چرا نباید وارد شبکه های اجتماعی بی هویت شویم؟

اعضای این شبکه اجتماعی به جای آنکه تصاویر شخصی به اشتراک بگذارند یا نظرات خود را در مورد موضوعات مختلف بیان کنند، در مورد هم شایعه پراکنی می کردند و موجب تخریب یکدیگر می شدند. برای آنکه شایعه پراکنی به بهترین شکل انجام شود، Juicy Campus به مشترکان خود امکان می داد این کار را به صورت بی نام و نشان انجام دهند.

به راحتی می توان تصور کرد این شبکه اجتماعی نوپا چه مشکلاتی را ایجاد کرده بود. طولی نکشید که شایعه پراکنی ها دردسرهای بزرگ برای دانشجویان ایجاد کرد و حتی در برخی موارد تهدیدهای کاملا جدی منتشر شده بود تا جلوی این شایعات گرفته شود.برخی دانشجویان تلاش کردند سرور Juicy Campus را از کار بیندازند یا دسترسی آن را به سایت هایی که اطلاعات کاربران را منتشر می کند، متوقف کنند. خوشبختانه این شبکه اجتماعی نتوانست دوام چندانی داشته باشد و اوایل سال ۲۰۰۹ میلادی بود که به صورت رسمی به حیات خود پایان داد زیرا مدیران این پلتفرم نتوانستند به میزان کافی آگهی تبلیغاتی دریافت و هزینه های خود را تامین کنند. این اولین باری بود که کاربران به صورت جدی متوجه شدند که نباید عضو شبکه های بی نام و نشان شوند.

قدم در دنیای ناشناخته

این روزها بار دیگر بازار شبکه های اجتماعی و اپلیکیشن های ارتباطی بی نام و نشان داغ شده است و از وقتی که ادوارد اسنودن، پیمانکار آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) اعلام کرد دولت این کشور همه فعالیت های آنلاین کاربران را زیر نظر می گیرد، بسیاری از کاربران سراغ چنین پلتفرم هایی رفتند تا فعالیت ها و ارتباط اینترنتی آنها ردیابی نشود.

بسیاری از سرمایه گذاران بزرگ در عرصه فناوری پول های خود را روی استارت آپ هایی متمرکز کرده اند که در زمینه تولید پلتفرم های اجتماعی جدید فعالیت می کنند و امیدوارند به کمک آنها تحول بعدی در عرصه ارتباطی را به وجود بیاورند. این اپلیکیشن ها از جمله Confide و Wickr که شاید نام آنها حتی یک بار هم به گوش تان نخورده باشد به مشترکان خود امکان می دهند تا پیام های تخریبی خود را ارسال کنند و به عبارت دیگر متن ها و عکس هایی در آنها رد و بدل شود که پس از رسیدن به دست مخاطب، خود به خود از بین برود. در مقابل آنها تلگرام وجود دارد که فضایی کاملا ایمن را برای مشترکان خود فراهم کرده است و واتس اپ نیز با قابلیت های کاربردی و ویژه مورد استفاده قرار می گیرد.

با این وجود باید اعتراف کرد این قبیل شبکه های اجتماعی هم به اندازه خود مشتری دارند و توانسته اند گروهی از کاربران جهانی را تحت پوشش خود قرار دهند. این شبکه های اجتماعی معمولا در استارت آپ ها توسعه می یابند و در برخی موارد سرمایه گذاری های قابل ملاحظه را هم دریافت می کنند. برای مثال، Whisper همین ماه بودجه ای بالغ بر ۳۰ میلیون دلار را دریافت کرد و البته چند ماه قبل هم سرمایه گذاری ۲۱ میلیون دلاری برای توسعه سیستم های داخلی آن انجام شده بود. در شرکت های توسعه دهنده این ابزارهای اجتماعی متخصصان بزرگ فناوری استخدام می شوند و همه شرایط فراهم می شود تا این پلتفرم ها بزرگ شوند و خود را به یک اپلیکیشن محبوب جهانی تبدیل کنند.

بسیاری از این اپلیکیشن های اجتماعی و ارتباطی به مشترکان خود امکان می دهند بی نام و نشان پیام ها را بفرستند. شعار این پلتفرم های ارتباطی این است که بدون فاش شدن هویت افراد، فضای آزاد را برای آنها فراهم کنند تا بدون خودسانسوری، اعتراف کنند یا دیگر حرف ها را به میان بیاورند. برخی از این شبکه های اجتماعی به صورت موضوعی طبقه بندی می شوند تا کاربران در هر یک از آنها بتوانند اعترافات صادقانه و بی نام و نشان خود را انجام دهند. برای مثال در یکی از این شبکه های اجتماعی بخش ویژه ای ایجاد شده است که مشترکان در آن می توانند خشم خود را در مقابل افرادی که با صدای بلند غذا می خورند یا آب می نوشند ابراز کنند و بدون آن که نام شان منتشر شود، بگویند که چقدر از این رفتار در اطرافیان نزدیک خود احساس نارضایتی می کنند.

البته این امکان هم وجود دارد که فضای مذکور یک بستر نفرت انگیز یا توهین آمیز را در اختیار کاربران بگذارد و حتی احتمال شایعه پراکنی در مورد بعضی افراد را هم به وجود آورد. همچنین این نگرانی وجود دارد که در چنین فضاهایی که نام کاربران منتشر نمی شود، اطلاعات و اخبار محرمانه که در بسیاری از موارد صحت ندارند به اشتراک گذاشته شود و در نهایت به عنوان یک منبع موثق میان کاربران رواج پیدا کند.

کاربران ناآگاه

حدود دو مه قبل یک ابزار اجتماعی با نام Secret راه اندازی شد که از همان ابتدا پست های جنجال برانگیز آن مورد توجه رسانه ها قرار گرفت. در این شبکه اجتماعی موبایل هر کاربر می تواند یک صفحه اختصاصی در اختیار داشته باشد که فهرست افراد موجود در دفتر تلفن می توانند دوستان کاربر را در آن تشکیل دهند. در این شرایط، افرادی که شماره آنها در دفتر تلفن دوستان کاربر ذخیره شده است هم به این صفحه دسترسی دارند و می توانند مطالب آن را مشاهده کنند.

این شبکه اجتماعی یک فضای نابسامان و در هم ریخته را ایجاد کرد که در نهایت موجب توهین به یکدیگر، شایعه پراکنی، تهدید، اخاذی و ... در میان مشترکان شد. البته باید توجه داشت نمونه های Secret کم نیستند و این روزها انواع مختلف آن روی کار آمده است.

به طور خلاصه می توان گفت این شبکه های اجتماعی نوپا تمرکز چندانی بر محتوای رد و بدل شده میان مشترکان ندارند و در عوض سعی می کنند با ایجاد یک فضای ارتباطی متفاوت، توجه کاربران را به خود جلب کنند. همین مسئله موجب شده است صنعت فناوری به شدت این فضا را مورد انتقاد قرار دهد و نخستین تلاش ها برای قانونمند کردن فعالیت شبکه های اجتماعی صورت گیرد.

اوایل ماه جاری، جولی آن هوروات، از توسعه دهندگان اسبق پلتفرم GitHub که توسط مدیران خود مورد آزار و اذیت قرار گرفته بود، با مشکل جدید مواجه شد و یک کاربر بی نام و نشان در اپلیکیشن اجتماعی Secret اعلام کرد که او در برخی فعالیت های نادرست شرکت مذکور مشارکت داشته است. طولی نکشید که این مسئله دردسرهای فراوانی را ایجاد کرد و سرانجام پای پلیس فدرال آمریکا به قضیه باز شد و هوروات مورد بازجویی قرار گرفت. البته این مسئله یکی از چند نمونه مشکلاتی بود که توسط چنین شبکه های اجتماعی دردسرسازی ایجاد شد.

مارک اندرسون، یکی از بزرگترین سرمایه گذاران صنعت جهانی فناوری که طی چند سال اخیر تقریبا در همه استارت آپ های مشهور، از فیس بوک گرفته تا اپلیکیشن پرداخت پول مجازی بیت کوین پول های خود را تزریق کرده است، توسعه چنین ابزارهای ارتباطی را دردسر تازه برای دنیای فناوری می داند. او طی چند ماه اخیر صدها توییت منتشر کرده و در تمامی آنها نوشته است که اپلیکیشن های بی نام و نشان می توانند بزرگترین آفت برای جامعه باشند و مشکلات تازه را برای کاربران به وجود آورند.

او در آخرین توییت خود گفت: «از گذشته تا امروز انواع مختلف ابزارهای ارتباطی روی کار آمدند که رفتارهای منفی را در کاربران تقویت می کردند و آزارهای روحی و جسمی بزرگ را در کاربران موجب شدند. باید بگویم این روزها تعداد این ابزارها بسیار افزایش یافته است.» اندرسون به صورت مشخص اعلم نکرد کدام یک از شبکه های اجتماعی جدید موجب چنین مشکلی شدند و با این وجود روی این مسئله تاکید کرد که ابزارهای مذکور چنین چالشی را برای مشترکان خود به وجود آورده اند.

تله های ارتباطی

از آنجایی که طی چند ماه گذشته شبکه های اجتماعی مذکور بسیار مورد انتقاد قرار گرفته اند، اقدامات کوچکی انجام داده اند تا به ظاهر مشترکان خود را قانع کنند که فضای کاملا ایمن را در اختیار آنها می گذارند که البته کارشناسان از این اتفاق به عنوان تله های ارتباطی یاد می کنند.

برای مثال، اپلیکیشن Secret که به انتشار تندترین و زننده ترین پست ها شهرت یافته است به تازگی یک پیام هشدار دهنده را منتشر می کند که در آن نوشته است: «از به اشتراک گذاری محتوای توهین آمیز یا نادرست در مورد دیگران بپرهیزید.» این شبکه اجتماعی در سیاست های کلی خود همچنین ادعا کرده است که این حق را دارد تا در صورت مشاهده چنین پیام هایی را حذف کند ولی باید گفت که این اتفاقات در حد شعارهای تبلیغاتی باقی می ماند و شبکه های اجتماعی مذکور باز هم به انتشار این محتوا دامن می زنند.

شبکه اجتماعی Whisper برای آنکه وجهه بهتری نزد کاربران جهانی کسب کند، سیاست های Secret را دنبال نکرده است. این پلتفرم گروهی از ویراستاران را استخدام کرده است که مطالب منتشر شده توسط کاربران را مانیتور می کنند و در صورت مشاهده هرگونه محتوای توهین آمیز، آن را حذف می کنند. البته باید گفت که این روش دقت چندانی ندارد و با چنین فرآیندی نمی توان جلوی انتشار همه مطالب نادرست و نامناسب را گرفت.

شبکه ارتباطی Whisper یک استراتژی بزرگ تر را هم برای خود در نظر گرفته است. در این اقدام شخصی به نام نیتزان زیمرمن به عنوان سردبیر به استخدام این شرکت درآمده است و به کمک او مشترکان را تشویق می کند تا به جای شایعه پراکنی، اخبار و دیگر اطلاعات کاربردی را به اشتراک بگذارند. این شبکه اجتماعی همکاری های جدیدی را هم با ویراستاران BuzzFeed آغاز کرده است تا بتواند در فضایی که کاربران بدون نام و نشان مطالب خود را به اشتراک می گذارند، بیش از گذشته جلوی توهین ها و انتشار مطالب نامناسب را بگیرد.

با این وجود باید گفت که این شبکه های اجتماعی و ارتباطی هنوز هم نتوانسته اند مشکل خود را حل کنند و کارشناسان امنیتی آنها را یک مشکل کاملا جدی برای فضای آنلاین می دانند. در این زمینه پلیس آمریکا هم اقداماتی انجام داده است تا جلوی این قبیل مشکلات را بگیرد. برای مثال، فوریه امسال در شبکه اجتماعی Whisper گفته شد که گویینث پالترو، از مشهورترین بازیگران آمریکایی به کریس مارتین، همسر خود خیانت کرده است.

طولی نکشید که این بازیگر زن از شبکه اجتماعی مذکور شکایت کرد و پلیس FBI با بررسی های لازم متوجه شد که این یک شایعه نادرست بوده است و این شبکه اجتماعی باید جریمه پرداخت کند. با این وجود نمی توان چندان امیدوار بود که در آینده نزدیک خبرهای مشابه به گوش نرسد و این پلتفرم ها شایعه دیگری را در مورد افراد مشهور به اشتراک نگذارند.