هزینه‌ی ۸۰ تا ۱۲۰ میلیارد تومانیِ دکور سریال موسی!

تابناک: در شرایطی که تقریباً هیچ فیلم و سریال مهمی در دنیا با دکورسازی عظیم همراه نیست و تمامی این آثار در استودیو و مقابل پرده سبز و دکور‌هایی در حد چند اتاق و دیوار ساخته می‌شوند، تهیه کننده سریال «موسی» در رد یک شایعه، یک خبر تکان دهنده داد و تأکید کرد هشتاد تا صد و بیست میلیارد تومان دکورسازی برای در نظر گرفته شده که رقمی بسیار کلان است، حال آنکه با ۱۰ تا ۲۰ درصد این رقم، می‌توان کل مصر باستان را سه بعدی ساخت و باید گفت هزینه‌های برخی از فیلم‌های سینمایی نظیر سرخپوست با همین ساختار فنی حرفه‌ای دیجیتال، به اندازه ۱۰ درصد هزینه دکور این سریال هزینه نداشته‌اند.

سریال «موسی» (ع) که نخستین بار قرار بود توسط مرحوم فرج‌الله سلحشور ساخته شود، پس از فوت این کارگردان در کنترل احمد میرعلایی در جایگاه تهیه کننده و جمال شورجه در مقام کارگردان قرار گرفت و اکنون مراحل پیش تولید را در غیاب شورجه که خود کسالت دارد، پشت سر می گذارد. این سریال قرار است زندگی حضرت موسی را به تصویر بکشد و ظاهراً روایت قرآنی از زندگی این پیامبر خدا در نگارش سناریو مورد استناد قرار گرفته است.

چندی پیش، احمد میرعلایی، تهیه‌کننده سریال «موسی (ع)» درباره این سریال نکات تکان‌دهنده‌ای را بیان کرد و گفت: «طی روزهای آینده شروع کار ساخت کمپ را خواهیم داشت که مرکزی برای کارگاه‌ها و پشتیبانی اصلی تولید سریال خواهد بود. همچنین در آینده نزدیک، ساخت دکورها را نیز در دستور کار خواهیم داشت؛ دو شهر اصلی مصر در شهرک سینمایی ایجاد می‌شود و از دکورهای سریال «یوسف پیامبر» نیز استفاده می‌کنیم.»

اکنون میرعلایی درباره شایعه‌ای مبنی بر هزینه‌ای بالغ بر ۸۰۰میلیارد تومان برای دکورهای این پروژه را تکذیب کرد و گفته است: «شاید حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد چنین مبلغی هزینه شود چراکه ساخت دکور با چنین هزینه‌هایی اصلا عقلانی نیست.»؛ اظهاراتی که خود حاوی یک گزاره خبری است. ۱۰ تا ۱۵ درصد ۸۰۰ میلیارد تومان معادل ۸۰ تا ۱۲۰ میلیارد تومان است! این رقم به خودیِ خود به قدرت کفایت تکان دهنده است که پرسش‌های جدی را در پی داشته باشد. نخست اینکه در وضعیت مالی کنونی صداوسیما، قرار است این حجم منابع مالی فقط برای دکور از کجا تأمین شود و وقتی دکور این سریال ۸۰ تا ۱۲۰ میلیارد هزینه در پی دارد، کل سریال قرار است چند میلیارد تمام شود؟!

«تابناک» پیش از این تذکر و هشدار داده بود، ساخت دکورهای عظیم تا چند دهه پیش مرسوم بود؛ اما ساخت دکور در حد شهرهای تاریخی سال‌های متمادی است که در سینمای دنیا منسوخ شده است. جلوه‌های ویژه بسیار باکیفیت و طبیعی که هزینه‌ای بسیار اندک در مقایسه با ساخت یک شهر در ابعاد واقعی دارند، باعث شده دکورسازی عظیم روز به روز به حاشیه برود و این ساختمان‌ها از طریق مدلسازی کامپیوتری به تصاویری که در مقابل پرده آبی و پرده سبز ضبط شده، افزوده شوند.

این روش‌های فیلمسازی مدرن از طریق جلوه‌های ویژه کامپیوتری (VFX) نه تنها در کاهش هزینه تولید موثر است، بلکه دست کارگردان را در ارائه جزئیات مورد نظرش در نماهای مختلف بازمی‌گذارد. البته هنوز دکورسازی بسیار محدود در برخی سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی وجود دارد اما اگر با یک فیلمساز آمریکایی مواجه شوید و بگویید برای ساخت یک فیلم یا یک سریال دو شهر باستانی را ساخته‌اید، با مردمک گشاد چشمان این فیلمساز مواجه خواهید شد و آن را به حساب غیرحرفه‌ای بودن روند فیلمسازی خواهد گذاشت.

اکنون انتظار می‌رود اگر قرار است هزینه به این سنگینی برای ساخت یک سریال به کشور تحمیل شود، این کار با انتخاب یک فیلمساز جوان و آشنا به تکنولوژی روز به شدت کاهش یابد. فیلم سینمایی سرخپوست به کارگردانی نیما جاویدی که داستان آن در زندان می‌گذرد، تقریباً کامل با استفاده از CGI ساخته شده است. از ساختمان اصلی زندان به جز یک دیوار و چند اتاق و یک راهرو کوتاه چیزی ساخته نشده و همان محوطه و فضای زندان محصول «تصویرسازی کامپیوتری / Computer-generated imagery» یا همان CGI است. نکته قابل توجه اینکه اگر قرار بود فیلم سرخپوست با مدل تولید موسی ساخته شود، هزینه آن چند ده میلیارد تومان بود اما کل هزینه بازیگران، عوامل فنی و دکور و... فیلم سرخپوست حدود هشت میلیارد تومان بوده است!

اگر فیلمسازان پیشکسوت از دانش سینمایی روز به دور هستند یا علاقه ندارند به آن متوسل شوند و دنبال ساخت دکورهای عظیم به جای استفاده از پرده سبز و CGI هستند، مسئولان امر می‌توانند از آنها عذرخواهی کنند، پروژه را از آنها بگیرند و به کارگردان‌های جوانی بسپارند که با این تکنولوژی‌ها آشنا هستند و هزینه سنگینی روی دست کشور بر جای نمی‌گذارند. از مهم ترین علل کاهش تولید سطح بالا در سینمای ایران، همین عدم تطبیق مدل تولید با روش‌های مرسوم در دنیا و اتکا به روش‌های چند دهه قبل است که یا تولید را غیرممکن می‌سازد یا بسیار پرهزینه و دشوار می‌نماید. آیا وقت تجدیدنظر در این رویه‌ها نرسیده است؟