بازی‌های قدیمی و سنتی ایرانی ها (۱)

برترین ها: بازی‌های سنتی قدیمی همچون هفت سنگ، عمو زنجیرباف، قایم موشک، گرگم به هوا، کی بود کی بود، لی لی، شیر و آهوها، وسطی و ... ریشه در سنت های دیرینه مردم ایران دارد و هنوز نسلی که با این بازی ها اوقات فراغت خود را سپری می کردند، هستند و فقط از آنها به عنوان خاطرات کودکی یاد می کنند.

این روزها، وسایل ارتباط جمعی، بازی های رایانه ای و ورزش های جدید خود را در دل مردم جای کرده اند و این بازی ها به دست فراموشی سپرده شده اند. اما لذتی که در آنها هست را هیچ بازی کامپیوتری یا معاشرت مجازی نمی تواند به انسان بدهد. هیجان و شادی وسطی و جیغِ خوشحالی از بُل گرفتن چیزی نیست که بتوان در دورهمی های ساده این روزها آن را تجربه کرد.

برای یادآوری روش بازی این سرگرمی ها تعدادی از آنها را انتخاب کرده و برایتان توضیح داده ایم. بلکه وسوسه بشوید تا به یاد دوران کودکی آنها را با دوستان خود دوباره تکرار کنید.


بازی محلی والیبال کتکی

افراد بازی: حداقل ۶ نفر

در این بازی همه حلقه میزنند و یک نفر بازی را شروع می کند. همه بازیکنان باید به هم باس (والیبال) بدهند. در این بین اگر کسی توپ را بد انداخت یا خیلی دور انداخت باید برود و وسط حلقه بنشیند.

بقیه که در حال پاس‌کاری به یکدیگر هستند، می توانند فردی که وسط نشسته را بزنند. اما اگر توپ به شخص وسط نخورد فرد پرتاب کننده هم باید برود و در وسط زمین بنشیند.

اگر شخصی که در وسط حلقه نشسته است بتواند بدون جابه‌جایی توپ را بگیرد باید جای خود را با آخرین نفری که دور حلقه بوده است عوض کند.

بازی زمانی تمام می شود که فقط یک نفر دور حلقه بماند.

گرگم و بره می برم

تعداد بازیکن: ۸ الی ۱۵ نفر

ابتدا بازیکنان، دور هم جمع می شوند و از میان خود یکی را به عنوان گرگ و یکی را به عنوان گوسفند تعیین می کنند. بقیه به عنوان بره پشت سر گوسفند، در حالی که دو دستی از کمر یکدیگر را گرفته اند، تشکیل یک ستون مرتب را می دهند. گرگ در مقابل گوسفند، به طور روبرو، ایستاده است. بازی با خواندن عبارت زیر، هم‌زمان با انجام حرکات موزون مربوط به عبارت اجرا می شود.

بره ها: ننه من گرسنمه (هماهنگ و همصدا)

گوسفند: صدا نکن، گرگ اومده (با حالت هیس)

گرگ: گرگم و بره می برم (با دستهای باز)

گوسفند: تا جون دارم نمیذارم (با زدن دست بر سینه)

گرگ: چنگال من تیزتره (با پنجه کردن دست ها)

گوسفند: دنبه ی من لذیذتره (با لرزاندن دست ها)

گرگ: بابام میگه دنبه بیار (با اشاره به پشت)

گوسفند: دنبه ندم چی می کنی؟ (با دستهای گره کرده؟)

گرگ: خورد و خمیرت می کنم دنبه به جونت می کنم!

جست و خیز کنان جواب می دهد و حمله را شروع می کند، در این حال گوسفند جان خود و بره هایش را در خطر می بیند، دست‌هایش را به شکل صلیب باز می کند و با حرکت به چپ و راست که عنوان دفاع را دارد، بدون اینکه گرگ را بگیرد از بره هایش محافظت می کند و می گوید: خونه خاله کدوم وره؟

و همچنین تمامی بره ها برای حفظ ردیف ستون به تبعیت از او، در حالی که پشتا پشت به این سوی و آن سوی می روند جواب می دهند؛ خونه خاله از این وره، از این وره و از اون وره ... از اون وره ... و گرگ همچنان سعی در گرفتن دست‌کم یکی از بره ها دارد و مشخص است بره ای که تنبلی کند و از ستون خارج شود، با لمس دست گرگ، به دام می افتد و اسیر می شود و در کنار محوطه بازی را تماشا می کند.
دوباره بازی با عبارت: ننه من گرسنمه شروع و تا اسیر شدن یکی از بره ها ادامه می یابد و همین طور بازی تکرار می شود تا تمامی بره ها اسیر شوند و یک دور بازی تمام شود، در دور بعدی جای و نقش گرگ و گوسفند عوض می شود.

در بعضی مناطق، اجرای این بازی به اشکال متفاوت صورت می گیرد، مثلاً در مراغه بدین گونه است که گرگ فقط نفر آخر ستون را می تواند با دست لمس کند و بعد جای و نقش او و گرگ و گوسفند عوض می شود و یا در جایی دیگر، بره ای که اسیر شد، دوشادوش گرگ در شکار بره فعالیت می کند.

کلاغ پر

يك نفر به انتخاب ديگران اوستا (يا اوسا) مي شود و همه به شكل دايره در كنار هم مي نشينند و انگشت هاي اشاره خود را روي نقطه اي در كنار هم قرار مي دهند.

وقتي اوستا مي گويد: «اوستابدوش» انگشت خود را به شكل مستقيم عقب مي كشد و بقيه هم اين كار را انجام مي دهند. اگر اوستا از روي عمد بگويد: «زن اوستاندوش» و كسي انگشت خود را عقب بكشد بازنده حساب مي شود و طبق قرار بازيكنان تنبيه مي شود. اين بازي دقت و سرعت عمل را بالا مي برد.

صندلی بازی

تعداد بازیکنان: ۴ نفر به بالا

ابزار بازی: تعدادی صندلی (یکی کمتر از تعداد شرکت کنندگان)

در این بازی همه بازیکنان در یک گروه قرار می گیرند. قبل از آغاز بازی یک داور از بین خودشان انتخاب می کنند و داور تعداد بازیکنان را می شمارد و به طور مثال اگر ۷ نفر باشند، تعداد ۶ صندلی را به گونه ای منظم و در یک ردیف می چیند و بازیکنان جلوی صندلی ها به صف می ایستند.

با پخش موسیقی، افراد دویدن و چرخیدن به دور صندلی ها را آغاز می کنند. این چرخش هم چنان ادامه می یابد تا این که داور در یک زمان مناسب موسیقی را قطع می کند. در این مرحله، بازیکنان باید به سرعت روی صندلی ها بنشینند.

با نشستن بازیکنان و با توجه به تعداد صندلی ها، یک نفر، صندلی برای نشستن پیدا نمی کند و باید از بازی خارج شود و در ضمن برای دور بعد یک صندلی را نیز کم می کنند.

این بازی با ۶ نفر باقی مانده و با سوت داور یا صدای موسیقی ادامه می یابد و دوباره به دور صندلی ها می چرخند. این چرخیدن و نشستن ادامه دارد تا جایی که دو بازیکن با یک صندلی باقی می ماند.

در دور آخر با صدای سوت داور، هر کدام از بازیکنان، موفق شود روی صندلی بنشیند، به عنوان برنده بازی معرفی می شود.