خودروی F- ۷۵۰؛ کرگدن کاری شرکت فورد

هفته نامه خودرو امروز: اگر نگاهی به تعریف اروپایی خودروهای باری و تجاری بیندازیم با این عبارت رو به رو می شویم: هر گونه وسیله نقلیه ای که قابلیت حمل ۹ سرنشین (شامل راننده) و اشیاء و تانکرهای استاندارد سوخت را داشته باشد. اما چند هزار کیلومتر آن طرف تر در آمریکا، کمپانی فورد سال هاست تفسیر متفاوتی از این مفهوم ارائه می کند. محصولات سری F این خودروساز، علاوه بر وانت های کوچک و بزرگ شهری، دو کد ۶۵۰ و ۷۵۰ (متعلق به گروه خودروهای کاری اندازه متوسط) را نیز دربر می گیرد که پیش از هر چیز با ابعاد بسیار بزرگ، پیشرانه های حجیم و کاربردهای تجاری فوق العاده گسترده شناخته می شوند. بد نیست با هم نگاهی به این «کرگدن»های اهلی بیندازیم.

نسل اول فورد F-۶۵۰ و F- ۷۵۰ سوپر دیوتی (Super Duty) نخستین بار سال ۲۰۰۰ میلادی و به عنوان جایگزین مدل های F-۷۰۰، F-۶۰۰ و F-۸۰۰ متعلق به سال های ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۸ متولد شدند. این دو درواقع یک مدل واحد بوده و اختلاف نامشان فقط بر تفاوت در ظرفیت و نوع کاربری ها دلالت می کند. تولید این نسل با پیشرانه های ۶ و ۸ سیلندر گازوییلی و ۱۰ سیلندر بنزینی از همان زمان تا سال ۲۰۱۴ در شرکتی مشترک بین فورد و هولدینگ آمریکایی Navistar International به نام Blue Diamond Truck Company در مکزیک انجام می شد و پس از آن به تاسیسات واقع در دریاچه اِوِن (Avon) ایالت اوهایو انتقال یافت.

شرایط به همین منوال ادامه داشت تا این که سال 2016 نسل دوم با تغییرات گسترده در قلب و چهره روی کار آمد و با تکیه بر انبوهی از داشته های فنی و کاربردی که توضیحشان در ادامه خواهد رفت، سودای سلطه بر بازار خودروهای تجاری اندازه متوسط را در سر می پروراند. طی این دو دهه تمرکز و هدف اصلی «کرگدن» چیزی جز کاری و جان سخت بودن نبوده و توانسته وجهه تجاری فوق العاده خوبی برای خود دست و پا کند.

مشخصات فنی منحصر به فرد

مدل های ۲۰۱۸ فورد F-۶۵۰ و F- ۷۵۰ با دو پیشرانه بنزینی و گازوییلی و جعبه دنده ۶ سرعته خودکار ساخت خود کمپانی روی خط تولید می روند. در حال حاضر فورد تنها خودروسازی است که صرفا به پیشرانه های دیزلی مرسوم بسنده نکرده و محصولات تجاری اندازه متوسط (کلاس ۶و ۷) خود را با قلب بنزینی هم عرضه می کند. همچنین برای تمامی مدل های دیزل و بنزینی ضمانت به ترتیب ۵ سال/ ۲۵۰ هزار مایل (۴۰۲۳۳۶ کیلومتر) و ۵ سال/ ۱۰۰ هزار مایل (۱۶۰۹۳۴) در نظر گرفته شده است.

قلب 6.7 لیتری گازوییلی

بلوک ۶.۷ لیتری V۸ توربور دیزل به صورت استاندارد ۲۷۰ اسب بخار قدرت و ۹۱۵ نیوتن متر گشتاور تحویل می دهد و همچنین امکان سفارش نسخه قوی تر با توان و گشتاور به ترتیب ۳۰۰ اسب بخار و ۹۵۰ نیوتن متر و نیز نمونه پرچمدار ۳۳۰ اسب بخاری و ۹۸۳ نیوتن متری هم وجود دارد. این پیشرانه بیش از ۵۰۰ هزار مایل آزمایشات مختلف را پشت سر گذاشته تا از عملکرد صحیح تک تک اجزایش اطمینان کامل حاصل شود. توربو شارژر بین ۲ سرسیلندر (داخل V) نصب شده تا توان خروجی و سرعت جا به جایی هوا افزایش یابد. برای مواقع ضروری هم یک «ترمز پیشرانه» در نظر گرفته اند که با محدود کردن خروج دود از منیفولد اگزوز و ایجاد فشار منفی در محفظه سیلندر، دور پیشرانه و به طبع آن سرعت خودرو را کاهش داده و توقف با بارهای سنگین و بدقِلق یا عبور از سرپایینی پرشیب را آسان تر می سازد.

قلب ۶.۸ لیتری بنزینی

بلوک 6.8 لیتری V10 بنزینی موسوم به تریتن (Triton) در مدل های با شاسی یک تکه قابل سفارش بوده و نه تنها قیمت کمتری نسبت به همتای گازوییلی خود دارد بلکه می تواند (در صورت سفارش بسته مخصوص) با دو نوع سوخت جایگزین شامل گاز طبیعی (CNG) و پروپان (Propane) نیز تغذیه شود. این مجموعه 320 اسب بخار قدرت و 624 نیوتن متر گشتاور تولید می کند و قادر است در انواع کاربری های سبک و نیمه سنگین نیروبخش کرگدن باشد.

جعبه دنده ۶ سرعته خودکار

در ادامه هر دو بلوک بنزینی و دیزل، جعبه دنده 6سرعته خودکار سه صفحه ای و دومرحله ای ساخت فورد قرار می گیرد. این جعبه دنده به منظور سازگاری کامل با شرایط پرفشار و کاربری های سنگین به دنده های تقویت شده مجهز شده و از چند ویژگی منحصر به فرد سود می برد. یکی از این ویژگی ها امکان محدودسازی بازه هر یک از دنده ها و جلوگیری از اُوِردرایو (Progressive Range Select) و نیز تعویض تمام دستی دنده ها (Full Manual) است. ویژگی دیگر هم حالت اختصاصی یدک کشی (Tow- Haul Mode) است که در سربالایی ها سنگین ترین و مناسب ترین دنده را انتخاب کرده و در سرپایینی ها از تعویض سبک و افزایش سرعت جلوگیری به عمل می آورد تا برای کاهش سرعت، کمتر نیاز به ترمزگیری باشد.

سازگاری با سوخت های جایگزین

همان طور که اشاره شد، فورد به منظور کاهش هرچه ممکن آلاینده ها تجهیزاتی را برای پیشرانه ۱۰ سیلندر بنزینی در نظر گرفته که آن را قادر می سازد تا به جای بنزین از گاز طبیعی و پروپان استفاده کند. همچنین تمامی نسخه های بلوک دیزل قابلی تغذیه با بایودیزل B۲۰ (۲۰ درصد سوخت زیستی + ۸۰ درصد گازوییل) را دارا هستند. هر سه این موارد پاک سوزی پیشرانه را افزایش داده و کمک می کنند تا مخصوصا طی مسیرهای بلند یا پروژه های طولانی مدت چندین و چندساعته، دی اکسید کربن کمتری در هوا انتشار یابد.

دینام پرقدرت

برای تقویت سیستم برق خودرو نیز می توان به جای دینام های استاندارد 200 و 175 آمپری (به ترتیب در بلوک دیزل و بنزینی) نمونه های 357 آمپری (دیزل) و 240 آمپری (بنزینی) را سفارش داد تا در شرایط مختلف مشکلی از لحاظ تامین برق مورد نیاز خودرو وجود نداشته باشد.

ظرفیت ها و کاربری های بسیار متنوع

F-650 و F -750 علاوه بر مجموعه فنی کارا و قدرتمند با تکیه بر چند خصیصه کلیدی دیگر، در بحث آمادگی برای کاربری های مختلف نیز فوق العاده عمل کرده و به معنی واقعی کلمه می توانند از پس هر وظیفه سخت و آسانی برآیند.

شاسی ساده ( Strait Frame و Proloader )

کرگدن با دو نوعِ مختلف شاسی روی خط تولید می رود که شاسی ساده شامل دو مدل Proloader و Strait Frame است که هرکدام پیشرانه ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند. Proloader (تنها در F-۶۵۰) با ارتفاع ۸۵۳ میلی متر از سطح زمین، رینگ های استاندارد ۱۹.۵ اینچی و ظرفیت ۹.۳ الی ۱۱.۸ تُن، به درد نقل و انتقال محموله هایی با ارتفاع بارگیری کم و استفاده در زمین های کشاورزی، باغات و موارد این چنینی می خورد. مدل های Strait Frame هم به سه دسته تقسیم می شوند که شامل F- ۶۵۰ با ارتفاع ۱ متری، رینگ های ۲۲.۵ اینچی و ظرفیت ۱۱.۸ الی ۱۳.۱ تُن، مدل F -۷۵۰ با ظرفیت ۱۳.۷ تا ۱۵ تُن (با قلب بنزینی) و با سقف ظرفیت ۱۶.۸ تُن (با قلب دیزل). در نتیجه قابلیت تبدیل به انواع جرثقیل، خودروی امداد و کامیونت ها و کامیون های سبک و نیمه سنگین و بهره گیری در فعالیت های عمرانی، امدادی، شهرسازی، راه سازی و... را دارند.

شاسی مفصل دار (Tractor)

مدل های مجهز به شاسی مفصل دار (موسوم به Tractor) پا را فراتر نهاده و به راحتی از پس جا به جایی انواع بارهای سنگین و حمل کانتینرها و تانکرهای با ابعاد مختلف بر می آیند. ظرفیت این شاسی در F- 650 بین 12.4 و 13.1 تُن و در F- 750 برابر با 13.7 تا 16.7 تُن بوده و بیشینه ظرفیت ترکیبی شان به 22.6 تُن می رسد. بد نیست اشاره کنم که گونه Tractor تنها با پیشرانه 6.7 لیتری گازوییلی عرضه می شود.

حمل بار در فواصل دور

شاسی و پلت فرم باربرهای اندازه متوسط فورد نه تنها از مواد فوق العاده مستحکم ساخته شده، بلکه آزمایشات سخت و مشقت باری را از سر گذرانده تا بتوانند وظایف محول شده در دورترین فاصله ها را به نحو احسن انجام دهند. از مدل های ساده تک کابین گرفته تا دو کابین های تراکتور همه و همه برای مسافت های بلند آمادگی «فنی» کامل داشته و می توانند در بلند ترین مسافت ها دوام بیاورند. بیخود نیست که این مدل توانسته ۲ سال پیاپی جایزه بهترین بارکش اندازه متوسط سال را از مجله Work Truck آمریکا دریافت کند!

مردِ میدان های سخت

از آنجایی که دوام و قابل اطمینان بودن مهم ترین ویژگی خودروهای باری و تجاری است، تراک های سری ۶ و ۷ فورد پیش از رسیدن به مرحله تولید، بارها و بارها از نظر پیچش بدنه و شاسی و نیز در سخت ترین و طاقت فرساترین شرابط جاده ای شامل ماسه و ریگ، سطوح شیاردار، انواع دست اندازها سخت و مسیرهای سنگفرش و صخره ای مورد بررسی دقیق قرار گرفته اند. همچنین به منظور تشدید هرچه ممکن شرایط آزمایشات، در نمونه های مورد بررسی به جای راننده از ربات های مخصوص استفاده شده تا هیچ نگرانی بابت سلامتی افراد وجود نداشته باشد و عملکرد خودروها در بدترین شرایط سنجیده شود.

پشتیبانی از انواع تجهیزات عملیاتی

جعبه دنده 6 سرعته خودکار به سامانه خاصی موسوم به PowerTakeoff (به اختصار PTO که به بغل گیربکسی شناخته می شود) با دو حالت مخصوص ایست و حرکت مجهز شده تا کرگدن امکان اتصال به انواع برفروب، بالابرهای هوایی، بالابرهای هیدرولیکی، پمپ ها و دیگر تجهیزات عملیاتی را داشته باشد. یک دنده خروجی از جعبه دنده مستقیما به میل لنگ متصل می شود تا هنگام روشن بودن پیشرانه بتوان PTO را به کار انداخت. گشتاور در دسترس این سامانه نیز با پیشرانه بنزینی در حالت ایست 339 نیوتن متر و حین حرکت 170 نیوتن متر است که با پیرانه دیزل ترتیب به 407 و 271 نیوتن متر می رسند.

سوار نرم تر، کابین آرام تر

فورد برای سامانه تعلیق کرگردن فنرلول های بزرگ تری (به نسبت نسل قبل) در نظر گرفته تا ضربات وارده به شاسی حتی الامکان داخل اتاق ملموس نباشند. از طرفی تدابیری اتخاذ شده تا سر و صدای ورودی به کابین از چند جهت مهار شود. به عنوان مثال، فریاد قلب V8 دیزل در مقایسه با نسل گذشته 45 درصد کمتر داخل اتاق به گوش می رسد!

صندلی های راحت تر

صندلی ها با هدف بیشترین راحتی ممکن طراحی شده و به خوبی بدن را در خود نگه می دارند. علاوه بر صندلی های استاندارد موجود، می توان بین نمونه های مجهز به فنر ثابت یا فنر بادی (سفارشی) و روکش و تودوزی پارچه یا وینیل (Vinyl) انتخاب کرد. همچنین در ردیف جلو انواع ۴۰/۲۰/۴۰ با زیرآرنجی و جالیوانی سرخود نیز قابل سفارش اند.

توجه به جزییات

فورد تصمیم داشته کرگدن را تبدیل به خانه ای روی چهارچرخ بکند! دستیار صوتی SYNC کمک می کند تماس های تلفنی، موسیقی و برخی دیگر از عملکردها را بدون دخالت دست کنترل کنید. با استفاده از 4 سوییچ مجزای 10 الی 25 آمپری و خروجی برق 110 ولتی موجود می توانید طیف وسیعی از لوازم جانبی را به سادگی به خودرو متصل کنید. فضای پا برای هر جثه ای کافی به نظر می رسد. نشان دهنده های پشت فرمان به راحتی قابل خواندن بوده و ادوات و دکمه ها کاملا در دسترس راننده قرار دارند. غربیلک فرمان هم بزرگ و خوش دست بوده و چندین سوییچ مختلف را در خود جای داده است. همچنین طبق ادعای کمپانی، سایر ویژگی های کلیدی از جمله ابعاد پله های ورودی، عرض در، فضای پای راننده، عمق کابین (از پدال گاز تا دیوار پشتی) و فواصل بین پدال ها در مقایسه با سه رقیب اصلی یعنی فرایت لاینر M2 106، اینترنشنال Dura Star 4300 و هینو 268A پیشتاز می دانند.