با اُدیسه، اولین کنسول بازی تاریخ آشنا شوید

شاید باورش سخت باشد اما مَگناوُکس اُدیسه، اولین کنسول ویدیویی تاریخ است که برای مقاصد تجاری به بازار عرضه شد. اولین نمایش این کنسول به آپریل سال ۱۹۷۲ (فروردین و اردیبهشت ۱۳۵۱) باز می‌گردد. این کنسول آگوست همان سال و با قیمت ۹۹ دلار به بازار عرضه شد؛ سه سال پیش از این‌که آتاری، اولین کنسول خانگی خود را منتشر کند.


اُدیسه، اولین کنسول بازی تاریخ

بسیاری از مردم و علاقه‌مندان به تاریخ بازی‌های ویدیویی از این موضوع مطلع نیستند که اولین کنسول تاریخ، یک دستگاه دیجیتال بود با این‌که بسیاری به خاطر نوع و ظاهری که اُدیسه دارد، آن را یک دستگاه آنالوگ می‌پندارند.

اُدیسه را رالف اِچ‌. بائِر افسانه‌ای به کمک دو مهندس دیگر با نام‌های ویلیام هریسون و ویلیام راچ طراحی کردند. آن‌ها کار روی طراحی این کنسول را در سال ۱۹۶۶ آغاز کردند و توانستند مراحل طراحی مدلی اولیه از آن را در سال ۱۹۶۸ به اتمام برسانند. شاید برایتان جالب باشد که آن‌ها نام این کنسول اولیه را جعبه قهوه‌ای (Brown Box) گذاشتند. کنسولی که هم اکنون در موزه ملی تاریخ آمریکا در واشنگتن دی‌سی نگه‌داری می‌شود.

اما طراحی این کنسول به چه صورت بود و چگونه بازی‌ها را اجرا می‌کرد؟‌ همان‌گونه که در ابتداای متن نیز اشاره کردم، اُدیسه نیز مانند بقیه کنسول‌های بازی، یک دستگاه دیجیتال بود. اگرچه این کنسول مانند سایر کنسول‌های بازی تاریخ به غیر از کنسول‌های نسل هشتم از مدارهای آنالوگ برای انتقال تصویر خروجی استفاده کرد. دلیل این امر هم این بود که تلویزیون‌های هم‌عصر با این کنسول همه آنالوگ بودند. به علاوه، اُدیسه دارای یک کنترلر آنالوگ نیز بود. همه این موارد به اضافه چهره و ظاهر آنالوگ‌گونه‌اش باعث شد تا بسیاری از کلکسیون‌دارها و علاقه‌مندان به کنسول‌های قدیمی بر این باور باشند که اُدیسه یک کنسول آنالوگ است. همین موضوع باعث شد تا بائِر این حقیقت را مشخص کند که اُدیسه یک کنسول دیجیتال است و سینگال‌های الکترونیکی را به صورت دودویی بین اجرا مختلف جابه‌جا می‌کند.

وظیفه تامین برق اولین کنسول تاریخ را ۶ باتری قلمی سایز بزرگ بر عهده داشتند. البته یک منبع تغذیه برق مستقیم نیز برای این کنسول ساخته شده بود که به صورت جداگانه فروخته می‌شد. اُدیسه قابلیت پخش صدا نداشت، چیزی که چند سال بعد در Pong System به بازی‌های ویدیویی اضافه شد. رالف بائِر، در سال ۱۹۷۳ یعنی یک سال بعد از این‌که کنسول به بازار آمد، پیشنهاد اضافه کردن افزونه صدا را داد که با مخالفت روبه‌رو شد.

اُدیسه برای اجرا بازی‌ها از نوعی مدارهای چاپ‌شده بر روی بورد که کارت بازی (Game Card) نام داشت استفاده می‌کرد که در جایگاهی مانند کارتریج‌های رام قرار می‌گرفت.


یکی از نکات جالبی که درباره اولین کنسول بازی تاریخ وجود دارد این است که این کنسول فقط به همراه کنترلر عرضه نشد و در بسته‌بندی آن تاس، ژتون کارت بازی و ورقه‌های ثبت امتیاز وجود داشت تا بازیکنان بتوانند بازی‌های کارتی مرسوم را بازی کرده و امتیازات خود را ثبت کنند.

رالف بائِر، طراح این کنسول اعتقاد داشت که می‌تواند طرحی در کارتریج‌های این کنسول پیاده کند تا بازی‌ها دارای ویژگی‌های بیشتری مانند افکت‌های صدا، موقعیت‌های متغیر و سرعت توپ متغیر باشد. اگرچه این ایده نتوانست نظر سرمایه‌گذاران را جلب کند و در نهایت عملی نیز نشد.

شاید برایتان جالب باشد که اُدیسه دارای وسیله جانبی اختصاصی نیز بود. اولین اسلحه تجاری‌شده بازی‌های ویدیویی با نام Shooting Gallery برای اُدیسه عرضه شد و می‌توانست با نشانه گیری به سمت تلویزیون و کمک گرفتن از نور آن به نوعی وسیله بازی تبدیل شود. تنها ۲۰۰۰۰ دستگاه از این وسیله جانبی فروخته شد. کنترلری که فقط با ۴ بازی از ۲۷ بازی این کنسول مطابقت داشت.

با عرضه این کنسول در سال ۱۹۷۲، خط تاریخی جدیدی در صنعت سرگرمی جهان ایجاد شد. اگرچه این کنسول در مدت زمانی کم به دست فراموشی سپرده شد اما باز هم تاثیر بسزایی در بازی‌های ویدیویی داشت. ۱۰۰ هزار نسخه از بازی‌های این کنسول در اولین سال عرضه آن به فروش رفت. تا سال ۱۹۷۴ که شرکت مگناوُکس مدل جدیدی از این کنسول را به بازار عرضه کرد، ۳۵۰ هزار دستگاه از اولین کنسول تاریخ به فروش رفت.

اما می‌توان سرمنشا درگیری‌ها بین شرکت‌های شاغل در این صنعت را از همان روزهای اول تولد آن پیگیری کرد. مَگناوُکس پس از عرضه بازی Pong در دادگاه از شرکت آتاری برای نقض پتنت‌های ثبت شده برای استفاده در کنسول اُدیسه شکایت کرد. آن‌ها اعتقاد داشتند که Pong از پتنت‌های ثبت شده در بازی تنیس کنسول اُدیسه استفاده کرده است. در دهه ۸۰ میلادی، مَگناوُکس از چندین و چند شرکت بزرگ مانند کولِکو، مَتِل، سی‌بورگ و حتی اکتیویژن شکایت کرد و آن‌ها را به دادگاه کشاند. در سال ۱۹۸۵، نینتندو سعی کرد تا پتنت‌های اختراع شده توسط رالف بائِر و ادعای مَگناوُکس مبنی بر این‌که اولین کنسول بازی تاریخ است را بی‌اعتبار کند.


نینتندو اعتقاد داشت که اولین بازی ویدیویی تاریخ چیزی نیست که برای اُدیسه عرضه شده بلکه بازی Tennis for Two ساخته ویلیام هیگینبوتام است که در سال ۱۹۵۸ ساخته شده شده بود. دادگاه نیز طی حکمی،‌ اتهام وارده به مگناوُکس را فاقد اعتبار دانست و اعلام کرد به دلیل این‌که بازی Tennis for Two از سیگنال‌های ویدیویی استفاده نمی‌کند به همین دلیل نیز به عنوان یک بازی ویدیویی شناخته نمی‌شود. در طول ۲۰ سال، شرکت مَگناوُکس بیش از ۱۰۰ میلیون دلار را در دادگاه‌های مختلف برنده شد. دادگاه‌هایی که بیشتر آن‌ها در رابطه با پتنت‌های به کار رفته شده در کنسول اُدیسه بود.

در مجموع ۲۷ بازی و ۱۲ کارت بازی مختلف برای اولین کنسول بازی تاریخ منتشر شد. بازی‌هایی که همگی توسط شرکت مَگناوُکس تولید و منتشر شدند. به هر حال مَگناوُکس در آن زمان مجبور بود بازی‌های کنسول خود را خودش تولید کند زیرا این صنعت مانند امروز گسترده و پر از ناشرین و استودیو‌های بازی‌سازی مختلف نبود.
اُدیسه همان پیشاهنگ بازی‌های ویدیویی است که اگرچه بر سر زبان‌ها باقی نماند اما قدم اول را برداشت

اُدیسه، آغاز یک عصر جدید در سرگرمی بود. در واقع اُدیسه همان پیشاهنگ بازی‌های ویدیویی است که اگرچه بر سر زبان‌ها باقی نماند اما قدم اول را برداشت تا امروز بازی‌های ویدیویی به عنوان بزرگ‌ترین سرگرمی بشر شناخته شود.

رالف بائِر افسانه‌ای، طراح اولین کنسول تاریخ،‌ سال گذشته و در سن ۹۴ سالگی دیده از جهان گشود تا بازی‌های ویدیویی یکی از تاثیرگذارترین افراد خود و پدر معنوی این صنعت را از دست بدهد. وی در طول حیات خود جوایز مختلفی را به سبب فعالیت‌های افتخارآمیزش کسب کرده است. دریافت مدال تکنولوژی از دستان رئیس‌جمهور وقت آمریکا، جورج بوش در سال ۲۰۰۶، یکی از بزرگ‌ترین افتخارات «پدر بازی‌های ویدیویی» بوده است. نام وی همچنین در تالار افتخارات وزارت بازرگانی آمریکا واقع در شهر واشنگتن، طی مراسمی قرار گرفته بود.