خبری از بدرقه در شهر مردگان نیست

رکنا: زنی را که آورده اند روی تخت خوابیده، با مهربانی به سمتش می‌رود، خط بخیه شکمش جلب توجه می‌کند، فقط بیست روز است که پسری سالم را به دنیا تحویل داده، روی خط بخیه دست می کشد سرمای زنِ روی تخت از لایه های دستکش عبور می کند و به جانش رسوخ، وقت تنگ است و زن‌ها و دخترکان دیگری چشم انتظار، ذکر گویان کارش را شروع می کند و آب است که برای بدرقه زن به آن دنیا رویش می‌ریزد.

‌هنوز شوک این یکی تمام نشده، مادری جوان نوبتش می‌رسد و دخترکی اندازه کف دست که به دنیا نیامده، مسافر شده. این‌بار تصاویر محو است و اشک‌ها مزاحم. لعنت به این ویروس، لعنت. بی اختیار این لعن را بلند بلند تکرار می‌کند.

‌یکی می‌گوید هربار که تخت‌های فلزی مسافرها را می‌شویم فقط خودم را واضح‌تر می‌بینم و بس.

‌بازی آب که تمام شد، حال خاک است و خاک است و خاک. همان که معروف است به سرد بودن. اما آن به خاک سپردن‌ها کجا و این به خاک سپردن کجا؟ قبرهایی با عمق ۲ متر، آهکی که به خورد خاک می‌دهند و حسرت آغوش و بوسه آخر را فاصله پنج قدمی به جان بازماندگان می گذارد، حسرتی که تا ابد پاک نمی‌شود.

‌و چه مهربان قهرمانانی هستند زنان و مردانی که در این وادی و در سفر آخر عزیزان‌مان تا آخر این دنیا بدرقه‌شان می‌کنند و چه بد روزگاریست این روزها برای ما.

مباشر سازمان بهشت زهرا است؛ ۳۱ سال دارد و هنوز ازدواج نکرده با مادرش زندگی می کند می‌گوید: از زمانی که خانواده متوفیان وارد سازمان می‌شوند و جواز فوت را دریافت می‌کنند کار ما شروع می شود. پذیرش اسم ما را می خواند و ما استقبال خانواده‌ها می‌رویم تا آنها را در انجام امور اداری راهنمایی کنیم.

وی ادامه می دهد: الان وضعیت مثل سابق نیست،‌ فوتی‌ها بیشتر شده است و بیشتر فوت‌شدگان بر اثر ابتلا به کرونا هستند.

اول به قبر کن اطلاع می دهیم

وی در خصوص نحوه کارش می‌گوید: ابتدا به پذیرش می‌رویم، اگر قبر قدیمی داشته باشند به قبرکن اعلام می‌کنیم که قبر را بکنند و اگر قبری نداشته باشند در قطعات جدید که مخصوص کرونایی‌ها است دفن می‌کنیم.

برای کرونایی ها قبر آماده کرده ایم

وی از خستگی روزانه می گوید و ادامه می دهد: با توجه به افزایش فوت‌شدگان بر اثر ابتلا به کرونا، قبرهایی آماده کرده‌ایم که نمی‌گذارند دیگر کسی معطل شود. بعد از اینکه خانواده متوفیان فیش هزینه‌های کفن و دفن را پرداخت می‌کنند تابلوی مشکی که اسم فرد فوت شده بالای آن زده شده را دریافت و متوفی را به مرحله شست‌وشو می‌بریم و بعد از اینکه شست‌وشو کامل شد؛ نماز میت برای آنها خوانده می‌شود و جسد را تحویل آمبولانس می‌دهیم. تعدادی از بچه‌ها پای آمبولانس هستند و با خانواده متوفیان به سر مزار می‌روند، مداح هم بر سر مزار داریم.

این جوان که لیسانس برق قدرت دارد می‌گوید: چند روز پیش یک جوان سرطانی ۳۴ ساله را که کرونا گرفته بود به بهشت‌زهرا آوردند، بدنش ضعیف شده بود و بیماری وی را از پا در آورده بود، بسیار منقلب شدم. خانواده‌‌اش بی‌قرار بودند.

دیگر خبری از خاله و عمه در خاکسپاری ها نیست

وی در خصوص شرایط خانواده متوفیان می گوید: خانواده متوفیان بعد از شیوع کرونا رعایت می‌کنند و فقط خانواده‌های درجه یک با متوفی می‌آیند، دیگر خبری از عمه و خاله نیست اما برخی از خانواده‌ها هم رعایت نمی‌کنند و دسته‌جمعی می‌آیند نه ماسکی بر صورت و نه دستکشی بر دست دارند. برخی از خانواده‌ها می‌خواهند که جسد را در آغوش بگیرند اما نمی‌گذاریم و افرادی که کاورهای مخصوص بر تن دارند این اقدام را انجام می‌دهند. به بچه‌های خاک‌سپار و آمبولانس لباس‌های مخصوص داده‌اند تا در معرض شیوع بیماری قرار نگیرند.

وی می‌گوید: چند نفر از بچه‌های بهشت‌زهرا کرونا گرفتند اما خدا را شکر مشکلی برایشان ایجاد نشد و بهبود یافتند.

به مادرم اطلاعات نمی دهم چون ناراحتی قلبی دارد

این مباشر جوان می گوید: مادرش به شدت نگران وضعیتش است و هر روز از میزان کفن و دفن‌ها سؤال می‌کنند. وقتی به خانه می‌روم مادرم می‌پرسد چه خبر، من هم می‌گویم خبری نیست چرا که ناراحتی قلبی دارد و من هم باید رعایت کنم.

این مباشر که ۳.۵ سال است در بهشت زهرا کار می‌کند می‌گوید: کمدی جلوی در خانه گذاشته‌ام وقتی می‌روم لباس‌هایم را عوض کرده و ضدعفونی می‌کنم و بعد لباس‌های جدید می‌پوشم. وسایلم از دیگران جدا است تا مبادا آنها مبتلا به بیماری شوند.

وی می‌گوید ما حقوق وزارت کاری می‌گیریم، خدا را شکر راضی هستیم امیدواریم خدا هم از ما راضی باشد.

از مباشر جدا شده و به سمت سالن تطهیر می روم. جوان است و شست شویی متوفی کارش است. می گوید قبلا به ما می گفتن غسال اما حالا می گویند تطهیرکننده، البته این نام خوب است.

کرونا و غیرکرونا نداریم بر اساس موازین شرعی شست و شو می دهیم

مادر یک دختر ۹ ساله است و به فارس می‌گوید متوفیان کرونا را با موازین شرعی مثل سایر متوفیان شست‌وشو می‌دهیم.

وی ادامه می‌دهد: وقتی متوفی را وارد سالن می‌کنند مشخصاتش معلوم است به نوبت بر روی سنگ برای شست‌وشو قرار می‌گیرند، کمک غسال با غسال ابتدا میت را اگر لاک، مژه، ناخن، چسب و ... داشته باشد پاک می‌کنند و بعد شست‌وشو می‌دهند. آب‌ریز آب می‌ریزد، آب‌کشی تمام می‌شود و مرحله غسل آغاز می‌شود. بعد از این مرحله مرده را از سنگ شست‌وشو به سنگ خلعت می‌برند، برخی برای میتشان کفن و تربت می‌آورند، آنها را هم انجام می‌دهیم. مشخصات مرده را به طور کامل روی کفن می‌نویسیم، سپس میت را به خانواده تحویل می‌ دهیم.

در روزهای کرونایی ساعت کار هم بیشتر شده است

وی در خصوص ساعت کاری می گوید: از ساعت 7: 45 تا 15:45 کار می کنیم البته این روزها بیشتر هم شده است. حجم کار بالا رفته است و با این لباس‌هایی که بر تن داریم شرایط سخت‌تر است.

با این لباس ها شرایط کار سخت است

وی می‌خندد و می‌گوید: امروز به همکارانم می‌گفتم اگر از کرونا نمیرم از سنگینی این لباس‌ها می‌میرم، اینقدر شرایطم سخت بود که رفتم کولر را روشن کردم تا بتوانم نفس بکشم، اینجا مدام از مواد ضدعفونی‌کننده استفاده می‌شود.

وی ادامه می دهد از اینجا که به خانه می‌روم اول همه چی را عوض و ضدعفونی می کنم و بعد حمام می‌کنم، باور کنید شرایط ما هم به سختی پرستارها است، برخی از میت‌ها را که می‌آورند به دلیل اینکه طولانی مدت بستری بودند چسب و موانع زیادی دارند و باید این موانع پاک شود.

بچه و مادر را شست و شو دادیم/روح از بدنم خارج شد

وی در خصوص خاطرات سخت این روزهای کرونایی می‌گوید: امروز خانم بارداری را آوردند که بچه‌اش را از شکمش در آورده بودند، کرونا گرفته بود، بچه و مادر را شست‌وشو دادیم و در کاور گذاشتیم، باور کنید روح از بدنم خارج شد و انگار آوار بر روی سرم ریخت. 30 سال داشت، می‌گفتند کرونا گرفته و در ماه‌های آخر بارداری بوده است. اما کرونا امانش را برید و جان خود و فرزندش را گرفت.

به معراج بگویم مادرت کجاست؟

وی در حالی که اشک در چشمانش حلقه زده بود گفت: چند روز پیش خانمی را آوردند که تازه زایمان کرده بود، بعد از زایمان متوجه شده بودند که کرونا گرفته است، وقتی شوهرش برای شناسایی آمد می‌گفت به معراج بگویم مادرت کجا رفته است، فقط 20 روز از زایمانش گذشته بود (هنوز جای بخیه هاش بود) و با این ویروس جان خود را از دست داد.

۱۴ سال داشت و مانند فرشته ها بود

وی در ادامه می‌گوید: دختری را چند روز پیش آوردند که متولد 85 بود، کرونا گرفته بود البته می‌گفتند مریضی زمینه‌ای هم داشته است مثل فرشته‌ها بود، وقتی می‌شستمش اشک امانم را بریده بود. چقدر خوب است که مردم اهمیت بدهند و از خانه بیرون نیایند،‌این را هم بگویم عده‌ای هم بی‌تقصیرند و مبتلا می‌شوند، باید مردم در خانه بمانند و بیرون نیایند.

خودم تطهیر کنندگی را انتخاب کردم

31 سال دارم از 22 سالگی به بهشت‌زهرا آمدم، لیسانس تربیت بدنی دارم اما این را بگویم که این شغل را خودم انتخاب کردم، خواهرهایم آرایشگر هستند، من هم آرایشگر بودم اما شغل تطهیرکنندگی را خودم انتخاب کردم و با خدا عهد بستم که تا زمانی که خسته نشوم این شغل را ادامه بدهم و قطعا تا زمانی که قدرت، انرژی و تن سالم داشته باشم از این کار بیرون نمی‌آیم.

از بچگی می گفتم می خواهم مرده شور شوم و شدم

وی می‌گوید پارسال دیسک کمر گرفتم، خانواده‌ام اصرار داشتند از این شغل بیرون بیایم اما گفتم این شغل را خودم انتخاب کردم، باورتان نمی‌شود از بچگی می‌گفتم که می‌خواهم مرده‌شور شوم، در دفترچه خاطرات دوران راهنمایی‌ام است وقتی از من می‌پرسیدند می‌خواهی چه کاره شوی می‌گفتم مرده‌شور.

دخترم روزهای اول از شغلم می ترسید ولی حالا نه

وی می‌گوید همسرم آتش‌نشان است و از شغل من راضی است، یک دختر 9 ساله دارم از 3 سالگی به او گفته‌ام که شغلم چیست. ابتدا از شغل من می‌ترسید اما حالا با آن کنار آمده و می‌گوید مادرم قوی است پس من هم نمی‌ترسم. دختری قدردان است و قدر زحمات مادر را می‌داند. امیدوارم این ویروس زودتر از بین برود.

از عروجیان بیرون آمدم دوباره به سراغ مباشر رفتم. مباشر گفت اینجا دیگر کار من تمام است ؛ متوفی را تحویل راننده آمبولانس دادم و باید به سراغ متوفی دیگری دیگری بروم.

به سمت راننده آمبولانس رفتم. 30 سال سن دارد و بیش از 3 سال است که در بهشت زهرا مشغول به کار شده است.

راننده آمبولانس بین قبور است و به خبرنگار فارس می‌گوید با شیوع ویروس کرونا کار ما هم بیشتر شده است، یکسری از بچه‌ها از بیمارستان اجساد را می‌آورند، ما هم در داخل بهشت‌زهرا با آمبولانس بعد از طی مراحل متوفیان را به سر مزار می‌بریم.

برخی خانواده ها از اجساد مردگانشان می ترسند

وی ادامه می‌دهد: برخی از خانواده‌ها از اجساد مردگانشان ترس دارند، ما کمک می‌کنیم و جسد را تا سر مزار می‌بریم. خانواده‌ها گریه و زاری می‌کنند، بی‌قرار هستند، برخی خانواده می خواهند به اجساد دست بزنند اما کم کم دیگر این کار را نمی‌کنند. برخی‌ها هم که از ترس اصلاً نزدیک نمی‌شوند.

۵ تا ۶ متوفی را روزانه به خاکسپار تحویل می دهم

وی می‌گوید که روزانه 5 تا 6 جسد را به سر مزار می‌برد، بیشتر متوفیان سن‌شان بالا است و خانواده‌های متوفیان می‌گویند که بیشتر مشکل ریوی و قلبی داشته‌اند.

قطعه ۳۲۶ مخصوص کرونایی هاست/کارگر دفن آماده است

وی می‌گوید که قطعه 326 را مخصوص کرونایی‌ها در نظر گرفته‌اند و در گوشه‌ای جداتر از بقیه قبور است. جسد را به سر مزار می‌بریم، کارگر دفن هم آنجا حضور دارد، لباس‌های ما کاملاً ایزوله است و دستکش داریم.

این جوان 31 ساله که تازه ازدواج کرده و در مجیدیه تهران زندگی می‌کند ادامه می‌دهد: خانواده‌های ما نگران هستند ولی خب‌ این هم کار ما است اگر نباشیم اجساد روی زمین می‌ماند و شرایط بدتری پیش می‌آید.

وی می‌گوید که نزدیک به سه سال است که کارمند بهشت‌زهرا است و یک سال است راننده آمبولانس شده و در گذشته هم بر روی ماشین‌های برقی سازمان فعالیت می‌کرده است.

وی در خصوص نحوه ضدعفونی کردن اجساد می‌گوید که اجساد اینجا کاملاً ضدعفونی می‌شود و امکان انتقال ویروس نیست اما شرایط ما بسیار سخت است.

مسافر آن دنیا که بشوی، هر کسی طوری آمده و بدرقه‌ات می کند، سوگواری و مراسم‌های بعدش هم که دیگر گفتن ندارد، اما مسافران این روزها که ویروسی منحوس در کالبد جسم‌شان ریشه کرده قرار است تنهایی غریبانه‌ای را تا کنار آرامگاه‌شان تجربه کنن‌؛ تنهایی جگرسوز برای جانباختگان.

این راننده جوان مسافرش را تحویل آخرین ایستگاه این دنیا می دهد و می رود.

به سراغش می روم در حال کندن زمین است ،دستی به پیشانی کشید و گفت لطفا جلوتر نیاید باید 5 متر با قبر فاصله داشته باشید.

دست از کار می کشد و در خصوص این روزها می‌گوید: به نوعی آخرین مرحله کار دست ما است، دوباره می‌گوید نه البته اولین و آخرین مرحله کار دست ما است چرا که وقتی در سامانه اسم متوفی ثبت می‌شود محل دفن مشخص شده و به ما اطلاع می‌دهند که قبر را آماده کنیم.

کندن قبر ۴ ساعت طول می کشد

وی می گوید: عملیات کندن قبر 3 الی 4 ساعت زمان می‌برد و بعد هم گذاشتن جنازه در داخل قبر است که باید با رعایت مسائل شرعی انجام شود.

عمق قبرهای بهشت زهرا چقدر است؟

این قبرکن با سابقه در خصوص نحوه کندن قبور می‌گوید: قبر با قبر فرق می‌کند، عمق قبرهای یک طبقه یک و نیم متر، دو طبقه یک و 80 و قبرهای سه طبقه 2 متر و 20 تا 2 متر و 30 سانتی‌متر است

قبرکنی در قبور که متوفی دارد هم متفاوت است

وی ادامه می‌دهد: اگر جنازه داخل مزار باشد باز هم به دو دسته تقسیم می‌شود. اگر قبور 30 ساله باشد حد شرعی را گذرانده و مشکلی نیست. باز می‌کنیم و قبر را درست می‌کنیم اما اگر قبور 30 ساله نباشد و به حد شرعی نرسیده باشد تا لحد قبر را می‌کنیم و بعد روی آن بر اساس ظرفیتی که دارد یک تا 2 طبقه آماده‌سازی می‌کنیم.

وی درباره روزهای اول کارش در بهشت‌زهرا می‌گوید: روزهای اولی که این کار را انجام می‌دادم مدام تصویر مرگ جلوی چشمانم بود اما حالا به یک وظیفه و خدمت به مردم تبدیل شده و کار بزرگ و باارزشی است. با دیدن ناراحتی مردم همچنان ناراحت می‌شوم اما به هر حال مرگ حق است.

حساسیت بر روی عمق قبر؛ عمق باید بر اساس پروتکل بهداشتی باشد

وی به شیوع بیماری کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: این بیماری مسری است ما هم بعد از شیوع این بیماری بر اساس دستورالعمل‌ها اقدام می‌کنیم مثلاً بر روی عمق قبر خیلی حساسیت وجود دارد و حتماً باید 2 متر باشد تا از لحاظ شیوع بیماری مشکلی ایجاد نشود.

آهک پاشی دیواره و کف قبور

وی ادامه داد: دیوار و کف قبر با آهک گندزدایی می‌شود و سپس مراحل همانند قبرهای عادی انجام می‌شود. در گذشته قبلاً خانواده‌ها، متوفی را داخل قبر می‌گذاشتند و صورتش را باز می‌کردند اما حالا این کارها توسط ما انجام می‌شود. لباس‌های مخصوص به تن داریم و بعد از هر بار که یک جسد را دفن می‌کنیم لباس‌ها را از تن‌مان در آورده و در داخل کیسه‌های مخصوصی که به ما داده‌اند دپو می‌کنیم و سپس در دستگاه زباله‌سوز سازمان از بین می‌رود.

فاصله با قبر باید ۵ متر باشد

وی در خصوص خانواده متوفیان می‌گوید: در ابتدای شیوع بیماری خیلی از خانواده‌ها اصرار داشتند که خودشان متوفی را داخل مزار بگذارند حتی بعضا پرخاش می‌کردند اما ما باید بر اساس پروتکل بهداشتی عمل می‌کردیم اما خدا را شکر در حال حاضر دیگر مردم رعایت می‌کنند و باید با قبر 5 متر فاصله داشته باشند و جلوتر نیایند.

فضای داخل قبر کوچک و مرطوب است/با این لباس ها کار سخت است

وی می‌گوید: از ساعت 7:30 صبح این کاورها را بر تن می‌کنیم و تا 7 بعدازظهر یکسره بر تن ما است، فضای داخل قبر کوچک است و مشکلات تنفسی برایمان ایجاد می‌کند، رطوبت هم در داخل مزار وجود دارد و با این لباس‌هایی که بر تن داریم کارمان سخت‌تر شده است. یک وقت‌هایی می‌گویم این ماسک را می‌زنیم که ما را از کرونا نجات دهد اما در خیلی از موارد دیگر خسته‌کننده می‌شود و باعث اذیت ما می‌شود اما چاره‌ای نیست باید این لباس‌ها را بپوشیم.

روزانه ۵ تا ۶ قبر می کنم

وی می‌گوید: روزانه 5 تا 6 قبر می‌کند یکسری از قبرها هم آماده است و باید 30 تا 40 سانت خاک روی آن برداشته شود و دیوارچینی هم صورت گرفته و دیگر زمان کمتری می‌برد.

38 سال دارد، ازدواج کرده و 2 پسر 3 و 5 ساله دارد، می‌گوید خانواده‌ام نگران من هستند اما بالاخره این کار ما است. وقتی به خانه می‌رویم رعایت می‌کنیم،‌ لباس‌هایمان را ضدعفونی می‌کنیم و مستقیم به حمام می‌رویم و فاصله فیزیکی را رعایت می‌کنیم.

تحصیلاتش فوق‌دیپلم است و در حال حاضر دانشجوی مقطع لیسانس است، می گوید: 14 سال است که کارمند بهشت‌زهرا هستم قبل از کرونا هفته‌ای یک روز استراحت داشتیم اما بعد از شیوع کرونا دیگر این استراحت را نداریم چرا که اگر کسی نیاید فشارش برای دیگران است.

متوفی را آوردند صحبت هایمان نیمه تمام ماند و قبر کن رفت.