اینستارادیو، یک شبکه اجتماعی جدید

مجله همشهری جوان : با اختراع تلفن می شد صدای هر شخص را از کیلومترها آنطرفتر شنید و این از نامه نگاری که فقط جملات و حروف بودند و معلوم نمی شد نویسنده حین نوشتن شان شاد بوده یا غمگین و چه حسی داشته خیلی بهتر بود. بعدتر در شبکه های اجتماعی هم که برای اشتراک عکس و متن بودند، صدا مهجور ماند.

بارها خیلی از ما به این فکر کردیم که چقدر خوب می شد اگر می توانستیم متن را با لحن خودمان بخوانیم یا متن را با لحن نویسنده بشنویم. انگار که لحن خاص هر فرد به نوشته اش هم هویت می دهد اما هیچ برنامه یا شبکه ای برای پیاده کردن این ایده وجود نداشت.

از طرفی خیلی از ما که این روزها در محیط مجازی و شبکه های اجتماعی زندگی می کنیم، فقط عکسی از بسیاری از دوستان مجازی مان دیده ایم و صدا همچنان بخش اسرارآمیزشان است. حالا برنامه ای پیدا شده که همه این رویاها را تحقق می بخشد و به کاربرانش این امکان را می دهد که در کنار عکس، صدایشان را هم منتشر کنند و نوشته ها را با صدا و لحن خودشان بخوانند.

خانم ها، آقایان؛ معرفی می کنیم: اینستارادیو. شبکه اجتماعی جدیدی که به هر کس که گوشی اندرویدی یا آیفون دارد، امکان می دهد یک ایستگاه رادیویی کوچک و جمع و جور برای خودش دست و پا کند. با اینکه یک سال بیشتر از پیدایش این شبکه اجتماعی جدید نگذشته، حسابی بین ایرانی ها محبوب شده و مخاطبان ایرانی اش دو برابر سایرین هستند.


اینستا رادیو را اگر قرار باشد ترجمه تحت اللفظی کنیم، باید بگوییم رادیوی لحظه ای. در طول روز و در خلال این همه آلودگی صوتی، صداهایی هم وجود دارند که برای لحظه ای ما را شاد کنند، به ما آرامش بدهند و ارزش به اشتراک گذاشتن داشته باشند.

اینستارادیو دقیقا برای اشتراک گذاری همین صداهاست. تخلیه هیجان ناشی از برد تیم محبوبمان در مسابقات ورزشی، آواز دسته جمعی گروه دوستی، شیرین زبانی بچه های تازه زبان باز کرده و خیلی ایده های هیجان انگیز صوتی دیگر که تا به حال به خاطر نبود یک شبکه اجتماعی کسی توجهی به آنها نداشت، حالا با کمک اینستارادیو می توان آنها را منتشر کرد.

برای عضویت و به اشتراک گذاشتن برادکست هایتان در اینستارادیو کار زیادی لازم نیست انجام دهید. با داشتن یک گجت اندرویدی یا آیفون می توانید اپلیکیشن آن را نصب کنید و برای ایجاد حساب کاربری هم می توانید با وصل کردن آن به اکانت شبکه اجتماعی تان، مخاطبان اولیه خود را داشته باشید و حتی آنها را هم تشویق به عضویت در این شبکه کنید.

حالا شما صاحب یک ایستگاه رادیویی اختصاصی می شوید و همانطور که در انتشار متن ها و عکس ها سلیقه خاصی دارید، با انتخاب لحظه هایی خاص و ضبط آنها، ژانر ایستگاه رادیویی تان را مشخص می کنید. اگر به دنبال افزایش مخاطب هستید، باید به شکلی خلاق از این شبکه اجتماعی استفاده کنید! حسین وحدانی روزنامه نگار، که مطالبش را در همین همشهری جوان خودمان هم خوانده اید، حالا یکی از کسانی است که در شبکه های اجتماعی حسابی فعالیت می کند و مخاطبان زیادی هم برای پست هایش پیدا کرده.

حسین یکی از دلایل شهرت در شبکه های اجتماعی را استفاده از بزنگاه ها می داند: «فیسبوک و اینستاگرام در بزنگاه ها، برادری شان را ثابت کرده اند و هر بار در جریان اتفاقی سیاسی، اجتماعی یا ورزشی به آنها سر بزنیم قطعا چیزی خواندنی پیدا می شود. مخاطبان اینستارادیو هم با استفاده از این بزنگاه ها و به اشتراک گذاشتن پست های صوتی می توانند به خوبی دیده شوند.»

تیغ دو لبه

بین اینکه صدا به اشتراک بگذارید یا متن یا عکس، تفاوت زیادی وجود دارد و همین تفاوت ها اینستارادیو را جذاب می کند. حسین می گوید: «تمام آدم ها در تمام سطوح مختلف علاقه دارند چهره بهتری از خودشان نشان دهند و این چهره بهتر الزاما آدم خوبی بودن نیست، بلکه بیشتر تفاوت با شخصیت حقیقی آنهاست. آدم مهربان شاید دلش بخواهد ترسناک به نظر بیاید. در متن بیشتر و در عکس کمتر می توان بارها و بارها تغییر ایجاد کرد تا بهترین چهره نمایش داده شود اما در صدا این امکان وجود ندارد و همین تیغ دو لبه است که خیلی ها از نزدیک شدن به آن پرهیز می کنند و البته همین قابلیت برای عده ای دیگر جذاب است.

با انتشار صدا فاصله دیگری بین مخاطب و شخص برداشته می شود و این صدا هر طور که باشد، ضعیف یا قوی، باید همانطور منتشرش کرد. علاوه بر نبود قابلیت ویرایش صدا، اگر با اپلیکیشن اینستارادیو ضبط شود و فایل صوتی از قبل ضبط شده استفاده نشود حتی در آن لحظه امکان حذف کردن هم وجود ندارد و در طول زمانی که شما صحبت می کنید یا صدا را به اشتراک می گذارید، دنبال کنندگان آن را همان لحظه شنیده اند؛ مثل رادیوی زنده.»

حسن وی جمله بگفتی، عیبش نیز بگو

هر شبکه اجتماعی نوپا قطعا باگ ها و ایراداتی دارد که با توجه به بازخوردها در طول زمان رفع می شود. اینستارادیو هم از این قاعده مستثنا نیست! کاربران اولیه اینستارادیو قطعا با مشکلات ضبط و ناگهانی بسته شدن برنامه مواجه شده اند. «اینستارادیو هنوز خیلی دم دست و راحت نیست و مشکل اتصال و باگ ضبط کردن دارد که باعث دلسردی کاربر شده. همین مشکل باعث می شود لحظه از دست برود و نشود صدای مورد نظر را که یک آن اتفاق افتاده بود، ضبط کرد. اتفاقی که در عکس کمتر می افتد و در متن اصلا نمی افتد.»

مشکل بعدی نبود قابلیت همخوان کردن است. «چیزی که اینستارادیو برای فراگیر شدن کم دارد، قابلیت ریشیر پست های صوتی دیگران است. این خیلی اهمیت دارد. چیزی که سلبریتی را تبدیل به سلبریتی می کند، ریشیر کردن است. من وقتی پستی می نویسم که ۵۰ بار همخوان می شود، تعداد مخاطبان هم تصاعدی بالا می رود. اگر قابلیت ریشیر وجود داشته باشد این شبکه تا حد زیادی پیشرفت می کند.»


و اینجا هم هنر نزد ایرانیان است و بس

نکته جالب توجه در مورد اینستارادیو مخاطبین ایرانی آن است که تعدادشان تقریبا دو برابر سایر کشورهاست و پیج طرفداران ایرانی اینستارادیو مورد لایک شخص سازنده قرار گرفته!

استقبال بیشتر ایرانی ها از این شبکه اجتماعی دلایل زیادی دارد که شاید تعداد کم رسانه های صوتی خصوصی یکی از آنها باشد اما حسین نظرات دیگری هم دارد: «ایرانی ها فرصت کمتری برای حرف زدن دارند؛ حالا این فرصت چه از طرف سیستم های رسمی دریغ شده باشد یا اصولا به تربیت خانوادگی برگردد.

مثلا در سیستم آموزشی کشورهای پیشرفته دنیا بچه ها با هم در چارچوب کار مدرسه حرف می زنند و دیالوگ و مشارکت زیادی دارند. در مقاطع بالاتر هم اینطور نیست که استاد متکلم وحده باشد. معمولا بحث وجود دارد. یکی از جذابیت های شبکه اجتماعی، حتی به وسیله متن و کلمات، جبران کمبود حرف زدن و دیالوگ است. کامنت ها و بحث ها و جدی گرفتن موضوعات این را تایید می کنند.

ما اخیرا این نیاز به مکالمه را حس کردیم و یاد گرفتیم با افرادی که هیچ تاریخ مشترکی با ما ندارند به گفتگو بنشینیم. اینستارادیو هم به همین دلیل جذابیت دارد. از آن طرف پراکندگی ایرانیان در دنیا زیاد است. طبیعتا بهترین و به صرفه ترین راه در تماس بودن شبکه های اجتماعی به طور کلی است و دلیل عامی برای استقبال ایرانی ها از آنها.

البته رادیوهای جدید اینترنتی مثل «روغن حبه انگور» و «چهرازی» هم بی تاثیر نبوده و علاقه افراد را برای انجام این کار بیشتر کرده اما خب امکان تولید راحت پادکست و پخش موسیقی مورد علاقه در کنار خوانش متن و تولید یک برنامه کامل رادیویی حوصله بیشتری می طلبد؛ در صورتی که در اینستارادیو نیاز به این همه کار نیست. دلیل دیگرش هم اینکه آدم ها دوست دوست دارند از این امکانات خلاقانه ای که وجود دارد استفاده کنند تا بیشتر دیده شوند.»

بیشتر کاربران فعلی اینستارادیو بخشی از کتاب مورد علاقه شان را می خوانند یا لطیفه می گویند و در کل به قول حسین وحدانی «هنوز همه گیج هستند و اینکه قسمتی از کتاب مورد علاقه ات را بشنوی خوب است اما این چیزی نیست که آدم را حین رانندگی تحریک کند که حتما گوش دهد؛ در صورتی که بیشتر جذابیت این شبکه به ضبط لحظه خاص صداهاست.»

احسان کرمی یکی از چهره های سرشناس شبکه اجتماعی جدید است

اینستارادیو، زیبایی شِیر می کند

احسان کرمی که سال هاست در عرصه هنر و رسانه فعالیت می کند و این شب ها هم با نمایش «زورو محاکمه می شود» روی صحنه است، از معدود سلبریتی هایی است که اینستارادیو را کشف کرده. فعالیت موثر و مفیدی هم در آن دارد و با صدای خاص خودش می رود کست های شنیدنی را روی موج رادیویی اش قرار می دهد. با او که با رادیو بیگانه نیست و سابق بر این مدت ها در فضای رادیو هم کار کرده، وضعیت فعلی اینستارادیو و کارکردهایش را به چالش کشیده ایم.

آقای کرمی چطور شد که به اینستارادیو علاقمند شدید؟

- من خودم به اینستارادیو می گویم «رادیوی کوچولوی من». به نظرم این روزها رادیو، حتی رادیوهای رسمی به سمتی می روند که کوتاه تر می شوند. اطلاعات را مختصرتر در اختیار مخاطب می گذارند و بیشتر به موسیقی می پردازند. در اینستارادیو هم همین اتفاق می افتد. افراد یک بیت شعر یا یک متن کوتاه را با هم به اشتراک می گذارند. هر چه جلوتر می رویم رسانه ها تغییر شکل می دهند و این تغییر و تحول عمده در رسانه های جهان به وجود می آید.


تلویزیون ها و رادیوها کاملا شخصی یا خصوصی و اینترنتی می شوند و می بینیم که بسیاری از این تغییرات در کمتر از سه چهار سال رخ داده و بسته به اینکه چقدر پا به پای این تغییرات جهانی پیش برویم برای ما هم اتفاق خواهند افتاد و زمانی می رسد که همه رادیوها شخصی می شوند، مثل اتفاقی که در دهه ۷۰-۶۰ در آمریکا افتاد و سرآغاز این تحول بود.

این شخصی شدن چه تاثیری در نقش رسانه ای شان می گذارد؟

- به هر حال جریانی است که همه جهان با آن درگیر می شوند و نمی شود گفت مثبت است یا منفی. اگر فرهنگ درستش را بیرون بیاوریم، پدیده ای است که می توانیم از آن بهترین استفاده را کنیم.

چطور می توانیم این فرهنگ را ایجاد کنیم که اینستارادیو دچار سرنوشت مشابه شبکه های دیگر در ایران نشود؟

- همه این پدیده ها فرهنگ شان را در دلشان دارند و با آنها زاده می شود. آدمی که پادکستی می گذارد که محتوای درستی ندارد، کار ناصوابی انجام می دهد و همه افراد خوب و بد این را می دانند. جامعه و مسئولان عوض اینکه به روی خودشان نیاورند، باید شیوه درست را گسترش بدهند و اطلاع رسانی ها را کنند، کما اینکه خیلی از افراد از این شبکه ها به عنوان ابزاری برای فضولی استفاده می کنند.

مثلا اینستاگرام برای این ایجاد شد که شما از نگاه تان به جهان عکس بیندازید، زیبایی ها را به نمایش بگذارید اما خیلی از افراد بی آنکه فعالیتی کنند عضو می شوند برای سر کشیدن در زندگی دیگران. اینستارادیو هم همین است. پدیده ای است برای منتشر کردن زیبایی و آگاهی، برای انتشار آوای خوش و متن زیبا.

به نظر شما افراد می توانند از طریق فضایی مثل اینستارادیو و رادیوهای شخصی به دنیای رسمی و حرفه ای وارد شوند؟

- من فکر می کنم خیلی سخت است همچین اتفاقی بیفتد و نمی شود این شکلی نگاه کرد. در نوشتن اگر کسی استعداد داشته باشد هر کجا که باشد خوب می نویسد اما اگر کسی به صرف اینکه در خانه نشسته و متن خوبی خوانده فکر می کند استعداد گوینده شدن دارد، لزوما نمی تواند گوینده خوبی باشد. خیلی از افراد تا در فضای استودیو و پشت میکروفون قرار می گیرند، صدایشان می لرزد و اتفاقات دیگر و صرف استعداد کافی نیست.