آیا آیفون در ایران دوام می آورد؟!

ماهنامه دانشمند - مهسا بخشی پور: رفتار مصرفی ما ایرانی ها که در موارد بسیاری با سایر مردم دنیا تفاوت هایی دارد، در بازار موبایل هم کاملا مشهود است. این الگوی مصرف باعث شده برای نمونه، چندین برابر قیمت اصلی یک دستگاه تلفن همراه هوشمند برای آن هزینه کنیم تا به اصطلاح به روز باشیم و از مد عقب نمانیم یا اینکه بدون اطلاع کافی از نحوه استفاده برای خدماتی پول بدهیم که اصلا نمی دانیم چیست و چه کاربردی دارد.


اگر بخواهیم در مورد این نوع رفتارهای مصرف گرایانه مثالی بزنیم، خرید جدیدترین مدل آیفون از برند محبوب اپل مثال خوبی است. با ورود این گوشی به بازار قصد بر این بود که فقط در مورد ویژگی ها و چشم انداز فروش این تلفن همراه هوشمند در بازار بنویسیم که با گشتی در بازار موبایل، دیگر زوایای خرید و فروش محصولات اپل برایمان روشن شد و به همین دلیل در این گزارش به این موارد نیز پرداختیم.

آیفون SE در یک نگاه

تراشه: Apple A۹

کمک پردازشگر حرکتی: M۹

سیستم فرامین صوتی: Hey Siri

دوربین پشت: ۱۲ مگاپیکسلی iSight

کیفیت عکس: Live Photos

کیفیت فیلم: ۴K و با سرعت ۲۴۰ فریم

دوربین جلو: ۱.۲ مگاپیکسل

حافظه: ۱۶ و ۶۴ گیگابایتی

ورود جدیدترین گوشی آیفون در کمتر از سه روز به ایران

جدیدترین گوشی شرکت اپل اوایل فروردین امسال در آمریکا رونمایی و تقریبا در فاصله ۲ هفته در بازارهای جهانی عرضه شد اما با گذشته کمتر از ۳ روز از عرضه جهانی، این محصول به بازار ایران هم راه یافت.

آیفون جدید که با نام SE معرفی شده و به عنوان گوشی ارزان قیمت شناخته می شود، حدود ۴۰۰ دلار در نسخه ۱۶ گیگابایتی قیمت گذاری شد اما در بازار ایران در شروع عرضه با قیمتی حدود ۳.۵ میلیون تومان فروخته می شد. جالب اینجا بود که فروشندگان این گوشی - که به صورت محدود و به تعداد کم وارد بازار شد ه بود، در ۲ روز اول ورود آیفون SE، از اتمام نسخه ۱۶ گیگابایتی آن خبر دادند و گفتند تنها نسخه ۶۴ گیگابایتی آن موجود است.


البته این حباب قیمت در فاصله کمتر از هفته شکسته شد و قیمت فروش آن در مدل ۱۶ گیگابایتی به حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و نسخه ۶۴ گیگابایتی آن به ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسید. این تفاوت قیمت به دلیل نبود نماینده رسمی اپل در ایران است که محصولات این شرکت در ابتدا به صورت مسافری و پس از آن به صورت غیررسمی و بدون گارانتی وارد بازار ایران می شوند که این موضوع، قیمت بالای این گوشی را به همراه دارد.

نسل جدید یادگار استیو جابز چه خصوصیتی دارد؟

آیفون SE به عنوان جدیدترین نسل از یادگاری معروف استیو جابز، قدرتمندترین گوشی هوشمند ۴ اینچی در دنیاست. این تلفن همراه هوشمند گزینه ای کوچکتر نسبت به مدل های آیفون ۶ و آیفون ۶S برای دوستداران آیفون محسوب می شود و در واقع ترکیبی از نسل آیفون ۵ و آیفون ۶ است که طراحی و اندازه یکی از آنها را با جدیدترین مشخصات دیگری، توأمان دارد.

آیفون SE از تراشه Apple A۹ به همراه کمک پردازشگر حرکتی M۹ یعنی دقیقا همان ترکیب سیستم پردازشی آیفون ۶S استفاده کرده است. این به آن معناست که برنامه ها و بازی های سنگین با همان کیفیتی که در حال حاضر در پرچمدار اپل یعنی ۶S شاهد هستیم، در این دستگاه جدید هم قابل استفاده خواهند بود.

علاوه بر این، آیفون SE از قابلیت Hey Siri - که امکان ارسال فرامین صوتی، بدون لمس گوشی را فراهم می کند - نیز بهره مند است. دوربین این دستگاه هوشمند از نوع ۱۲ مگاپیکسلی iSight است که با فلش دو رنگ و قابلیت تولید تصاویر بر پایه Live Photos کیفیت درخوری را به نمایش می گذارد.

اپل در این مدل مثل آیفون ۶S برای دوربین اصلی، حسگری ۱۲ مگاپیکسلی در نظر گرفته که با این حسگر علاوه بر این که می توان تصاویر با کیفیت تری ثبت کرد، می توان تصاویر زنده نیز به ثبت رساند و ویدیوهایی را با وضوح تصویر ۴K و با سرعت ۲۴۰ فریم بر ثانیه ضبط کرد اما در عین ناباوری دوربین سلفی آن در مقایسه با آیفون ۵ تغییری نکرده و در همان عدد ۱۲ مگاپیکسلی مانده که این موضوع باعث انتقاد برخی از کاربران شده است.

اپل در این مدل ارزان قیمت به سلیقه کاربران در تنوع رنگ دقت کرده و رنگ های جدید گوشی های سری ۶ را برای این گوشی نیز به کار برده است. از دیگر مزایای این گوشی می توان به باتری با ظرفیت آیفون ۶S و در همان ابعاد نمایشگر اشاره کرد.

البته اپل در آیفون SE این بار تنها دو ظرفیت ۱۶ و ۶۴ گیگابایتی را عرضه کرده و خبری از نسخه های ۱۲۸ و ۲۵۶ گیگابایتی نیست. همچنین طبق معمول امکان استفاده از کارت حافظه جانبی برای افزایش این مقدار نیز وجود ندارد.

آیفون در ایران ۹ ساله شد

شنیده می شود که به دلیل سیاست اپل در شیوه قیمت گذاری عرضه مدل SE که بازارهای هند و چین را هدف قرار داده است، با انتقاد بسیاری از فعالان و دوستدارانش مواجه شد و حتی در مقطعی پیش بینی شده بود که فروش بین المللی این گوشی بسیار کمتر از حد انتظار باشد. البته در ایران به نظر می رسد عکس این پیش بینی ها صادق باشد. خرید و فروش حدود ۲.۵ برابر قیمت اصلی این گوشی در روزهای نخست این ادعا را ثابت می کند.


«مهدی بکایی» یکی از قدیمی ترین فعالان بازار موبایل است که سابقه فعالیت حدود ۱۳ ساله در محصولات اپل و حدود ۹ ساله در حوزه آیفون را دارد و از سال ۸۶ که اولین مدل گوشی های آیفون (۲G) وارد بازار شد، در این عرصه حضور دارد و واردکننده و عرضه کننده این دستگاه هاست. بکایی بازار خوبی را برای مدل جدید آیفون در ایران پیش بینی می کند.

او از سیاستگذاری های شرکت اپل در تولید مدل های آیفون دفاع می کند و با تاکید بر این که به هیچ عنوان اپل در مدل تازه وارد SE دچار اشتباه نشده است، می گوید: «سال ۱۳۸۶ اولین مدل تلفن همراه هوشمند اپل، آیفون ۲G معرفی شد. پس از آن به ترتیب مدل های ۳G، ۴، ۳GS و ۵، ۴S و ۶، ۵S و ۶S و یک مدل ۵C - که مورد استقبال واقع نشد - به بازار آمد.

البته بعد از مدل ۶ دستگاه دیگری هم به نام ۶Plus عرضه شد. سپس ۶S پلاس را معرفی کرد و هم اکنون از آیفون SE پرده برداشته است.

این فعال بازار دستگاه های آیفون با اشاره به ویژگی های آیفون ۵C که جنس بدنهآن پلی کربنات بود و با همه بدنه آیفون ها فرق داشت و به نوعی پلاستیکی بود، ادامه می دهد: «آن مدل از نظر ظاهری شباهت بسیاری به آی پادهای تاچ رنگی پیدا کرد اما قصه آیفون SE کاملا متفاوت است. اگرچه اسم آن کمی غیرعادی است و اولین مدلی محسوب می شود که عددی کنارش قرار ندارد اما پیش بینی می شود که فروش بالایی داشته باشد. یکی از دلایلش، اندازه معمولی آن است، چرا که به نظر طرفداران آیفون، مدل های ۶ و ۶S که ۴.۷ اینچی اند، بزرگ محسوب می شوند و بسیاری از کاربران این برند رضایت چندانی از اندازه این مدل ها نداشته اند.

آیفون SE به یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان می رسد

بکایی گرانی قیمت آیفون SE را در ایران به دلیل محدودیت در عرضه و ورود مسافری آن می داند و می گوید: «به زودی این دستگاه روی قیمت یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان خواهد ایستاد و قیمت پایه آن به قیمت های جهانی نزدیک می شود که با توجه به کاربرد و شکل ظاهری آن، بسیار صرفه اقتصاد خواهد داشت.»

این کارشناس بازار موبایل از دوربین جلویی آیفون SE دفاع می کند و می گوید: «دوربین ۱.۲ مگاپیکسلی برای سلفی، نقطه ضعف این گوشی محسوب نمی شود چرا که عموما دوربین گوشی های آیفون و کیفیت صدا و تصویر این دستگاه ها نسبت به سایر برندها کیفیت بهتری دارد. این ادعا در مورد درصد خرابی محصولات اپل هم صدق می کند زیرا در دنیا درصد خرابی آیفون نسبت به فروشی که دارد خیلی ناچیز است. برای مثال اگر هر برندی از هر صد دستگاه، ۲ مورد خرابی داشته باشد، برای اپل از هر هزار دستگاه ۲ مورد خرابی وجود دارد.»

برندهای بزرگ موبایل در ایران دوام نمی آورند

دیدگاه این کارشناس در مورد ضرورت حضور نمایندگی رسمی محصولات اپل در ایران با توجه به فضای پس از تحریم ها جالب است. بکایی مشکل فعلی بازار موبایل را نبود نمایندگی رسمی برندهای معتبر نمی داند و می گوید: «در شرایط فعلی، اگر شرکت های بزرگی مانند اپل در ایران نمایندگی دایر کنند، کمتر از چند ماه دوام نخواهند آورد و فرار می کنند.»

او در این باره توضیح می دهد: «مشکل بازار ما نبود نمایندگی رسمی محصولات اپل نیست. ما مشکل داخلی خودمان را داریم و نحوه نظارت و کنترل در سیستم ما ایراد دارد. این ربطی به حضور نمایندگی اپل و برندهای دیگر ندارد. اینها مهم نیست.

باید سیستم گمرک و سیستم حمایت از حقوق مصرف کنندگان در این زمینه درست کار کند. در این صورت دیگر به دنبال نمایندگی اپل در ایران نخواهیم بود. سوال اینجاست که چرا قانون رجیستری گوشی در کشور اجرا نمی شود. این سیستم به نفع بسیاری از عوامل واردات این محصول به صورت قاچاق نیست و بسیارند کسانی که با همین شیوه تحریم ها، منافع زیادی از بازار موبایل داشته اند.


در این شرایط مسلم است شرکت های بزرگی که بخواهند در ایران روی بازار دیجیتال سرمایه گذاری کنند پس از یک مدت فرار خواهند کرد چرا که آنها به قانونمداری و رعایت حقوق گمرک و مصرف کننده عادت کرده اند و با این روش، سود مناسب دریافت کرده و کالا و خدمات مناسب عرضه می کنند اما در بازاری که به دلیل وجود کالاهای قاچاق، هیچ سامانی وجود ندارد، چطور باید انتظار داشت نمایندگی رسمی محصولات اپل فعالیت کند.»

مردم توانایی خرید ندارند

این باور میان بسیاری از مشترکان موبایل وجود دارد که آیفون های وارد شده به بازار ایران با نمونه هایی که در آمریکا و کشورهای اروپایی فروخته می شوند، از نظر کیفیت متفاوت اند و برخی حتی سفارش می دهند این دستگاه ها به صورت مسافری برایشان آورده شود؛ این موضوع را از این کارشناس و واردکننده محصولات آیفون پیگیری کردیم.

بکایی معتقد است که آیفون هیچ نوع رده بندی کیفی ندارد و یکی از تفاوت های آن با سایر برندهای موبایل نیز در همین موضوع است. به بیان دیگر، چیزی به عنوان آیفون اروپایی، آسیایی و آمریکایی وجود ندارد. این شرکت با «پارت نامبر» (شناسه بخش طراحی خاص برای برند خاص)، محصولات خود را به سایر کشورها ارسال می کند و محصولی که در آمریکا استفاده می شود با محصولی که در ایران و افغانستان مورد استفاده قرار می گیرد، هیچ فرقی ندارد و نوع تولید آن یکی است.

این عرضه کننده دستگاه های آیفون در مورد میزان استقبالی که از آیفون در ایران می شود و چشم انداز فروش آن می گوید: «در حال حاضر شرایط اقتصادی متفاوت است. زمانی که آیفون ۵ وارد بازار ایران شد، از اوج تا افول قیمت آن بیش از ۲ ماه طول کشید و به دلیل کشش بازار، فروشندگان قیمت را بالا نگه داشتند. آن زمان عرضه و تقاضا با هم سنخیت نداشت و عرضه کم و تقاضا بسیار زیاد بود اما در حال حاضر شرایط تغییر کرده است. از زمان اوج قیمت تا افول مدل های ۶ و ۶S تنها یک هفته طول کشید چون از نظر اقتصادی در رکود هستیم و عرضه و تقاضا با هم برابری دارند و دیگر فروشنده و واردکننده نمی توانند محصولات را با قیمت بالا عرضه کنند. به همین دلیل مجبورند قیمت را به قیمت های اعلام شده از سوی اپل نزدیک کنند تا خریدار مجاب به خرید شود.

تمایل به خریدن محصولات تقلبی ارزان باید از ذهن مردم پاک شود

مهدی بکایی با بیان اینکه یکی از معضلات موجود در بازار موبایل (البته در سایر بازارها هم وجود دارد) چندگانگی قیمت ها و خدمات است که هیچ سر و سامانی هم به آن داده نمی شود، می گوید: «کاربران در زمان خرید با قیمت های متفاوتی از یک محصول روبرو می شوند که باعث سردرگمی آنها شده و در نهایت به دلیل فرهنگ ارزان خریدن که در ذهن مردم ما نقش بسته بسیاری دچار اشتباه می شوند.»

او معتقد است: «ساماندهی این بازار زمان بر است. اول باید فرهنگ ارزانی خریدن از ذهن مردم پاک شود. مردم باید بدانند که بیشترین کلاهبرداری در کشور ما به دلیل گول زدن مردم برای خرید کالای ارزان قیمت است. اطمینان به این که یک سایت فلان گوشی را زیر قیمت می فروشد یا اینکه فلان خریدار، گوشی را به بالاترین قیمت ممکن از ما خریداری می کند باعث گول زدن مردم می شود. ما ایرانی ها همیشه دوست داریم کالای خود را به بالاترین قیمت بفروشیم و کالایی را به کمترین قیمت خریداری کنیم که در بسیاری موارد کلاه سرمان می رود.»

۸۰ هزار تومان برای اپل آی دی مادام العمر

شکی نیست که آیفون در ایران نوعی برند تجملاتی است اما نه از این حیث که تعداد کمی آن را در دست می گیرند بلکه بسیاری آن را می خرند تا با مد روز حرکت کنند.


بکایی از عبارت «آیفون مد شده» استفاده می کند و ادامه می دهد: «خیلی راحت می توان گفت حدود ۵۰ درصد از کاربران آیفون اطلاعات کافی کار با این دستگاه را ندارند. بسیارند کاربرانی که از آیفون و آی پد فقط به خاطر آنکه مد است استفاده می کنند و فرق بین سیستم عامل اندروید و iOS را نمی دانند و کار با آن را بلد نیستند. البته هم اکنون به لطف شبکه های اجتماعی، کاربرد این گوشی برای این افراد به سرگرمی تبدیل شده است اما تا دو سال پیش، بسیاری از کاربران آیفون عملا فقط پیامک می فرستادند و با آن مکالمه می کردند. برای بیشتر کاربران آیفون، فقط لوگوی اپل مهم است نه کاربردهای این تلفن همراه هوشمند. این ناآگاهی مشتریان، درآمدهای بسیاری را در بازار موبایل ایجاد کرده است. بسیاری از فروشندگان از اینکه خریدار نمی داند اپلیکیشن و «اپل آی دی» چیست سوءاستفاده می کنند و به جرأت می توانم بگویم میلیاردها تومان پول در بازار آیفون به دلیل نبود آگاهی استفاده از این گوشی، جابجا شده است. برای مثال ساخت اپل آی دی مادام العمر به قیمت ۸۰ هزار تومان، یکی از این ترفندهایی است که خریدار برای آن هزینه پرداخت می کند. جدای از کلمه مادام العمر که جای تعجب دارد، خریدار آیفون نمی داند که ساخت اپل آی دی توسط فرد دیگر و بدون در اختیار داشتن کلمه و رمز عبور، از نظر امنیت اطلاعات، مشکلات بسیاری را برایش به همراه خواهد داشت.»

این کارشناس بازار موبایل با اشاره به اینکه بسیاری از کاربران آیفون هنوز نمی دانند «Cloud» چیست، ادامه می دهد: «این کاربران خیلی راحت به فروشنده می گویند برای ما اپل آی دی بساز، بدون اینکه بتوانند کلمه عبور را در اختیار بگیرند. بعد از مدتی متوجه می شوند که فیلم های خانوادگی و عکس هایشان در دسترس فرد دیگری قرار دارد و اطلاعات شان به سرقت رفته است. اینها همه از ناآگاهی مردم نشأت می گیرد و باید بستری برای آگاهی رسانی و آموزش کاربران موبایل های هوشمند فراهم شود.»

بکایی نحوه ارائه خدمات و گارانتی را از دیگر مواردی می داند که در بازار آیفون منجر به افزایش کلاهبرداری شده و می افزاید: «متاسفانه فقط دیدگاه سود در نمایندگی ها دیده می شود بدون اینکه خدمت مناسب به مردم ارائه شود. بسیاری از شرکت ها تحت برندهای مختلف، محصولات را گارانتی می کنند و یک ماه بعد تعطیل می شوند. البته هستند شرکت هایی که خوب سرویس می دهند اما در این بازار گم هستند چرا که همه، گارانتی ها را به یک چشم نگاه می کنند.»