زلزله دماوند «زمین‌ لرزه آتشفشانی» نبود

نسیم آنلاین: عضو هیأت علمی پژوهشگاه زلزله‌شناسی، با تأکید بر اینکه زلزله امروز دماوند بر اثر انفجار قله آتشفشانی دماوند نبوده است، گفت: زلزله‌های آتشفشانی دارای شواهد هفت‌گانه است که در زلزله امروز این شواهد مشاهده نشده است

دکتر مهدی زارع دانشیار پژوهشگاه زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله بزرگای زلزله امروز دماوند را ۴.۳ در مقیاس ریشتر ذکر کرد و افزود: بر اساس گزارش‌های به دست آمده، شتاب این زلزله یک دهمG ( یک‌دهم شتای زمین) شتاب قابل توجهی داشته است.

وی کانون احتمالی این زلزله را "گسل لار" ذکر کرد و اظهار داشت: گسل لار در دره لار قرار دارد و بخشی از آن از زیر آتشفشان دماوند عبور کرده است و به نظر می‌‌رسد گسل لار موجب این زمین‌لرزه شده است و احتمال رخداد زلزله‌های کوچک به عنوان پس‌لرزه این زلزله می‌توان انتظار داشت.

زارع با اشاره به اثرات رخداد لرزه‌ای امروز بر آتشفشان دماوند خاطرنشان کرد: علاوه بر زلزله‌های تکنوتیکی، زلزله‌های آتشفشانی نیز وجود دارد؛ منشا زلزله های آتشفشانی، فعالیت‌های آتشفشانی است و نحوه بروز این نوع زلزله‌ها از زلزله‌های تکنوتیکی قابل تفکیک هستند.

دانشیار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله منشاء زلزله‌های تکنوتیکی فعالیت گسل‌ها ذکر کرد و ادامه داد: زلزله امروز دماوند مربوط به زلزله آتشفشانی نبوده است و به دلیل انفجارات آتشفشانی اتفاق نیفتاده، ولی در منطقه‌ای رخ داده است که نزدیک آتشفشان دماوند است و در «زون» آتشفشانی دماوند اتفاق افتاده است که دارای پهنه فعالی است.

زارع همچنین با تاکید بر اینکه زلزله کوچکی مانند زلزله امروز موجب فعال شدن آتشفشان دماوند نخواهد شد، یادآور شد: زلزله‌ای که منجر به بروز زلزله‌های آتشفشانی و انفجار قله شود، نیاز به شواهد هفت‌گانه دارد که از جمله آن می‌توان به "تغییرات حرارتی، ژئو شیمیایی، تغییرات لرزه‌ای، تغییرات ژئو دزی و سطح زمین" اشاره کرد. این شواهد هفتگانه معمولاً اگر اکثر آنها ایجاد شود، می‌توان گفت که زلزله منجر به انفجار آتشفشان نیز خواهد شد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه رخداد لرزه ای مرتبط با زلزله‌های آتشفشانی در منطقه باید زلزله‌های زیادی را ایجاد کند، اضافه کرد: اگر در منطقه آتشفشانی در مدت شش ماه ۱۰۰ رخداد زلزله با بزرگای ۲ تا ۳ ریشتر داشته باشیم، در صورت انفجار در قله آتشفشانی این تعداد به ۶۰۰ تا ۷۰۰ زلزله می‌رسد؛ از این رو ثبت یک زلزله تکنوتیکی با بزرگای ۴.۲ ریشتر به خودی خود نمی‌تواند مقدمه انفجار قله باشد.

زارع با بیان اینکه قله دماوند به لحاظ زمین‌شناسی سیستم فعالی دارد، ادامه داد: این آتشفشان در حال حاضر در مرحله انفجار قله نیست، ولی به دلیل وجود شواهدی چون وجود آب‌های گرم در اطراف آن، تغییرات ژئوشیمیایی در اطراف قله و خروج گازها و بخارات از آن نشان می‌دهد که دماوند دارای سیستم فعالی است و به لحاظ تکنوتیکی ارتباطی که با گسل‌های اطراف دارد منطقه فعالی است ولی شاهدی برای فعالیت قله موجود نیست.

وی با تأکید بر اینکه در این رخداد باید بیشتر به اثرات تکنوتیکی زلزله امروز توجه کرد تا زلزله آتشفشانی، یادآور شد: این زلزله در ۸۰ کیلومتری شمال شرقی تهران در فرادیواره گسل‌های لار و مشا رخ داده است و از نظر فعالیت گسل‌های مرکز البرز به ویژه گسل‌های لار و مشا باید دقت و توجه بیشتری به فعالیت لرزه‌خیزی شود؛ از سوی دیگر، جمعیت زیادی در این منطقه ساکن هستند و گسل مشا نیز از ۳۵ کیلومتری شمال شرق تهران عبور می‌کند.

زارع با بیان اینکه در گسل لار زلزله تاریخی شناخته شده‌ای ثبت نشده است، ادامه داد: در عین حال، گسل بایجان و زلزله مشا در این منطقه هست که لرزه‌های مهمی ایجاد کرده است.