معروف‌ترین دایناسورهای جهان: انکیلوساروس

مجله دیجی کالا - فرهنگ حشمتی: نزدیک به ۶۸ میلیون سال پیش و در اواخر دوره‌ی «کرتاسه» (Cretaceous) و در غرب آمریکای شمالی، دایناسوری با پوشش زرهی به نام «انکیلوساروس» (Ankylosaurus) می‌زیسته است. این دایناسور هم دوره‌ی «تایرانوساروس» و «تریسراتپس» بوده و اولین بار در سال ۱۹۰۶ و در ایالت مونتانا کشف شد.

بهترین لغت برای توصیف انکیلوساروس، «تانک» است. بدن ۶ متری و ۶ تنی این دایناسور، توسط انواع و اقسام زره‌ها و پوشش‌های ضخیم پوشیده شده و انتهای دم‌اش، یک توده‌ی بزرگ گرز مانند قرار دارد. استخوان‌های کتف این دایناسور، برای استحکام و قدرت بیش‌تر، به هم جوش خورده‌اند یا به عبارتی دیگر، با هم آمیخته شده‌اند. همین موضوع باعث شده تا نام انکیلوساروس (به معنای سوسمار آمیخته‌شده) برای‌اش انتخاب شود.

برجسته‌ترین ویژگی انکیلوساروس، زره‌ی ضخیم و مستحکم‌اش است. در کنار این زره‌ی تخت که کل قسمت پشت جانور را پوشش می‌داد، صفحات ضخیم و استخوانی‌ای هم، در اطراف گردن و شانه‌ی انکیلوساروس وجود داشت. از‌آنجایی‌که دایناسورهای گوشت‌خوار برای از پادرآوردن طعمه، به گردن‌اش حمله می‌کنند، وجود این صفحات در اطراف گردن انکیلوساروس، سلاح دفاعی بسیار مفیدی در مقابل حمله‌ی تایرانوساروس خواهد بود.

اما از قسمت‌های دفاعی که بگذریم، به سلاح اصلی انکیلوساروس، یعنی گرز انتهای دم‌اش می‌رسیم. این گرز از دو قسمت استخوانی بزرگ به‌علاوه یک لایه استخوان در میانه‌ی این دو تشکیل شده است. البته، فسیل‌های دیگری هم از دم این دایناسور کشف شد که قسمت میانی را نداشت و دو قسمت اصلی گرز، به چسبیده بودند. این چسبندگی باعث افزایش قدرت ضربه‌ی این گرز می‌شد. ضخامت این قسمت نزدیک به ۴۵ سانتی‌متر است. این گرز به قدری قدرتمند است که ضربه‌ی آن می‌تواند به راحتی استخوان‌ها و آرواره‌ی دایناسورهای مهاجم را خرد کند. در سال ۱۹۷۹، محققان کشف کردند که عضله‌های بسیار قدرتمندی این گرز را کنترل می‌کنند و می‌توانند شتاب زیادی را موقع حرکت دادن‌اش، تولید کنند.

انکیلوساروس یک دایناسور گیاه‌خوار بود و دندان‌های کوچکی داشت. به‌علاوه، پوسیدگی دندان‌های فسیل‌ها، نشان می‌دهد که انکیلوساروس‌ها برخلاف گیاه‌خواران بزرگ‌تر، مدت زمان قابل توجهی را صرف جویدن غذا می‌کردند.

استخوان‌های زیادی از این دایناسور در ۱۰۰ سال گذشته کشف شده ولی هیچ‌گاه اسکلت کامل یک انکیلوساروس، پیدا نشده است.