چه کسی ذهن مرا خواهد خواند؟

وب‌سایت پروفسورها - عرفان کسرایی: اواخر قرن نوزدهم میلادی تب روان جنبانی Psychokinesis ، احضار اشباح و ذهن خوانی، خم کردن قاشق و جابجا کردن اشیاء با نگاه ، بیش از هر زمانی بالا گرفته بود. در گوشه و کنار جهان به خصوص در فضای ملتهب و پرتنش تحولات و کشمکش های اجتماعی ، بازار واسطه های روحی و مدیوم ها مدام رونق بیشتری می گرفت.

کیفیت پایین عکس های آن دوران و برداشتن تصاویری مبهم و بی کیفیت استودیویی از نمایش های فریب عمومی ، راه را برای هر دستکاری در تصاویر باز می کرد. انجمن های احضار روح و موضوع ارتباط با دنیای مردگان به خصوص پس از جنگ جهانی اول به قدری مهم شده بود که حتی ادیسون هم شوخی یا جدی در مصاحبه اکتبر ۱۹۲۰ با نیویورک تایمز اعلام کرده بود که در حال کار بر روی دستگاهی به منظور برقراری ارتباط با دنیای مردگان است.

این تب تبلیغاتی دو محور عمده داشت. یکی ادارک فراحسی Extra-Sensory Perception که به اختصار به آن ESP می گوییم و دیگری روان‌جنبانی psychokinesis با نام مختصر PK . اولین مورد یعنی ادارک فراحسی ESP مرتبط با گزارش هایی مبنی بر ذهن خوانی ، آینده بینی ، تله پاتی و نظایر آن است که همچنان هم به عنوان یکی از سوژه های پرکاربرد برنامه فریب عمومی به شمار می رود. هنوز در سراسر دنیا کسانی هستند که مدعی اند می توانند آینده شما یا تحولات جهان را پیش بینی کنند. همین اواخر کریگ هامیلتون پارکر Craig Hamilton-Parker پیشگوی انگلیسی لیست بلندبالایی را از رخدادهای آینده در سال ۲۰۱۷ منتشر کرد که با سرعت زیاد در نشریات و رسانه های زرد دنیا بازتاب پیدا کرد.

ادارک فراحسی و ذهن خوانی از پشت مانیتور

هنوز اپلیکیشن ها یا وبسایت های ذهن‌خوانی از پشت مانیتور دست به دست می شود، هزاران بار به اشتراک گذاشته می شود و عده ای واقعا باور می کنند که چنین پدیده ای ممکن است و از دیدن آن حیرت می کنند. ایده ساده ای که با کمی تفکر و دانش ریاضی پایه ای ، دیگر فراطبیعی نیست و تبدیل به یک قاعده ریاضی ساده می شود. فرض کنید نرم افزار ذهن خوانی از شما می خواهد که یک عدد دو رقمی در ذهن خود انتخاب کنید و به خاطر بسپارید. دو رقم این عدد را با هم جمع کرده و از عدد اصلی کم کنید. در ادامه یک صفحه نمایش ظاهر می شود که در آن حروف و شکلها و علایمی در هم به ردیف قرار گرفته اند. نرم افزار برای ایجاد حس فراطبیعی از شما می خواهد ۱۰ ثانیه به عدد مورد نظرتان خیره شوید. سپس دقیقا شکل متناظر با همان عددی که در ذهن داشتید و جمع دو رقم آن را از خود عدد کم کرده بودید در تصویر ظاهر می شود. همه چیز تا اینجا نشان دهنده آن است که نرم افزار توانسته ذهن شما را از پشت مانیتور بخواند. اما حقه به کار گرفته شده در این برنامه صرفا یک ترفند ریاضی است. عدد انتخاب شده در ذهن شما هر چیزی که بوده باشد تفاوتی نمی کند. اگر حاصل جمع دو رقم را از عدد اصلی کم کنیم ، حاصل همواره مضربی از ۹ خواهد بود! مضارب ۹ در این جدول به یک شکل ثابت نمایش داده می شوند.

اگر این بازی ذهن را یکبار دیگر از اول شروع کنید ، نرم‌ افزار این بار ترتیب شکل ها را به هم می ریزد اما مضارب ۹ باز هم همگی شبیه به هم خواهند بود. به همین جهت تفاوتی نمی کند عدد انتخاب شده ۲۸ باشد یا ۳۹ یا ۹۵ ، مجری به کمک این ترفند ریاضی ، وانمود می کند که ذهن شما را می‌خواند.

روان‌جنبانی PK و صندلی معلق بدون تماس دست

غیر از ادارک فراحسی ESP ، روان‌جنبانی PK هم هنوز سوژه جذاب برنامه های فریب عمومی است. وبسایت های فراوانی هستند که کلاس های آموزشی برگزار می کنند، جزوه پخش می کنند و به شما گام به گام آموزش می دهند که با نگاه کردن بتوانید اشیاء را حرکت دهید. تلاش بی حاصلی که حتی یک مورد گزارش تایید شده از آن وجود ندارد. ادوارد ایزیدور بوگه (۱۹۰۱- ۱۸۴۰) عکاس فرانسوی بود که در حدود سالهای دهه ۱۸۷۰ هزینه زیادی برای ساخت یک استودیو به کار گرفت. البته بخت با او یار نبود و ترفند هایش با یورش پلیس به استودیو افشا شد. نگاتیو خام عکس ها و همچنین سر و تنه عروسک ها (که برای نمایش احضار اشباح به کار می گرفت) در جریان این هجوم لو رفت و او در برابر دادگاه به جعل و تقلب اعتراف کرد. در این عکس ها او با پوشاندن لباس بر تن دستیارش عکسهایی تهیه می کرد که ظاهرا حاکی ازبهره مندی او از توانایی های فراطبیعی ارتباط با اشباح یا روان‌جنبانی PK بود.

با وجود افشای حقه های ایزیدور بوگه و محکومیت او به زندان و پرداخت ۵۰۰ فرانک جریمه ، باور عده ای به توانایی فراطبیعی او همچنان پابرجا باقی ماند. البته در زمانه ما با وجود نرم افزارهایی مانند فوتوشاپ ، تصویرسازی ها و به دنبال آن ادعای فراطبیعی ساده تر شده است. هرچند که روی دیگر سکه را هم نباید نادیده گرفت که به همان نسبت افشای جعلی و ساختگی بودن تصاویر نیز روز به روز ساده تر می شود.

این حقه های تصویری همان چیزی است که کریس انجل یا دیوید کاپرفیلد یا سایرین با استفاده از آن به دو نیم می شوند، غیب می شوند یا در هوا معلق می مانند و پرواز می کنند. البته تردیدی نیست که همه برنامه های فریب عمومی در این سالها به صورت پیشرفته تر و با به کارگیری روش های جدید ، مدرن تر شده اند و مثلا عکس های ۱۵۰ سال پیش ایزیدور بوگه دیگر امروز جذابیتی ندارد و کمتر برای عموم ، باورپذیر است.

دیمیتری مارتین Demetri Martin جایی می گوید : "من می توانم اشیاء را با ذهن ام حرکت دهم، به شرط آنکه از دستانم استفاده کنم". این نقل قول از مارتین وصف دقیق دعاوی پارانرمالی است که در گوشه و کنار منتشر می شود. اگر از بین دوستان و آشنایان کسی را سراغ دارید که از توانایی فراطبیعی ادارک فراحسی ESP یا روان‌جنبانی PK برخوردار است و می تواند روی هوا معلق شود یا اشیاء را بدون تماس دست حرکت دهد و ذهن خوانی کند ما را بی خبر نگذارید. اگر کسی واقعا بتواند بدون تماس دست و بدون به کارگیری نیروهای شناخته شده تماسی و میدانی فیزیک، اشیاء را جابجا کند باید در مبانی ابتدایی علم تجدید نظر کرد و کتابهای فیزیک را تغیییر داد و آن را دوباره از نو و به شکل دیگری نوشت.