دانشمندان می‌گویند، استعمار مریخ غیرممکن است
سپتامبر سال ۲۰۱۶ بود که ایلان ماسک اهدافش را در شصت و هفتمین کنفرانس بین‌المللی فضانوردی گوادالاخارا، مکزیک تشریح کرد. ماسک سال گذشته در خلال شصت و هشتمین کنفرانس بین‌المللی فضانوردی که در شهر آدلاید استرالیا برگزار شد، جزئیات بیشتری از “طرح بزرگ استعمار مریخ” را منتشر کرد.
وب سایت تکراتو: احتمالا همه دوستداران فضا و نجوم با ایلان ماسک و طرح مشهورش برای استعمار مریخ آشنا باشند. ماسک مدت‌‌هاست، ایده استعمار مریخ را در سر می‌پروراند. ایلان ماسک کارآفرین و تکنولوژیست مشهور سیلیکون ولی، کسی که به تبدیل کردن شور و شوقش به شرکت‌های رویایی مشهور است؛ در چند دهه اخیر به عنوان یکی از نوآوران برتر ایالات‌متحده آمریکا مطرح شده است.
این سوپرمن دنیای کارآفرینی شرکت‌های پی پال، تسلا موتورز سازنده خودروهای الکتریکی و اسپیس ایکس شرکت فضایی سازنده موشک و فضاپیما است. ایلان ماسک اعلام کرده که می‌خواهد "طی چند سال آینده یک میلیون نفر را با هزینه‌ای کمتر از ۲۰۰ هزار دلار در مریخ ساکن کند."
استعمار مریخ ؛ ایده پردازی جدید ایلان ماسک
سپتامبر سال ۲۰۱۶ بود که او اهدافش را در شصت و هفتمین کنفرانس بین‌المللی فضانوردی گوادالاخارا، مکزیک تشریح کرد. ماسک سال گذشته در خلال شصت و هشتمین کنفرانس بین‌المللی فضانوردی که در شهر آدلاید استرالیا برگزار شد، جزئیات بیشتری از "طرح بزرگ استعمار مریخ" را منتشر کرد.
اما نتایج مطالعه جدیدی که با بودجه ناسا انجام گرفته، ایلان ماسک را در موضعی دفاعی قرار داده است. در حال حاضر، کارآفرین و میلیاردر مشهور سیلیکن ولی، اختلاف نظر خود با آژانس فضایی ناسا را در رسانه‌های اجتماعی علنی کرده است. اختلاف‌نظری که مشخصا درباره‌ی چگونگی قابل سکونت کردن مریخ برای انسان‌هاست.
طرح بسیار بلند‌پروازانه ماسک از نظر فنی به چندین روش به چالش کشیده شده است. قواعد سختگیرانه ناسا برای حفاظت سیاره، مشکلات زمینی‌سازی و برخورد با تشعشعات شدید کیهانی بخشی از این چالش‌ها هستند.
ایلان ماسک، اولین قدم به‌سوی هدفش برای سفر به مریخ را فوریه سال جاری برداشت. جایی که شرکت هوافضایی او، اسپیس ایکس، موفق شد که یک خودروی تسلا رودستر را به‌همراه موشک فالکون هِوی به جایی در مدار مریخ بفرست.
البته به‌نظر می‌رسد که خودروی ماسک اکنون راه کمربند سیارک‌ها،کمربند کویپر را پیش گرفته است. به‌هر حال، این پرتاب آزمایشی به‌خوبی قابلیت ماموریت‌های آینده را نشان داد که می‌توانند با مشارکت میان شرکت‌های تجاری و سازمان‌های دولتی انجام گیرند.
بر اساس مطالعه جدید، زمینی‌سازی مریخ فراتر از توانایی‌های تکنولوژی امروزی است
اما ۶ ماه بعد، برنامه‌های مربوط به استعمار مریخ، بازهم با مانعی دیگر رو به‌رو شدند. اکنون ناسا متوجه شده است که ممکن است، نوعی از حیات در زیر سطح مریخ وجود داشته باشد، از این جهت در برنامه‌های خود تجدید نظر خواهد کرد.
چند هفته قبل بود که گزارش‌هایی از احتمال وجود حیات در سیاره سرخ منتشر شد و دانشمندان خبر از کشف یک دریاچه شور زیر سطح مریخ دادند. این دریاچه ۱.۵ کیلومتر در زیر کلاهک یخی واقع در قطب جنوب قرار دارد و حداقل ۲۰ کیلومتر قطر خواهد داشت. دانشمندان با تجزیه و تحلیل داده‌های رادار فضاپیمای مارس اکسپرس موفق به انجام این کشف شدند.
تصور می‌شود که این آب شور باشد. احتمالا منیزیم، کلسیم و نمک‌های پرکلرات سدیم موجود در این دریاچه مریخی در دمای بسیار سرد (تا دمای منفی ۷۳.۱۵ درجه سانتی‌گراد) به عنوان ضد یخ عمل کرده باشند.
این خبر بسیار هیجان‌انگیز بود، چراکه "اولین تشخیص قطعی از وجود آب مایع در مریخ" بود و ممکن است که دریاچه‌های عمیق‌تر دیگری نیز در سیاره سرخ وجود داشته باشد. و در نهایت، همه‌ی این گمانه‌زنی‌ها به اینجا ختم می‌شود که واقعا این احتمال وجود دارد که شکلی از حیات در کره مریخ وجود داشته باشد.
دانشمندان قبلا می‌دانستند که حیات می‌توانسته قبلا در مریخ وجود داشته باشد. شواهد متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد، مریخ در ۳.۸ میلیارد سال قبل، قابل زیست بوده است. اطلاعات ماموریت‌های اخیر از جمله، مدارگرد شناسایی مریخ، فضاپیمای اودیسه، مریخ‌نوردهای آپورچونیتی و کریاسیتی و مارس اکسپرس، شواهد قابل‌توجهی را نشان داده‌اند که آب در سطوح موجود در رودخانه‌های و دریاچه‌ها با ترکیباتی مناسب حیات در درست در زمانی که حیات در زمین در حال تکامل بوده، در مریخ هم وجود داشته است.
با وجود اینکه که جو کنونی مریخ از دی اکسید کربن برخوردار است، اما بسیار نازک است و سطح سیاره هم به قدری سرد است که امکان جاری شدن آب مایع وجود نداشته باشد
اما مریخ میدان مغناطیسی خود را از دست داده است که از ۳.۸ میلیارد سال قبل از این سیاره در مقابل تابش‌های شدید کیهانی محافظت می‌کرد. این بدین معنا بود که جو مریخ شروع به نشت در فضا کرده بود و به تدریج غیر قابل زیست شده بود. بنابراین، حتی اگر موجودات زنده‌ای در مریخ وجود داشته‌اند، نتوانسته‌اند از شرایط دشوار حاکم بر مریخ جان سالم به‌در ببرند.
در حالی که ممکن است، کشف جدید به مدد رویای استعمارگران مریخ بیاید که تصور کنند، آب موجود دریاچه زیرزمینی شاید برای حفظ حضور انسان در مریخ قابل استفاده باشد، اما واقعیت بسیار متفاوت است.
همانطور که در سطور قبل اشاره شد، یکی از بزرگترین خطرهای حضور ماموریت‌های سرنشین‌دار در مریخ، خطر نشت آلودگی‌های زمین در سیاره سرخ است. در واقع، ناسا تا زمانی که مطمئن نشود که شکلی از حیات در آنجا وجود دارد، به‌مریخ نخواهد رفت و دیگر سازمان‌ها و شرکت‌ها هم باید بر اساس "پروتکول‌های حافظت سیاره‌ای ناسا" از این مورد تبعیت کنند.
قاعدتا، حصول اطمینان از این موضوع، می‌تواند چندین دهه به طول بیانجامد. در واقع، برای کشف علائم قطعی حیات در مریخ نیاز به حفاری‌های عمیق و تجزیه و تحلیل نمونه‌های مریخی (چه در محل و چه بازگشت نمونه‌ها به مریخ) است. ایده‌ی قدیمی استعمار مریخ، همچنان در قلمروی داستان‌های علمی تخیلی به‌دام افتاده است. ماسک قبلا گفته بود که می‌خواهد، این سیاره را زمینی‌سازی کند تا بیشتر شبیه زمین شود.
زمینی‌سازی، فرایندی است که طی آن جو، دما و محیط سیاره مقصد به‌نحوی تغییر داده می‌شود که شبیه به زمین شود و بتواند برای موجودات زنده (دست‌کم موجودات زنده‌ای که می‌شناسیم) قابل‌زیست شود.
در واقع، ایده این است که روزی کاشفان مریخ بدون هیچ تجهیزات اضافی (مانند ماسک و کپسول هوا) روی صخره‌های سنگلاخی و ماسه‌های سرخ مریخ قدم بزنند. چنین چیزی می‌تواند با ایجاد جوی از گازهای گلخانه‌ای امکان‌پذیر شود. در واقع با وجود یک جو، دما و فشار هوا، سیاره می‌تواند به‌سطحی برسد که قابل‌زیست شود. حتی ایلان ماسک، قبلا اعلام کرده بود که می‌توان با بمباران اتمی یخ‌های مریخ، دی‌اکسید کربن کافی برای گرم شدن سیاره را فراهم کرد.
اما بر اساس مطالعه تازه‌ای که در نشریه علمی "Nature Astronomy" منتشر شده، مریخ بسیاری از گازهای بالقوه گلخانه‌ای خود را طی میلیاردها سال از دست داده و در حال حاضر امکان تبدیل جو باقی مانده به یک جو قابل تنفس با تکنولوژی کنونی وجود ندارد.
این مطالعه بر مبنای اندازه‌گیری میزان نشت گازهای مریخ به فضا است که طی ۱۵ سال گذشته توسط فضاپیماهای مارس اکسپرس و ماون انجام گرفته است. با مطالعه اخیر، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که گازهای گلخانه‌ای به‌دام افتاده در یخ‌ها برای گرم کردن سیاره مریخ کافی نیستند.
شاید، منابع یخ موجود در اعماق سیاره از گازهای گلخانه‌ای بیشتری برخوردار باشند، اما استخراج این گازها با تکنولوژی فعلی ناممکن است. همچنین به دلیل فقدان میدان مغناطیسی، جو سیاره از بین رفته است و حفظ هرگونه پیشرفتی در زمینی‌سازی، تا حدودی آهسته خواهد بود. این بدان معنی است که کاوشگران آینده برای نگهداری از جو و جلوگیری از برخورد تابش‌های کیهانی، نیاز به دیوارهای عظیم، سقف‌ها یا ساختمان‌های بسیار بلند دارند.
فشار جو مریخ، کمتر از یک درصد زمین است. از این رو، هر آب مایعی روی سطح سیاره خیلی سریع تبخیر یا منجمد می‌شود
در حالی که ممکن است، ایلان ماسک از نتایج یافته‌های جدید سرخورده شده باشد. اما بیشتر دانشمندان مریخ نفس راحتی می‌کشند. چرا که ممکن است، حالا یا قبلا حیات در مریخ وجود داشته و دانشمندان می‌توانند تمام تمرکز خود را روی پیدا کردن آن بگذارند.
ناسا و آژانس فضایی اروپا با مریخ‌نوردهای اگزومارس ۲۰۲۰ روسی و مریخ ۲۰۲۰ به جستجوی نشانه‌های حیات و نمونه‌برداری برای بازگردن به آزمایشگاه‌های زمین تا حدود ۲۰۳۰ خواهند پرداخت. و ممکن است که روزی خبر از کشف شواهد قطعی از وجود حیات در مریخ برسد. در منظومه شمسی بهترین اهداف برای جستجوی نشانه‌های حیات عبارتند از مریخ، قمر زحل، انسلادوس و قمرهای مشتری اروپا و تیتان و این تنها اشاره به پتانسیل زندگی در سیارات منظومه شمسی است.
مریخ همین چند هفته قبل (همزمان با ماه‌گرفتگی) به رنگ سرخ در آسمان شب دیده شد که نزدیک‌ترین فاصله این سیاره از زمین طی ۱۵ سال گذشته بود. مریخ هیچ گاه از تفکرات ما دور نبوده، چه به عنوان یک گهواره بالقوه برای حیات فراتر از زمین و یا به عنوان مقصد آینده انسان‌ها.
ما در دوره هیجان‌انگیز اکتشافات فضایی زندگی می‌کنیم. بنابراین بیایید، "یکی از بزرگترین و مهمترین آزمایش‌های بشر"، یعنی یافتن موجوداتی زنده همچون خودمان را با رویای استعمار خراب نکنیم، حداقل تا زمانی که بدانیم که آیا واقعا موجودات زنده‌ای در آنجا وجود دارند یا برعکس.
ارسال نظر