آیا روبات‌ها همکاران آینده مان هستند؟
دنیای آینده مملو از روبات‌ها خواهد بود. روبات‌هایی که در حوزه‌های مختلف مشغول به کار هستند یا به دلیل هوشمند بودن می‌توانند با مردم صحبت کنند و وظایفی مانند گارسونی یا کارمند بخش خدماتی هتل را بر عهده بگیرند.
هفته نامه تجارت فردا - مونا مشهدی‌رجبی: دنیای آینده مملو از روبات‌ها خواهد بود. روبات‌هایی که در حوزه‌های مختلف مشغول به کار هستند یا به دلیل هوشمند بودن می‌توانند با مردم صحبت کنند و وظایفی مانند گارسونی یا کارمند بخش خدماتی هتل را بر عهده بگیرند.
دنیای آینده دنیای روبات‌هایی است که شغل انسان‌ها را می‌ربایند و در مقابل فضای امن‌تر و زندگی آرام‌تری را برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورند. اما افزایش تعداد روبات‌ها در زندگی انسان هم جنبه مثبت دارد و هم جنبه منفی.
نمی‌توان از کمک‌هایی که روبات‌ها در انجام کارهای صنعتی به انسان می‌کنند غافل شد ولی با توجه به پیشرفت‌هایی که در سال‌های اخیر در صنعت روباتیک و هوش مصنوعی شده است می‌توان روبات‌ها را رقبای بزرگی برای انسان‌های آینده دانست. این پیشرفت در صنعت روباتیک سبب شد روبات‌ها نه‌تنها در مشاغلی که انجام آن برای انسان غیر‌ممکن است بلکه در مشاغل مهم و کلیدی به کار گمارده شوند و به عنوان رقیبی قدرتمند برای انسان‌ها درآیند.
مارتین فورد یکی از پژوهشگران بزرگ دنیای روباتیک در نتیجه سال‌ها پژوهش و مطالعه در زمینه روبات‌ها و تاثیرات آنها در زندگی انسان کتابی با عنوان؛ ظهور روبات‌ها؛ تالیف کرده است. وی در این کتاب نوشت: تا ۵۰ سال آینده صنعت روباتیک و هوش مصنوعی اقتصاد را تصاحب می‌کند و فرصت‌های شغلی را از انسان‌ها می‌گیرد.
روبات‌های دارای هوش مصنوعی می‌توانند کارهای مهمی را که امروزه از سوی متفکران انجام می‌شود به خود اختصاص دهند و این مساله می‌تواند یکی از چالش‌های مهم در اقتصاد آینده دنیا باشد زیرا می‌توان کارگران ساده را در حوزه‌های مختلف اجرایی به کار گمارد ولی افراد تحصیل‌کرده و روشنفکر به سختی می‌توانند وارد حوزه کاری دیگری شوند.
وی در این مورد می‌گوید: در سال‌های آینده روبات‌ها حضور پررنگی در اقتصاد دارند و دنیای آینده دنیای روبات‌ها خواهد بود. روبات‌هایی که در تمامی شرکت‌های تولیدی و صنعتی حضور دارند و هر روز سهم بیشتری از مشاغل امروزی را به خود اختصاص می‌دهند، همکاران و دوستان آینده بشر هستند و در برخی موارد می‌توانند به عنوان رقیبی برای گرفتن مقام و پستی بالاتر در رده‌بندی‌های اداری محسوب شوند.
آمارها نشان می‌دهد طی دو دهه اخیر سرمایه‌گذاری در صنعت روباتیک در دنیا ۴۰ درصد رشد کرد. افزایش سرمایه‌گذاری در این صنعت سبب شد هر روز روبات‌های تواناتر و باهوش‌تری به بازار عرضه شود. ما شاهد تولید روبات‌هایی هستیم که از نردبان بالا می‌روند و در فعالیت‌های صنعتی و تولیدی مشارکت می‌کنند.
همچنین به دلیل برنامه‌ریزی این روبات‌ها و نبود خطای انسانی، روبات‌ها بهره‌وری بالایی دارند و نرخ استهلاک آنها بسیار پایین است. همین مساله سبب شد تا هزینه استفاده از روبات برای فعالیت‌های اقتصادی پایین باشد و کارفرمایان روبات‌ها را به انسان‌ها ترجیح دهند. ضمن اینکه نگهداری و مراقبت از روبات‌ها ساده‌تر است و روبات‌ها برای درمان و مراقبت‌های بهداشتی نیاز به مرخصی ندارند.
مثلاً یکی از روبات‌هایی که اخیراً به بازار آمده و تولید شرکت مومنتوم ماشین است، یک روبات آشپز است که می‌تواند در ۱۰ ثانیه یک همبرگر بپزد. این روبات کارایی بیشتری نسبت به کارگران عادی دارد و به‌زودی می‌تواند جایگزین کارگران رستوران‌های بزرگ زنجیره‌ای از قبیل مک‌دونالد شود. هر یک روبات می‌تواند معادل ۱۰ کارگر در رستوران‌های عرضه‌کننده فست‌فود کار کند و هزینه نگهداری آن کمتر از دستمزدی است که باید برای این ۱۰ کارگر در نظر گرفته شود.
بنابراین در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد جایگزین شدن کارگران رستوران‌ها با روبات‌هایی هستیم که فرآیند عرضه غذاهای فست‌فود از سوی آنها سریع‌تر و تمیزتر است و مشکلات بهداشتی برای مالکان رستوران‌ها هم ندارد. حال این سوال پیش می‌آید که افزایش شمار روبات‌ها در دنیای آینده چه تاثیری روی زندگی مردم و اقتصاد دنیا خواهد داشت؟ آیا زندگی نسل‌های آینده هم مانند زندگی ماست یا اینکه روبات‌ها توان ایجاد تغییرات عمده در نحوه زندگی مردم را خواهند داشت؟
روبات‌ها و تاثیر آنها روی اقتصاد موضوع اصلی مورد بحث در تمامی محافل اقتصادی است زیرا هر روز مطالعات بیشتری در زمینه صنعت روباتیک در دنیا انجام می‌شود و هر روز پیشرفت تازه‌ای در این عرصه به وجود می‌آید. امروزه بخش زیادی از فعالیت‌های اقتصادی انجام‌شده در جامعه از سوی روبات‌ها انجام می‌شود و پیشرفت‌های زیادی هم در این صنعت به وجود آمده است. عرضه روبات‌های سخنگو و روبات‌هایی که می‌توانند تصمیمات مهمی را در فاصله زمانی کوتاهی اتخاذ کنند آخرین تحولی است که در دنیای روباتیک و هوش مصنوعی اتفاق افتاده است.
با توسعه صنعت روباتیک بخش زیادی از فعالیت‌های صنعتی و تولیدی در دنیا به خصوص در کشورهای آمریکا و چین با کمک روبات‌ها انجام می‌شود و ممکن است فرصت‌های شغلی که امروزه از سوی انسان‌ها تصاحب شده است در آینده‌ای نه‌چندان دور از سوی روبات‌ها تصاحب شود اما این به معنای حذف انسان از فعالیت‌های اقتصادی نیست زیرا نوع حضور انسان در اقتصاد تغییر می‌کند و فرصت بیشتری برای فعالیت‌های مطالعاتی و تحقیقاتی خواهد داشت. حال سوال اینجاست که آیا استفاده از روبات‌ها در فعالیت‌های اقتصادی باعث افزایش بهره‌وری نیروی کار می‌شود و راندمان فعالیت‌های اقتصادی را بیشتر می‌کند یا اینکه تنها باعث تغییر تعریف کارهای انسانی می‌شود؟
آلن وینفیلد استاد روباتیک در مرکز مطالعات روباتیک بریستول و کارشناس در زمینه قوانین و استانداردهای کاری روبات‌ها معتقد است روبات‌ها تاثیر مثبتی روی اقتصاد خواهند داشت و باعث رشد اقتصادی و افزایش رفاه و ثروت می‌شوند. وی که سمت استادی در دانشگاه یورک انگلستان را نیز بر عهده دارد و در مرکز مطالعاتی روباتیک سوئیس هم مشغول به کار است در مصاحبه‌ای با نشریه روبوهاب نقش روبات‌ها را در اقتصاد آینده بررسی و دنیای آینده بدون حضور روبات‌ها را غیر‌ممکن قلمداد کرده است.
وی در مورد نقش روبات‌ها در جامعه آینده و نظام مهندسی دنیای آینده صحبت کرد و روبات‌ها را عضوی مهم در جامعه آتی معرفی کرد. او بر این باور است که روبات‌ها کار انسان‌ها را تصاحب نمی‌کنند بلکه با انسان‌ها برای انجام بهتر کارها همکاری می‌کنند. استفاده از روبات‌ها در فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی باعث افزایش بهره‌وری نیروی کار و افزایش سطح درآمد و ثروت در کشور می‌شود که ارتقای سطح رفاه را به همراه دارد. متن کامل مصاحبه وی را در اینجا می‌بینید.
مطالعاتی که اخیراً انجام شده است نشان می‌دهد نیمی از فرصت‌های شغلی که هم‌اکنون در بازار وجود دارد به دلیل وارد شدن روبات‌ها از بین خواهد رفت ولی این به معنای بیشتر شدن نرخ بیکاری نیست.
در واقع این فرصت‌ها به روبات‌ها واگذار می‌شود و فرصت‌های شغلی تازه‌ای بر مبنای نیاز بازار کار آینده ایجاد می‌شود. در سال‌های آتی رشته‌های دانشگاهی تازه‌ای ایجاد می‌شود تا مردم با نیازهای آتی بازار کار آشنا شوند. دوره‌های آموزشی لازم هم در این زمینه ایجاد می‌شود ولی افرادی از شغل‌یابی بازمی‌مانند که در فرآیند این تغییر تکنولوژی در دنیا همراه نشوند و مهارت‌های لازم برای کار در فضای تازه را یاد نگیرند.
ما باید بدانیم که در عصر تکنولوژی دیگر نمی‌توانیم با اتکا به مهارت‌هایی که سال‌های قبل آموختیم امرارمعاش کنیم بلکه باید همیشه در حال آموختن باشیم و با اطلاعات روز دنیا همراه شویم. این مساله‌ای است که در سال‌های آینده بیش از پیش اهمیت دارد زیرا دنیا در حال تجربه یک گذار اقتصادی و تکنولوژیک بسیار عمیق و مهم است.
بنابراین در جریان توسعه صنعت روباتیک و پیشرفت‌های تکنولوژیک در سال‌های آتی، نیمی از مردم از مشاغلی که هم‌اکنون در آن کار می‌کنند خارج می‌شوند و وارد مشاغلی می‌شوند که در حال حاضر نمی‌توان تعریف دقیقی از آنها ارائه داد. مساله این است که تکنولوژی روز دنیا با سرعت زیادی در حال پیشرفت است و در بعضی موارد شاهد این مساله هستیم که اقتصاد از این پیشرفت‌های تکنولوژیک بازمی‌ماند ولی انسان‌های موفق افرادی هستند که از رشد بازنمی‌مانند و همیشه خود را به‌روز نگه می‌دارند.
در جریان رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸ میلادی نرخ بیکاری در کشورهای صنعتی به 10 درصد رسیده بود و این نرخ بیکاری بحرانی بزرگ برای اقتصاد ایجاد کرده بود. بدون شک تصور بیکاری بالغ بر ۵۰ درصد برای دنیا تصوری نادرست است زیرا در چنین شرایطی هیچ یک از فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی به دلیل کمبود تقاضا توان کار نخواهند داشت. کمبود تقاضا انگیزه تولید را هم از بین می‌برد و پیشرفت صنعتی نمی‌تواند مزیتی برای اقتصاد باشد.
بی‌تردید اقتصاد آینده، اقتصاد روباتی است زیرا بخش زیادی از فعالیت‌های فیزیکی در این زمان از سوی روبات‌ها انجام می‌شود. البته طی ۲۰ سال اخیر هم روبات‌ها نقش بزرگی در انجام فعالیت‌های صنعتی ایفا کرده‌اند. اگر به کارخانه‌های خودروسازی نگاهی بیندازید می‌بیند که روبات‌ها سهم بزرگی از کار را بر عهده دارند و انسان‌ها در بخش‌هایی از کارخانه تنها ناظر بر کار روبات‌ها هستند. در تعداد زیادی از کارخانه‌ها روبات‌ها همراه با انسان کار می‌کنند و در درآمدزایی و ایجاد ثروت شریک هستند.
انتظار می‌رود در سال‌های آتی مشارکت و همکاری انسان و روبات در فعالیت‌های اقتصادی بیشتر شود. به نظر من روبات‌ها تاثیر مثبتی روی اقتصاد دنیا خواهند داشت. ولی بحث در زمینه روبات‌ها و فرصت‌های شغلی یک بحث چندقطبی و بسیار مهم است.
بدون شک بخش زیادی از فعالیت‌های صنعتی در سال‌های آینده از سوی روبات‌ها انجام می‌شود ولی این به معنای کمتر شدن نقش انسان نیست بلکه انسان‌ها در مشاغل دیگری به کار گرفته می‌شوند که اغلب ناظر بر فعالیت‌های روبات‌ها هستند.این تغییری است که ما در جریان توسعه استفاده از اینترنت در دنیا هم شاهد آن بودیم و به نظر می‌رسد این روند ادامه خواهد یافت.
در دنیای امروزه مردم نظرات مختلفی در مورد نقش روبات‌ها دارند. برخی می‌گویند روبات‌ها تمامی فرصت‌های شغلی را تصاحب می‌کنند و انسان‌ها برای تامین معاش با مشکل روبه‌رو خواهند شد و برخی دیگر معتقدند اوضاع اقتصادی دنیا با استفاده از روبات‌ها بهتر می‌شود زیرا مشاغل سختی که نیروی بدنی بالایی نیاز دارد از سوی روبات‌ها انجام می‌شود.
این گروه بر این باور هستند که فرصت‌های شغلی جدیدی در سال‌های آتی ایجاد می‌شود که این فرصت‌ها جایگزین فرصت‌های کنونی می‌شود. زیرا دنیای آینده با حضور گسترده روبات‌ها نیازهای جدیدی خواهد داشت و در این دنیای جدید انسان‌ها وظایف و مسوولیت‌های تازه‌ای را بر عهده خواهند گرفت.
من بر این باورم که در مورد سطح نفوذ روبات‌ها در بازارهای کاری آینده نمی‌توان نظر روشنی ارائه داد. اینکه روبات‌ها تا چه حد در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت دارند بستگی به سطح پیشرفت روبات‌ها و حوزه صنعتی مورد نظر دارد. بنابراین نمی‌توان در مورد تعداد مشاغلی که از سوی روبات‌ها تصاحب می‌شود و تعداد شغل‌هایی که از بین می‌رود نظر دقیقی ارائه داد.
تنها می‌توان به این مساله تاکید کرد که بدون شک ما شاهد تغییر ساختار فرصت‌های شغلی خواهیم بود و نیروهای کاری که در سال‌های آتی وارد بازار می‌شوند باید مهارت‌هایی متناسب با نیاز بازار آینده داشته باشند در غیر این صورت از بازار حذف می‌شوند. این مساله‌ای است که در تمامی دوره‌های گذار در دنیای تکنولوژی مشاهده می‌شود.
آیا شما می‌توانید در مورد بخش‌هایی که روبات‌ها بیشترین کار را انجام می‌دهند صحبت کنید. به عنوان مثال روبات‌ها بیشتر وارد مشاغل فنی و مهندسی می‌شوند یا کارهای فیزیکی به آنها سپرده می‌شود؟
نگرانی اصلی من در مورد روبات‌های دارای هوش مصنوعی است. روبات‌هایی که می‌توانند تا اندازه‌ای فکر کنند و در شرایط مختلف تصمیم‌گیری کنند. نیروی کاری دنیا که بر مبنای دانش فکری و توان ذهنی خود کار می‌کنند شامل وکلا، مترجمان و تحلیلگران داده‌ها بیشتر از افرادی که با توانایی فیزیکی خود کار می‌کنند در معرض خطر هستند زیرا این عده با عرضه روبات‌های دارای هوش مصنوعی -روبات‌های مترجم و...- کار خود را به‌طور کامل از دست می‌دهند.
ضمن اینکه این روبات‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که احتمال خطای انسانی مثلاً در فرآیند ترجمه مطالب برای آنها کم است و پایین بودن سطح خطا یک مزیت مهم برای آنها محسوب می‌شود. در واقع نسل امروزی روبات‌ها را روبات‌های دارای هوش مصنوعی تشکیل می‌دهد نه روبات‌هایی که به عنوان بازوهای قدرتمند در فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی کار می‌کنند.
اما در سال‌های آتی روبات‌ها همکار انسان هستند نه جایگزین انسان. به نظر من چالش اصلی دنیای مدرن در این است که روبات‌هایی طراحی کند که همراه با انسان کار کند زیرا بسیاری از کارهای فیزیکی در کارخانه‌های صنعتی و تولیدی امکان انجام از سوی انسان ندارد.
از طرف دیگر بخش دیگری از مشاغل صنعتی به خصوص در بخش مونتاژ هم‌اکنون از سوی روبات‌ها انجام می‌شود و انسان‌ها نظارت بر کارهای روبات‌ها را بر عهده دارند و در آینده هم به همین شکل در فعالیت‌های اقتصادی دخیل خواهند بود. باید به این نکته توجه کرد که به دلیل طول عمر بالای روبات‌ها و قدرت زیاد آنها، هزینه تمام‌شده استفاده از روبات‌ها در فعالیت‌های صنعتی و تولیدی بسیار پایین است بنابراین روبات‌ها می‌توانند جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد داشته باشند.
به نظر شما کدام بخش‌ها برای توسعه استفاده از روبات‌ها یا اتوماسیون مناسب است؟ آیا می‌توان انتظار داشت روبات‌ها در تمامی صنایع و مشاغل تولیدی فعالیت کنند یا اینکه باید حوزه‌های خاصی تعریف شود؟
هم‌اکنون روبات‌ها در انبارها و صنعت تامین نقش بزرگی دارند. به نظر من مشاغل کم‌درآمدی که نیاز به حضور فیزیکی فرد دارد باید به روبات‌ها واگذار شود زیرا در دراز‌مدت هزینه استفاده از روبات‌ها برای این کارها کم است. توسعه صنعت روباتیک نقش زیادی در ارتقای راندمان فعالیت‌های کشاورزی دارد و روبات‌های جدید می‌تواند در مرحله برداشت محصول و کشت محصول استفاده شود. همزمان باید در نظر داشت بیکار شدن افراد اصلاً برای اقتصاد مطلوب نیست زیرا هزینه‌های زیادی برای اجتماع و اقتصاد به همراه دارد.
بنابراین در مرحله اول باید روبات‌ها را به عنوان نیروی کمکی وارد چرخه اقتصادی کنیم و در مرحله بعدی از توسعه نقش آنها در فعالیت‌های اقتصادی استقبال کنیم. در این فاصله باید نیروی کار را آموزش دهیم تا در حوزه‌های تازه‌ای که به مرور زمان تعریف می‌شود کار کند و از روبات‌ها برای انجام امور فیزیکی و روزمره در اقتصاد استفاده کند. این به معنی همکاری مسالمت‌آمیز انسان و روبات در سال‌های آتی است.
به نظر من شرکت‌هایی که بعد از استفاده از روبات‌ها شمار زیادی از نیروهای کاری به خصوص افراد فعال در بخش‌های کم‌درآمد را اخراج می‌کنند، باید برای ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای این افراد یا پیدا کردن فرصت‌های شغلی مناسب برای آنها در شرکت‌ها و مراکز اقتصادی و صنعتی دیگر مشارکت کنند. از طرف دیگر ایجاد دوره‌های آموزشی و آموزش دادن به این افراد هم می‌تواند گام مهمی دریافتن فرصت شغلی مناسب برای آنها باشد که باید از سوی همین شرکت‌ها انجام شود. بهترین ابزار برای ترغیب شرکت‌ها برای مشارکت وضع مالیات‌های تازه است. این مالیات‌ها می‌تواند آنها را مجبور به حضور گسترده در فرآیند آماده‌سازی نیروی کار برای مشاغل مختلف کند.
در صورتی که شرکت مذکور پس از طی فرآیند اتوماسیون از همکاری برای اشتغال مجدد نیروهای اخراج‌شده امتناع کرد باید موظف به پرداخت مالیات‌های جدید شود که این مالیات تحت عنوان مالیات خاص در نظر گرفته می‌شود. از طرف دیگر شرکت‌هایی که در این فرآیند آموزشی و ایجاد فرصت شغلی جدید برای نیروها همکاری می‌کنند از پرداخت بخشی از مالیات معاف می‌شوند.
در سال‌های اخیر در مورد ساخت خودروهای خودران - یعنی خودروهایی که برای حرکت نیاز به راننده ندارند- صحبت شده است. شرکت پژو هم در سال‌های اخیر آزمایش روی 10 دستگاه خودرو بدون راننده را آغاز کرده است و اخیراً اعلام کرد آزمایش‌های اولیه با موفقیت به پایان رسید. پژو اعلام کرد تا سال ۲۰۲۰ میلادی اولین نسل از این خودروها وارد بازار مصرف می‌شود و تحولی بزرگ در صنعت حمل‌ونقل در دنیا ایجاد می‌شود. به نظر شما تاثیر این نسل تازه از خودروها روی اقتصاد دنیا چیست؟ آیا عرضه این خودروها می‌تواند صنعت حمل‌ونقل را با چالش تازه‌ای روبه‌رو کند یا اثرات مثبت آن بیش از اثرات منفی آن است؟
در سال‌های اخیر در مورد ساخت خودروهای خودران - یعنی خودروهایی که برای حرکت نیاز به راننده ندارند- صحبت شده است. شرکت پژو هم در سال‌های اخیر آزمایش روی 10 دستگاه خودرو بدون راننده را آغاز کرده است و اخیراً اعلام کرد آزمایش‌های اولیه با موفقیت به پایان رسید. پژو اعلام کرد تا سال ۲۰۲۰ میلادی اولین نسل از این خودروها وارد بازار مصرف می‌شود و تحولی بزرگ در صنعت حمل‌ونقل در دنیا ایجاد می‌شود. به نظر شما تاثیر این نسل تازه از خودروها روی اقتصاد دنیا چیست؟ آیا عرضه این خودروها می‌تواند صنعت حمل‌ونقل را با چالش تازه‌ای روبه‌رو کند یا اثرات مثبت آن بیش از اثرات منفی آن است؟
به نظر من سطح تکنولوژی امروز دنیا هنوز برای عرضه این دست از خودروها به اندازه کافی پیشرفت نکرده است. بنابراین ما تا عرضه انبوه این قبیل خودروها به بازار مصرف فاصله زیادی داریم و این باعث تعجب من بود که اخباری در مورد عرضه این خودروها در سال ۲۰۲۰ میلادی شنیده شد.
دلیل اصلی مطالعه در جهت ساخت این خودروها و عرضه آنها شمار بالای تصادفات به دلیل اشتباهات انسانی بود. پژوهشگران به دنبال پاسخ این سوال بودند که آیا حضور انسان برای به حرکت درآوردن خودرو ضروری است و اگر ضروری نیست آیا می‌توان خودرویی طراحی کرد که بدون نیاز به نیروی انسان حرکت کند و از تمامی موانع فیزیکی موجود در خیابان‌ها به سلامت عبور کند؟ به نظر من نمی‌توان خودرویی تولید کرد که بدون نیاز به انسان حرکت کند زیرا در خیابان‌ها اتفاقات زیادی می‌افتد که روبات از دیدن آن عاجز است.
به همین دلیل هر خودرو نیاز به یک راننده دارد و به نظر من تکنولوژی امروز دنیا در حدی نیست که بدون نیاز به راننده بتوان خودرو را در خیابان‌های شهرها و کشورهای دنیا به حرکت درآورد. ولی اگر روزی ما بتوانیم خودرویی که بدون نیاز به راننده حرکت می‌کند طراحی و تولید کنیم، خواهیم توانست تغییر بزرگی در صنعت حمل‌ونقل ایجاد کنیم. استفاده از این قبیل خودروها برای سیستم حمل‌ونقل عمومی می‌تواند موفقیت بزرگی باشد.
البته بخش زیادی از مشاغل از بین می‌رود ولی به احتمال زیاد باید افرادی که کنترل سیستم‌های کامپیوتری خودروها را بر عهده دارند مسوولیت بیشتری بر عهده بگیرند. از کار افتادن سیستم‌های کامپیوتری که هدایت وسایل نقلیه را بر عهده دارد آسیب بزرگی به کار خودروها وارد می‌کند. ولی من بر این باور هستم که هم از نظر سطح تکنولوژی و هم از نظر ساختار شهری هنوز دنیا آماده پذیرش خودروهای بدون راننده نیست.
اما باید در نظر داشت که مطالعات نشان داده است حداکثر تا ۲۵ سال آینده خودروهای بدون راننده بخش اعظم خودروهای فعال در بازار را به خود اختصاص می‌دهند. این به معنای از دست رفتن چهار میلیون فرصت شغلی در آمریکاست زیرا هم‌اکنون چهار میلیون نفر از ساکنان آمریکا در سمت راننده -یا راننده اتوبوس و مینی‌بوس و ماشین‌های سنگین یا تاکسی‌ها و رانندگان شرکت‌های بزرگ- کار می‌کنند و بدون شک این فرصت شغلی از بین می‌رود.
در کوتاه‌مدت روبات‌ها فرصت‌های کاری تازه‌ای را ایجاد می‌کنند. البته نمی‌توان گفت که چه مشاغلی است و چه تعداد شغل در سال‌های آتی ایجاد می‌شود ولی ما می‌توانیم با اطمینان بگوییم که اقتصاد دنیا در سال‌های پیش رو دیگر اقتصادی کار‌محور نیست و تکنولوژی و روبات‌ها می‌توانند مرکز اصلی فعالیت‌های اقتصادی را بر عهده بگیرند. تجربه دیجیتالی شدن جوامع طی ۲۰ سال قبل نشان می‌دهد نمی‌توان ارزیابی دقیقی در مورد بازار کار آتی دنیا داشت زیرا سرعت رشد تکنولوژی در دنیا بسیار زیاد است و در این عرصه است که هر روز تحول تازه‌ای به وجود می‌آید.
مثلاً اگر در سال ۱۹۹۶ میلادی در مورد نقش روبات‌ها و تغییرات تکنولوژیک در دنیا صحبت می‌کردیم، من به عنوان یکی از فعالان این حوزه نمی‌توانستم حتی وجود ۱۰ درصد از مشاغل موجود در زمینه تکنولوژی اطلاعات را پیش‌بینی کنم، حال تصور کنید که سطح تکنولوژی در دنیا تا این اندازه رشد کرده است و این رشد بستر لازم برای پیشرفت‌های بعدی را هم فراهم کرده است.
در مورد شمار فرصت‌های کاری جدید دنیا در سال‌های آتی که در نتیجه عرضه روبات‌ها به اقتصاد ایجاد می‌شود هم نمی‌توان با اطمینان صحبت کرد. تنها می‌توان این‌طور بیان کرد که ارائه اینترنت به اقتصاد دنیا تغییر زیادی در اقتصاد و بازار کار ایجاد کرد و نیازهای تازه‌ای را به وجود آورد. در شرایط فعلی افرادی که با دنیای تکنولوژی همراه نباشند و از اینترنت و کار کردن با آن اطلاعاتی نداشته باشند نمی‌توانند فعالیت اقتصادی مناسبی داشته باشند.
به نظر می‌رسد در سال‌های آتی هم همین شرایط را شاهد باشیم و نیروی کار برای اینکه بتوانند در بازار کار حضور اثر‌گذار داشته باشند، نیاز به اطلاعات تازه و مهارت‌های جدید خواهند داشت. انتظار می‌رود بعد از توسعه صنعت روباتیک در جهان، فعالیت‌های کار‌آفرینی و تجاری در سال‌های آتی شکل تازه‌ای داشته باشد و ایده‌های متفاوتی نسبت به ایده‌هایی که هم‌اکنون وجود دارد مطرح شود.
شرکت‌های بزرگ دنیا برای استفاده از این ایده‌ها از هم‌اکنون وارد میدان شده‌اند مثلاً تویوتا هر‌ساله نمایشگاهی برگزار می‌کند و از تمامی کودکان دنیا می‌خواهد تا تصور خود را از خودروهای آینده نقاشی کنند. این کار به آنها کمک می‌کند تا در طراحی خودروهای آینده خلاقیت بیشتری داشته باشند.
از طرف دیگر ۱۰ سال قبل کسی به عرضه چاپگرهای سه‌بعدی فکر نمی‌کرد و حتی استفاده از این چاپگرها غیر‌ممکن به نظر می‌رسید ولی امروزه این چاپگرها به بازار عرضه شده‌اند و در تمامی نمایشگاه‌های صنعتی بزرگ این چاپگرها دیده می‌شوند و هر روز بیشتر از قبل پیشرفت می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد با پیشرفت صنعت روباتیک در دنیا، احتمالاً دستگاه‌های دیجیتالی و روبات‌هایی ایجاد می‌شود که قابل پوشیدن است.
مثلاً ساعت یا گردن بندهایی که می‌توانند مانند روبات‌های موجود در بازار کارهای جدیدی را برای انسان انجام دهند. این روبات‌های پوشیدنی که دامنه وسیعی از روبات‌ها را در‌بر می‌گیرد برای کمک به سالمندان و افراد ناتوان جسمی تولید خواهد شد و بخش زیادی از وظایف افراد حامی نا‌توانان را بر عهده می‌گیرد.
به نظر من صندلی‌های چرخ‌دار وسیله‌ای برای دهه‌های قبلی هستند و هم‌اکنون دیگر روبات‌هایی به بازار عرضه شده‌اند که می‌توانند کمک بزرگ‌تری برای افراد ناتوان جسمی باشند. این روبات‌ها در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده می‌شود و فرد ناتوان جسمی می‌تواند تقریباً تمامی نیازهای حرکتی خود را با استفاده از یک دکمه انجام دهد. این در حالی است که در دهه‌های قبل یا باید یک فرد همراه فرد ناتوان حرکتی می‌بود تا در حرکت به او کمک کند یا او باید از قدرت بالای دست برخوردار می‌بود تا بتواند با به حرکت درآوردن چرخ‌های صندلی جابه‌جا شود.
به نظر من اصلی‌ترین تاثیر دراز‌مدت استفاده از روبات‌ها را می‌توان در ایجاد ثروت و درآمد دانست. در دراز‌مدت استفاده از روبات‌ها در فعالیت اقتصادی منافع مالی زیادی دارد زیرا هزینه سالانه استفاده از روبات‌ها کم است. استفاده از روبات‌ها هزینه فعالیت‌های صنعتی و تولیدی را کم می‌کند و ارزش افزوده فعالیت‌های اقتصادی را بیشتر می‌کند. این منفعت مالی به تمامی افراد ساکن در زمین می‌رسد و هر چه سطح استفاده از روبات‌ها در اقتصاد بیشتر باشد منافع مالی بیشتری به مردم می‌رسد.
تا صد سال آینده بخش زیادی از اقتصاد با کمک روبات‌ها کار خواهد کرد و دیگر محدودیت‌های جسمی مانع از انجام برخی کارها و اجرای برخی از پروژه‌ها نخواهد بود. در نتیجه مردم در آن زمان فرصت بیشتری برای انجام فعالیت‌های ورزشی دارند و می‌توانند کارهای هنری بیشتری انجام دهند و کتاب‌های بیشتری تالیف کنند. در صد سال آینده کارهای بزرگ‌تری در زمینه علوم از سوی دانشمندان انجام می‌شود زیرا فرصت‌های مطالعاتی بیشتری وجود خواهد داشت.
اما نکته مهم در این سال‌ها توزیع ثروت است.
ما باید اطمینان داشته باشیم که تمامی ثروت در دست شرکت‌های مالک روبات‌ها ذخیره نشود زیرا در این صورت تنها ۱ /۰ درصد از افراد جامعه که مالک این روبات‌ها و شرکت‌های روباتیک هستند از ثروت‌های زیادی برخوردار خواهند بود و سهم زیادی از ساکنان کشورها با مشکلات مالی مواجه می‌شوند. اگر نتوانیم در مورد توزیع ثروت با موفقیت عمل کنیم احتمال افزایش نرخ فقر و نا‌برابری در کشورها بیشتر می‌شود.
در نهایت باید به این مساله توجه داشت که توسعه فعالیت روبات‌ها و تولید محصولات بیشتر مصرفی و صنعتی زمانی ارزش دارد که مردم بتوانند هزینه استفاده از آنها را بپردازند. اگر مردم به دلیل فقر نتوانند کالاهای مذکور را خریداری کنند دیگر توسعه صنعت روباتیک و تمامی تحولاتی که از آنها صحبت می‌شود ارزشی نخواهد داشت.
در سال‌های اخیر اطلاعات نادرست زیادی در مورد اقتصاد روباتی ارائه شده است و بسیاری از مردم این اطلاعات را پذیرفته‌اند و با ورود روبات‌ها به اقتصاد مخالفت می‌کنند. به نظر شما چگونه می‌توان سطح اطلاعات عمومی در مورد اقتصاد روباتی را بیشتر کرد و مردم را با مزایای آن آشنا کرد؟
در سال‌های اخیر اطلاعات نادرست زیادی در مورد اقتصاد روباتی ارائه شده است و بسیاری از مردم این اطلاعات را پذیرفته‌اند و با ورود روبات‌ها به اقتصاد مخالفت می‌کنند. به نظر شما چگونه می‌توان سطح اطلاعات عمومی در مورد اقتصاد روباتی را بیشتر کرد و مردم را با مزایای آن آشنا کرد؟
ما باید در ابتدا این آگاهی را به مردم بدهیم که بین هوش مصنوعی (که یک تحول مثبت در زمینه نرم‌افزاری است) و روبات‌های فیزیکی تفاوت وجود دارد در حالی که اغلب مردم در مورد تفاوت‌های این دو گروه اطلاعات دقیقی ندارند. باید در نظر داشت ما در مورد روبات‌هایی صحبت نمی‌کنیم که مشاغل انسان را تصاحب می‌کند بلکه در مورد روبات‌هایی صحبت می‌کنیم که به انسان کمک می‌کند تا کارهایش را به بهترین شکل و با کمترین آسیب فیزیکی انجام دهد. بهترین مثال در بخش فعالیت‌های مربوط به سالمندان است.
اگر شما از فردی سوال کنید که آیا تمایل دارد روباتی در خانه‌های سالمندان انجام امور را بر عهده بگیرد قطعاً جواب منفی می‌شنوید ولی اگر این سوال را بپرسید که آیا موافق این است که روباتی به عنوان نیروی حمایت‌کننده از سالمندان در فرآیند جابه‌جایی آنها کار کند قطعاً جواب مثبت خواهید شنید.
در این صورت انسان‌ها می‌توانند به برقراری رابطه انسانی سالم با سالمندان و تامین نیازهای آنها در زمینه تعامل اجتماعی و صحبت کردن بپردازند و انجام امور روزمره را به روبات‌ها واگذار کنند. این نشان می‌دهد روبات‌های آینده به کمک انسان می‌آیند تا کارهایی که نیاز به فکر کمتری دارند به آنها سپرده شود و انسان فرصت بیشتری برای مطالعه و مدیریت داشته باشد. این تغییر مثبتی است و می‌تواند زمینه تغییرات دیگری در بازار کار شود و فرصت‌های شغلی تازه‌ای ایجاد کند.
از طرف دیگر به دلیل کم بودن هزینه استفاده از روبات‌ها در فعالیت‌های اقتصادی و افزایش سطح درآمد شرکت‌ها، انتظار می‌رود سطح دستمزدهای انسان‌های شاغل در دنیای آینده بیشتر شود. رشد درآمد می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای سطح نیازهای مصرفی شود و تقاضا برای استفاده از کالاهای مصرفی را در جامعه بیشتر کند. این تحول مثبتی برای اقتصاد امروز دنیاست.
به نظر من منفعت اصلی روباتی شدن اقتصاد به کل جامعه خواهد رسید زیرا رشد ثروت در جامعه و توزیع عادلانه آن به نفع همه است.
ضمن اینکه واگذاری فعالیت‌های صنعتی و فیزیکی به روبات‌ها می‌تواند باعث افزایش سطح سلامت جامعه شود که خود به افزایش طول عمر و افزایش سطح شادابی مردم می‌انجامد. اما باید سازمان یا ارگانی برای جمع‌آوری اطلاعات از جامعه ایجاد شود و این سازمان هم مسوولیت تهیه داده‌های مربوط به این صنعت را داشته باشد و هم بتواند اطلاعات درستی در اختیار جامعه قرار دهد.
شرکت‌های بزرگ صنعتی هم در این حوزه نقش مهمی دارند زیرا در نهایت آنچه آنها انجام می‌دهند باید از سوی جامعه مورد پذیرش قرار بگیرد و با استانداردهای پذیرفته‌شده در جامعه تطابق داشته باشد. اگر شرکتی بخواهد موفق عمل کند باید بتواند اثبات کند که روبات‌هایش مطابق با استانداردهای پذیرفته‌شده در جامعه کار می‌کنند. قوانینی که در سال‌های آتی وضع می‌شود می‌تواند مبنایی برای ارزیابی کار روبات‌ها و معرفی بهترین روبات‌ها از نظر عملکرد باشد.
این استانداردها مانند قوانین مربوط به بازار کار است که امروزه در تمامی کشورها دیده می‌شود با این تفاوت که دیگر حمایت از روبات‌ها به عنوان نیروی کار معنا ندارد و تنها کارایی آنها و استانداردهای آنهاست که به عنوان مولفه‌ای مهم در نظر گرفته می‌شود.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر