بازی‌های قدیمی و سنتی ایرانی ها (۳)

برترین ها: بازی‌های سنتی قدیمی همچون هفت سنگ، عمو زنجیرباف، قایم موشک، گرگم به هوا، کی بود کی بود، لی لی، شیر و آهوها، وسطی و ... ریشه در سنت های دیرینه مردم ایران دارد و هنوز نسلی که با این بازی ها اوقات فراغت خود را سپری می کردند، هستند و فقط از آنها به عنوان خاطرات کودکی یاد می کنند.

این روزها، وسایل ارتباط جمعی، بازی های رایانه ای و ورزش های جدید خود را در دل مردم جای کرده اند و این بازی ها به دست فراموشی سپرده شده اند. اما لذتی که در آنها هست را هیچ بازی کامپیوتری یا معاشرت مجازی نمی تواند به انسان بدهد. هیجان و شادی وسطی و جیغِ خوشحالی از بُل گرفتن چیزی نیست که بتوان در دورهمی های ساده این روزها آن را تجربه کرد.

برای یادآوری روش بازی این سرگرمی ها تعدادی از آنها را انتخاب کرده و برایتان توضیح داده ایم. بلکه وسوسه بشوید تا به یاد دوران کودکی آنها را با دوستان خود دوباره تکرار کنید.

بازی‌های قدیمی و سنتی ایرانی ها (2)

بازی‌های قدیمی و سنتی ایرانی ها (1)

قَرَه گُردُم

تعداد بازیکنان: ۸ نفر به بالا

این بازی با گروه بندی آغاز می شود. تعداد نفرات هر گروه باید مساوی باشد، افراد هر دو گروه برابر هم قرار می گیرند و هر کسی یاری از دسته مقابل را برای خودش مشخص می کند و از میان خود ۲ نفر را به عنوان «اوستا» انتخاب می کنند و بازیکنان به روش گل یا پوچ، برنده می شوند و به همراه اوستا حرکت می کنند تا در جاهای مختلف مخفی شوند. پس از این که اوستا، تمامی افراد دسته خود را مخفی کرد به نزد گروه دوم بر می گردد و جای اوستاها عوض می شود و به عبارتی اوستای گروه مخفی شده در رأس گروه جوینده قرار می گیرد.

گروه برای جستن یاران دسته اول حرکت می کنند، در حالی که اوستا در جلوی آن ها حرکت می کند و با صدای بلند می گوید: «یرنگزه محکم ساخلنگ هوی» (جایتان را محکم نگهدارید) و این گفته را مرتبا تکرار می کند.

اگر گروه جست وجوگر یکی از مخفی شدگان را ببیند به اوستای آن ها نشان می دهد و زمانی که اوستا تأیید کرد که او درست تشخیص داده است با صدای بلند می گوید: «قره گردم» (سیاهی دیدم)؛ با گفتن این کلمه تمامی افراد جوینده با سرعت به طرف محل اولیه «ملته» حرکت و مخفی شدگان هم آن ها را تعقیب می کنند و اگر افرادی که پنهان شده بودند یار مشخص شده اش را قبل از این که به ملته برسد، بگیرد از همان محل تا ملته از او سواری می گیرد.

بازی در دور بعد با پنهان شدن گروه اول اجرا می شود، ضمن این که یک امتیاز نیز کسب می کنند ولی اگر گروه اول موفق به گرفتن افراد گروه دوم نشوند جای دو گروه عوض می شود و گروه دوم باید مخفی شوند. این بازی با توافق گروه و زمان خسته شدن آنان ادامه می یابد.

بازی هفت سنگ

تعداد بازیکن: ۴ الی ۱۶ نفر

ابزار لازم: یک عدد توپ تنیس

افراد به دو گروه مساوی تقسیم می شوند و هر کدام یکی از بازیکنان خود را به عنوان سردسته و رهبر برمی گزینند. یک گروه در فاصله معینی از محل هفت سنگ، که روی هم چیده شده اند قرار می گیرند تا به نوبت با توپ تنیس سنگ ها را مورد هدف قرار داده و بزنند.

گروه دوم نیز در پشت هفت سنگ، منتظر نتیجه اند تا هرگاه توپ پرتاب شده توسط گروه اول به هفت سنگ برخورد نکرد، فورا جایشان را با آن گروه عوض کنند. ولی اگر برخورد کرد و آرایش آنها را برهم زد، توپ را بردارند و با پاس‌کاری و هدف گیری سعی کنند نفرات گروه اول را با توپ بزنند که اگر اصابت کند، از دور بازی اخراج می شود.

و همچنین نفرات گروه اول در هر فرصتی که به دست آورند به سراغ سنگ‌ها می روند تا آنها را روی هم بچینند و یک امتیاز بگیرند و مشخص است که برای انجام چنین کاری، یکی از دوستان بایستی خود را به خطر بیندازد و یارش را در مقابل ضربات توپ پوشش دهد و چنانچه اگر باز هم مورد ضرب توپ قرار گرفت و از بازی اخراج شد، دیگری کار را به اتمام می رساند ولی اگر دیگر بازیکنی نمانده باشد، بازی تمام و در دور بعدی جای و نقش گروه ها عوض می شود.

در پایان، گروهی که زودتر ۷ امتیاز را کسب نماید برنده است.

این بازی در شکل دیگری با شرایط فوق درون یک دایره بزرگ اجرا می شود در مرکز همین دایره دایره ایی کوچک‌تر که محل چیدن هفت سنگ است رسم شده است همه بازیکنان در خارج از دوایر هستند بعد از برخورد توپ گروه اول و ریختن آنها یکی از افراد گروه دوم تمام اعضای گروه اول را در داخل دایره تعقیب می‌کند تا آنها را با دست بزند و مانع از چیدن سنگ ها روی هم شود و هر گاه خسته شد نفر بعدی مسوولیت تعقیب را به عهده می گیرد.

اسم و فامیل

تعداد بازیکنان: ۲ نفر به بالا

ابزار بازی: کاغذ و قلم

این بازی هم به طور فردی و هم گروهی انجام می شود، به گونه ای که اگر دو نفر بازیکن وجود داشته باشد، با هم بازی می کنند و یا اگر ۴ نفر یا ۶ نفر باشد هم می شود به دو گروه ۲ یا ۳ نفره تقسیم شوند و هم می توانند هر ۶ نفر به طور جداگانه به رقابت بپردازند.

قبل از شروع بازی همه بازیکنان یا دو گروه، جدولی را رسم می کنند. موارد خواسته شده در جدول اختیاری است که ممکن است تا ۱۲ مورد متغیر باشد؛ به طور مثال: از نام، نام خانوادگی، نام رنگ، نام شهر، نام کشور، نام خودرو و نام حیوان تشکیل می شود.

پس از ترسیم جدول مورد نظر، همه به حالت آماده باش منتظر می ایستند و هر یک به نوبت باید یکی از حروف الفبا را بگوید. زمانی که حرفی از حروف الفبا گفته شد، بازیکنان باید با توجه به حرف گفته شده کلماتی که با آن حرف شروع می شود، در ذیل نام های خواسته شده بنویسند.

در این بازی هر فردی زودتر از همه اسم ها و نام های خواسته شده را بنویسد کلمه «استُپ» را می گوید که همه باید از نوشتن دست بردارند.

در این لحظه همه برگه ها را پایین می گذارند تا زیر نظر همه بازیکنان امتیاز شماری شود. در این بازی هر مورد صحیح ۱۰ امتیاز دارد و هم چنین اگر کلمه هایی که نوشته شده با دیگر بازیکنان مشترک باشد ۵ امتیاز خواهد داشت.در این بازی سرعت عمل و دقت مهم ترین عوامل برنده شدن است.

استخوان مهتاب

در این بازی دو گروه ۵ نفره هستند . گروه اول استخوانی را پرتاب می کند و گروه دوم باید آن را پیدا کند . اگر گروه دوم پیدا نکردند باید گروه اول را به پشت سوار کنند و در کوچه های روستا به همین حالت حرکت کنند تا به درب خانه ای رفته و در زده واز صاحب خانه می پرسند سواره بر سواره یا پیاده بر سواره ؟ اگر گفت: سواره بر سواره بر پشت سواری ادامه می دهند و اگر گفت: پیاده بر سواره جای گروه عوض می شود.

بازی محلی چاله شیطان

تعداد بازیکن: ۳ الی ۸ نفر

ابزار لازم: یک عدد توپ کوچک مانند تنیس

بعد از مشخص کردن محدوده زمین بازی، در یک طرف آن، گودال کوچکی به صورت چاله که تقریبا به اندازه قطر توپ است می کَنَند که نامش خانه یا مات شیطان است.

در اطراف خانه شیطان، به تعداد بازیکن‌ها، چاله هایی با همان کیفیت ایجاد می شوند که هر کدام به یکی اختصاص دارد و خود در کنارشان می ایستند.

یکی به قید قرعه، از فاصله ۱.۵ متری به طور نشسته، توپ را روی زمین گذاشته و به سوی چاله ها می غلتاند که ممکن است یکی از چهار حالت زیر پیش بیاید:

۱. به هیچکدام از چاله ها نیفتد: باز حق غلتاندن توپ را دارد.

۲. به چاله متعلق به خود بیفتد: باز دوباره آن را می غلتاند.

۳. به چاله یکی دیگر از بازیکنان بیفتد: در آن صورت بایستی صاحب گودال را روی کولش بگیرد و این بار با دقت و تمرکز حواس بیشتری توپ را بغلتاند.

۴. و اگر توپ در خانه یا چاله شیطان قرار گرفت؛ به عنوان شیطان فورا به طرف (توپ) دویده، آن را برمی دارد و به طرف سایر بازیکنان پرتاب کند تا یکی از آنها را بزند و از نقطه برخورد تا کنار چاله ها از او سواری کول بگیرد و بازیکنی که مورد اصابت توپ قرار گرفته بعد از سواری دادن روی خط شروع بازی می ایستد و به عنوان شیطان توپ را می غلتاند.

بدیهی است وقتی که توپی روی زمین بازی به طرف چاله ها می غلتد، بازیکنان نظاره گر کنار چاله ها، منتظر نتیجه هستند تا چنانچه اگر توپ در چاله شیطان افتاد، فرار را بر قرار ترجیح دهند و از ضربه توپ شیطان و سواری دادن و شیطان شدن و غیره در امان باشند.

تله پاتی با سکه

چند نفر از دوستان خود را دور یک میز بنشانید و چهار سکه هم شکل را در چهار گوشه یک کلاه قرار دهید .

سپس به یکی از حضار بگویید که در غیاب شما یکی از سکه ها را برداشته و تاریخ آن‌را به خاطر بسپارد. سپس به دست سایر دوستان بدهد تا آنها نیز تاریخ سکه را تماشا کنند و در کلاه بگذارند. پس از چند لحظه سکه مورد نظر را حدس می زنید.

راز: با پشت دست سکه ها را لمس و هرکدام را که گرمتر بود به عنوان سکه انتخابی معرفی کنید.