کرونا و ضرورت تعلیق فیلترینگ تلگرام

ایرناپلاس: چند روزی است یک مهمان ناخوانده درهای منازل ایرانیان را به صدا درآورده و در آستانه در، برای صدور مجوز ورود لحظه شماری می کند. مهمانی ویرانگر و مخرب که به صغیر و کبیر رحم نمی کند؛

«کروناویروس» یا کووید-۱۹، که از قضا در ایران نوع جهش یافته ای از آن میدانداری می کند. ویروسی مهاجم با قدرت سرایت زیاد، که هزینه های زیادی را بر ایرانیان تحمیل کرده و تکالیف زیادی را روی دوش مردم آوار کرده است.

دال مرکزی چالش کروناویروس، حضور شهروندان در اجتماعات و فضای عمومی بوده و همه دال های دیگر را ذیل آن ساماندهی می کند. اجتماعات فرصتی برای سرایت و نقل و انتقال گسترده این ویروس بوده و البته پادزهر آن کاهش حضور مردم در مجامع و فضاهای عمومی است. این بلای خانمانسوز سایه زیانبار خود را بر امور زندگی، کسب و کار و سواد آموزی انداخته است. شرایط نفس گیری که مردم با تبعات این ویروس دهشت افکن دست و پنجه نرم می کنند، بسیار بدتر از چالش حرکت های کور تروریستی در جوامع است.

در این وانفسا قریب به دو سال است که پیام رسان محبوب تلگرام با ابزار فیلترینگ به کما رفته و بسیاری از مشاغل خرد و کسب و کارهای مجازی را به حاشیه رانده است. صفوف لشگر بیکاران را فشرده کرده و مشکلات ریز و درشتی را روی دست شهروندان تلنبار کرده است. در عصر فناوری اطلاعات مشاغل خرد از دو سوی زیر ضربات کوبنده قرار گرفته اند؛ با ظهور استارت آپ های بزرگ مشاغل خرد نابود شده اند و از سوی دیگر تیغ فیلترینگ رمق چندانی برای کسب و کار های مجازی باقی نگذاشته است.

قصه پرغصه فیلترینگ تلگرام دستاورد مثبتی برای حاکمیت نداشت. از فردای فیلترینگ شهروندان بر استفاده از این پیام رسان جدی تر شدند و به هیچ وجه حاضر به ترک فضای دوم زندگی خود نشدند. حتی به قیمت استفاده از فیلترشکن و اجازه دسترسی مالکان این نرم افزارها به فایل های شخصی خود، این ریسک را به جان خریدند و همچنان بر مواضع خود پافشاری کردند.

برای کاهش خسارات ناشی از کرونا، ضرورت دارد دولت بدون فرصت سوزی به کمک مردم بشتابد و با پیگیری تعلیق فیلترینگ تلگرام و شبکه های اجتماعی توئیتر و فیس بوک، گامی کوچک در کاهش خسارات ناشی از این بحران اجتماعی بر دارد. تعلیق تلگرام می تواند جان دوباره ای به مشاغل و کسب وکار های آنلاین بخشیده و خسارات واحدهای تجاری را کمتر کند.

پیام رسان تلگرام با قابلیت های منحصربفرد خود می تواند به مدد واحدهای دانشگاهی بیاید. واحدهای دانشگاهی استخوان دار و مطرح کشور معمولا از زیرساخت های فناوری اطلاعات خوبی بهره مند هستند و مشکلی برای راه اندازی سیستم آموزشی آنلاین و سیستم وب کنفرانس پیشرفته ندارند. اما بسیاری از واحدهای دانشگاهی برای راه اندازی کلاس های مجازی مشکل جدی دارند و بطور یقین پیام رسان تلگرام می تواند به اجرای بخشی از فعالیت های آموزشی چنین واحدهایی کمک کند.

تلگرام می تواند در روند مبارزه با کروناویروس سهم مهمی ایفا کند. علاوه بر کمک به پیشبرد آموزش عمومی، اطلاع رسانی، آموزش و تبلیغات بهداشتی و پرکردن خلا بی اعتمادی به رسانه های رسمی کشور، می تواند در تشکیل کلاس های مجازی دانشگاهی و ارایه طرح درس، نکات مهم درس، خلاصه درس، متون آموزشی ضروری، عکس، اینفوگرافیک، فایل صوتی و تصویری و بسیاری از خدمات دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

قابلیت های برتر پیام رسان تلگرام نسبت به سایر رسانه های اجتماعی و استفاده گسترده ایرانی ها از آن می تواند فرصتی برای ارایه خدمات گوناگون و از جمله تشکیل کلاس های مجازی برای بخشی از واحدهای دانشگاهی مفید واقع شود. با توجه به اینکه دانشجویان از گوشی موبایل و بسیاری از آنها از لب تاب و تبلت برخوردارند. می توان در غیاب امکانات پیشرفته آموزش الکترونیکی در ترم جاری از خدمات تلگرام استفاده کرد. با پیام رسان تلگرام میتوان دانشجویان را سازماندهی کرده و کلاس درس تشکیل و اسناد و فایل های گوناگون آموزشی را در اختیار دانشجویان قرار داد.

هنوز چشم انداز آتی کنترل بیماری کروناویروس در ایران روشن نیست. با فرض اینکه کلاس های درس، بخشی از کسب وکار و پاره ای از اجتماعات تا پایان تعطیلات نوروزی تعطیل شوند. اگر در نیمه فروردین ۹۹ این وضعیت همچنان پایدار و یا روبه تزاید باشد، چکار باید کرد؟ پیشنهاد می شود حاکمیت بدون فرصت سوزی با تعلیق فیلترینگ تلگرام، زمینه استفاده بهتر شهروندان از این پیام رسان را فراهم کند. تا از این رهگذر به مبارزه جدی با ویروس مهاجم و مخرب کرونا، شتاب بیشتری بخشیده شود. در کنار اینها دولت می تواند با افزایش سرعت اینترنت و کاهش قیمت برای همگانی کردن استفاده از این پیام رسان و شبکه های اجتماعی، نقش تاریخی خود را ایفا کند.

حجت‌اله عباسی؛ دکترای مدیریت رسانه