مرگ تدریجی پرچمداران موبایل

هفته نامه عصر ارتباط - سمیه مهدوی: مدتی است که روند ایجاد تغییرات در گوشی های هوشمند به کندی صورت می گیرد، به طوری که گویی به جز در مواردی جزیی نوآوری در این عرصه متوقف شده است. صنعت طراحی و تولید گوشی های موبایل گرفتار نوعی جریان همگرایی است، همان چیزی که شباهت پرچمداران سال های اخیر به یکدیگر را رقم زده است.

در بدنه شمار زیادی از گوشی ها در این سال ها، فلز و یا ترکیبی از شیشه و پلاستیک استفاده شده است. ظاهری مستطیل شکل دارند و از صفحه نمایشی استفاده می کنند که اندازه آن نسبت به سال های گذشته افزایش یافته اما در مقایسه با نمونه های موجود در بازار تفاوت چندانی ندارند و در دامنه بین 5 تا 5.5 اینچ در نوسان است.

این مساله هم برای کاربران و هم تولیدکنندگان مشکلاتی را به وجود آورده است کاربرانی که برای یافتن تفاوت بین گوشی های جدید با نسل های قبلی تلاش می کنند و تولیدکنندگانی که قصد دارند به کاربر بقبولانند که محصولات جدید آنها دستخوش تغییرات مثبتی شده است، هرچند این تغییرات چندان به چشم نمی آیند.


روند همگرایی در طراحی و تولید پرچمداران بیش از سایرین خودنمایی می کند، به طوری که کاربر در هنگام انتخاب گوشی های جدید هیچ توجیهی برای پرداخت مبلغ بیشتر پیدا نمی کند. عدد هفت رقمی در برچسب قیمت هیچ تناسبی با افزایش امکانات گوشی های جدید ندارد و قانع کردن مشتری برای ارتقای گوشی هوشمند خود به نسل جدیدتر رفته رفته دشوارتر می شود.

در این جا هدف زیر سوال بردن کارایی پرچمداران فعلی نیست، بلکه انتقاد از عدم تناسب بین اعمال تغییرات مثبت و افزایش قیمت در این گوشی هاست به عنوان مثال آیفون ۶ که با موفقیت چشمگیری رو به رو شد، درحقیقت همان آیفون ۵ است که اندکی بزرگ تر و خوش دست تر شده است، HTC M۹ با حفظ همه ویژگی های مثبت، از نظر سخت افزاری قدرتمندتر شده و گلکسی S۶ با جایگزینی فلز به جای پلاستیک و به کارگیری برخی نوآوری ها پا در عرصه رقابت گذاشته است که به جز تفاوت فاحش در شکل ظاهری مورد اخیر، به طور کلی تغییر قابل توجهی رخ نداده است.

در حالی که بازار نوآوری ها رونق خوبی ندارد و تکنولوژی موجود جوابگوی رفع نقایص گوشی های هوشمند فعلی نیست، رقابت کمپانی ها بر سر اعلام اعداد و ارقام برای بهتر جلوه دادن محصول خود بالا می گیرد. رقابتی که در نهایت منجر به بهبود اوضاع نشده و فقط با اهداف تبلیغاتی مورد استفاده قرار می گیرد.

افزایش عدد مگاپیکسل، افزایش رم و افزایش تعداد هسته های پردازشگر مصداق این تبلیغات است که با مقایسه ای کوچک می توان دریافت که مثلا دوربین هشت مگاپیکسلی اپل تصاویر بهتری نسبت به دوربین بیست مگاپیکسلی Sony Xperia Z۳ ثبت می کند و یا گاهی رم یک گیگابایتی عملکرد بهترین نسبت به رم سه گیگابایتی دارد.

عواقب همگرایی کمپانی ها

- تمایل به خلق اکوسیستم مخصوص به خود

اولین و بهترین راه حل وارد شدن در این بازی جدید، اکوسیستم است. مشابه آنچه که کمپانی اپل از سال ها پیش سنگ بنای آن را نهاده و با طراحی اکوسیستم اپل، کاربر را به خرید بیش از یک محصول از این کمپانی تشویق می کند و درعوض به او خدمات بیشتری ارایه می دهد؛ مانند این که با خریداری یک اپلیکیشن از اپ استور می تواند از آن به طور همزمان و بدون پرداخت هزینه اضافی در دو وسیله مختلف مانند آی پاد و آیفون استفاده کند.


رویه موفقیت آمیز اپل در خلق اکوسیستم، توجه کمپانی های دیگر را نیز به این ایده جلب کرد به طوری که سونی در پرچمدار اخیر خود، قابلیت Play Station Remote Play را تعبیه کرد که به کمک آن می توان بازی های PlayStation ۴ را روی گوشی یا تبلت استریم کرد. درحقیقت این بدان معناست که اگر کاربری مالک PlayStation ۴ است، منطقی است که گوشی بعدی خود را از میان پرچمداران سونی انتخاب کند تا با برقراری ارتباط بین این دو، با یک بار پرداخت هزینه برای یک بازی، امکان اجرای آن را در دو وسیله مجاز به دست بیاورد.

- گذار از بالارده ها به میان رده ها

اما در این میان روش معقول تر و کارآمدتری نیز وجود دارد که از طراحی اکوسیستم آسان تر است و در کوتاه مدت قابل دستیابی است و آن ایجاد تنوع در محصولات میان رده است، چیزی که در کنگره جهانی موبایل سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد. در MWC امسال کمپانی های زیادی به جای پرچمداران خود، به معرفی گوشی های میان رده پرداختند.

پیشرفت تکنولوژی کمپانی ها را قادر کرده که با هزینه کمتر، گوشی های بهتری تولید کنند و در نتیجه آن را با قیمت مناسب تری به دست مصرف کننده برسانند. به عنوان مثال شرکت مایکروسافت گوشی لومیا ۶۴۰ را دو سال دیرتر از لومیا ۶۲۵ روانه بازار کرد، در طول این مدت میزان رم آن را دو برابر کرد، صفحه نمایش آن را پنج اینچ و ۷۲۰P ارتقا داد و پردازنده چهار هسته ای آن را به هشت هسته ای تبدیل کرد، با این وجود ظرف این مدت قیمت تمام شده لومیا ۶۴۰، شصت یورو نسبت به نمونه قدیمی تر آن کاهش یافت. با ایجاد چنین تغییراتی در کیفیت و به ویژه قیمت گوشی های میان رده مصرف کنندگان با احتیاط بیشتری هزینه می کنند و مدام به دنبال انجام بهترین خرید با کمترین هزینه هستند، که البته تنوع محصولات میان رده، دست آنها را در انجام چنین انتخاب هایی بازتر گذاشته است.

قابلیت هایی که روزی فقط در گوشی های بالارده می شد سراغ آنها را گرفت، امروز راه خود را به میان رده ها باز کرده است. به هر حال با شرایط ایجادشده هر روز امکانات جدیدتری به گوشی های میان رده افزوده می شود در حالی که در پرچمداران به جز چند استثنا (مانند تعبیه اثر انگشت و سیستم پرداخت) پیشرفت چشمگیری اتفاق نیفتاده است.

گنجاندن یک یا چند فاکتور کلیدی در گوشی های متوسط کافی است تا افراد زیادی به استفاده از آنها ترغیب شوند. مصرف کنندگان می توانند با تعیین انتظارات خود از گوشی، دست به انتخاب های هوشمندانه بزنند. مثلا اگر به دنبال گوشی ضدآب هستند می توانند با انتخاب Xperia M۲ Aqua که یک گوشی میان رده است، با صرف هزینه کمتر به هدف خود دست یابند.


سایر قابلیت های این گوی نیز که یک نمایشگر ۴.۸ اینچی، دوربین اصلی ۸ مگاپیکسلی و پردازنده چهارهسته ای اسنپ دراگون ۴۰۰ است به استثنای رزولوشن منسوخ به کار رفته در آن (۵۴۰×۹۶۰) آن را به گزینه مناسبی تبدیل کرده است.

ارتقای دوربین و به ویژه دوربین سلفی اتفاقی است که این روزها در میان رده ها عادی به نظر می رسد.

شرکت های زیادی به سرمایه گذاری بر این فاکتور در گوشی های میان رده علاقه نشان داده اند، شرکت اچ تی سی جزو این لیست است که با روانه کردن گوشی میان رده Desire Eye به بازار، فاصله میان رده ها و بالارده ها را از نظر سخت افزاری به حداقل رسانده است.


این گوشی تقریبا از هر نظر با پرچمداران اندرویدی قابل مقایسه است. Desire Eye به دو دوربین ۱۳ مگاپیکسلی با فلاش LED در پشت و جلوی دستگاه مجهز شده و از پردازنده پرقدرت Snapdragon ۸۰۱ بهره می برد. این گوشی از نظر سخت افزاری قدرتمند است و از طراحی و ظاهری زیبا بهره مند است.

در حالی که تجهیز گوشی های میان رده به امکانات بیشتر، می تواند به ایجاد رکود در بازار پرچمداران منجر شود، مشکل دیگری به این جریان دامن می زند و آن ورود کمپانی های چینی مانند Oppo، هوواوی و شیائومی به این مارکت است که باعث ایجاد طبقه جدیدی از گوشی های هوشمند شده که در هیچ یک از تقسیم بندی های فعلی نمی گنجد. محصولاتی با شاخص های بالارده و با قیمتی نزدیک به میان رده!

نمونه بارز این ادعا Huawei Ascend Mate ۷ است که با قیمت یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان، تمام قابلیت های یک پرچمدار را داراست و شانه به شانه با Samsung Galaxy Note ۴ با قیمت یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان و آیفون ۶ با قیمت تقریبی ۲ میلیون و ۳۹۲هزار تومان رقابت می کند و مصرف کننده را از صرف پول بیشتر بی نیاز می کند.


متقابلا کمپانی های بزرگ چون سامسونگ به مبارزه با این جریان پرداخته و با در پیش گرفتن سیاست های بازاریابی، درصدد کسب سود بیشتر از پرچمداران خود برآمدند، آنها هرگز امکاناتی در حد بالارده ها و حتی نزدیک به آنها دراختیار گوشی های میان رده قرار ندادند تا از کاهش فروش پرچمداران جلوگیری کنند، اما وجود بازیگران دیگری چون شرکت های نوظهور چینی این معادله را به نفع خود و به ضرر سامسونگ بر هم زدند.

اگرچه این جریانات در کوتاه مدت آسیب جدید به گوشی های بالارده وارد نمی کند، اما می تواند در تغییر رویکرد کاربران در انتخاب گوشی های پرچمدار موثر باشد. بدین نحو که کاهش فاصله بین گوشی های میان رده و بالارده، و همچنین نشانه پرچمداران نسل قبلی و فعلی، کاربران را به خرید گوشی ارزان تر یا قدیمی تر ترغیب می کند و از میزان موفقیت پرچمداران می کاهد.

علاوه بر این، با توجه به این که همیشه امکان افزایش رزولوشن صفحه نمایش و افزایش قدرت پردازنده ها وجود دارد، توجه به این نکته ضروری است که کاربران تا چه حد به این تغییرات نیاز دارند و از همه مهم تر تا چه اندازه حاضرند برای داشتن پردازنده قوی تر و صفحه نمایش واضح تر هزینه کنند، با توجه به این نکته که چشم انسان به سختی می تواند بین رزولوشن p۱۰۸۰ و Quad HD تفاوت قایل شود و انجام کارهای روزمره چون مکالمات، رد و بدل کردن پیام ها و استفاده از برنامه هایی چون Facebook، You Tube، Whats App، Messenger، اینستاگرام و سایر اپلیکیشن های پرکاربرد دیگر با پردازنده های معمولی نیز قابل اجرا هستند.

با روند فعلی، پیش بینی این که در آینده گوشی های میان رده تا چه حد در کاهش سهم بالارده ها از بازار فروش موثر خواهند بود، دشوار به نظر می رسد، اما آنچه که مسلم است، گوشی های میان رده در سال های آینده با اقبال بیشتری از طرف مصرف کنندگان رو به رو خواهندشد.