۱۰ عارضه جانبیِ عجیبِ دارو‌های رایج!

عصر ایران: تجویز دارو گزینه ای رایج برای درمان بیماری ها است. اما به رغم فوایدی که برای مقابله با بیماری و تسکین علائم آن ارائه می کنند، مصرف برخی داروها می تواند با بروز برخی عوارض جانبی نیز همراه باشد.

به نقل از "د هلثی"، احتمالا با برخی عوارض جانبی شایع برخی داروها مانند سرگیجه، سردرد، و حالت تهوع آشنا هستید. اما در راهنمای داروی مصرفی خود ممکن است به برخی عوارض جانبی غیرمعمول اشاره شده باشد که قبلا چیزی از آنها نشنیده اید. در ادامه با برخی از این موارد بیشتر آشنا می شویم.

تغییر رنگ ادرار، از جمله رنگ آبی

مصرف برخی داروها می تواند به تغییر رنگ ادرار منجر شود. یکی از داروهای شناخته شده در این زمینه پیریدیم (فنازوپیریدین) است که برای کاهش ناراحتی بیمار مبتلا به یک عفونت دستگاه ادراری تجویز می شود. این دارو رنگ ادرار را به نارنجی تا قرمز تغییر می دهد که به اسیدیته ادرار بستگی دارد. داروی سل به نام ریفامپین، داروهای ضد التهاب به نام سولفاسالازین و داروی رقیق کننده خون به نام وارفارین نیز می توانند موجب نارنجی شدن رنگ ادرار شوند. آنتی بیوتیک های نیتروفورانتوئین و مترونیدازول می توانند به قهوه ای رنگ شدن ادرار منجر شوند و داروهای تجویزی رایج مانند آمی‌تریپتیلین، داکسوروبیسین، ایندومتاسین، سایمتیدین، فنرگان، و تریامترن می توانند موجب آبی یا سبز رنگ شدن ادرار شوند. اگر متوجه مساله ای غیر عادی در ادرار خود شده اید برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.

تغییر در برانگیختگی جنسی

از جمله داروهایی که ممکن است موجب کاهش میل یا عملکرد جنسی شوند می توان به مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین مانند پاکسیل، سلکسا، و زولوفت، برخی داروهای فشار خون و برخی داروهای هورمونی از جمله قرص های ضد بارداری اشاره کرد. داروهای اختلال نعوظ مانند ویاگرا می توانند موجب نعوظ مداوم و دردناک شوند و همچنین داروی ضد افسردگی ترازودون نیز می تواند شرایطی مشابه را ایجاد کند.

رفتار اعتیادآور

داروهایی مانند میراپکس (پرامی‌پکسول) و ریکویپ (روپینیرول) که برای بیماری پای بی قرار و بیماری پارکینسون تجویز می شوند می توانند به رفتارهای وسواسی و اجباری منجر شوند که از آن جمله می توان به قمار، خرید اجباری، اعتیاد جنسی، پرخوری و انواع دیگر اختلالات غذا خوردن اشاره کرد. برخی افراد مدعی شده اند که داروی تجویزی برای درمان افسردگی و اختلال دو قطبی به نام ابیلیفای (Abilify) موجب رفتار اجباری، به ویژه قمار، در آنها شده است.

راه رفتن در خواب

برخی داروها ممکن است موجب راه رفتن و حتی رانندگی افراد در خواب شوند. همچنین، آنها ممکن است موجب به خواب رفتن ناگهانی افراد در میانه روز شوند. واکنش افراد مختلف به داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیرگذار هستند، متفاوت است. داروهای ضد اضطراب از جمله بنزودیازپین ها و داروهای خواب مانند آمبین (زولپیدم)، لونستا (اسزوپیکلون)، و سوناتا (زالپلون) اغلب از مقصران اصلی هستند. داروهای مسکن افیونی، شل کننده های عضله و حتی آنتی هیستامین های بدون نسخه مانند بنادریل (دیفن هیدرامین) ممکن است موجب این آثار در برخی افراد شوند.

از دست دادن حس بویایی و چشایی

برخی آنتی بیوتیک ها ممکن است موجب تغییراتی در حس چشایی یا بویایی انسان شوند. از جمله این داروها می توان به آمپی‌سیلین، ماکرولیدها، کینولون ها، سولفامتوکسازول، تری‌متیوپریم، تتراسایکلین و مترونیدازول اشاره کرد. بنابر مطالعه ای که در کانادا انجام شد، داروهای مغز و اعصاب از جمله داروهای پارکینسون، محرک های CNS، داروهای میگرن و شل کننده های عضله و همچنین داروهای قلبی (ضد فشار خون، ادرارآور، استاتین ها و ضد آریتمی) و بیشتر داروهای تیروئید می توانند اثری مشابه را ایجاد کنند.

از مقصران دیگر می توان به داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه ای، برخی داروهای بیماری روانی، داروهای ضد اضطراب، داروهای تثبیت کننده خلق و خو، آنتی هیستامین ها، برونکودیلاتورها بازکننده های برونش، داروهای ضد التهاب، داروهای ترک سیگار، ضد قارچ ها و ضد ویروس ها اشاره کرد.

توهم

طیف گسترده ای از داروها که بر سیستم عصبی مرکزی تاثیرگذار هستند می توانند موجب بروز توهم در فرد شوند. داروهایی که برای درمان درد و تسکین اضطراب و افسردگی استفاده می شوند می توانند موجب توهم شوند و از گزینه های دیگر می توان به داروهای آنتي کولينرژيک که برای درمان بیماری های مثانه، بیماری مزمن انسدادی ریه و بیماری پارکینسون استفاده می شوند، اشاره کرد.

افزایش شدید وزن

مصرف برخی داروها می تواند دلیل نوسانات وزن شما باشد. برخی داروها موجب افزایش گرسنگی می شوند، در شرایطی که برخی دیگر توانایی بدن برای سوزاندن کالری را مختل کرده با به احتباس مایع در بدن بیمار منجر می شوند. از جمله داروهای رایج که با افزایش وزن مرتبط هستند می توان به کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد افسردگی سه‌حلقه ای، مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین مانند پروزاک، سلکسا، و پاکسیل و سولفونیل اوره ها مورد استفاده برای درمان دیابت نوع 2 اشاره کرد.

اختلالات بینایی

برخی داروها می توانند بر چشم های انسان تاثیرگذار باشند و موجب عوارضی مانند تاری دید و آسیب شبکیه شوند. از جمله این موارد می توان به داروهای اختلال نعوظ، داروهای فشار خون، مینوسایکلین، و آنتی بیوتیک های دیگر و حتی برخی داروهای گیاهی اشاره کرد. کورتیکواستروئیدها، داروهای بیماری روانی، داروهای ضد مالاریا، و آنتی هیستامین ها نیز می توانند موجب مشکلات بینایی شوند.

پارگی تاندون

از شایع‌ترین داروهایی که موجب تاندونیت (التهاب تاندون) یا پارگی تاندون ها می شوند می توان به داروهایی کلاس فلوروکینولون از جمله سیپرو، سیپرو اکس آر، پروکین اکس آر، لواکین، فلوکسین، و معادل های عمومی آنها اشاره کرد. پارگی های ناشی از مصرف دارو بیشتر در تاندون های آشیل، روتاتور کاف، جلو بازو، دست و انگشت شست رخ می دهند.

زبان سیاه

گمان بر این است که تغییر در باکتری های عادی دهان که می تواند به واسطه مصرف برخی آنتی بیوتیک ها رخ دهد به ظاهر سیاه و مودار زبان منجر می شود. از دیگر دلایل این عارضه جانبی ناخوشایند می توان به عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد قهوه، و کم آبی بدن اشاره کرد. محصولات حاوی بیسموت مانند پپتو-بیسمول نیز ممکن است موجب این شرایط شوند.