شبی که ثانیه ثانیه اش ناب است و کمیاب
شب قدر، سرنوشت یکسال ما تعیین میشود. این شبها را از دست ندهیم. برای تعجیل در فرج مولایمان دعا کنیم.
شبهای قدر فرصتی است برای بازگشتن به سوی حضرت حق و توبه کردن از گناهان و پیمودن راه درست. شب قدر، فرصتی برای پاک کردن ظاهر و باطن از هر آلودگی، شبزندهداری و سبک شدن روح از بار گناهان و رهایی از دوزخ است. فرصتی دوباره برای اظهار شرمساری و پشیمانی از گذشتهها است.
مبادا این فرصت را از دست دهیم و در این شب روحانی، از امور معنوی غافل شویم. مبادا شب قدر بگذرد و ما همچنان غرق در ناپاکیها باقی بمانیم و خود را از عمق منجلاب به معراج پاکی و وارستگی نرسانیم. مبادا شبِ نماز و تلاوت بگذرد و ما از برکات این لحظههای شکوهمند و شیرین بیبهره بمانیم مبادا بگذرد و بگذریم...
شب قدر، شبی است که اگر کسی آن را پاس بدارد و شب زندهداری کند، صاحب قدر و منزلت میگردد و شاید این هم وجه تسمیه دیگری برای شب قدر باشد.
به جرأت میتوان گفت، برجستهترین آیات قرآن در خصوص شب قدر و فضیلت آن است که خداوند متعال میفرماید: «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم. و از شب قدر چه آگاهت کرد. شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است. در آن شب فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان برای هر کاری که مقرر شده است فرود میآیند. آن شب تا دم صبح صلح و سلام است».
کسب معرفت، بهترین عمل در شب قدر
«عذرا صلاحیمقدم» استاد حوزهی علمیه و دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) با بیان اینکه افضل اعمال شب قدر، کسب معرفت است، گفت: لیلهالقدر گل سر سبد ماه مبارک رمضان است و در لیلهالقدر در میان احدی از مسلمین اختلافی نیست.
وی افزود: یکی از کارهای مهم که پیش از ورود به شبهای قدر باید انجام شود بخشش و گذشت از همهی کسانی که به حق و یا به ناحق بدی کردند.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه شب قدر زمینهی خودسازی و پاکی از آلودگیها را برای انسانها فراهم میآورد و سرنوشت یکسال برای افراد رقم میخورد، افزود: طبق آیهی شریفهی ۱۱ سورهی مبارکهی رعد که میفرماید«خداوند هیچ تضمینی برای ماندگاری افراد نمیکند انسان با استفاده از قدرت اختیار خود میتواند سرنوشت رقم خورده در شب قدر را در طول سال تغییر دهد».
صلاحیمقدم ادامه داد: در شبهای قدر همچنانکه پیشوایان ما فرمودهاند، باید با خدای جهان به راز و نیاز و دعا و نیایش بپردازیم و سراسر شب بیدار بمانیم و در نماز و عبادت کوشیده و نیازها را به پیشگاه خداوند عرضه کنیم و مهر و رحمت و آمرزش را از او بخواهیم.
وی استجابت دعا را نیازمند بسترسازی مناسب دانست و گفت: دعا زمانی موثر است که زمینهی استجابت دعا در انسانها فراهم شود در واقع زمانی توبهی ما پذیرفته میشود که زمینهی پذیرش توبه را در خود ایجاد کنیم.
این استاد دانشگاه گفت: امام باقر(ع) فرمودند: «هر کس شب قدر را احیاء بگیرد گناهش آمرزیده میشود اگر چه گناهانش به تعداد ستارگان آسمان و سنگینی کوهها و پیمانههای دریا باشد».
شبهای قدر، فرصتی برای بهتر شدن
صلاحیمقدم در خصوص اینکه فلسفهی ایجاد این شب چیست؟، گفت: اگر در منظومهی اندیشه و معارف اسلامی از مسألهای به نام «لیلهالقدر» سخن به میان آمده، به دلیل آن است که خداوند با رحمت واسعه و فضل و لطف بیکرانش میخواهد در زمانی که مقدرات یک ساله انسانها رقم میخورد، فرصتی استثنایی به نام «شب قدر» در اختیار او قرار دهد، شبی که عبادت در آن برتر از هزارماه است، تا انسان بتواند در مدت زمانی کوتاه کاستیها و غفلتها را جبران کند و ره ۱۰۰ ساله را یک شبه بپیماید و فرصت مجددی برای نو شدن پیدا کند.
وی درخصوص علت نزول قرآن کریم در شب قدر نیز افزود: بر پایهی آنچه اشاره شد، میتوان دریافت که چرا قرآن در شب قدر نازل شده است «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم». سورهی قدر/۱). چون قرآن حامل برنامهی الهی برای حیات متعالی بشر و هدایت او به سرنوشتی مطلوب و سعادتمندانه است و چون در شب قدر مقدرات انسانها تقدیر میشود، طبیعتاً نزول منشور سرنوشت ساز الهی «قرآن» نیز با این شب تناسب پیدا میکند.
شب قدر، اوج معنویت برای مومنین
حجتالاسلام «حسن سیدی» مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نیز به ایسنا گفت: شب قدر اوج معنویت برای مومنین است، شبی است که زندگی مومن در آن سراسر رنگ خدا میگیرد.
وی با اشاره به اهمیت شبهای قدر در طول زندگی انسان اظهار کرد: شب قدر از لیالی بزرگ الهی است شب قدر در قرآن، روایات و سیرهی اولیا خدا بسیار حائز اهمیت است و مراجع و بزرگان دینی به شب قدر اجر و اهمیت بسیاری قائل هستند.
این کارشناس مذهبی گفت: از دیدگاه قرآن کریم عظمت و شرافت این شب آن قدر والاست که خداوند میگوید: «و تو چه میدانی شب قدر چیست؟»
سیدی ادامه داد: با کمی تأمل در آیات قرآن کریم که در آنها سخن از نزول ملائک به میان آمده، میتوان نزول ملائک را از نظر هدفی که در نزول خود دنبال میکنند به دو دسته تقسیم کرد، یک دسته ملائک نازل میشوند تا امر و فرمانی از فرامین الهی را که به آنها محول میشود، اجرا کنند و نوع دیگر نزول فرشتگان الهی، فرود آمدن آنان بمنظور ابلاغ و رساندن پیام خداوند است.
وی با بیان اینکه شب قدر از فرصتهای بسیار ارزنده و مغتنم است، گفت: مومنین باید این شب را برای تفکر و توجه بیشتر به تعالیم قرآن مجید غنیمت دانسته و به مقدار ارتباط خود با قرآن و احکام قرآن کاملاً رسیدگی کنند.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: باید از لیالی متبرکهی احیاء، که در فضیلت آن و شب زندهداری و عبادت در آن، در کتب دعا و حدیث اخبار بسیار وارد شده، استفاده کنیم.
سیدی یادآور شد: امام باقر(ع) میفرمایند: «هر کسی شب قدر را احیاء بگیرد گناهش آمرزیده میشود اگر چه گناهانش به تعداد ستارگان آسمان و سنگینی کوهها و پیمانههای دریا باشد». (بحارالانوار، ج۹۵، ص۱۶۸)
وی اظهار کرد: قرآن شب قدر را «لیله مبارکه» خوانده و در شأن آن یک سوره نازل شده و شرافتش از هزار ماه بیشتر است.
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: شب قدر، به این جهت قدر نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در همهی سال، در آن شب تعیین میشود در آن شب، مقدرات یک سال انسانها تعیین میشود و ارزاق و سرآمد عمرها و امور دیگر در آن لیلهی مبارکهی تفریق و تبیین میشود.
سیدی ادامه داد: مرحوم علامه طباطبایی میفرماید: «مراد از قدر، تقدیر و اندازه گیری است، خداوند در آن شب حوادث یک سال را مقدر میکند از قبیل حیات، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت».
شب قدر، شبی است که در آن قرآن بر پیامبر عظیمالشأن اسلام(ص) نازل شده است و فضیلت عبادت در این شب از همهی شبها بیشتر است.
وی خاطرنشان کرد: مفسران قرآن کریم با استفاده از قرآن و احادیث پیشوایان معصوم دین دربارهی علت نامگذاری شبی به نام «قدر» مطالب و دلایل زیادی آوردهاند، شب قدر یعنی شب بزرگ و با عظمت. در قرآن کریم قدر به معنای منزلت و بزرگی خدا آمده است و همهی مقدرات بندگان نیز در طول سال در این شب رقم میخورد.
اعمال شب قدر، دستوراتی برای آمرزش
اعمال شبهای قدرکه در حقیقت دستوراتی برای آمرزش و تقرب به خداست، بر دو نوع است: یکی اعمالی که در هر سه شب باید انجام داد و دیگری، اعمالی که مخصوص به هر یک از شبهای قدر است.
اعمال مشترک شبهای قدر عبارت است از:
۱-غسل کردن، علاّمهی مجلسی در اینباره مینویسد: بهتر است غسل این شبها در هنگام غروب آفتاب انجام شود.
۲- به جا آوردن دو رکعت نماز، به این نحو که در هر رکعت پس از سورهی «حمد»، هفت مرتبه «توحید» خواند و پس از انجام نماز، ۷۰مرتبه بگوید، «استغفر ا... و اتوب الیه» از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که هرکس این نماز را بخواند از جا برنخیزد تا خدا او و پدر و مادرش را بیامرزد.
۳- قرآن مجید را بازکند و در برابر خود بگیرد و بگوید: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِکِتَابِکَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِیهِ وَ فِیهِ اسْمُکَ الْأَکْبَرُ وَ أَسْمَاؤُکَ الْحُسْنَی وَ مَا یُخَافُ وَ یُرْجَی أَنْ تَجْعَلَنِی مِنْ عُتَقَائِکَ مِنَ النَّارِ، خدایا از تو درخواست میکنم به حق کتاب نازل شده ات، و آنچه در آن است و در آن است نام بزرگترت و نامهای نیکوترت و آنچه بیمانگیز است و امیدبخش، این که مرا از آزادشدگان از آتش دوزخ قرار دهی»، سپس هر حاجت که دارد بخواهد.
۴- قرآن کریم را بر سر بگذارد و بگوید: «اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِیهِ وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ؛ خدایا به حق این قرآن و به حق کسی که آن را بر او فرستادی و به حق هر مؤمنی که او را در قرآن ستودی و به حق خود بر آنان، پس احدی شناساتر از تو به حق تو نیست».
سپس ۱۰ مرتبه بگوید: بِکَ یَا اللهُ ؛به ذاتت ای خدا، و ده مرتبه بِمُحَمَّدٍ(ص)، به حق محمّد(ص)، و ده مرتبه، بِعَلِیٍّ(ع)، به حق علی(ع)، و ۱۰ مرتبه بِفَاطِمَةَ (س)، به حق فاطمه(س)، و ۱۰ مرتبه بِالْحَسَنِ(ع)، به حق حسن(ع)، و ۱۰ مرتبه بِالْحُسَیْنِ (ع)، به حق حسین(ع)، و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ (ع)، به حق علیبنالحسین(ع) و ۱۰ مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (ع)، به حق محمّد بن علی(ع)، و ۱۰ مرتبه بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع)؛ به حق جعفر بن محمّد(ع)، و ۱۰ مرتبه بِمُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ (ع)، به حق موسی بن جعفر(ع)، و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ مُوسَی (ع)، به حق علیبن موسی(ع)، و ۱۰ مرتبه بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ (ع)، به حق محمدبن علی(ع)، و ۱۰ مرتبه بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ (ع)، به حق علی بن محمّد(ع)، و ۱۰ مرتبه بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ (ع)، به حق حسن بن علی(ع) و ۱۰ مرتبه بِالْحُجَّةِ (عج)، به حق حجّت(عج). پس هر حاجتی که دارد از خدا بخواهد.
۵- حضرت سیدالشهّدا (ع) را زیارت کند. در روایت آمده است: هنگامی که شب قدر میشود، منادی از آسمان هفتم از پشت عرش ندا سر میدهد که خدا هرکه را به زیارت حرم مطهرامام حسین (ع) آمده آمرزید.
۶- احیا وشب زندهداری، روایت شده هرکه شب قدر را احیا بدارد، گناهانش آمرزیده میشود، هرچند به شمارهی ستارگان آسمان و سنگینی کوهها و پیمانه دریاها باشد.
۷- ۱۰۰ رکعت نماز به جا آورد، که فضیلت بسیار دارد و بهتر آن است که در هر رکعت پس از سورهی «حمد»، ۱۰ مرتبه «توحید» بخواند.
۸- این دعا را بخواند، اللَّهُمَّ إِنِّی أَمْسَیْتُ لَکَ عَبْدا دَاخِرا لا أَمْلِکُ لِنَفْسِی نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوء...که درمفاتیح آمده است.
ارسال نظر