نسل به نسل با سدان کامپکت دوست داشتنی «مزدا»

هفته نامه خودرو امروز: ۱۰ سال از حضور مزدا ۳ در بازار کشورمان می گذرد و بدون هیچ شک و تردیدی می توان گفت این خودرو با توجه به جذابیت های ظاهری و قابلیت های فنی و عملکردی اش، همواره از بازیگران اصلی این سگمنت در بازار خودرو ایران بوده و حتی در مقاطعی، با اتکا به شایستگی های فراوانش، به عنوان معیار این کلاس در بازار کشورمان شناخته شده است. به همین بهانه، نگاهی به ۳ نسل ارائه شده از این خودرو به بازارهای جهانی و حضور آن در بازار ایران خواهیم داشت.

نیم نگاهی به گذشته

مزدا در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم، اقدام به بازنگری در سیستم نامگذاری خودروهایش می کند و به تبعیت از این سیستم نامگذاری جدید، محصول کامپکت مزدا که پیش از این با کد سه رقمی 323 شناخته می شد، در نسل جدید که در سال 2003 معرفی شد، با کد 3 روانه بازارهای جهانی شد. مزدا 323 بین سال های 1963 تا 2003 و در 8 نسل به بازارهای جهانی عرضه شد که البته در نسل های اول تا ششم، این خودرودر رده خودروهای ساب کامپکت (سگمنت B) قرار می گرفت اما در نسل هفتم و هشتم آن (که به ترتیب در سال 1994 و 1998 معرفی شدند)، به عنوان خودرویی کامپکت (سگمنت C) پای به عرصه رقابت گذاشت و اتفاقا در همین دو نسل بود که پای این خودرو به بازار کشورمان نیز باز شد.

گفتنی است نسل های مختلف 323 علاوه بر گونه سدان، در نسخه های هاچ بک و استیشن و حتی کوپه و لیفت بک نیز ارائه شدند. مزدا 323 یا فامیلیا در بازار ایالات متحده اما غالبا با نام Portege شناخته می شود. نسل هفتم (BH) و سپس نسل هشتم (BJ) این خودرو از اواخر دهه 70 تا اواسط دهه 80 شمسی توسط بهمن موتور با همان نام 33 روانه بازار کشورمان شد و به لطف سواری بسیار خوب، مدرن بودن و کیفیت ساخت بالا و البته تنوع پایین و عطش بازار در آن برهه زمانی، به موفقیت های خوبی دست پیدا می کند و با جلب نظر و اعتماد مشتریان ایرانی، زمینه موفقیت محصولات سواری آینده مزدا در بازار ایران را فراهم می کند.

اولین سه!

اولین نسل از مزدا ۳ با کد BK در سال ۲۰۰۳ معرفی و به عنوان مدل ۲۰۰۳ به بازارهای جهانی عرضه شد و از همان ابتدا مورد تحسین اکثر کارشناسان و خودرونویسان ژاپنی و آمریکایی قرار گرفت چرا که به عقیده آنها این نماینده کامپکت مزدا در بخش طراحی ظاهری و کابین، هندلینگ، توانایی های فنی و عملکردی حرف های زیادی برای گفتن داشت و در بعضی پارامترها علمکردی فراتر از کلاس خودش (و شبیه به خودروهای گران قیمت تر) به نمایش می گذاشت. این خودرو در دو گونه سدان و هاچ بک عرضه شد و در سال ۲۰۰۷ فیس لیفت و به روزرسانی جزیی را تجربه کرد و در سال ۲۰۰۹ رسما از اکثر بازارهای جهانی خداحافظی کرد و جایش را به نسل دوم داد؛

هر چند تولید آن در برخی نقاط جهان مثل چین و کلمبیا ادامه یافت. نهایتا در سال ۱۳۸۶ این خودرو تنها در نسخه سدان به کشورمان راه یافت. گروه بهمن این نسل از مزدا ۳ را از سال ۱۳۸۶ تا اوایل ۱۳۸۹ روی خط تولید داشت و این خودرو را در ۳ تیپ ۱، ۲ و ۳ به بازار عرضه کرد که هر سه تیپ از یک پیشرانه ۲ لیتری با قدرت ۱۴۷ اسب بخار و گشتاور ۱۸۷ نیوتن متری در هماهنگی با یک گیربکس چهارسرعته اتوماتیک تیپ ترونیک بهره می بردند (این نسل از مزدا ۳ در زمان عرضه پرقدرت ترین خودروی سگمنت خودش در بازار ایران به حساب می آمد).

این پیشرانه کشش بسیار خوب و توانایی های حرکتی مطلوبی را برای این خودرو فراهم آورده و خودرو در سواری کاملا سرحال احساس می شود ضمن آن که سواری خشک واسپرتی را به نمایش می گذارد و هماهنگی گیربکس با پیشرانه نیز رضایت بخش است. مصرف سوخت نیز بهینه بوده و در وضعیت قابل قبولی قرار دارد. تجهیزاتی نظیر فرمان الکتروهیدریکی، تهویه مطبوع اتوماتیک، آینه های جانبی برقی گرمکن دار، کنترلگر سیستم صوتی روی فرمان، سامانه ترمز ضدقفل و 6 عدد ایربگ بین همه تیپ ها مشترک بوده و تیپ 3 به عنوان مجهزترین تیپ از تجهیزات اضافه ای نظیر گرمکن صندلی جلو، سانروف، سی دی چنجر، چراغ جلو اتوماتیک، برف پاک کن اتوماتیک، پوشش چرمی صندلی ها، دسته دنده و فرمان بهره مند است.

شاید بتوان پاشنه آشیل مزدا 3 در مقابل رقبای همدوره اش در بازار کشورمان (نظیر رنو مگان و هیوندای آوانته) و البته رقبای شاخص آن در بازارهای جهانی (نظیر تویوتا کرولا و هوندا سیویک) را فضای تنگ ردیف عقب و فضای صندوق آن که به اندازه رقبا جادار نبود، برشمرد که عملا سبب شده بود این خودرو تبدیل به گزینه ای بیشتر مناسب برای افراد مجرد، زوج های جوان یا نهایتا خانواده های سه نفره باشد. ضمن اینکه ارتفاع پایین کف خودرو نسبت به سطح زمین (با توجه به ذات اسپرتی آن) در بعضی سطوح شیبدار و خیابان های پردست‌انداز کشورمان برای مالکان دردسرساز می شد؛ معضلی که مالکان نسل بعدی این خودرو نیز با آن رو به رو بودند.

نسل دوم؛ جاذبه بیشتر، هیجان بیشتر!

نسل دوم مزدا ۳ (با کد BL) در اکتبر سال ۲۰۰۸ معرفی شد و به مرور در اکثر بازارهای جهانی جایگزین نسل اول شد نسل جدید مزدا۳ با فاصله نه چندان زیادی از آغاز عرضه به بازارهای جهانی، آن هم در هر دو نسخه سدان و هاچ بک به بازار کشورمان راه یافت و به طور کامل جانشین نسل اول شد که این جایگزینی کامل و تقریبا همزمان با سایر بازارهای جهانی، با توجه به آنچه که در این سال ها از خودروسازان وطنی دیده بودیم، حرکتی جالب و شایسته تقدیر از سوی گروه بهمن به حساب می آمد. همانند سایر بازارهای جهانی، نسل جدید مزدا ۳ با چهره پرجذبه و هیجان انگیز و استایل عضلانی خود در خیابان های کشورمان نیز نگاه های بسیاری را به خود معطوف کرد.

طراحی نمای داخلی نیز زیبا، ارگونومیک و تا حدود زیادی متمایز از دیگر خودروهای این کلاس به چشم می آمد ضمن اینکه مواد و متریال به کارگرفته شده در کابین خودرو کیفیت کاملا مطلوبی داشته اما فضای ردیف عقب گرچه در مقایسه با نسل قبل نسبتا راحت تر احساس می شود اما همچنان فضای پا و سر این ردیف، به خصوص برای افرادی با قد بیش از 180 سانتی متر، چندان راحت و دلباز نبود. در بخش فنی، این خودرو از پیشرانه 2 لیتری با قدرت 148 اسب بخار و گشتاور 187 نیوتن متر بهره می گرفت که این پیشرانه با یک گیربکس پنج سرعته اتوماتیک تیپ ترونیک جفت و جور می شد.

در بخش قابلیت های فنی و دینامیکی، نسل دوم مزدا 3 ادامه دهنده راه نسل قبل بود و بسیاری از نقاطی قوت نسل قبل از جمله لذت سواری مثال زدنی و هندلینگ عالی، به صورت بهبودیافته در آن نیز به چشم می خوردند و خصوصیاتی نظیر سواری اسپرت نیز از نسل پیشین به آن ارث رسیده بودند. گیربکس و موتور هماهنگی مطلوبی با هم داشته و مزدا 3 در حرکت خودرویی کاملا سرزنده احساس می شود و کشش و شتابگیری بسیار خوب و رضایت بخشی را برای مالکش به ارمغان می آورد. ضمن آنکه ترمزها تا حدود زیادی عملکرد قابل اطمینانی را از خود به نمایش می گذارند. از سوی دیگر و تقریبا همانند نسل قبل، قیمت بالای قطعات یدکی (ظاهری و فنی) خودرو و کیفیت رنگ نه چندان مناسب را می توان از نقاط ضعف آن برشمرد.

کابین مزدا۳ ۲۰۰۸

ابتدا نسخه سدان این خودرو در سه تیپ ۱، ۲ و ۳ نسخه هاچ بک در دو تیپ ۱ و ۳ به بازار راه یافتند که تیپ ۳ سدان به عنوان مجهزترین و پرفروش ترین تیپ، به امکاناتی نظیر سامانه ورود بدون کلید و استارت دکمه ای، سانروف، چراغ های جلو اتوماتیک، برف پاک کن با حسگر باران، پوشش چرمی صندلی ها، پوشش چرمی غربیلک فرمان، دسته دنده و رودری ها، ۶ عدد بلندگو، گرمکن آینه های جانبی، شیشه شوی چراغ های جلو با فرمان (AFS) و سامانه کنترل پایداری الکتریکی (DSC) مجهز است و امکاناتی نظیر کامیپوتر سفری، فرمان الکتروهیدرولیکی، کروز کنترل، تهویه مطبوع اتوماتیک دوگانه، کنترلگرهای سیستم صوتی از روی فرمان، آینه های جانبی تاشو برقی راهنمادار، گرمکن صندلی سرنشینان جلو و ۶ عدد ایربگ نیز بین تمامی تیپ ها مشترک بودند.

در ادامه مسیر تولید و اوایل دهه 90 شمسی (بعد از سال 91) اما به دلیل تشدید تحریم ها و تحولات اقتصادی همچون افزایش نرخ ارز، تولید مزدا 3 در کشورمان با فراز و نشیب های زیادی مواجه شد و حتی در دوره ای با توجه به مشکلات موجود در تامین قطعات، تولیدش به طور کامل متوقف شد و قیمت آن همپای دیگر خودروها، وارد محدوده ای بسیار بالاتر شد. مزدا 3 در مدل سال 2012 یک فیس لیفت جزئی (Minor) را تجربه کرد و این مدل فیس لیفت نیز برای اولین بار در سال 91 و تحت عنوان تیپ 4 FL به بازار کشورمان راه یافت که با برداشته شدن موانع تامین قطعات و ارتباط با کمپانی مادر، تولید آن از سال 94 به بعد با جدیت بیشتری دنبال شد و تا به امروز نیز ادامه داشته است.

مزدا ۳ این روزها توسط گروه بهمن با قیمت ۱۲۱.۱ میلیون تومان به بازار عرضه می شود (البته اگر تا زمان انتشار این مطلب قیمت آن دستخوش تغییر نشود!) و علیرغم عمر بیش از ۷ ساله اش در بازار کشور و چهره ای که دیگر مثل سابق در کانون توجهات نیست، هنوز هم یکی از گزینه های شاخص موجود در بازه قیمتی خودش محسوب می شود. گفتنی است نسخه ای ساده تر و ارزان تر از مزدا ۳ مجهز به پیشرانه ۱.۶ لیتری ۱۰۴ اسبی و گیربکس ۵ سرعته دستی وبا تجهیزات رفاهی و ایمنی کمتر نسبت به مزدا ۳ تیپ ۱، برای مدتی کوتاه و در تیراژی نسبتا محدود از سوی گروه بهمن به بازار عرضه شد.

نسل سوم؛ تجلی تمام و کمال «روح حرکت»

نسل سوم و کاملا جدید مزدا ۳ در سال ۲۰۱۳ معرفی شد و علیرغم این که در چند سال اخیر همواره زمزمه هایی مبنی بر عرضه نسل جدید مزدا ۳ و کراس اوور CX-۵ توسط گروه بهمن به گوش رسیده، اما به دلایل مختلفی هنوز این دو خودرو شانس حضور در بازار کشورمان را پیدا نکرده اند. نسل سوم مزدا ۳ در نمای ظاهری از زبان طراحی جدید مزدا موسوم به کودو (به معنای روح حرکت) پیروی می کند و چهره ای جدی، جذاب و گیرا دارد. در نمای داخلی، با یک فرمان سه شاخه خوشدست و جلو داشبوردی با ارگونومی عالی طرف هستیم که به عقیده برخی ها شباهت زیادی به ساخته های ب ام و و یا حتی آئودی دارد.

متریال به کار گرفته شده در کابین کیفیت بسیار خوبی داشته و طراحی و جانمایی دکمه ها و ادوات کنترلی به شکل مطلوبی صورت پذیرفته است ضمن آن که سامانه ارتباطی سرگرمی خودرو عملکرد روان و رابط کاربری خوشایندی دارد و در مجموع کابین خودرو ارتباط گرم و صمیمانه ای با سرنشینان برقرار می کند. با این حال، نقطه ضعف قدیمی همچنان پابرجاست و این خودرو، به خصوص در مقایسه با رقبایی همچون هوندا سیویک و فولکس واگن جتا، فضایی تنگ، ناکافی و نه چندان قابل قبول را در اختیار سرنشینان ردیف عقب قرار می دهد.

در بخش فنی، مزدا ۳ با دو نوع پیشرانه تنفس طبیعی قابل عرضه است که اولی یک نسخه ۲ لیتری با ۱۵۵ اسب بخار قدرت و ۲۰۳ نیوتن متر گشتاور است و دومی یک نسخه ۲.۵ لتیری با ۱۸۴ اسب بخار قدرت و ۲۵۰ نیوتن متر گشتاور است که برای هر دو این پیشرانه های یک گیربکس شش سرعته دستی یا شش سرعته اتوماتیک قابل سفارش است و مصرف سوخت آن نیز در مجموع بهینه و مناسب است. نسل سوم مزدا ۳ به لطف هندلینگ تحسین برانگیز، دقت تعویض بالا و هماهنگی کم عیب و نقص گیربکس با پیشرانه چالاک و سرزنده خودرو و روح پرهیجانی که در کالبد خودرو دمیده شده و با تمام وجود احساس می شود،

انتخاب کسانی خواهدبود که لذت رانندگی بالا و پویایی سواری، اولویت اصلی شان برای انتخاب خودرو است. البته به طبع این روح اسپرت و پرهیجان، سیستم تعلیق آن واکنش های نرمی در مواجهه با دست اندازها ندارد و همچنین مزدا ۳ هزینه های نگهداری بیشتری را (به خصوص در طولانی مدت) در مقایسه با هموطنان پرفروش و نامدارش یعنی تویوتا کرولا و هوندا سیویک به شما تحمیل می کند.