بررسی ۲۰ باور رایج درباره مو

برترین ها به نقل از تندرستی : مو، یکی از مهم ترین اجزای بدن است که نقش مهمی در حفاظت از سر دارد و از پوست سر در برابر آسیب های محیطی، به خصوص نور آفتاب محافظت می کند. اما به جز نقش حفاظتی، یک عامل مهم دیگر نیز وجود دارد که باعث می شود بسیاری از مردم به تکاپو بیفتند تا به بهترین شکل ممکن از موهایشان مراقبت کنند و آن نقش مورد زیبایی است.

همه می دانند موهای سالم و درخشان تاثیر مستقیمی در زیبا نشان دادن چهره دارند. افراد برای اینکه زیباترین و درخشان ترین موها را داشته باشند. گاهی اوقات دست به انجام کارهایی می زنند که از درست یا نادرست بودن آنها چندان مطمئن نبوده و صرفا به شنیده هایشان از دوست و آشنا اعتماد می کنند و از دلایل علمی آن آگاه نیستند.

به همین بهانه سراغ دکتر خلیل فارسی نژاد، متخصص پوست، مو و لیزر و عضو انجمن پوست ایران و آکادمی متخصصان پوست آمریکا رفتیم تا برایمان بگوید کدام یک از باورها درمورد مو درست است و کدام یک نادرست با ما همراه باشید.

خوردن مغز گوسفند باعث سفیدشدن موها می شود

درست نیست. عمده ماده ای که در مغز گوسفند وجود دارد فسفر است که نقش مهمی در ماهیچه ها، استخوان ها و به طور کلی سوخت و ساز و مهم تر از همه در کارهای فکری دارد.

بنابراین فسفر یا هرکدام از مواد تشکیل دهنده مغز گوسفند هیچ نقش جلوگیری کننده ای در مورد رنگ گیری مو توسط رنگدانه های ملانین ندارند.

کندن موی سفید باعث افزایش موهای سفید می شود

درست نیست. پیاز مو یا فولیکول، بافت ثابتی است که از دوران جنینی تا زمان مرگ در پوست سر وجود دارد. زندگی مو از سه مرحله آناژن (رشد)، کاتاژن (استراحت) و درنهایت تلوژن (ریزش) تشکیل شده است. موها در مرحله رشد - که در انسان چند سال طول می کشد - به رشدشان ادامه می دهند و ب عد وارد مرحله کاتاژن و تلوژن می شوند. حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد ریشه های مو در هر مقطع زمانی در مرحله آناژن (رشد) هستند. در انتهای مرحله تلوژن، در فولیکول و ریشه مو یک جوانه موی دیگری ظاهر شده سپس وارد مرحله آناژن می شود و موی پیر قبلی می ریزد.

به همین دلیل اگر روزی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ تار مو از سر فرد بریزد، کاملا طبیعی است. مویی که می ریزد فقط تار موست اما بدون ریشه. زائده سفیدرنگی که در انتهای موها دیده می شود و همه فکر می کنند ریشه مو است درواقع قسمتی از موست که داخل پوست قرار دارد و وقتی مو کشیده می شود آن زائده سفیدرنگ - ساختمانش کم و بیش شبیه لایه شاخی پوست است - دور مو جمع می شود و همراه آن از پوست خارج می شود.


این باور وجود دارد که وقتی موی سفید را می کشیم، آن را از ریشه درمی آوریم. اما نگران نباشید؛ پیاز مو سر جایش است و با کندن یک مو، موی دیگری به جای آن رشد می کند. بنابراین با کنده شدن یا کندن موی سفید، تعداد موهای سفید زیاد نمی شود.

شستن مو با آب سرد بعد از استحمام با آب گرم موها را برق و درخشان می کند

درست نیست، کلا استفاده از آب خیلی گرم یا سرد و به خصوص گرم توصیه نمی شود. همچنین استفاده از مواد شوینده قوی مانند صابون هایی که مواد قلیایی بسیار قوی دارند یا پودرهای شوینده که برای شستن لباس مورد استفاده قرار می گیرند باعث آسیب دیدن لایه شاخی در سطح خارجی مو به نام کوتیکول می شود که نقش حفاظت از مو را برعهده دارد.

درصورتی که به این لایه در اثر آسیب های فیزیکی مانند سشوار داغ و طولانی یا اتوی مو و آب گرم یا سرد صدمه وارد شود، علاوه بر اینکه براقی و درخشندگی مو از بین می رود، شکل دهی به آن نیز بسیار سخت می شود. شکنندگی موها و موخوره نیز در اثر استمرار این نوع آسیب ها روی می دهد؛ بنابراین توصیه می شود به جای استفاده از آب سرد در حمام، از آب ولرم استفاده شود.

ریزش مو، ارثی است

برای بعضی ازافراد درستن است. ریزش مو علل متفاوتی دارد. یکی از انوع ریزش مو (کاهش مو) از نوع ارثی است. آنزیمی در ریشه موی بعضی از افراد وجود دارد که باعث تغییراتی در هورمون جنسی در دستگاه گردش خون به طور موضعی می شود که این تغییرات به تدریج باعث کومچک شدن سلول های سازنده مو و کل ریشه می شوند.

با کوچک شدن ریشه مو، مویی که ساخته می شود نیز بالطبع کوچک، ظریف و نازک تر است که وقوع این فرایند به شکل تدریجی است. یعنی موها به تدریج نازک می شوند و این نازک شدن تا جایی ادامه پیدا می کند که موها به حالت کرکی درآمده، سپس از بین می روند. آنزیم آلفا-۵ ردوکتاز که سبب به وجود آمدن این تغییرات می شود از راه ژن و وراثت منتقل می شود. اما تمام کسانی که این ژن را دارند طاس نمی شوند و هنوز معلوم نیست چرا این ژن در بعضی از اعضای یک خانواده که همگی این ژن را دارند، فعال می شود و در بعضی دیگر خیر.


البته فعال شدن ژن این آنزیم در افراد مختلف متفاوت است؛ به طور مثال ممکن است در فردی در ۱۷ یا ۱۸ سالگی فعال شود و در دیگری در ۳۰ یا ۴۰ سالگی. وقتی می گوییم ریزش موی ارثی، منظور این نیست که تمنام فامیل شخص یا پدر و مادرش همگی طاس می شوند.

ممکن است آن شخص، اولین فرد خانواده باشد که این ژن را نشان می دهد. البته این نوع ریزش موی ارثی به خوبی قابل پیشگیری و درمان است و این تصور که غیرقابل درمان است، درست نیست. نکته دیگر اینکه داروهایی که برای ا ین نوع ریزش وجود دارد تا زمانی که مصرف می شوند موثر هستند، زیرا این داروها آنزیم آلفا-۵ ردوکتاز را مهار می کنند و اجازه نمی دهند هورمون تستوسترون تبدیل به دی هیدروتستوسترون شود اما اگر داروها مصرف نشوند این آنزیم مجددا فعال می شود.


طاسی نشانه سایر بیماری ها یا مشکلات مربوط به سلامت است

می تواند درست باشد. مطالعات انجام شده در دانشکده پزشکی هاروارد نشان می دهد 9 درصد مردانی که مبتلا به طاسی جلوی پیشانی هستند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند درحالی که این نسبت در افرادی که دچار طاسی قسمت های میانی سر هستند به 36 درصد افزایش پیدا می کند.

مطالعات نشان داده است در پوست سر افراد طاس گیرنده های آندروژن بیشتری وجود دارد که باعث رسوب بیشتر چربی ها در دیواره رگ ها می شود. متخصصان توصیه می کنند با کاهش میزان مصرف نمک و چربی و همچنین با ورزش کردن منظم، سه روز در هفته و به مدت سی دقیقه می توان از این امر پیشگیری کرد. البته توصیه می شود موقع ورزش از هدبند استفاده نکنید.

چنگ زدن موها هنگام شامپوزدن برای موها مفید است

درست نیست و تاثیری ندارد.

سیگارکشیدن باعث ریزش مو می شود

درست است. زیرا سیگار باعث افزایش شدید ماده سمی مونواکسیدکربن در خون و به دنبال آن سبب کاهش توانایی حمل اکسیژن توسط گلبول های قرمز خون می شود. همچنین با مصرف سیگار پیاز مو به شدت آسیب می بیند.


ریزش مو در شیمی درمانی اجتناب ناپذیر است

درست است. در شیمی درمانی داروهایی استفاده می شود که مانع از رشد سلول های سرطانی شده و آنها را از بین می برند. اما این داروها روی قسمت های دیگر مانند ریشه مو و روده که رشد سریعی دارند نیز تاثیر می گذارند؛ به همین دلیل طی شیمی درمانی فرد دچار ریزش مو و مشکلات گوارشی می شود.

اما مصرف موادی مانند اسیدفولیک عوارض آن را کاهش می دهد. خوشبختانه ریزش موها در اثر شیمی درمانی دائمی نیست و سه تا شش ماه بعد رویزش مجدد موها به شکل طبیعی شروع می شود. البته استفاده از کلاه گیس در افرادی که موهایشان به خاطر شیمی درمانی دچار ریزش می شود بسیار مفید است و از دیدن ظاهر و موی خود که در اثر شیمی درمانی از دست داده اند، کمتر دچار ناراحتی و استرس می شوند. داروهایی نیز وجود دارند که درصورت مصرف، روند رشد موها را تحریک می کنند که قطعا با تجویز شخصی پزشک باید توسط بیماران مورد استفاده قرار بگیرند.

اگر مو، تیغ انداخته شود پرپشت تر می شود

درست نیست. تار موی بلند و یک موی نیم میلی متری از نظر ساختمانی شبیه هم هستند. فرض کنید خانمی که موی بلند دارد روزی پنج تار از موهایش بریزند. از طرف دیگر مردی را هم درنظر بگیرید که موهایش را تیغ زده است اما روزانه صد تار از موهایش می ریزند. کدام یک از این ریزش ها بیشتر به چشم می آید؟ طبیعی است که موی بلند. ریزش موی تیغ زده خیلی دیده نمی شود؛ به همین دلیل مردم فکر می کنند تیغ زدن، باعث کاهش ریزش موهایشان شده است؛ درحالی که هیچ تاثیری ندارد.

بافتن مو باعث رشد سریع موها می شود

درست نیست. تار مو که خارج از ریشه است، بافتی مرده محسوب می شود. بنابراین هر بلایی سر این قیمنت مرده بیاید درصورتی که به قسمت ریشه مو آسیب نرساند، هیچ تاثیری روی رشد یا ریزش موها ندارد؛ دقیقا مانند ویتامینه و پروتئینه کردن که هیچ کدام جذب پوست سر نمی شود و صرفا تبلیغاتی برای جذب مشتری است. اگر قرار باشد ویتامینی جذب موها شود، فقط از راه خوراکی و گردش خون امکان پذیر است. اما بافتن مو باعث بهترشدن ظاهر مو می شود و ممکن است باعث نرم تر شدن آنها شود.

ماساژ پوست سر، جلوی سرعت ریزش مو را می گیرد

درست نیست. به طور کلی بافت سر و گردن یک بافت پرخون است و احتیاجی به افزایش خون رسانی برای افزایش رشد مو ندارد. تاثیر روش هایی مانند ماساژ پوست سر با دست، استفاده از شانه های تولیدکننده گرما و لیزری که در آگهی های بازرگانی به عنوان ابزاری برای افزایش گردش خون پوست سر و تسریع رشد مو معرفی می شود، از نظر علمی اثبات شده نیست.


ریزش مو ارتباط مستقیمی با خانواده مادری دارد

درست نیست. ریزش مو می تواند به خانواده و توارث ارتباط پیدا کند اما وابسته به جنسیت نیست.

شستن روزانه موها باعث خشک شدن آنها می شود

بستگی به نوعی مو فرق دارد. موهایی که چرب هستند باید به طور روزانه شسته شوند تا به حال نرمال دربیابند ولی موهایی که خشک هستند درصورتی که هر روز شسته شوند این خشکی تشدید می شود. بنابراین نمی توان نسخه یکسان برای همه انواع موها تجویز کرد. اما بهتر است فاصله شست و شوی موهای خشک بیشتر با شد. درصورتی که لازم است موهای چرب هر روز شسته شوند اما موهای خشک بهتر است با آب ساده شسته شوند و به دفعات و مقدار کمتری از شامپو استفاده شود.

ریزش مو نشانه فشار خون بالاست

درست نیست. هیچ ارتباط منطقی ای بین ریزش مو و فشار خون بالا وجود ندارد.

استفاده از قرص های ضدبارداری باعث ریزش موها می شوند

بستگی به نوع قرص بارداری دارد. قرص های ضدبارداری که خاصیت آندروژنی (هورمون مردانه) بالایی دارند سبب تشدید ریزش مو در فرد می شوند. اما قرص هایی که دارای خاصیت ضدآندروژنی هستند، باعث بهبود رشد مو طی مصرف می شوند.

کمبود ویتامین های B و E باعث ریزش مو می شوند

درست است. مو برای رشد و بقا به سه ماده مهم و حیاتی آهن، مس و روی نیاز دارد. از خانواده ویتامین ها هم ویتامین های خانواده B نقش مهمی در سوخت و ساز و تغذیه موها دارند و کمبود هریک از آنها سبب به وجود آمدن مشکل در آنها می شود. آهن، مس و روی را در فرآورده های گوشتی، لبنی و تخم مرغ، خشکبار و حبوبات می توان به وفور یافت. ویتامین های خانواده B هم در میوه ها و سبزیجات تازه وجود دارند. درصورت کمبود این مواد، مشکلاتی در رویش و ساختمان مو به وجود می آید.


پیوندزدن مو (کاشت) سبب کاهش ریزش مو می شود

درست است. موهایی که در قسمت جلوی سر قرار دارند یعنی از قسمت پیشانی تا فرق سر، موهایی هستند که آنزیم آلفا-۵ ردوکتاز را دارند، بنابراین مستعد ریزش از نوع ارثی هستند. ولی موهای بقیه قسمت های سر مانند پشت سر، شقیقه و بالای گوش آنزیم یاد شده را ندارند و به همین دلیل در فردی که طاس می شود در سنین کهنسالی نیز موهای کناری حفظ می شود.

وقتی کاشت مو انجام می دهیم موهای پشت سر را به جلوی سر منتقل می کنیم و خوشبختانه ریشه مو خاصیت خود را حین انتقال حفظ می کند (موهای پشت سر نسبت به ریزش مقاوم هستند) بنابراین نمی ریزند.

موهای بعضی افراد به خاطر اندوه شدیدی یکشبه سفید می شود

درست نیست. ممکن است در اثر استرس خیلی شدید و سنگین موهای سیاه شخص بریزند اما موهای سفید باقی می مانند؛ بنابراین فرد فکر می کند که موهایش در اثر استرس شدید یکه به او وارد شده به صورت ناگهانی سفید شده است. ممکن است بپرسید پس چرا موهای سیاه یک فرد جوان یا بچه ای در اثر استرس شدید شکبه سفید شده اند؟ چنین چیزی امکان ندارد؛ مگر اینکه آن جوان از قبل روی سرش موی سفید زیادی داشته است و با ریزش موهای سیاه، تنها موهای سفید باقی مانده اند.

باز نشر: مجله اینترنتی Bartarinha.ir