روستای لزور؛ ذوق‌زدگی طبیعت بیخ گوش تهران

بازارخبر: در چله تابستان هم پیشنهاد می‌شود وقتی به اینجا می‌آیید لباس گرم همراهتان باشد. ترکیب شدید رنگ‌های سبز با رنگ‌های قرمز پاییزی این منطقه را در این فصل دیدنی‌تر کرده است.


روستای لَزور یکی از بزرگ‌ترین روستاهای استان تهران و از توابع شهرستان فیروزکوه است. این روستا در دهستان قزقانچای از بخش ارجمند شهرستان فیروزکوه، در فاصله ۱۶۵ کیلومتری شمال شرقی تهران و در ۴۵ کیلومتری شمال غربی فیروزکوه در میان رشته‌کوه‌های البرز قرار دارد. لزور روستایی پرجمعیت محسوب می‌شود.


جمعیت این روستا طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ بیش از ۲ هزار نفر در قالب ۵۶۱ خانوار بوده که با ادامه روند مهاجرت روستائیان به شهرها جمعیت ساکن دائم لزور نیز همانند سایر روستاها در طی سالیان اخیر کاهش یافته؛ اما با ساخت‌وسازهای جدید و با احتساب ساکنان فصلی، طبق گفته اهالی، جمعیت حال حاضر روستا بیش از ۹۰۰ خانوار است.


آب‌وهوای ملایم تابستانی همراه با مناظر بکر و زیبای طبیعی موجب شده که در تابستان جمعیت روستا تا چند برابر افزایش یابد. تا اواسط و یا حتی اواخر تابستان هم اگر به لزور بروید می‌بینید که بهار هنوز از این روستا رخت برنبسته، رودخانه‌ها همچنان جاری و پرآب است و طراوت و سرسبزی همچنان مهمان دشت‌ها و مراتع لزور است.

روستای لزور به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و جاذبه‌های ممتاز و متنوع گردشگری همیشه به‌عنوان یکی از قطب‌های گردشگری شهرستان فیروزکوه مطرح بوده و موردتوجه قرار گرفته است.

لزور از طرف شمال با روستاهای نشل و برزنه از توابع شهرستان بابل هم‌مرز است. در زمانی که مسافرت‌ها با پای پیاده و چهارپا انجام می‌شد این ده از راه‌های ارتباطی شمال کشور محسوب می‌شد؛ اما حالا که ایاب و ذهاب ماشینی شده و مسیر جاده‌ها تغییر کرده دیگر از این مسیر برای آمد و شد استفاده نمی‌شود مگر اینکه هر از گاهی گذر گردشگران و یا کوهنوردان به لزور برسد. این روستا از قدیم‌الایام دارالمؤمنین بوده و هست.


ارتفاع روستای لزور حدود ۲ هزار و ۴۰۰ متر از سطح آزاد دریا است. زبان اصلی و بومی مردمان این روستا گویش لزوری است که از گویش‌های مازندرانی (طبری) بوده و جزء دسته زبان‌های شمال ایران محسوب می‌شود.

لزور دارای محله‌های قدیمی به نام‌های: اوپه، شجاع خیل، کشک ریز، کلاً چپن و ... هست و اکثریت نام‌های فامیل روستا اسفندیار، شجاع و موسوی هستند. مردم روستای لزور از طریق کشاورزی و دامداری امرارمعاش می‌کنند.


محصولات عمده آن سیب‌زمینی، گندم و جو بوده و یونجه، اسپرس و شبدر عمده‌ترین محصولات علوفه‌ای روستا به شمار می‌آیند. انواع سیب‌درختی، گیلاس، آلبالو و گلابی نیز از محصولات میوه‌ای لزور هستند. منبع اصلی آبیاری کشاورزی روستا، رودخانه فرح رود و چشمه‌های معجز و کهریز هستند.


اگر اهل پیاده‌روی و گشت‌وگذار در طبیعت هستید در لزور دو مسیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

۱- مسیر امامزاده خوش‌نام

۲- جاده منتهی به منطقه لاسک


برای رسیدن به امامزاده خوش‌نام دو راه پیش رو دارید: یکی از محله کشک ریز و جنب مسجد امام موسی جعفر (ع) و دومی از طریق جاده لاسک. هرکدام از این راه‌ها را که برای رسیدن به امامزاده خوش‌نام انتخاب کنید جذابیت و لطف خاص خودش را دارد.

اولی در امتداد دره و رودخانه شما را با یک راه باریک از میان باغ‌ها و مراتع زیبا عبور داده و به امامزاده می‌رساند و دومی از طریق جاده لاسک است که از بالای دره عبور می‌کند. در بخشی از جاده یک راه پاکوب از سمت راست به سمت پائین انشعاب گرفته و پس از چند دقیقه به امامزاده می‌رسد. از هرکدام از این دو مسیر که بروید حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه راه تا امامزاده در پیش دارید.


اگر به امامزاده رفتید می‌توانید از چشمه آب گوارای آن نیز نوش جان کنید. با ادامه مسیر امامزاده به سمت بالا کمی جلوتر به یک آبشار زیبا و نسبتاً کوچکی می‌رسید که می‌تواند مکان مناسبی برای اتراق و استراحت باشد. اگر خواستید از امامزاده خوش‌نام به جاده لاسک و ابتدای تنگه بروید می‌توانید از راه پاکوب که جلوی امامزاده است در جهت جنوب خود را به جاده برسانید و یا اگر بالاتر از امامزاده و سمت آبشار رفتید، از یک محل مناسب با حرکت به سمت چپ ارتفاع بگیرید تا به جاده برسید.


و اما اگر خواستید از روستا مستقیم به لاسک و ابتدای تنگه بروید باید ابتدا خود را به جلوی مخابرات لزور برسانید. امتداد خیابانی که مخابرات روستا در آن قرار دارد به جاده خاکی می‌رسد که در جهت شمال غربی ارتفاع گرفته و چند کیلومتر بالاتر به منطقه لاسک در ارتفاع ۲ هزار و ۶۰۰ متر ختم می‌شود.


در ابتدای این جاده حدود ۱۰۰ متر بالاتر آب چشمه از طریق یک لوله به داخل نهر جریان دارد که می‌توانید از آب خنک آن برای آشامیدن و ادامه مسیر بردارید. با حدود نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه پیاده‌روی در این جاده به منطقه لاسک و ابتدای تنگه رودخانه فرح رود می‌رسید. در دهانه این تنگه سد کوچکی در حال احداث است که قرار است در آینده آب مصرفی پنج روستا از جمله لزور را تأمین کند.


جاده لاسک یک جاده خاکی عریض هست که تمام طول آن را با خودروی سواری نیز می‌توانید طی کنید؛ اما اگر با پای پیاده قدم در این جاده بگذارید، درختان بلند سپیدار در دو طرف جاده، باغ‌های میوه و مزارع گسترده و سرسبز کوهپایه‌ها، مناظر چشم‌نواز کوه‌های پیرامون همراه با تنفس در هوای پاک دامنه‌های البرز به‌یقین لذت این گردش و پیاده‌روی را برای شما دوچندان خواهد کرد.

با ادامه حرکت به سمت بالا همچنان مناظر پیرامون جلوه‌های تازه‌ای از زیبایی‌های طبیعت را به رخ شما می‌کشد. همین‌طور که ارتفاع می‌گیرید هر از گاهی اگر به پشت سرتان نگاهی داشته باشید نمایی زیبا از روستا را می‌بینید که با آرامشی وصف‌ناپذیر در دامنه‌های سرسبز البرز جا خوش کرده.


از آن بالا که به روستا نگاه می‌کنی، مراتع سرسبز، سپیدارهای بلند و کوه‌های سر برافراشته پیرامون را می‌بینی و لزور را که مثل یک تابلوی نقاشی به زیبایی هرچه‌تمام‌تر بر روی بوم طبیعت رنگ‌آمیزی شده. دوست داری همان‌جا بنشینی و ساعت‌ها به این تابلوی زیبا نگاه کنی.

در انتهای جاده با ادامه مسیر وارد تنگه زیبایی می‌شوید که رودخانه فرح رود در میان آن جریان دارد. دره‌ای زیبا با رودخانه‌ای پرآب، پوشش گیاهی متنوع و مناظری دل‌فریب که هر چه از زیبایی‌های آن بگوییم کم گفتیم. به‌جز بخش ابتدایی تنگه که راه کمی هموارتر است در ادامه به دلیل ناهموار بودن راه، عبور از مسیرهای سنگی، تغییر جهت و عبور مکرر از عرض رودخانه ورود به این دره و عبور از آن نیاز به تجربه و مهارت‌های ابتدایی کوهنوردی دارد. درنتیجه به علت خطرات احتمالی، گذر از این دره برای افراد بی‌تجربه و غیر کوهنورد توصیه نمی‌شود.


این تنگه در ادامه، چند کیلومتر بالاتر به چشمه بزرگ معجز چشمه می‌رسد که سرچشمه و تأمین‌کننده اصلی آب رودخانه فرح رود است و کمی بالاتر به سد و دریاچه سیاه رود که آن نیز یکی از منابع آب این رودخانه است.

اگر کوهنورد هستید؛ این ده به‌عنوان مبدأ صعود به قله‌های «میشینه مرگ» و «بوم» بوده و همچنین با یک جاده خاکی به «تنگه واشی» در شرق لزور دسترسی دارد. قله میشینه مرگ به‌عنوان بلندترین قله رشته‌کوه البرز شرقی با ارتفاع ۴ هزار و ۳۰ متر در شمال غرب این روستا واقع است. مسیر صعود به این قله با گذر از تنگه‌های پرآب، دشت‌های سرسبز و از مجاورت دریاچه زیبای سد سیاه‌رود، یکی از زیباترین و جذاب‌ترین برنامه‌های کوهنوردی منطقه است.


تنگه فرح رود در بخشی از مسیر قبل از دشت معجز چشمه همانند تنگه واشی است؛ یعنی برای عبور از آن باید به آب زده و حدود 200 متری را در آب طی کنید. بهترین زمان برای صعود به قله میشینه مرگ ماه‌های تیر و مرداد در قالب یک برنامه دو روزه است.


وارد روستای لزور که شدید برای رسیدن به منطقه لاسک و ابتدای تنگه دو راه پیش رو دارید:

۱- از جاده کنار مسجد موسی بن جعفر: برای قرار گرفتن در این مسیر که مسیر باغی است باید به محله کشک ریز رفته و خودروی خود را کنار مسجد موسی بن جعفر پارک کرده و پیاده‌روی را آغاز کنید. پس از حدود ۱۵ دقیقه به امامزاده خوش‌نام می‌رسید که چشمه آبی نیز جنب امامزاده قرار دارد.

از اینجا برای رسیدن به تنگه دو راه پیش روی شماست: راه آسان‌تر پاکوبی است که کمی به عقب برگشته و شما را به اواسط جاده لاسک می‌رساند و از آنجا به تنگه؛ و راه دیگر پاکوبی که در امتداد باغ‌ها رفته رفته ارتفاع گرفته و در نهایت از پایین جاده لاسک عبور کرده تا به تنگه برسید.


۲- از جاده لاسک: برای قرار گرفتن در این جاده باید جنب مخابرات لزور رفته و خودروی خود را همان اطراف یا کمی بالاتر در انتهای خیابان آسفالت پارک کنید. از جنب مخابرات مسیر جاده لاسک را در پیش بگیرید تا پس از حدود ۴۵ دقیقه پیاده‌روی به تنگه برسید. جاده لاسک یک جاده عریض خاکی است که می‌شود این جاده را با خودرو نیز طی کرد. کمی بالاتر از مخابرات چشمه آب از لوله جاری است که می‌توانید از آن آب بردارید.

با وارد شدن به تنگه، باید از مسیر پاکوب کنار رودخانه عبور کرده و در بخشی از مسیر از داخل آب عبور کنید (همانند تنگه واشی). برای این قسمت از برنامه حتماً باید کفش صندل همراه خود داشته باشید. چون سرمای آب از یک طرف و سنگ‌های تیز کف رودخانه از طرف دیگر حرکت از داخل آب با پای‌برهنه را بسیار سخت می‌کند! با عبور از داخل آب در انتها به یک آبشار کوچک می‌رسید.

به بالای آبشار که رفتید، به یک دشت کوچک و دو راهی می‌رسید. تنگه روبرویی یک تنگه فرعی است. تنگه و راه سمت چپ راهی است که شما را به دشت معجز چشمه می‌رساند. در این تنگه هم برای عبور از عرض رودخانه هر از گاهی مجبورید که به آب بزنید. با عبور از این تنگه و کمی ارتفاع گرفتن در نهایت به دشت معجز چشمه می‌رسید که تقریباً پشت یک پیچ (به سمت راست) پنهان است. در این دشت چند چشمه آب وجود دارد که بزرگ‌ترین آن تأمین‌کننده اصلی آب رودخانه فرح رود است. دشت معجز چشمه مکان مناسبی برای کمپ و شب مانی است.


با ادامه مسیر رودخانه (از سمت راست دشت)، کمی بالاتر به دریاچه زیبای سد سیاهرود می‌رسید. از دریاچه تا گردنه جاده‌ای کشیده شده (به سمت غرب در جهت چپ) که این جاده شما را به روی گردنه می‌رساند. شما می‌توانید از سمت چپ دریاچه کم‌کم ارتفاع گرفته تا در امتداد مسیر جاده به گردنه برسید. در اینجا می‌توانید با عبور از مسیرهای پاکوب و یا غیر پاکوب از جاده عبور نکرده و میانبر بزنید تا به گردنه برسید.

به روی گردنه که رسیدید، از یال سمت راست ارتفاع بگیرید تا خود را به روی خط الراس برسانید. از روی یال که حرکت می‌کنید کم‌کم به سمت چپ متمایل شوید تا از سمت چپ سنگ‌های بالای یال به روی خط الراس قرار بگیرید. با ادامه مسیر از روی خط الراس به سمت شمال، گاهی ارتفاع کم کرده و گاهی هم در مسیر پاکوب باید تراورس کرده و از پایین خط الراس حرکت کنید.



پس از حدود ۱.۵ ساعت حرکت از گردنه، به یک قله فرعی با سنگ‌چین کوچک می‌رسید. قله اصلی در ادامهٔ خط الراس (به‌صورت نعلی شکل)، حدود یک ساعت جلوتر قرار داشته و اختلاف ارتفاع آن هم با قله اول تقریباً محسوس است. (شاید حدود ۱۰۰ متر بلندتر است.)


لوازم ضروری سفر

کوله‌پشتی کوچک یک‌روزه، کفش کوه‌پیمایی سبک، لباس مناسب طبیعت‌گردی، کاپشن بادگیر و لباس گرم اضافه، زیرانداز انفرادی، قمقمه آب پرشده، لیوان شخصی، یک وعده ناهار قابل‌حمل، داروی مصرفی شخصی، کارت شناسایی.

لوازمی چون پشت گردنی بادی برای استراحت داخل ماشین، پانچو، باطوم کوه‌پیمایی. فلاکس کوچک چای (پرشده)، کلاه و عینک آفتابی، جوراب اضافه، کرم ضد آفتاب، دوربین عکاسی، کتاب اطلس راه‌های ایران، هد لمپ سفر بهتری را برای شما رقم می‌زند.