند در میان کارمندان محترم کمی با سختی پیدا می شود اما حتما شما هم قبول دارید که برخی کارهای اداری مان راحت تر شده و شاید بهتر باشد سایر اداره ها و سازمان ها هم با همین دست فرمان جلو بروند.

از بهشت زهرا بگیرید که البته عمر خودمان به دنیا نیست تا پروسه های سریع و اعجاب انگیز اداری آن را ببینیم تا مراکز تعویض پلاک، معاینه فنی و ... هفت مورد از سازمان هایی که پروسه های اداری در آنها به نسبت خوب انجام می شود را گلچین کرده ایم و درباره آنها نوشتیم که چرا از انجام این پروسه ها خوشحالیم.

البته الزاما همه پروسه ها در این اداره ها به خوبی پیش نمی رود اما خب شاید الگویی باشند برای انبوهی از اداره های دیگر که هنوز در گذشته گیر کرده اند و برای پیشبرد ساده ترین کارها عمرتان به نصف کاهش پیدا می کند!

بهشت زهرا

نمی دانیم از خوش شانسی یا بدشانسی ماست که بهترین و سریع ترین امور اداری زمانی صورت می گیرد که ما در قید حیات نیستیم! کافی است یک بار سری به بهشت زهرا بزنید و مشاهده کنید که با وجود انبوه ازدحام و شلوغی در مدت زمانی در حدود سه ساعت همه کارها صورت می گیرد.


طبق آمارها روزانه به صورت میانگین ۱۷۰ نفر جزو متوفیان در بهشت زهرا ثبت می شوند و امور اداری برای خانواده هایشان سریع تر از حد تصور ممکن است. از ثبت احوال و بانک و اورژانس و مرکز انفورماتیک مجهز گرفته تا نمازخانه و غرفه ساندویچی و گلفروشی و محل فروش ترمه و حلوا و خرما و عکاسی و محل سفارش آگهی ترحیم در روزنامه و حتی کوره زباله سوز پیشرفته و ال سی دی نمایشگر اطلاعات لحظه ای متوفیان.

تازه این روزها عزاداران یک «مباشر» شخصی هم دارند؛ ۸۰ نفر آدم کاربلد که از لحظه ورود تا پایان کار آنها را همراهی می کنند و راه و چاه و روند امور اداری را نشانشان می دهند. خدا را شکر!

مراکز تعویض پلاک

در حال حاضر ۲۰۰ مرکز تعویض پلاک در کشور وجود دارد که از این تعداد ۷ مرکز در تهران واقع شده و روزانه به طور میانگین در حدود ۲۵ هزار نفر در کل کشور مراجعه کننده دارد. با وجود تعداد مراجعه کنندگان بالا و طی شدن مراحل طولانی اما مراجعه کنندگان با مشکلات خاصی روبرو نمی شوند و همه کارها در مدت چند ساعت صورت می گیرد. از همان بدو ورود به پارکینگ این مراکز، همه چیز با نظم خاصی و اختصاص شماره به خودروها آغاز می شود و کلیه کارها صورت می گیرد. این مراکز، اطلاع رسانی خوبی هم دارند و همه پروسه هایی که باید در موقع تعویض پلاک انجام دهید و مدارکی که نیاز دارید را می توانید در سایت آن به راحتی پیدا کنید.


شلوغی و ازدحام در روزهای آخر سال تنها نقطه ضعف موجود در این مراکز است که با وجود افزایش ساعت کاری به بیش از ۱۲ ساعت باز هم جوابگوی مراجعه کنندگان نیست. متقاضیان خودروهای وارداتی هم البته انتقاداتی نسبت به روند امور خود دارند و اعتقاد دارند که مراجعات آنها بیش از حد معمول طول می کشد.

ثبت احوال

طبق آخرین آمارها به طور میانگین در هر شبانه روز ۳۹۴۷ نوزاد متولد می شود؛ یعنی این میانگین در هر ساعت ۱۶۴ مورد است. همچنین براساس همین آمارها به طور متوسط در هر شبانه روز ۹۷۱ نفر، یعنی در هر ساعت ۴۰ نفر در کشور فوت می کنند. بنابراین با حجم بالایی از آمار ثبت احوال روبرو هستیم که اتفاقا کارهای اداری آن خیلی خوب پیش می رود.


در سازمان ثبت احوال خدمات متعددی مانند ثبت ولادت و صدور شناسنامه نوزاد، ثبت وفات، تعویض شناسنامه، صدور شناسمه المثنی، تغییر نام و نام خانوادگی، صدور کارت ملی و ... ارائه می شود که همه چیز به صورت الکترونیکی و به سرعت انجام می شود.

سازمان ثبت احوال البته ارائه بسیاری از این خدمات را به دفاتر پیشخوان دولت واگذار کرده که همین موضوع سرعت بسیاری به اداره امور داده است. در مواردی مانند صدور شناسنامه نوزاد یا ثبت گواهی فوت که به مراجعه سازمان های اصلی نیاز است، اگر به مشکل خاصی برنخورید، در مدت حدودا دو ساعته، همه کارهای شما با دریافت چندمدرک معمول و ثبت آن در سیستم صورت خواهد گرفت.

اداره گذرنامه

این سازمان جزو اداراتی محسوب می شود که کارهای مراجعان در آن به سرعت انجام می گیرد و جزو اولین ها در الکترونیک کردن پروسه ها به شمار می رود. در این سازمان عموما از کاغذبازی های مرسوم و همراه داشتن انبوهی از مدارک خبری نیست و فعالیت های معمول مورد نیاز مانند اجازه خروج، ثبت پایان خدمت و ... به صورت سیستمی و با سرعت قابل قبولی انجام می شود.


معاینه فنی

پروسه سخت و طاقت فرسای معاینه فنی مدت هاست که آسان شده و نه از آن صف های طولانی خبری هست و نه از پیچ و خم های اداری. البته نباید این نکته را از نظر دور داشت که افزایش مدت اعتبار معاینه فنی به پنج سال یکی از عوامل مهم در زمینه کاهش مراجعات بوده اما نحوه انجام پروسه ها نیز تقریبا روتین و بدون مشکل است.

طبق آمارها در چهار سال گذشته یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به مراکز فنی مراجعه کرده اند و در حال حاضر ۷۰ هزار خودروی پایتخت نیز مشمول معاینه فنی هستند. برای معاینه فنی تنها دارا بودن کارت خودرو یا برگه سبز خودرو کفایت می کند و بنابراین کاغذبازی های مرسوم در ادارات در اینجا معنایی ندارد و هر شخص دیگری به جز مالک هم با این مدارک می تواند کارها را انجام دهد.


پروسه صدور برگ معاینه فنی از لحظه ورود به مرکز شامل ۹ مرحله ثبت اطلاعات، بررسی ظاهری، آزمون آلاینده های خروجی، آزمون ترمزها، آزمون کمک فنر، آزمون لغزش جانبی، آزمون اهرم بندی، آزمون چراغ های جلو و صدور کارت است که به صورت معمول در مدت حدود دو ساعته انجام می شود. حتی در برخی مراکز معاینه فنی خدمات سرویس و تعمیر خودرو (در حد تعمیرات سبک و سریع) داده می شود تا مشکلات کوچک تان همانجا حل شود و نیازی به مراجعه دوباره وجود نداشته باشد.

نظام سلامت

قبول داریم که هنوز با نقطه ایده آل فاصله زیادی داریم اما شاید شما هم با ما موافق باشید که در یک سال گذشته اوضاع بیمارستان های دولتی و اورژانس ها بسیار بهتر شده است. نه از آن اوضاع اسفبار رسیدگی به بیماران خبری هست و نه از برخوردهای نامناسب. راهی که وزیر بهداشت آغاز کرده فعلا توانسته موفق باشد و در صورت ادامه پیدا کردن قطعا بازخوردهای بهتری هم به وجود خواهد آورد.


یکی دیگر از مشکلات عمده مراجعان به بیمارستان ها تهیه دارو و ملزومات مورد نیاز بیماران بود که تا همین چند ماه پیش برای تهیه کوچکترین دارو یا وسیله باید به بیرون از بیمارستان مراجعه می کردند.

در طرح تحول نظام سلامت، این مشکل تا حد زیادی برطرف شده و همچنین کاهش ۵ تا ۱۰ درصدی هزینه های بیماران سرپایی، رایگان شدن زایمان طبیعی، کاهش میزان سزارین، کاهش میزان ترخیص بیماران با میل شخصی و ... از دیگر نقاط قوتی است که در بیمارستان ها مشاهده می شود.

چند مورد نه چندان خوب

در کنار همه این سازمان ها و ادارات، هنوز کارهای اداری در برخی سازمان ها با مشکلاتی روبرو هست و چه خوب که آنها هم اوضاع را بهتر کنند.

مراکز ثبت اسناد

به دلیل حساسیت های بالای موجود در زمینه اسناد و ثبت آن، کلیه امور در این مراکز هم به صورت دستی و هم به صورت الکترونیک انجام می شود. در نتیجه پروسه معمولا طولانی و وقت گیر است.


دانشگاه

هر چقدر مراحل ثبت نام در دانشگاه آسان است اما مرحله فارغ التحصیلی و پروسه های مربوط به آن مانند کنکور سخت و طاقت فرساست! رفت و آمدهای پی در پی، انتظارهای چند ماهه، امضاهای فراوان و در آخر مدرکی که قاعدتا به دردتان نمی خورد!


نظام وظیفه

اگر برای پیگیری کارهایتان به سازمان نظام وظیفه مراجعه کرده باشید با یک پارادوکس جالب روبرو خواهید شد. در زمانی که هنوز به خدمت سربازی نرفته اید، همه کارهایتان با سرعت بسیار بالایی صورت می گیرد و همه چیز با نظم خاصی شما را به سمت خدمت سربازی سوق می دهد! حالا اگر خدمت تان تمام شده باشد یا برای رفع مشکل خاصی بخواهید به نظام وظیفه مراجعه کنید، همه این رویاهای شیرین به یک کابوس وحشتناک تبدیل می شود! رفت و آمدهای فراوان، ارجاعات به سازمان های مختلف، انتظارهای فراوان و ... بخشی از این پروسه ها هستند.


بلیت های حمل و نقل عمومی

در اینجا هم با چندین تضاد روبرو هستیم. پروسه خرید بلیت قطارها عموما طاقت فرسا است و نسبت نابرابر متقاضیان و واگن ها (خصوصا در تعطیلات) سبب می شود بسیاری از متقاضیان نتوانند در روزهای مورد نظر خود بلیت هایشان را پیدا کنند. ایجاد راه های مختلف مانند فروش اینترنتی، زمان بندی و ... هم نتوانسته بر مشکلات غلبه کند و کار برای متقاضیان بسیار سخت است.


از طرف دیگر اما قطارهای مسافربری از نظر سرویس دهی، نظم و ... وضعیت قابل قبولی دارند و با توجه به میزان هزینه های دریافتی عموما خدمات مناسبی ارائه می دهند و به همین دلیل گزینه بسیاری از مسافران سفر با قطار است. در زمینه بلیت های هواپیماها دقیقا عکس این ماجرا صادق است. تهیه بلیت نسبتا آسان اما سرویس دهی...

بانک ها، دو روی سکه!

داستان ما در اینجا با یک پارادوکس روبرو می شود و می توانید دو روی یک سکه را مشاهده کنید. بگذارید به زبان خودمانی توضیح بدهیم، کافی است بخواهید حسابی در بانک باز یا پولی را واریز کنید، آن وقت همه به شما لبخند می زنند و پرسنل شعبه، دوست تان خواهند داشت! هر چه میزان سپرده تان بالاتر باشد، میزان احترام ها هم بالاتر می رود و در کسری از ثانیه پروسه های اداری انجام خواهد گرفت.


حالا اگر بخواهید در نقش گیرنده ظاهر شوید و بخواهید یک وام ساده و ناقابل بگیرید. چند روز، چند ماه یا چند سال باید در نوبت بمانید؟ چند ضامن باید پیدا کنید؟ آیا شعبه مورد نظر اعتبارات لازم را دارد؟ چندین نفر پیش از شما ثبت نام کرده اند؟ آیا اصلا مشمول دریافت وام می شوید؟ تعداد متقاضیان وام ازدواج، کوچکترین مثال در این زمینه است که طبق آخرین آمار در حدود ۹۰۰ هزار نفر هنوز در صف وام های ۶ میلیونی هستند! سایر وام ها را هم که خدا می داند.